.jpg)
ایرانیان باستان چگونه ازدواج می کردند: خانواده که امروز نیز از مقدس ترین نهادهای اجتماعی به شمار می رود، همواره در سرزمین ایران از اهمیت والایی برخوردار بوده است. در آن زمان که زن ربایی و حتی خرید زن در میان بسیاری از ملل و اقوام هند و اروپایی معمول و متداول بود، ازدواج ایرانی در سایه ی نظم و نسقی که آیین زرتشت آورده بود، نتیجه ی پذیرش و رضایت زن و مرد برای ازدواج با یکدیگر بود. وجود ایزد بانوانی چون آناهیتا و نقش آنان در تفکرات ایرانی اهمیت خانواده را بیشتر می نمایاند. آناهیتا با صفات نیرومندی، زیبایی و خردمندی، به صورت ایزد بانوی عشق و باروری نیز در می آید، زیرا چشمه حیات از وجود او می جوشد و بدین گونه «مادر خدا» نیز می شود. به نظر ایرانیان، ازدواج نتیجه تراضی زن و مرد بود و این ازدواج در آن واحد معنی مذهبی و اجتماعی داشت. زندگی زناشویی و خانواده از لحاظ اجتماعی نیز از اهمیت والایی برخوردار بود تا بدان جا که در زمان ساسانیان، شاهنشاهان، به عنوان نمایندگان راستین اهورامزدا در روی زمین از ازدواج مردم حمایت می کردند. دولت هر سال برای عده زیادی از دوشیزگان نیازمند جهاز فراهم می آورد و دختران بی صاحب و بی جهاز را به خرج خود شوهر می داد و در انجام دادن این گونه نیکوکاری ها خسرو انوشیروان سرآمد دیگر پادشاهان ساسانی بود. ایرانیان آن چنان به خانواده اهمیت می دادند که از مشاغلی که مستلزم تجرد بود یا از زندگی حادثه جویانه که مردان را مدتی دراز از کانون خانواده دور نگه می داشت، مانند دریانوردی و بازرگانی، خوش شان نمی آمد.حتی سربازان ایرانی همه زن داشتند و دلبسته اجاق های خانوادگی خود بودند و هر سال، جز چند ماهی خدمت به شاه مملکت دینی به گردن نداشتند. خانواده از چنان بنیان محکمی برخوردار بود که حتی بچه دار نشدن و نازایی زن دلیلی بر برهم خوردن پیمان زناشویی نبود. زرتشتیان در این گونه موارد به راحتی بچه ای را به فرزندی می پذیرفتند.
اقسام ازدواج در ایران باستان: در مورد انواع پیوند زناشویی در ایران باستان گفتنی است که زن و مرد به ۵ صورت و تحت عناوین گوناگون پیوند زناشویی می بستند که هر یک جداگانه به شرح زیر است:
۱ - پادشاه زن : این نوع ازدواج به حالتی گفته می شد که دختری پس از رسیدن به سن بلوغ با موافقت پدر و مادر خود با پسری ازدواج می کرد و پادشاه زن از کاملترین حقوق و مزایای زناشویی برخوردار بود و همه دخترانی که برای نخستین بار و با رضایت پدر و مادر ازدواج می کردند، پیوند زناشویی آنان تحت عنوان پادشاه زن ثبت می شد..
۲ - چاکر زن : این نوع ازدواج به حالتی اطلاق می شد که زنی بیوه به عقد و ازدواج با مرد دیگری در می آمد. این زن با زندگی در خانه شوهر دوم خود حقوق و مزایای پادشاه زن را در سراسر زندگی مشترک دارا بود، ولی پس از مرگ آیین کفن و دفن و سایر مراسم مذهبی اش تا سی روزه توسط شوهر دوم یا بستگانش برگزار می شد. ولی هزینه های مراسم بعد از سی روزه به عهده بستگان شوهر اولش بود، چون معتقد بودند در دنیای دیگر این زن از آن نخستین شوهر خود خواهد بود و به همین علت پیوند دوم او تحت عنوان چاکر زن یاد می شد. حال برای برخی ناآگاهان پیوند زناشویی از نوع چاکر زن را اختیار کردن زن صیغه ای توسط پدران ما در گذشته قلمداد کرده و پادشاه زن را زن عقدی بیان می کنند که صحت ندارد.
۳ - ایوک زن: این نوع ازدواج زمانی اتفاق می افتاد که مردی دختر یا دخترانی داشت و فرزند پسر نداشت و ازدواج تنها دختر یا کوچکترین دخترش تحت عنوان ایوک ثبت می شد و رسم بر این بود که اولین پسر تولد یافته از این ازدواج به فرزندی پدر دختر در می آمد و به جای نام پدرش نام پدر دختر را بعد از نامش می آوردند و این نوع ازدواج باعث شده که برخی افراد غیر مطلع برچسب ازدواج با محارم را به زرتشتیان بزنند و اظهار کنند که پدر با دختر خود ازدواج می کرده است.
۴ - ستر زن: وقتی که فرد بالغی بدون ازدواج در می گذشت، پدر و مادر یا خویشان این فرد موظف بودند به خرج خود و به یاد فرد درگذشته دختری را به ازدواج پسری در می آورند. شرط این نوع ازدواج آن بود که دختر و پسر متعهد می شدند که در آینده یکی از پسران خود را به فرزند خواندگی فرد درگذشته بدون زن و فرزند درآورند.
۵ - خودسر زن: اگر دختری و پسری پس از رسیدن به سن بلوغ برخلاف میل والدین خود خواستار ازدواج با یکدیگر می شدند و مصر بر این امر نیز بودند، با وجود مخالفت والدین ازدواج آنها منع قانونی نداشت و زیر عنوان خودرای زن ثبت می گردید و در این بین دختر از ارث محروم می شد، مگر اینکه والدینش به خواست خود چیزی به او می دادند یا وصیت می نمودند که بدهند.
همراهان عروس و داماد در مراسم ازدواج: ایرانیان باستان به جشن عروسی سور میگفتند عروس لباس سبز می پوشیده و تور یا پارچه ای سبزرنگ روی سرمی انداخته، داماد نیزعرقچین سبز بر سر و روی شانه راست او چادرشب یا دستمال سبز انداخته می شده در پشت سرداماد برادر یا یکی ازبستگان بسیار نزدیک او می ایستاده و دردست (یا در سینی کوچک) یک دستمال سبز،یک انارشیرین یک تخم مرغ یک قیچی و کمی نقل و شیرینی و آویشن همراه با نخ و سوزن سبز رابالای سرداماد نگه می داشته، یا در داخل سفره ای به نام سفره گواه (سفره عقد) قرار می دادند.
سفره ی گواه گیری (سفره ی عقد) معمولا سبز رنگ و دارای اشیاء و مواد زیر بوده است:
۱ کتاب اوستا و بسته ی باز نشده شمع یا لاله یا چراغ روشن: نشان این است که عروس و داماد وبعدها فرزندانشان تابع قوانین دین بوده و باید برابر دستورات آن رفتار کنند.
۲ - قند سبز: نشان سبزبختی وشیرین کامی است که بعد از گواه گیری (عقد) به عنوان هدیه به موبدی که گواه گرفته می دهند.
۳ - چادرشب یا شال سبز: که بر روی شانه داماد می اندازند نشانه این است که از این به بعد مخارج زندگی بردوش داماد است و انداختن پارچه سبز بر روی سفره عقد به جای آن به همین مفهوم می باشد.
۴ - تخم مرغ: به این معنا است که همه اختیاراتی که پدر و مادر عروس و داماد درحق فرزندانشان داشته اند را از خود سلب کرده و به یک تخم مرغ مصالحه کرده وآن را بیرون می اندازند و از آن به بعد درصورتی که از آنها خواسته شود راهنمایی خواهند کرد ولی زوج جوان را مجبورنمی کنند که مطابق میل ایشان رفتارکنند.
۵ - انارشیرین : نشانه شیرین کامی و فرزندان زیاد است.
۶ برگ آویشن مخلوط با برنج و سنجد ونقل: نقل نشان شیرین کامی/ برنج (درگذشته جو بکارمی بردند) نشانه برکت زندگی/ سنجد محرک عشق و دلدادگی/ آویشن نشانه خوش بویی و سرزندگی است که موبد هنگام خواندن اوستای تندرستی روی شانه عروس و داماد می ریزد.
۷ - نخ و سوزن: نشان پیوند و دوختن است،اگر در زندگی زناشویی رخنه ای پدید آید یا فاصله ای ایجاد شود باید با نخ و سوزن مینوی(معنوی) آن را بدوزند و نگذارند بزرگتر شود.
۸ - قیچی: از دو تیغه درست شده و زمانی که دو تیغه با هم کارکنند برش ایجاد می شود یعنی عروس و داماد نقش دو تیغه قیچی رادارند که با همدلی وهم اندیشی وهمکاری می توانند زندگی را پیش ببرند : تارنمای ایران ویج
http://www.iranvij.ir/?p=1855792
ازدواج پسندیده در ایران باستان: خویدوده یا خوه دوده مفهومی است در دین زرتشتی که در آن اشاره به نوعی ازدواج پسندیده و خوب میشود. در مورد شیوه ی این ازدواج بین محققین اختلاف نظر وجود دارد. علیرضا شاهپور شهبازی و علی‌اکبر جعفری معتفدند از آنجا که به گفته آنها در منابع کهن مانند گاتها و اوستا معنایی از ازدواج با محارم راجع به خویدوده وجود ندارد و البته در منابع بعدی همچون دینکرد و تفاسیر موبدان که مربوط به اواخر دوره ساسانی میباشد از ازدواج با محارم سخن به میان آمده است و همین طور زرتشتیان حال حاضر چنین معنایی را قبول ندارند و خویدوده را ازدواج با خویشان نزدیک مانند عموزادگان می‌دانند باعث شده که محققان خویدوده را ازدواج با خویشاوندان نزدیک بدانند که در اواخر دورهٔ ساسانی معنای ازدواج با محارم در آن رسوخ کرده است...
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%88%DB%8C%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%87
زنان و موضوع ازدواج آن ها در ايران باستان: بيشتر ازدواج ها در دوران اقتدار هخامنشي جنبه سياسي داشت و بدين طريق بود که زنان در حيطه نفوذ فرمانرويان پارسي در مي آمدند. چهره آرماني زن در چنين جامعه اي «قواعد و هنجارهاي اجتماعي مشخصي را مطرح مي کرد که در چارچوب آن، زن به عنوان انسان زاينده مي توانست زنده بماند، آبستن شود و فرزند خويش را به دنيا آورد و پرورش دهد، دراين رفتار زيستي مايه بقاي اجتماع است، زن از ياوري و پشتيباني زوج خود بهره مند مي شد». در کتاب مقدس زرتشتيان، زن به عنوان يکي از دو جنس بشر که نقش وجايگاه ويژه در زندگاني اجتماعي دارد، مطرح است.. پيامبر زن را فرا مي خواند تا بيانديشد و خود دين خويش را برگزيند. از سويي وي يکي از افراد گروه اجتماعي است و نقش خاص خود را بايد چونان دختر، همسر و مادر در خانواده ايفا کند. در اين جا، زن سهم طبيعي و زيستي زايمان و پرورش نوزاد را بر عهده دارد که موجب دوام جامعه و بقاي نسل و نوع بشر است. وجدان زن آزاد است که بر اساس راي و نظر خود آنچه را بهتر مي داند، اختيار کند».
در دوران اشکاني در ميان نجبا، طبقه ی اشراف همچون خاندان سلطنتي، تعداد زوجات متداول بود، اما تنها يک زن حفظ کانون خانوادگي را بر عهده داشت. اين زن مي توانست در صورت نارضايتي از همسر طلاق گيرد. در طبقات پايين جامعه رسم تعدد زوجات معمول نبود، زيرا مردم به سنت هاي گذشته خود گرفته بودند. مرد مي توانست همسر خود را به آساني طلاق دهد. در اين دوره نشانه هايي از اقتدار زن و شرکت او در حکومت بازمانده است.
در دوران ساساني، زنان در جامعه و خانواده نقش ها و شرایط مختلف داشتند و حقوق آنان در اين دوره قابل توجه بود. زن حق مالکيت داشت و مي توانست قيم پسر خود باشد و از بدرفتاري شوهر به دادگاه شکايت برد. در مواقع طلاق، رضايت طرفين شرط اساسي بود. در کتاب ماتيکان هزاردستان حقوق اجتماعي زن به وضوح شرح داده شده است. در نوشته هاي ديني زرتشتي اين دوره، حقوق زن را از پيش تعيين مي کردند و بسياري کمتر از آنچه در مورد جنس مذکر ديده مي شد، امکان رهايي و تنوع براي حيات او وجود داشت... اهميت دشواري هاي ذاتي، و نيز قيود اجتماعي بسياري بايد ادامه مي يافت که زن را پايبند و مقيد مي گرداند. از آثار فارسي ميانه ساساني برمي آيد که اقتدار سياسي- اجتماعي بيشتر بر عهده مردان است و مردان اند که در راس چهار طبقه مهم اجتماعي قرار مي گيرند؛ چندان که جامعه اي دودمان سالار با پدر سالار را نقش مي زنند. اين اقتدار سياسي، اجتماعي، خود از دين ريشه مي گرفت. در اين دوره پدر نماينده ی اقتدار خانوادگي است، اختيارات اجتماعي و خانوادگي، حق مالکيت، حق قضاوت و منصب پيشواي ديني بر عهده اوست. با اين حال زن در کانون خانواده قدرت داشت و به عنوان مادر خانواده و کدبانو نقش اجتماعي را ايفا مي کرد. همسر مي توانست در اموال شوي خود شريک باشد. پس حق مالکيت او محفوظ مانده بود و در اموال شوهر حق تصرف داشت. اختيار دختر به دست پدر و پس از او، به دست برادر بود و بي رضايت او، ازدواجش قانوني نبود. اما پس از ازدواج ناگزير به اطاعت از شوهر بود.
http://www.unp.ir/article/university/sociology/2055
ازدواج موقت یا صیغه در ایران باستان و تفاوت های آن با صیغه ی اسلامی: هاشم رضی، در دانشنامه ی ایران باستان، ویژگی ها و شرایط صیغه در میان زرتشتیان را بیان کرده است. تفاوت این نوع ازدواج میان زرتشتیان و اسلام ، این چنین است:
الف) در زرتشتی: زن علاوه بر نقش جنسی، باید به عنوان خدمت کار، زیر نظر زن دائمی مرد، انجام وظیفه می کرد. در اسلام: زنی که صیغه می شود وظیفه ی انجام دادن هیچ کاری ندارد بلکه فقط نقش جنسی دارد.
ب) در زرتشتی: اگر فرزندی به دنیا می آمد، نه از مرد ارث می برد و نه از اصل و نسب مرد بهره ای داشت. در اسلام: فرزندی که از راه صیغه متولد می شود با دیگر فرزندان تفاوت ندارد.
ج) در زرتشتی: مرد می توانست زن صیغه ای را به پسر بزرگ خود واگذارد. در اسلام: زنی که صیغه شده به فرزند شوهرش برای همیشه محرم می شود هرچند مدت صیغه تمام شود.
د) در زرتشتی: مرد تا هفتاد سالگی وظیفه داشت مخارج فرزندانی که از صیغه متولد شده اند، تأمین کند. در اسلام: اگر فرزند تمکن مالی ندارد و پدر می تواند مخارج او را تأمین کند باید بپردازد و شرط سنی مطرح نیست.
هـ) در زرتشتی: تنها در صورت مرگ زن دائمی یا نازا بودن او، مرد می توانست زن صیغه ای را به عنوان همسر دائم برگزیند. در اسلام: مرد می تواند تا چهار زن دائمی داشته باشد و رضایت زن اول شرط نیست مگر زن هنگام عقد ازدواج شرایطی را تعیین کرده باشد.
و) در زرتشتی: صیغه تنها میان ثروتمندان و اشراف و درباریان و روحانیان روی می داد. در اسلام: این کار در انحصار طبقه ای خاص نیست./
اشاره ای به ازدواج پادشاهان ایران باستان با ملکه های چین: تاجیک‌های چین گروهی از مردمی ایرانی تبار هستند که در خاک چین بسر میبرند. این قوم هرچند در چین تاجیک نامیده می‌شوند اما در واقع هم‌تبار با پامیری‌های تاجیکستان و افغانستان هستند. بیشتر آنها به زبان سریکالی و عده کمتری به زبان وخی سخن می‌گویند که هر دو به گروه زبانهای پامیری در شاخه زبانهای ایرانی شرقی تعلق دارند. در متون کهن چینی به این قوم اشاره شده‌است. در سلسلهٔ تانگ تاجیک‌های چین با عنوان «چینا دوا گوتراً» معرفی شده‌اند. برخی‌ها ایشان را از سرزمین هان معرفی کرده‌اند. در این باب افسانه‌ای قدیمی رایج است که ورود ایشان به چین از دورهٔ ازدواج شاهنشاه ایران باستان با ملکه های چینی بوده است.
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%86%DB%8C%D9%86
در روزگار هخامنشی: شاه همسر خود را یا از خانواده ی هخامنشی برمی‌گزید و یا از شش خانواده‌ی بزرگ پارسی؛ این زن شهبانو می‌شد. گاه شاهان، چندین همسر بر می‌گزیدند، چنانکه داریوش برای تثبیت جایگاه خود، چند همسر از خاندان کورش را برگزید. در روزگار افول هخامنشیان، شاهان هخامنشی افزون بر شهبانو دارای زنان دیگری نیز بودند که آنها را زنان غیر عقدی میگفتند؛ چنانکه هرودت میگوید پارسیان هریک چند همسر برمی‌گزینند و شمار بیشتری هم بستر دارند. البته این، تنها برای شاهان و شاید درباریان است و زندگی توده‌ی مردم برپایه ی تک همسری بوده است. در دیانت زرتشت و زندگی آریاهای نخستین، ازدواج بر پایه تک همسری بوده است. بعدها مردان مجاز به گزینش همسر دیگری با رعایت حقوق همسر نخست بودند. در همه ی متون پهلوی در «مادیکان هزار دادستان» تنها یک نمونه از دو زنه بودن می بینیم و این امر دلیل آن است که چنین کاری نادر بوده است. به گفته‌ی استرابو]، مراسم ازدواج در آغاز نوروز برگذار می‌شده است؛
http://arianam.persianblog.ir/post/41
در ایران باستان و بنا بر قوانین دوره ی ساسانی: دختران خود همسر خویش را انتحاب می کردند. هنگامی که بهرام گور،پادشاه معروف ساسانی از دختران یک مرد روستایی ساده درخواست ازدواج می کند؛ روستایی، پاسخ را به دختران خود وا می گذارد. در شاهنامه زنان دلاور و خردمندی چون کتایون و تهمینه، همسر خویش را انتخاب کرده و برای یافتن همسر خود همه ی مرزهای سیاسی و طبقاتی را زیر پا می گذارند. زرتشت نیز در اوستا برای ازدواج و تشکیل خانواده منزلت والایی دیده است. در یسنا آمده است: عروس و داماد این کلمات را به شما می گویم: زندگی سرشار از شادی داشته باشید و به حقوق یکدیگر احترام بگذارید. بی گمان زندگی شیرینی خواهید داشت.
http://www.beytoote.com/art/negah-gozashte/zoroaster-bridal.html
اقسام ازدواج در ایران باستان: در مورد انواع پیوند زناشویی در ایران باستان گفتنی است که زن و مرد به ۵ صورت و تحت عناوین گوناگون پیوند زناشویی می بستند که هر یک جداگانه به شرح زیر است:
۱ - پادشاه زن : این نوع ازدواج به حالتی گفته می شد که دختری پس از رسیدن به سن بلوغ با موافقت پدر و مادر خود با پسری ازدواج می کرد و پادشاه زن از کاملترین حقوق و مزایای زناشویی برخوردار بود و همه دخترانی که برای نخستین بار و با رضایت پدر و مادر ازدواج می کردند، پیوند زناشویی آنان تحت عنوان پادشاه زن ثبت می شد..
۲ - چاکر زن : این نوع ازدواج به حالتی اطلاق می شد که زنی بیوه به عقد و ازدواج با مرد دیگری در می آمد. این زن با زندگی در خانه شوهر دوم خود حقوق و مزایای پادشاه زن را در سراسر زندگی مشترک دارا بود، ولی پس از مرگ آیین کفن و دفن و سایر مراسم مذهبی اش تا سی روزه توسط شوهر دوم یا بستگانش برگزار می شد. ولی هزینه های مراسم بعد از سی روزه به عهده بستگان شوهر اولش بود، چون معتقد بودند در دنیای دیگر این زن از آن نخستین شوهر خود خواهد بود و به همین علت پیوند دوم او تحت عنوان چاکر زن یاد می شد. حال برای برخی ناآگاهان پیوند زناشویی از نوع چاکر زن را اختیار کردن زن صیغه ای توسط پدران ما در گذشته قلمداد کرده و پادشاه زن را زن عقدی بیان می کنند که صحت ندارد.
۳ - ایوک زن: این نوع ازدواج زمانی اتفاق می افتاد که مردی دختر یا دخترانی داشت و فرزند پسر نداشت و ازدواج تنها دختر یا کوچکترین دخترش تحت عنوان ایوک ثبت می شد و رسم بر این بود که اولین پسر تولد یافته از این ازدواج به فرزندی پدر دختر در می آمد و به جای نام پدرش نام پدر دختر را بعد از نامش می آوردند و این نوع ازدواج باعث شده که برخی افراد غیر مطلع برچسب ازدواج با محارم را به زرتشتیان بزنند و اظهار کنند که پدر با دختر خود ازدواج می کرده است.
۴ - ستر زن: وقتی که فرد بالغی بدون ازدواج در می گذشت، پدر و مادر یا خویشان این فرد موظف بودند به خرج خود و به یاد فرد درگذشته دختری را به ازدواج پسری در می آورند. شرط این نوع ازدواج آن بود که دختر و پسر متعهد می شدند که در آینده یکی از پسران خود را به فرزند خواندگی فرد درگذشته بدون زن و فرزند درآورند.
۵ - خودسر زن: اگر دختری و پسری پس از رسیدن به سن بلوغ برخلاف میل والدین خود خواستار ازدواج با یکدیگر می شدند و مصر بر این امر نیز بودند، با وجود مخالفت والدین ازدواج آنها منع قانونی نداشت و زیر عنوان خودرای زن ثبت می گردید و در این بین دختر از ارث محروم می شد، مگر اینکه والدینش به خواست خود چیزی به او می دادند یا وصیت می نمودند که بدهند.
همراهان عروس و داماد در مراسم ازدواج: ایرانیان باستان به جشن عروسی سور میگفتند عروس لباس سبز می پوشیده و تور یا پارچه ای سبزرنگ روی سرمی انداخته، داماد نیزعرقچین سبز بر سر و روی شانه راست او چادرشب یا دستمال سبز انداخته می شده در پشت سرداماد برادر یا یکی ازبستگان بسیار نزدیک او می ایستاده و دردست (یا در سینی کوچک) یک دستمال سبز،یک انارشیرین یک تخم مرغ یک قیچی و کمی نقل و شیرینی و آویشن همراه با نخ و سوزن سبز رابالای سرداماد نگه می داشته، یا در داخل سفره ای به نام سفره گواه (سفره عقد) قرار می دادند.
سفره ی گواه گیری (سفره ی عقد) معمولا سبز رنگ و دارای اشیاء و مواد زیر بوده است:
۱ کتاب اوستا و بسته ی باز نشده شمع یا لاله یا چراغ روشن: نشان این است که عروس و داماد وبعدها فرزندانشان تابع قوانین دین بوده و باید برابر دستورات آن رفتار کنند.
۲ - قند سبز: نشان سبزبختی وشیرین کامی است که بعد از گواه گیری (عقد) به عنوان هدیه به موبدی که گواه گرفته می دهند.
۳ - چادرشب یا شال سبز: که بر روی شانه داماد می اندازند نشانه این است که از این به بعد مخارج زندگی بردوش داماد است و انداختن پارچه سبز بر روی سفره عقد به جای آن به همین مفهوم می باشد.
۴ - تخم مرغ: به این معنا است که همه اختیاراتی که پدر و مادر عروس و داماد درحق فرزندانشان داشته اند را از خود سلب کرده و به یک تخم مرغ مصالحه کرده وآن را بیرون می اندازند و از آن به بعد درصورتی که از آنها خواسته شود راهنمایی خواهند کرد ولی زوج جوان را مجبورنمی کنند که مطابق میل ایشان رفتارکنند.
۵ - انارشیرین : نشانه شیرین کامی و فرزندان زیاد است.
۶ برگ آویشن مخلوط با برنج و سنجد ونقل: نقل نشان شیرین کامی/ برنج (درگذشته جو بکارمی بردند) نشانه برکت زندگی/ سنجد محرک عشق و دلدادگی/ آویشن نشانه خوش بویی و سرزندگی است که موبد هنگام خواندن اوستای تندرستی روی شانه عروس و داماد می ریزد.
۷ - نخ و سوزن: نشان پیوند و دوختن است،اگر در زندگی زناشویی رخنه ای پدید آید یا فاصله ای ایجاد شود باید با نخ و سوزن مینوی(معنوی) آن را بدوزند و نگذارند بزرگتر شود.
۸ - قیچی: از دو تیغه درست شده و زمانی که دو تیغه با هم کارکنند برش ایجاد می شود یعنی عروس و داماد نقش دو تیغه قیچی رادارند که با همدلی وهم اندیشی وهمکاری می توانند زندگی را پیش ببرند : تارنمای ایران ویج
http://www.iranvij.ir/?p=1855792
ازدواج پسندیده در ایران باستان: خویدوده یا خوه دوده مفهومی است در دین زرتشتی که در آن اشاره به نوعی ازدواج پسندیده و خوب میشود. در مورد شیوه ی این ازدواج بین محققین اختلاف نظر وجود دارد. علیرضا شاهپور شهبازی و علی‌اکبر جعفری معتفدند از آنجا که به گفته آنها در منابع کهن مانند گاتها و اوستا معنایی از ازدواج با محارم راجع به خویدوده وجود ندارد و البته در منابع بعدی همچون دینکرد و تفاسیر موبدان که مربوط به اواخر دوره ساسانی میباشد از ازدواج با محارم سخن به میان آمده است و همین طور زرتشتیان حال حاضر چنین معنایی را قبول ندارند و خویدوده را ازدواج با خویشان نزدیک مانند عموزادگان می‌دانند باعث شده که محققان خویدوده را ازدواج با خویشاوندان نزدیک بدانند که در اواخر دورهٔ ساسانی معنای ازدواج با محارم در آن رسوخ کرده است...
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%88%DB%8C%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%87
زنان و موضوع ازدواج آن ها در ايران باستان: بيشتر ازدواج ها در دوران اقتدار هخامنشي جنبه سياسي داشت و بدين طريق بود که زنان در حيطه نفوذ فرمانرويان پارسي در مي آمدند. چهره آرماني زن در چنين جامعه اي «قواعد و هنجارهاي اجتماعي مشخصي را مطرح مي کرد که در چارچوب آن، زن به عنوان انسان زاينده مي توانست زنده بماند، آبستن شود و فرزند خويش را به دنيا آورد و پرورش دهد، دراين رفتار زيستي مايه بقاي اجتماع است، زن از ياوري و پشتيباني زوج خود بهره مند مي شد». در کتاب مقدس زرتشتيان، زن به عنوان يکي از دو جنس بشر که نقش وجايگاه ويژه در زندگاني اجتماعي دارد، مطرح است.. پيامبر زن را فرا مي خواند تا بيانديشد و خود دين خويش را برگزيند. از سويي وي يکي از افراد گروه اجتماعي است و نقش خاص خود را بايد چونان دختر، همسر و مادر در خانواده ايفا کند. در اين جا، زن سهم طبيعي و زيستي زايمان و پرورش نوزاد را بر عهده دارد که موجب دوام جامعه و بقاي نسل و نوع بشر است. وجدان زن آزاد است که بر اساس راي و نظر خود آنچه را بهتر مي داند، اختيار کند».
در دوران اشکاني در ميان نجبا، طبقه ی اشراف همچون خاندان سلطنتي، تعداد زوجات متداول بود، اما تنها يک زن حفظ کانون خانوادگي را بر عهده داشت. اين زن مي توانست در صورت نارضايتي از همسر طلاق گيرد. در طبقات پايين جامعه رسم تعدد زوجات معمول نبود، زيرا مردم به سنت هاي گذشته خود گرفته بودند. مرد مي توانست همسر خود را به آساني طلاق دهد. در اين دوره نشانه هايي از اقتدار زن و شرکت او در حکومت بازمانده است.
در دوران ساساني، زنان در جامعه و خانواده نقش ها و شرایط مختلف داشتند و حقوق آنان در اين دوره قابل توجه بود. زن حق مالکيت داشت و مي توانست قيم پسر خود باشد و از بدرفتاري شوهر به دادگاه شکايت برد. در مواقع طلاق، رضايت طرفين شرط اساسي بود. در کتاب ماتيکان هزاردستان حقوق اجتماعي زن به وضوح شرح داده شده است. در نوشته هاي ديني زرتشتي اين دوره، حقوق زن را از پيش تعيين مي کردند و بسياري کمتر از آنچه در مورد جنس مذکر ديده مي شد، امکان رهايي و تنوع براي حيات او وجود داشت... اهميت دشواري هاي ذاتي، و نيز قيود اجتماعي بسياري بايد ادامه مي يافت که زن را پايبند و مقيد مي گرداند. از آثار فارسي ميانه ساساني برمي آيد که اقتدار سياسي- اجتماعي بيشتر بر عهده مردان است و مردان اند که در راس چهار طبقه مهم اجتماعي قرار مي گيرند؛ چندان که جامعه اي دودمان سالار با پدر سالار را نقش مي زنند. اين اقتدار سياسي، اجتماعي، خود از دين ريشه مي گرفت. در اين دوره پدر نماينده ی اقتدار خانوادگي است، اختيارات اجتماعي و خانوادگي، حق مالکيت، حق قضاوت و منصب پيشواي ديني بر عهده اوست. با اين حال زن در کانون خانواده قدرت داشت و به عنوان مادر خانواده و کدبانو نقش اجتماعي را ايفا مي کرد. همسر مي توانست در اموال شوي خود شريک باشد. پس حق مالکيت او محفوظ مانده بود و در اموال شوهر حق تصرف داشت. اختيار دختر به دست پدر و پس از او، به دست برادر بود و بي رضايت او، ازدواجش قانوني نبود. اما پس از ازدواج ناگزير به اطاعت از شوهر بود.
http://www.unp.ir/article/university/sociology/2055
ازدواج موقت یا صیغه در ایران باستان و تفاوت های آن با صیغه ی اسلامی: هاشم رضی، در دانشنامه ی ایران باستان، ویژگی ها و شرایط صیغه در میان زرتشتیان را بیان کرده است. تفاوت این نوع ازدواج میان زرتشتیان و اسلام ، این چنین است:
الف) در زرتشتی: زن علاوه بر نقش جنسی، باید به عنوان خدمت کار، زیر نظر زن دائمی مرد، انجام وظیفه می کرد. در اسلام: زنی که صیغه می شود وظیفه ی انجام دادن هیچ کاری ندارد بلکه فقط نقش جنسی دارد.
ب) در زرتشتی: اگر فرزندی به دنیا می آمد، نه از مرد ارث می برد و نه از اصل و نسب مرد بهره ای داشت. در اسلام: فرزندی که از راه صیغه متولد می شود با دیگر فرزندان تفاوت ندارد.
ج) در زرتشتی: مرد می توانست زن صیغه ای را به پسر بزرگ خود واگذارد. در اسلام: زنی که صیغه شده به فرزند شوهرش برای همیشه محرم می شود هرچند مدت صیغه تمام شود.
د) در زرتشتی: مرد تا هفتاد سالگی وظیفه داشت مخارج فرزندانی که از صیغه متولد شده اند، تأمین کند. در اسلام: اگر فرزند تمکن مالی ندارد و پدر می تواند مخارج او را تأمین کند باید بپردازد و شرط سنی مطرح نیست.
هـ) در زرتشتی: تنها در صورت مرگ زن دائمی یا نازا بودن او، مرد می توانست زن صیغه ای را به عنوان همسر دائم برگزیند. در اسلام: مرد می تواند تا چهار زن دائمی داشته باشد و رضایت زن اول شرط نیست مگر زن هنگام عقد ازدواج شرایطی را تعیین کرده باشد.
و) در زرتشتی: صیغه تنها میان ثروتمندان و اشراف و درباریان و روحانیان روی می داد. در اسلام: این کار در انحصار طبقه ای خاص نیست./
اشاره ای به ازدواج پادشاهان ایران باستان با ملکه های چین: تاجیک‌های چین گروهی از مردمی ایرانی تبار هستند که در خاک چین بسر میبرند. این قوم هرچند در چین تاجیک نامیده می‌شوند اما در واقع هم‌تبار با پامیری‌های تاجیکستان و افغانستان هستند. بیشتر آنها به زبان سریکالی و عده کمتری به زبان وخی سخن می‌گویند که هر دو به گروه زبانهای پامیری در شاخه زبانهای ایرانی شرقی تعلق دارند. در متون کهن چینی به این قوم اشاره شده‌است. در سلسلهٔ تانگ تاجیک‌های چین با عنوان «چینا دوا گوتراً» معرفی شده‌اند. برخی‌ها ایشان را از سرزمین هان معرفی کرده‌اند. در این باب افسانه‌ای قدیمی رایج است که ورود ایشان به چین از دورهٔ ازدواج شاهنشاه ایران باستان با ملکه های چینی بوده است.
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%86%DB%8C%D9%86
در روزگار هخامنشی: شاه همسر خود را یا از خانواده ی هخامنشی برمی‌گزید و یا از شش خانواده‌ی بزرگ پارسی؛ این زن شهبانو می‌شد. گاه شاهان، چندین همسر بر می‌گزیدند، چنانکه داریوش برای تثبیت جایگاه خود، چند همسر از خاندان کورش را برگزید. در روزگار افول هخامنشیان، شاهان هخامنشی افزون بر شهبانو دارای زنان دیگری نیز بودند که آنها را زنان غیر عقدی میگفتند؛ چنانکه هرودت میگوید پارسیان هریک چند همسر برمی‌گزینند و شمار بیشتری هم بستر دارند. البته این، تنها برای شاهان و شاید درباریان است و زندگی توده‌ی مردم برپایه ی تک همسری بوده است. در دیانت زرتشت و زندگی آریاهای نخستین، ازدواج بر پایه تک همسری بوده است. بعدها مردان مجاز به گزینش همسر دیگری با رعایت حقوق همسر نخست بودند. در همه ی متون پهلوی در «مادیکان هزار دادستان» تنها یک نمونه از دو زنه بودن می بینیم و این امر دلیل آن است که چنین کاری نادر بوده است. به گفته‌ی استرابو]، مراسم ازدواج در آغاز نوروز برگذار می‌شده است؛
http://arianam.persianblog.ir/post/41
در ایران باستان و بنا بر قوانین دوره ی ساسانی: دختران خود همسر خویش را انتحاب می کردند. هنگامی که بهرام گور،پادشاه معروف ساسانی از دختران یک مرد روستایی ساده درخواست ازدواج می کند؛ روستایی، پاسخ را به دختران خود وا می گذارد. در شاهنامه زنان دلاور و خردمندی چون کتایون و تهمینه، همسر خویش را انتخاب کرده و برای یافتن همسر خود همه ی مرزهای سیاسی و طبقاتی را زیر پا می گذارند. زرتشت نیز در اوستا برای ازدواج و تشکیل خانواده منزلت والایی دیده است. در یسنا آمده است: عروس و داماد این کلمات را به شما می گویم: زندگی سرشار از شادی داشته باشید و به حقوق یکدیگر احترام بگذارید. بی گمان زندگی شیرینی خواهید داشت.
http://www.beytoote.com/art/negah-gozashte/zoroaster-bridal.html
یادداشت پایانی
١ - بخش فارسی دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا در نوشتاری پیرامون "زنان در ایران باستان" اشاراتی به برخی پادشاهان ایران باستان و ازدواج آریایی ها دارد و علاقه مندان می توانند به تارنمای مزبور مراجعه نمایند.
۲ - آگاهی های بیشتری درباره ی "مراسم و آیین عقد زرتشتیان" را می توان در نوشتاری به زبان انگلیسی در تارنمای دانشنامه ی ایرانیکا یافت.
۳ - دانستنی های دیگری در مورد "آناهیتا" را می توان در نوشتاری از همین نگارنده در بخش ٤١ این مجموعه پی گیری نمود.
دکتر منوچهر سعادت نوری
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2015/06/blog-post_30.html
xxxxx
١ - بخش فارسی دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا در نوشتاری پیرامون "زنان در ایران باستان" اشاراتی به برخی پادشاهان ایران باستان و ازدواج آریایی ها دارد و علاقه مندان می توانند به تارنمای مزبور مراجعه نمایند.
۲ - آگاهی های بیشتری درباره ی "مراسم و آیین عقد زرتشتیان" را می توان در نوشتاری به زبان انگلیسی در تارنمای دانشنامه ی ایرانیکا یافت.
۳ - دانستنی های دیگری در مورد "آناهیتا" را می توان در نوشتاری از همین نگارنده در بخش ٤١ این مجموعه پی گیری نمود.
دکتر منوچهر سعادت نوری
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2015/06/blog-post_30.html
xxxxx
Notes on Aryans: The Marriage of Aryans in Ancient Iran
Abstract: The traditions of Aryan marriage, like many other rituals in Iran, trace back to the ancient Zoroastrian culture. In this article, the Various Types of Marriage and Irregular Unions in Ancient Iran, the Significance of Marital Status in Achamenid Era, the Blessing to the Newlyweds, Some Royal Marriages in Ancient Iran, and Marriage in Sassanian Era are briefly studied and presented.
Collected & Prepared By
Manouchehr Saadat Noury, PhD
http://iranian.com/posts/notes-on-aryans-the-marriage-of-aryans-in-ancient-iran-53267
بخش های پیشین ایرانیان درپهنه ی سرزمین نیاکان آریایی
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2014/04/blog-post_17.html
Manouchehr Saadat Noury, PhD
http://iranian.com/posts/notes-on-aryans-the-marriage-of-aryans-in-ancient-iran-53267
بخش های پیشین ایرانیان درپهنه ی سرزمین نیاکان آریایی
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2014/04/blog-post_17.html
