۱۳۹۶ دی ۸, جمعه

یاد نامه ها: ۳٦ - یادنامه ی "میرزا حبیب اصفهانی" مترجم کتاب معروف حاجی بابای اصفهانی


ماجرای زندگی او
★ میرزا حبیب اصفهانی زاده ی ۱۸۳۵ میلادی در شهر "بن" (چهارمحال و بختیاری) مرگ ۱۸۹۳ میلادی در"بورسا، امپراتوری عثمانی" - آرامگاه در "بورسا، ترکیه"  - میرزا حبیب دستان بِنی ادیب مشهور به "میرزا حبیب اصفهانی" بود: تارنمای آکا ایران
★ میرزا حبیب دستان بِنی ادیب، روشنفکر، مترجم و شاعر ایرانی قرن سیزدهم هجری، از پیشگامان تحول در نثر و ترجمه و دستور زبان فارسی؛ و به اعتباری بنیانگذار و پدر دستور زبان فارسی محسوب می ‌شود. میرزا حبیب در سال ۱۲۵۰ هجری قمری در خانواده‌ای روستایی و کاتب در شهر بِن (اکنون مرکز شهرستان بن در استان چهارمحال و بختیاری) به دنیا آمد. خود وی در مقدمه یکی از کتابهایش اصلیتش را به منطقه قره باغ در آذربایجان می‌رساند. وی از سوی افراد محلی «میرزا حبیب بنی» و «میرزا حبیب دستان بنی» نامیده شده ‌است که البته ضبط نام وی به این شکل در متون قاجاری و بعد از آن سابقه ندارد. وی به سبب اقامت طولانی در استانبول، نزد ترکها به «حبیب‌ افندی» و «میرزا حبیب‌ افندی» شهرت یافته‌ است.
میرزا حبیب تحصیلات مقدماتی را در "بن"، به پایان برد و به قصد ادامه تحصیل به تهران و بغداد سفر کرد و در این دو شهر چند سالی به تحصیل مشغول بود. گفته ‌اند که در بغداد ادبیات، فقه و اصول و چند زبان آموخته و به محفل های تبعیدیان و ناراضیان سیاسی آمد و رفت داشته‌ است. میرزا حبیب اصفهانی پس از بازگشتن به تهران، با روشنفکران و به‌ویژه با میرزا ملکم خان ناظم‌الدوله (بنیانگذار فراموش خانه در ایران) حشر و نشر داشته‌ است. میرزا حبیب در تهران به لامذهبی، دهریگری و بی ‌دینی و بابی ‌گری متهم شد. این نکته آشکار است که میرزا حبیب در سلک دگراندیشان زمان خود بود و حکومت وقت دیدگاه‌ های انتقادی آنان را می‌شناخت و فعالیت هایشان را زیرنظر داشت. کتابچه‌ ای در مذمت میرزا محمدخان سپهسالار صدراعظم مخفیانه نشر دادند که وی را در آن سخت هجو کرده بودند. میرزا حبیب به اتهام نوشتن این کتابچه تحت تعقیب قرار گرفت و در ۱۲۸۳ از ایران گریخت.
میرزا حبیب حدود سی سال بازمانده عمر خود را در استانبول از راه خدمت در وزارت معارف عثمانی، تدریس در معلم‌خانه ایرانیان و مراکز دیگر گذراند. عثمانی در آن زمان نهضت تنظیمات را از سر گذرانده بود و استانبول از فعال‌ ترین شهرهای اسلامی قرن نوزدهم در اخذ تمدن اروپایی و تشکیل نهادهای مدنی و از مهم‌ ترین مراکز تجمع ایرانیان دگراندیش، ناراضی و مخالف دولت و محل انتشار جراید مختلف بود. جرگه‌ ای از ایرانیان روشنفکر هم در استانبول تشکیل شده بود که میرزا حبیب به آن محفل و نیز به محافل تجددخواهان رفت‌ و آمد داشت و از طریق آنها با فرهنگ و تمدن غربی آشنا شد. ظاهراً میرزا آقاخان کرمانی دو سال در منزل میرزا حبیب ساکن بوده و نوشته‌ های او را به اصطلاح امروزی ویرایش می‌کرده ‌است. این دو با شیخ احمد روحی نیز دوستی و همکاری داشته‌اند.
میرزا حبیب در استانبول دوبار ازدواج کرد و یکی از همسرانش چرکس بود. از این دو زن صاحب سه پسر به نامهای کمال، جمال و جلال شد. زندگی میرزا حبیب در استانبول با فراز و فرود همراه بود و حتی یک بار مغضوب مقامات عثمانی گشت و مدتی کار خود را از دست داد. برخی اشارات هم حاکی است که در اواخر عمر کاملاً از شر و شور جوانی افتاده و با مقامات سیاسی سفارت ایران در باب عالی نشست و برخاست داشته‌ است. روزنامه اختر که میرزا حبیب هم با آن همکاری داشته، ظاهراً وسیله مناسبی برای جلب و جذب مخالفان سیاسی ایران در عثمانی بوده‌ است.
میرزا حبیب در آستانه شصت سالگی به بیماری سختی دچار شد و برای معالجه با آبهای معدنی به بورسا یا بورسه رفت، اما مداوا نشد و در همان‌جا درگذشت و مدفون شد. تاریخ مرگ وی را ۱۳۱۱/۱۸۹۳ و ۱۳۱۲/۱۸۹۴ ذکر کرده ‌اند: تارنمای ویکی‌پدیا
★ یادگیری زبان: میرزا حبیب در آغاز ورود به استانبول، به یادگیری زبان های ترکی عثمانی و فرانسه اقدام کرد و درکوتاه ‌مدت توانست به ظرایف و دقایق آنها پی ببرد. او با اتکا  به این دو زبان و نیز زبان عربی که پیش‌تر در بغداد آموخته ‌بود، به امور فرهنگیِ مختلفی روی آورد و خود را تا هنگام مرگ، با آنها مشغول داشت:  تارنمای مرکز دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی
*
برخی از تالیفات و آثار او
★ میرزا حبیب اصفهانی را پیشگام تدوین دستور زبان امروزی برای زبان فارسی دانسته‌اند. او نخستین کسی است که کلمه «دستور» را با عنوان کتابی دربارهٔ قواعد زبان فارسی به‌کار برده و این قواعد را از عربی جدا و آنها را از دایره تقلید از صرف و نحو عربی بیرون برده‌است. براساس اطلاعات موجود، او نخستین کسی بوده که اجزای کلام را در زبان فارسی بررسی و طبقه‌بندی کرده‌است، هرچند که خود را مبتکر این طبقه‌بندی نمی‌داند. میرزا عبدالعظیم خان قریب از الگوی او پیروی کرده‌است. دستور سخن (استانبول ۱۲۸۹)، دبستان فارسی (استانبول ۱۳۰۸)، خلاصه رهنمای فارسی (استانبول ۱۳۰۹) و رهبر فارسی (استانبول ۱۳۱۰) کتابهایی است که میرزا حبیب برای آموزش دستور زبان فارسی تألیف کرده‌است.... جلال همایی در مقاله‌ای در شماره‌های ۱، ۲، ۳ نشریهٔ فرهنگستان ایران (فرهنگستان اول) که بعدها در مقدمهٔ لغتنامهٔ دهخدا جای گرفت، میرزا حبیب اصفهانی را کسی دانسته که سنگ بنای طرز قواعد و دستور زبان فارسی را بنا نهاد. به این اعتبار، می‌توان او را پدر دستور زبان فارسی شمرد. تأثیر چشمگیر میرزا حبیب در تحول نثر جدید فارسی، به ویژه با ترجمهٔ سه اثر نمایان است: حاجی بابای اصفهانی، سرگذشت ژیل بلاس (نوشته لُساژ) و گزارش مردم‌گریز (ترجمه منظوم از اثر مولیر). ترجمه هر سه اثر به گونه‌های مختلف دیدگاه انتقادی از وضع اجتماعی و سیاسی موجود را در میان خوانندگان ایجاد می‌کرد و طبعاً حکومت قاجار و نیز حکومت خودکامه عثمانی، که در آن زمان تحرکات اجتماعی تازه را زیر فشار قرار داده بود، با ترویج این نوع ادبیات حاوی دیدگاه‌های انتقادی موافق نبودند. انتساب میرزا حبیب به جنبشهای دگراندیشانه درون جامعه عثمانی می‌توانست پیامدهای پیش‌بینی نشده‌ای برای وی داشته باشد، شاید به همین علت باشد که نامش روی شماری از آثارش ذکر نشده ‌است:  تارنمای ویکی‌پدیا

★ از ترجمه ‌های‌ خوب‌ دوره‌ ی‌ قاجاریه‌ می‌توان‌ ترجمه‌ ی‌ كتاب‌ «حاجی‌ بابای‌ اصفهانی‌» نوشته‌ جیمز موریه‌ به‌ وسیله‌ میرزاحبیب‌ اصفهانی‌ را نام‌ برد. بی‌تردید شیوه‌ نگارش‌ این‌ ترجمه‌ بر آثار دو نویسنده‌ بزرگ‌ بعدی‌، علی‌اكبر دهخدا و محمدعلی‌ جمالزاده‌ تاثیر مستقیم‌ نهاده‌ و به‌ نوعی‌ سلف‌ واقعی‌ نثر داستان‌ امروزی‌ است‌: تارنمای پیام فارس
★ کاشف مترجم حاجی بابای اصفهانی و پرسش سیروس علی‌نژاد از حسن کامشاد: "در جایی خوانده ام این شما (حسن کامشاد) بودید که کشف کردید ترجمه حاجی بابای اصفهانی کار میرزا حبیب اصفهانی است، نه شیخ احمد روحی. ظاهرا دیر زمانی چنین تصور می شد که شیخ احمد روحی مترجم کتاب است. چه شد که فهمیدید حاجی بابا ترجمه میرزا حبیب است"؟ پاسخ حسن کامشاد: "تصادف! این تنها کار عالمانه و فاضلانه ای است که من در تمام عمرم به سبک و سیاق مرحوم قزوینی انجام داده ام".... بیشتر: تارنمای بی بی سی
★ علیزاده طوسی می نویسد: کتاب «سرگذشت حاجی بابای اصفهانی»، نوشتۀ «جیمز موریه» (۱۷۸۰-۱۸۴۹)، دیپلمات و نویسندۀ انگلیسی، ترجمۀ میرزا حبیب اصفهانی، ادیب، روشنفکر، مترجم و شاعر ایرانی است که روحش به مترجم‌های امروز توصیه می‌کند که آن را با دقّت بخوانند: تارنمای بی بی سی
*
برخی از سروده های او
★ از جمله آثار چاپ نشده وى دیوان ‏غزلیات و هجویاتى است که به خط خود اوست و با مقدمه ى کوتاهى در احوال وى همراه است. این مجموعه، که به لحاظ استهجان و رکاکت و بى‏ پروایى در کاربرد واژه‏ ها و تعابیر تاکنون امکان انتشار نیافته است، در استانبول به صورت خطى نگاهدارى مى‏شود. مجموعه شعرهاى میرزا حبیب با تخلّص دستان معروف است. مجتبى مینوى از آثار چاپ نشده میرزا حبیب و محفوظ درکتابخانه دانشگاه استانبول عکس تهیّه کرده است. نمونه ی از سروده های او چنین است:
دیشب به رقص برخاست آن فتنه ی نشسته/ یک دل درست نگذاشت با طره ی شکسته
دامن کشان همی کوفت پایی و دستی افشاند/ زانسان که عقل و دین را شد دست و پای بسته
در بزم می پـرستان می داد نقل مستان
چشمش به عشوه بادام لعلش به خنده پسته: تارنمای تحلیلی خبری استان چهارمحال و بختیاری /
★ نمونه ی دیگر: شعر زیر را میرزا حبیب اصفهانی در سال ۱۸۸۹ میلادی در ۱۲ بند و در مجلس مهمانی هشتمین کنگره ی بین المللی مستشرقین سروده است:
گاه ست که پاس و سپاس آریم / زین بزم سترگ هنرمندان
وامی ست کنار که بگذاریم / این وام همی ز بن دندان...
جشنی بین برده ز مینو رنگ/ یاران همه با فر و با فرهنگ...
شیرینی و میوه ز خشک و تر / در کام ز یکدگر بهتر
خوب و خوش و نغز ز سر تاسر... : تارنمای مطالعات انسانی
★ چهار پاره زن در سروده های او: "تعبیر چهار پاره زن (چارپاره زن) را در اشعار میرزا حبیب اصفهانی در ذیل کتاب دستور سخن وی دیده ام و در آنجا معنی بشکن زدن مفهوم می شود و آن صدائی است که مطربان به انگشت برآورند" (یادداشت مرحوم علی‌اكبر دهخدا): لغت نامه دهخدا/ تارنمای واژه نامه‌ی پارسی ویکی 

یادداشت پایانی
میرزا حبیب در شصت سالگی در بورسا یا بورسه (یکی از شهرها و مرکز استان بورسا در ترکیه  چهارمین شهر بزرگ ترکیه) درگذشت. روح و روانش شاد و یادش گرامی باد
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
همچنین نگاه کنید به
حبیب اصفهانی (میرزاحبیب اصفهانی) شاعر و ادیب و از پیش‌گامان تحول در نثر و ترجمه فارسى: تارنمای بنیاد دایرة المعارف اسلامی
حبیب اصفهانی/ نوشته ی علی میرانصاری: تارنمای مرکز دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی
*
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2017/12/blog-post_29.html
بخش های پیشین مجموعه ی یاد نامه ها

۱۳۹۶ دی ۶, چهارشنبه

ده (۱۰) نصرت الله دست اندرکار در عرصه ی سیاست و دانش و هنر ایران

در عرصه ی سیاست
۱ - نصرت‌ الله معینیان: سیاستمدار ایرانی، وزیر راه، وزیر اطلاعات و رئیس دفتر مخصوص در دوران محمدرضا شاه پهلوی بود. نصرت ‌الله معینیان فرزند محمود در سال ‌۱۳۰۰ در اصفهان دیده به جهان گشود.  وی دیپلم خود را در هنرستان راه‌آهن اصفهان گرفت و همزمان با تحصیل در بخش راه‌ آهن تهران مشغول به کار شد. در سال ۱۳۲۴ به دعوت راه ‌آهن تهران به این شهر رفت و به ریاست کارگزینی بخش حرکت برگزیده شد و پس از یک سال رئیس دایره تعلیمات اداره بهره‌برداری راه‌ آهن دولتی گردید.  نصرت‌الله معینیان ورود به عرصه مطبوعات و نگارش مطالب روزنامه را از اصفهان شروع کرد. پس از عزیمت به تهران وی در روزنامه‌ آتش شروع به نگارش مقاله نمود و در سال ۱۳۲۶ به سمت سردبیری روزنامه رسید. در فاصله ی ۲۵ تا ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ سرمقالاتی با امضای "پیر سیاست" در روزنامه ی آتش علیه حکومت وقت انتشار داد. به لحاظ تبحر وی در تنظیم مقالات در کابینه ی فضل الله زاهدی به معاونت اداره کل تبلیغات و رادیو رسید و در سال ۱۳۳۵ و دولت حسین علا به ریاست اداره کل تبلیغات و در سال ۱۳۳۷ به سرپرستی اداره انتشارات و تبلیغات و معاونت نخست‌وزیر منصوب شد. معینیان در سال ۱۳۴۱ در کابینه ی اسدالله علم به وزارت راه منصوب شد. پس از خروج معینیان از اداره انتشارات و رادیو، جهانگیر تفضلی جایگزین وی در آن اداره گردید که وی در کمتر از سه ماه از این پست کنار گذاشته شد و معینیان با حفظ سمت وزارت، به این نهاد بازگشت. معینیان از اعضای هیئت اجرائیه حزب ایران نوین که توسط حسنعلی منصور در ۶ بهمن ۱۳۴۲ تأسیس شد بود. پس از نخست وزیری حسنعلی منصور در اواخر سال ۱۳۴۲، نام سازمان انتشارات و رادیو تغییر کرد و تبدیل به وزارت اطلاعات شد. حسنعلی منصور معینیان را که رئیس سازمان انتشارات و رادیو بود، به سمت وزارت اطلاعات منصوب نمود. در سال ۱۳۴۲ اسدالله علم به وزارت دربار منصوب شد و در آذرماه ۱۳۴۵ طی حکمی از طرف شاه، نصرت الله معینیان به سمت ریاست دفتر مخصوص شاه انتخاب شد و حدود دوازده سال در این سمت باقی ماند. وی در ۲۶ دیماه ۱۳۵۷ به همراه محمدرضا شاه، ایران را ترک کرد. وی اینک مقیم اروپاست.
★ نصرت‌الله معینیان از دیدگاه دکتر عباس ميلاني
۲ - دکتر نصرت‌الله کاسمی (زادهٔ ۱۲۹۰ - درگذشتهٔ ۱۳۷۴) فرزند میرزا اسدالله خان کاسمی (ملقب به "دبیر حرم")، از شاعران  معاصر، پزشک و نمایندهٔ مجلس بود. تحصیلات ابتدایی را در ساری و تحصیلات متوسطه را در شعبه علمی دارالفنون به پایان رسانید. سپس وارد دانشکده پزشکی دانشگاه تهران شد و در سال ۱۳۱۴ به اخذ دانشنامه دکتری در پزشکی نائل آمد. در زمان وزارت فرهنگ اعتماد الدوله قراگوزلو به نظارت چاپ کتابهای دبستانی گماشته شد. از سال ۱۳۱۸ در دانشکده پزشکی دانشگاه تهران به تدریس پرداخت و از سال ۱۳۱۹ به مقام استادی دانشگاه نائل آمد او در ابتدای کار سازمان خدمات اجتماعی، به عنوان معاون مدیرعامل مشغول به کار شد و در تعدادی از روستاهای کشور درمانگاه‌هایی تأسیس کرد. در دوره شانزدهم به عنوان نماینده مردم ساری در مجلس شورای ملی انتخاب شد و به عضویت کمسیون مخصوص نفت درآمد. همین کمسیون بود که در سال ۱۳۲۹ پیشنهاد ملی شدن صنعت نفت را به مجلس تقدیم کرد. هنگامی که دکتر منوچهر اقبال حزب میلیون را تشکیل داد، دکتر کاسمی معاون دبیرکل حزب شد.
۳ - نصرت‌ الله امینی اراکی (زاده ۱۲۹۴، اراک - درگذشته ۳۱ فروردین ۱۳۸۸، در واشنگتن آمریکا) فعال سیاسی ملی‌گرای ایرانی بود. وی فعالیت سیاسی را همزمان با نهضت ملی شدن صنعت نفت آغاز کرد و در دوران نخست وزیر محمد مصدق رئیس بازرسی دفتر وی و همچنین مدتی نیز شهردار تهران بود. او پس از انقلاب در دولت موقت مهدی بازرگان به سمت استانداری استان فارس منصوب گردید و از مهمترین اقدامات او در این سمت مقاومت او به کمک مردم مرودشت در برابر اقدام صادق خلخالی در تخریب پارسه بود. وی پس از چندی از این سمت استعفا داد. نصرت‌الله امینی بامداد روز دوشنبه ۳۱ فروردین ۱۳۸۸، در ۹۴ سالگی، در بیمارستانی در حومه واشنگتن آمریکا چشم از جهان فروبست.
۴ -  نصرت‌الله نوح با نام اصلی نصرت‌الله نوحیان (متولد ۱۳۱۰ در سمنان) شاعر، روزنامه‌نگار و طنزپرداز اهل ایران است. نصرت الله «نوح» نوحیان در سال ۱۳۲۹ زادگاهش را ترک کرد و به تهران آمد واز همان زمان فعالیت‌های ادبی – سیاسی اش را نیز آغاز کرد. نخستین شعر او به سال ۱۳۳۰ در «روزنامه فکاهی – سیاسی چلنگر» (با مدیریت محمدعلی افراشته) انتشار یافت. پس از آن اشعار و آثار او در دیگر نشریات با امضای (نوح) منتشر می‌شد.
در عرصه ی دانش پزشکی
۵ - دکتر نصرت الله فیروزیان: که مقیم کشور آلمان است، سال گذشته به دعوت بنیاد بیماری های نادر ایران برای معاینه رایگان بیماران به ایران سفر کرده بود. به گفته مدیر روابط عمومی بنیاد بیماری های نادر ایران، حضور پروفسور فیروزیان در سال گذشته نتایج اثربخشی در تشخیص انوع سرطان بیماران داشت و برخی از مراجعان که بیماری‌شان سرطان تشخیص داده شده بود پس از معاینه دکتر فیروزیان مشخص شد که به سرطان مبتلا نیستند.... به گزارش ایرنا، کارشناسان اعلام کرده اند که سرطان، سومین عامل مرگ و میر ایرانیان است و هر سال حدود ۹۰ هزار بیمار جدید مبتلا به سرطان در ایران شناسایی می‌شوند.
۶ - دکتر نصرت الله پورافکاری: در هشتم ارديبهشت سال ۱۳۲۱ در تبريز به دنيا آمد. وي پس از اتمام تحصيلات دوره متوسطه از دبيرستان طالقاني (منصور سابق) در سال ۱۳۳۳، تحصيلات دكتراي پزشكي را در دانشكده پزشكي تبريز در سال ۱۳۳۹ آغاز و در سال ۱۳۴۶ موفق به اخذ درجه دكتر پزشكي شد. افكاري در سال ۱۳۵۳ تحصيلات تخصصي را در دانشگاه پنسيلوانياي شهر پتسبورگ آغاز و تخصص روان پزشكي را از دانشگاه ويرجينيا در سال ۱۳۵۶ اخذ و به عنوان استاد يار دانشكده پزشكي تبريز از سال ۱۳۵۶ مشغول فعاليت شد. تأليفات دكتر پورافكاري شامل چهار كتاب در پنج جلد است. دكتر پورافكاري افتخارات متعدد از جمله مترجم برگزيده كتاب سال دانشگاه‌ ها در سال‌های ۱۳۶۷ و ۱۳۶۸ استاد نمونه دانشگاه در سال ۱۳۷۳، دارنده ي لوح تقدير از استاندار آذربايجان شرقي، پژوهشگر نمونه دانشكده پزشكي ۱۳۷۸، استاد برگزيده به انتخاب موسسه ی "ای بی سی كمبريج انگلستان" در سال ۲۰۰۵ میلادی و دارنده ي نشان دانش، همت و سرآمدي دانشكده پزشكي تبريز در سال ۱۳۸۸ و تربيت ۸۳ نفر روانپزشك از ديگر افتخارات دکتر نصرت الله پورافکاری است
در عرصه ی هنر
۷ - نصرت‌الله محتشم (زادهٔ ۱۲۹۸ تهران - مرگ ۱۳۵۹ تهران) هنرمند سینما و تئاتر، و دوبلور اهل ایران بود. وی فعالیت هنری را از سال ۱۳۰۸ با بازی در تئاتر فرهنگ رشت شروع کرد و بعد آن را تئاترهای استودیو درام کرمانشاهی، نکیسا، تهران و فردوسی ادامه داد. فعالیت سینمایی را از سال ۱۳۱۴ با بازی در فیلم شیرین و فرهاد آغاز کرد. از دهه ۱۳۲۰ به فعالیت در رادیو مشغول شد؛ و از سال ۱۳۳۱ در دوبله نیز به فعالیت پرداخت. وی دو دوره در سال‌های ۱۳۳۱ و ۱۳۴۱ ریاست اداره نمایش کشور را به عهده داشته است. وی همسر ژاله علو و روح‌ انگیز سامی‌نژاد بود.
۸ - نصرت‌الله کریمی (زادهٔ ۱ دی ۱۳۰۳ در تهران) نصرت الله كريمي يكي از قديمي ترين بازيگران تئاتر، سينما و كارگردان سينماي ايران. فارغ التحصيل دانشكده سينمايي پراگ در رشته كارگرداني سينما و تلويزيون كه فعاليت هنري خود را از سال ۱۳۲۱ در تئاترهاي فردوسي، سعدي و جامعه باربد، به عنوان گريمور، بازيگر و گاه كارگردان شروع كرد.
۹ - نصرت‌الله وحدت (زاده ۱۳۰۴ - اصفهان) بازیگر تئاتر و سینمای ایران است. وحدت یکی از پایه گذاران تئاتر اصفهان بود و از ۱۸ سالگی در تئاتر حرفه‌ای حاضر شد. شیرینی بیان و کلامش دلها را شاد و مجذوب خویش می‌کرد و سر انجام به دنیای شیرین کمدی و شادی آفرینی روی آورد. نخستین نمایش او «خلیفه یک روزه» در تئاتر المپ بود و پس از آن سال‌ها به همراه رضا ارحام صدر در این تئاتر و تئاتر سپاهان فعالیت کرد.
۱۰ - نصرت‌الله کنی (زاده ۱۳۰۹ در تهران - درگذشته ۱۳۸۳در كانادا) فیلم‌ بردار، بازیگر و تدوین‌ گر اهل ایران بود. آغاز فعاليت هنري از سال  ۱۳۲۸ با حضور در جامعه باربد و تئاتر شهرزاد و پارس. فعاليت در سينماي سال ۱۳۳۵ به عنوان مدير تداركات، متصدي بخش چاپ و لابراتوار استوديو «عصر طلايي». بازيگري از سال ۱۳۳۶ با «مادموازل خاله»، دستياري كارگردان از سال ۱۳۳۷ با فيلم «سايه». آغاز فيلمبرداري از سال ۱۳۴۳ با فيلم «افسانه ي دهكده».
تهیه و تدوین:
دکتر منوچهر سعادت نوری

*
منابع و مآخذ
نصرت‌ الله معینیان: تارنمای ویکی پدیا/ نصرت‌الله معینیان از دیدگاه دکتر عباس ميلاني: تارنمای یوتیوب/ دکتر نصرت‌الله کاسمی: تارنمای ویکی ‌پدیا / نصرت‌الله امینی اراکی: تارنمای ویکی پدیا/ نصرت‌الله نوح: تارنمای ویکی پدیا/ دکتر نصرت الله فیروزیان: تارنمای خبرگزاری سلامت و بهداشت/  دکتر نصرت الله پورافکاری: تارنمای خبرگزاري فارس/ نصرت‌الله محتشم: تارنمای ویکی پدیا/ نصرت‌الله کریمی: تارنمای ویکی پدیا/ مراسم بزرگداشت نصرت كريمي: تارنمای مگ ایران/ نصرت‌الله وحدت: تارنمای ویکی پدیا/ نصرت‌الله کنی: تارنمای ویکی پدیا/ زندگي نامه ي نصرت‌الله کنی: تارنمای سوره ی سینما
*
همچنین نگاه کنید به
معینیان نخستین وزیر اطلاعات ایران در یک نگاه: تارنمای آفتاب/ نصرت الله کاسمی: تارنمای فرهنگی راسخون/ مجموعه مقالات دکتر نصرت‌الله کاسمی: تارنمای دنیای اقتصاد
همین نوشتار با تصاویر نصرت الله ها: تارنمای ایرانیان ایرون
*
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2017/12/blog-post_27.html
بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها

۱۳۹۶ آذر ۲۹, چهارشنبه

مفهوم ”اسم اعظم”


لغت نامه ی دهخدا اسم اعظم را این گونه تعریف می کند: "اسم اعظم نامی است که مختص حضرت حق جل جلاله می باشد. گفته می شود هر کس آن را بداند هر آنچه بخواهد انجام خواهد شد. انبیا و صلحا داننده این نام عظما هستند".
تارنمای ویکی پدیا نوشته است: " اسم اعظم به اعتقاد بعضی، یکی از نام‌های خداست که با بر زبان آوردن آن هر خواستهٔ گوینده برآورده می‌شود. این اسم را کسی نمی‌داند، ولی در طول تاریخ کسانی مدعی دانستن آن شده‌اند و روش‌هایی برای کشف آن پیشنهاد شده‌ است".
تارنمای ويکی شيعه اسم اعظم را این گونه تعریف می کند: " اِسمِ اَعظَم یا اِسمُ اللّهِ الاَکبَر به معنای بزرگترین نام خداوند، که اسمی بالاتر از آن نیست. بنابر روایات، این نام وسیع‌ترین محدوده اثر را در عالم هستی دارد و دسترسی به آن، منشأ اثرات بسیاری مانند استجابت دعا، برخورداری از علم غیب و تأثیرگذاری بر قوانین طبیعت است. حقیقت و مصداق اسم اعظم روشن نیست؛ برخی آن را از جنس الفاظ و کلمات و برخی دیگر، آن را حقیقتی فراتر از حروف و کلمات دانسته‌اند. از روایات و اخبار تنها می‌توان اطلاعات و تصور ناقصی از آن به دست آورد. بنابر برخی روایات، هر کسی ظرفیت و تحمل اسم اعظم را ندارد و ائمه معصومین، برخی پیامبران و افراد دیگر مانند بلعم باعورا و غالب قطّان، از اجداد رسول خدا، آگاه به این اسم بوده‌اند. میزان بهره‌مندی آنها از این اسم یکسان نبوده است. پیامبر اکرم و اهل بیت، بیشترین بهره‌مندی را داشته‌اند".
★ در عرفان الهی هر کس که به مقام لقاء پروردگار برسد بر تمام رموز از جمله اسم اعظم نیز دست خواهد یافت. از میان کسانی که به عنوان "دانندگان اسم اعظم" شناخته شده اند از افراد زیر بیشتر از دیگران نام برده می شود: جهانگیر پسر رستم/ آصف بن برخيا/ بَلعَم باعور که شخصیتی در داستان‌ ها و روایت ‌های یهودی و اسلامی است/ بهاءالدین محمد بن حسین عاملی معروف به شیخ بهائی دانشمند نامدار و از مفاخر ایران که مدعی بود در هفتاد و یک سالگی اسم اعظم را کشف کرده ‌است.
حضرت سلیمان از پیامبران و پادشاهان بنی ‌اسرائیل در تورات و قرآن است. سُلَیْمان که به عبری یدیدیا نام دارد، نامی است که به عنوان فرمانروایی دانا که بر یک قلمرو پادشاهی در سرزمین فلسطین فرمان می‌راند توصیف شده ‌است. زایش او را ۱۰۰۰  پیش از میلاد گفته‌اند و فرمانروایی‌اش بر فلسطین را از ۹۷۰ تا ۹۲۸ پیش از میلاد دانسته ‌اند. نام سلیمان در زبان‌های سامی به معنای « آشتی » است. در متون نام‌برده، سلیمان پسر داوود دانسته ‌شده‌ است.... "ابن فهد حلّي" نقل مي كند: وقتي حضرت سليمان متوجه شد كه بلقيس به سوي او مي آيد از اطرافيان و اصحاب خود پرسيد: كدام يك از شما مي توانيد تحت پادشاهي بلقيس را قبل از اين كه به اين جا برسد حاضر كنيد؟ يكي ازاصحاب او به نام " آصف بن برخيا " كه به علم الهي آگاهي داشت گفت : من مي توانم آن را حاضر كنم. " آصف " به سجده افتاد و دعا كرد و خدا را به اسم اعظم خواند ناگاه تخت بلقيس حاضر شد.
★ بنا بر کتب و منابع گوناگون، در زبان عربی برای اسم اعظم از واژه های " الله"، "هو" و صفات "اکبر" ، "رحمان"،  "رحیم" و غیره استفاده شده است. ایرانیان از دیرباز و پیش از اسلام به خاصیت ذاتی کلام و از جمله نام اهورامزدا (در باورها و روایت های زرتشتی) و اسامی یزدان، ایزد، پروردگار، دادار، آفریدگارِ، خدا و خداوند در باطل ‌کردن سحر و جادو و مبارزه با دیوان باور داشته‌ اند. همچنان که رستم در "خوان چهارم" داستان "هفت خوان" با بردن نام "خداوند" جادوی زن جادوگر را باطل می‌کند (یکی جام می‌ در کف اش برنهاد/ ز دادار نیکی دهش کرد یاد، چو آواز داد از خداوند مهر/ دگرگونه برگشت جادو به چهر: شاهنامه ی فردوسی). اما صورت خاص اسم اعظم ملهم از افکار اسلامی‌ است و ناشی از نفوذ فرهنگ و معتقدات اسلامی بوده ‌است. از جمله اعتقاد به خاصیت اسم اعظم در یکی از حماسه‌ های ملی متأخر به نام "جهانگیر نامه" که از نفوذ افکار اسلامی خالی نیست، بازتاب یافته‌ است. به این صورت که مسیحا نامی به جهانگیر (پسر رستم) اسم اعظمی می‌دهد و می‌ گوید در صورت پیش آمدن سحر و جادو « پی دفعش این اسم اعظم را بخوان».
★ خواجه شمس‌الدین محمد شیرازی متخلص به "حافظ"، سراینده ی نامدار ایران و از خداوندان شعر و ادب پارسی نیز در غزل زیر به "اسم اعظم" اشاره دارد:
مرا عهدیست با جانان که تا جان در بدن دارم/ هواداران کویش را چو جان خویشتن دارم
صفای خلوت خاطر از آن شمع چگل جویم/ فروغ چشم و نور دل از آن ماه ختن دارم
به کام و آرزوی دل چو دارم خلوتی حاصل/ چه فکر از خبث بدگویان میان انجمن دارم
مرا در خانه سروی هست کاندر سایه قدش/ فراغ از سرو بستانی و شمشاد چمن دارم
گرم صد لشکر از خوبان به قصد دل کمین سازند/ بحمد الله و المنه بتی لشکرشکن دارم
سزد کز خاتم لعلش زنم لاف سلیمانی/ چو اسم اعظمم باشد چه باک از اهرمن دارم
الا ای پیر فرزانه مکن عیبم ز میخانه/ که من در ترک پیمانه دلی پیمان شکن دارم
خدا را ای رقیب امشب زمانی دیده بر هم نه/ که من با لعل خاموشش نهانی صد سخن دارم
چو در گلزار اقبالش خرامانم بحمدالله/ نه میل لاله و نسرین نه برگ نسترن دارم
به رندی شهره شد حافظ میان همدمان لیکن چه غم دارم که در عالم قوام الدین حسن دارم
 "رضا" در حاشیه ی غزل حافظ مندرج در تارنمای گنجور نوشته است: "سلیمان به مَددِ اسم اعظم، حکومتی مجلل داشته و همه چیز تحت فرمان او بـوده و زبان جانوران را نیز می‌دانسته است .گویند تمام قدرت و حکومت وی به خاطر”اسم اعظم” بوده که بر نگین انگشتری او حک شده بـود. معنی بیت : بااین گنج با ارزشی که دراختیاردارم (لبِ سرخ معشوقم) شایسته است که ادّعای سلیمان بودن بکنم! وقتی که چننین خاتمی دردسترس من است که بر آن اسم اعظم حک است دیگر هیچ باکی از شیطان نیز ندارم".
★ بر اساس تارنمای گنجور علاوه بر "حافظ"، "فخرالّدین ابراهیم بن بزرگمهر متخلص به عراقی" و "میرزا عباس فروغی بسطامی" سرایندگان بلندآوازهٔ ایرانی نیز از "اسم اعظم" آگاه بودند.
هراکلیتوس (از فیلسوفان دورهٔ پیش سقراطی) به جای واژه ی "خدا" غالباً واژه ی یونانی "لوگوس" به معنی عقل را به کار می‌برد. لوگوس اندیشه، منطق و قانون نهفته در هستی است. لوگوس تغییرات و دگرگونی‌ های جهان را وحدت و همآهنگی می‌بخشد و آن حقیقتی است که تجلی و به ظهور آمدن چیزی را ممکن می‌سازد.  در فلسفۀ یونان باستان، لوگوس حداقل تا زمان فلسفه ی افلاطونی میانه و مھم تر از آن تا دوره ی فلسفه ی نوافلاطونی، حکم «اسم اعظم» را داشت و اصل اول محسوب می‌شد.
★ نوستراداموس و خدا: بنا بر نوشته ی برخی از تارنماها گویا "نوسترا دموس" هم به اسم اعظم واقف بوده است. نوستراداموس مردی خدا ترس بود و حتی کتاب هایی را که بر ضد تعالیم و قوانین الهی می دانست می سوزاند. نوسْتْراداموس با نام واقعی میشِل دو نُسْتْرِدام عطار و پیشگوی اهل فرانسه بود.

تهیه و تدوین:
دکتر منوچهر سعادت نوری

*
همچنین نگاه کنید به
اسم اعظم: تارنمای ویکی‌فقه
مبانی حکمی اسم اعظم در عرفان نظری: تارنمای پژوهشگاه علوم انسانی
نوسترا داموس: تارنمای ویکی ‌پدیا
جستجو برای "مفهوم اسم اعظم”: تارنمای گوگل
*
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2017/12/blog-post_20.html
بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها

۱۳۹۶ آذر ۲۷, دوشنبه

زنی که تبعه ی هیچ کشوری نیست!


در ۲۵ اوت ۱۹۵۱ میلادی " ایرن گزلینک " همراه مادر و برادرش از کشور آلمان مهاجرت کرد و پناهنده ی کانادا شد. "ایرن" در آن زمان دختری یک ساله بود و اکنون پس از متجاوز از ۶۰ سال آگاه و متوجه شده است که وی تبعه ی هیچ کشوری نیست. "ایرن" که اکنون ۶۷ ساله است در استان منیتوبا رشد کرد و بزرگ شد, و فعلا مقیم دیپ کیو ناحیه ای در شمال ونکوور واقع در استان بریتیش کلمبیا ی کاناداست. در طول اقامت در کانادا, "ایرن" مشاغل گوناگونی را به عهده داشته و جوشکاری و ماشین شویی و هنرپیشگی را تجربه نموده است. وی همچنین یک بار ازدواج کرده و طلاق گرفته و دارای ۲ فرزند است. "ایرن" در طول اقامت در کانادا, همیشه دارای شماره ی بیمه ی اجتماعی و بیمه ی بهداشت و درمان بوده و مالیات سالانه خود را به دولت کانادا پرداخت کرده است.
وضع و حال "ایرن" پس از آگاهی از اینکه تبعه ی هیچ کشوری نیست بسیار دلخراش و ناگوار است.. وی در یک گفتگو با خبرنگار سی بی سی نگرانی خود را ابراز داشته و گفته است " همیشه فکر می کردم یک کانادایی و جزیی از سیستم هستم ولی حالا می فهمم که اصولا به حساب نمی آمده ام".
ترجمه و تدوین:
دکتر منوچهر سعادت نوری

*
همچنین نگاه کنید به
گزارشی در مورد زنی که تابعیت هیچ کشوری را نداشته است/ به زبان انگلیسی: تارنمای سی بی سی
شماره ی بیمه ی اجتماعی در کانادا/ به زبان انگلیسی: تارنمای ویکی پدیا
بیمه ی بهداشت و درمان: تارنمای ویکی پدیا
همین نوشتار همراه با برخی نظریات: تارنمای ایرانیان ایرون
*
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2017/12/blog-post_18.html
بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها

۱۳۹۶ آذر ۲۴, جمعه

"پیری" و راه های مبارزه با آن


پیری یا سالمندی یا سالخوردگی یا کهن سالی فرایند زوال و کاهش نیروی موجود زنده در گذر زمان است. در مفهوم کوتاه و ساده این واژه به پیری بیولوژیکی انسان ها، حیوانات و دیگر جانداران اشاره دارد. در مفهوم گسترده‌ و جامع تر، سالمندی می‌تواند به سلول های منفرد در بدن یک جاندار (پیری سلولی) یا به جمعیت یک گونه (پیری جمعیت) اطلاق شود. در انسان، سالمندی تجمع تغییرات در طول زمان را نشان می‌دهد که شامل تغییرات فیزیکی، روان شناختی و اجتماعی می‌باشد. از تقریباً ۱۵۰۰۰۰ مرگی که هرسال در جهان اتفاق می‌افتد، دو سوم آن ناشی از دلائل مرتبط با سن است. سرعت پیری در افراد متفاوت است. نتایج یک تحقیق بین‌المللی نشان می ‌دهد که سرعت پیر شدن افراد با یکدیگر تفاوت بسیار زیادی دارد و روند پیری در سنین متفاوت و با سرعت متفاوت آغاز می‌شود. این محققان حدود هزار نفر را که همگی بین سال های ۱۹۷۲ تا ۱۹۷۳ در نیوزیلند متولد شده بودند از بدو تولد زیر نظر گرفته و سپس میزان پیری آنها را در سنین ۲۶، ۳۲ و ۳۸ سالگی ارزیابی کردند. این ارزیابی، شامل بررسی ۱۸ عامل مربوط به بیماری‌های مزمن ناشی از افزایش سن بود که شاخص‌هایی همچون کارکرد دستگاه تنفس، قلبی و عروقی، کلیوی، کبدی، سیستم ایمنی، سلامت دندان و لثه و میزان تخریب دی‌ان‌ای را در برمی گرفت. در این تحقیق همچنین کاهش فعالیت جسمی و ذهنی و تصور این افراد از جوانی یا پیری خودشان نیز در نظر گرفته شد. پژوهشگران از اینکه آثار پیری را در سن پایین (۲۶ سالگی) در این افراد شناسایی کردند متعجب شدند. علاوه بر این تفاوت سرعت پیری نیز محققان را شگفت زده کرد زیرا در حالیکه همه افراد مورد مطالعه ۳۸ سال داشتند، سن زیستی (بیولوژیک) آنها بین ۲۸ تا ۶۱ سال متغیر بود. در نتیجه، توان جسمی و ذهنی آنها نیز تفاوت واضحی نشان می‌داد و مثلاً بهره هوشی آنها که سن زیستی بیشتری داشتند، کاهش یافته بود.
سالمندی  و پژوهش های علمی درباره ی آن
موجودات زنده هر کدام عمر نسبتا مشخصی دارند اما در این میان جانوری وجود دارد که هیچگاه نمی میرد و تا ابد زنده می ماند. این جانور که " هایدرا " خوانده می شود ظاهری شبیه به یک لوله نیم اینچی ژله ای دارد و خاستگاهش آبهای سراسر دنیاست و اگر همه چیز مرتب باشد و مورد حمله قرار نگیرد می تواند تا ابد زنده بماند. یکی دیگر از گونه‌ های فناناپذیر، ستاره ی دریایی "نوتریکولا" است که جزئی از خانواده مرجان ها به حساب می آید. دلایل سالمندی ناشناخته هستند. کشف سال ۱۹۳۴ که نشان می‌داد محدودیت دریافت کالری می‌تواند طول عمر "خرگوش" را دو برابر بیشتر کند و وجود گونه‌ هایی با طول عمر قابل توجه و گونه‌ های بالقوه فناناپذیر مانند " هایدرا "، باعث برانگیختن تحقیقات و پژوهش های علمی در زمینه به تعویق انداختن و پیشگیری از سالمندی و بیماریهای مرتبط با "سن" شده است.
شناسایی 'سرچشمه پیری' در مغز: دانشمندان مکانیسمی را در هیپوتالاموس مغز شناسایی کرده اند که طول عمر را در حیوانات تعیین می‌کند. آنها امیدوارند با شناخت بیشتر این مکانیسم، علاوه بر پیشگیری از بیماری‎های مرتبط با افزایش سن، بتوانند روند پیری را کند کنند و طول عمر را افزایش دهند. محققان دانشکده پزشکی آلبرت اینشتین در نیویورک که نتیجه پژوهششان را در نشریه نیچر منتشر کرده اند، فکر می کنند بخشی کوچکی از مغز که به اندازه یک بادام است و هیپوتالاموس نام دارد، "سرچشمه پیری" در مغز است و روند پیری را هورمون‌هایی که هیپوتالاموس ترشح می کند، تند یا کند می کند. دکتر دانگ شنگ کای می گوید: "دانشمندان همیشه از خود می‌پرسیدند آیا پیری در بافت‌های بدن، جدا جدا اتفاق می‌افتد یا اینکه عضوی در بدن پیری را کنترل می کند. تحقیق ما به وضوح نشان می‌دهد که هیپوتالاموس بسیاری از جنبه های پیری را کنترل می‌کند. نکته جالب این است که دست کم در موش‌ها، می توان پیام‌های هیپوتالاموس را تغییر داد تا روند پیری کند شود و طول عمر افزایش پیدا کند".
طول عمر و رکورد داران آن
✦ در  ژانویه ۲۰۱۳ پژوهشگران آمریکایی گزارش دادند ژنی که حامل ویژگی‌ها و صفات شخصیتی افراد است با طول عمر شخص نیز در ارتباط است. عمر طولانی یا دیرزیستی به زندگی طولانی اشاره دارد، به‌ویژه زمانی که شخص یا چیزی بیش از انتظار دوام آورده‌باشد. در مورد عمر دراز غیرحیوانی مثلاً یک درخت کهن بیشتر واژه دیرپایی استفاده می‌شود. امروزه گرایش به عمر طولانی و دیرزیستی باعث پژوهش در زمینه یافتن روش ‌های تمدید حیات شده ‌است. به گفته پژوهشگران و محققان ایالت متحده، افرادی با بزرگ بودن مچ پا و دور بازو بیشتر از افرادی که دارای دور بازو و مچ پای معمولی هستند دچار بیماری های قلبی می شوند. بیماری های قلبی خطر بروز مرگ زودرس را افزایش می دهد. در سال ۲۰۱۴، نتایج سه تحقیق جداگانه در آمریکا نشان داد که تزریق خون جوان می‌تواند برخی آثار پیری را از مغز، قلب و ماهیچه‌ های موش پاک کند. به گفته محققان، اکنون شواهد به قدر کافی محکم هستند که آزمایش و به کارگیری آن را در انسان موجه کند: «چیزی در خون جوان وجود دارد که می‌تواند نقایص مغز پیر را برطرف کند». 
✦ مناطقی که عمرطولانی ساکنانشان معروف است: یونان/ جزیره اوکیناوا، ژاپن/ لوما لیندا، کالیفرنیا، ایالات متحده/ منطقه نورو، ساردینیا/ شبه‌جزیره نیکویا، کاستاریکا
✦ متوسط طول عمر در یک جامعه: امید به زندگی یک شاخص آماری است که نشان می‌دهد متوسط طول عمر در یک جامعه چقدر است یا به عبارت دیگر هر عضوی از آن جامعه چند سال می‌تواند توقع حیات داشته باشد. هر چه شاخص‌های بهداشتی و همچنین درمانی بهبود یابد امید به زندگی افزایش خواهد یافت و از این رو این شاخص یکی از شاخص‌های سنجش پیشرفت و عقب ماندگی کشور است. امید به زندگی زنان در همه جوامع چند سال (در کل جهان چهار و نیم سال) بیشتر از مردان است. مطابق آمار سازمان ملل کشورهای ژاپن، هنگ کنگ، ایسلند، سویس و استرالیا به ترتیب در جهان مقام‌های اول را دارند که با حدود ۸۲ سال از میانگین جهانی ۲۲ درصد بالاتر است. کشورهای سوازیلند، موزامبیک، زیمبابوه، سیرالئون و لسوتو نیز به ترتیب در پایین ترین رده قراردارند. امید به زندگی در این کشورها حدود ۴۲ سال است که ۳۸ درصد کمتر از میانگین جهانی و نصف کشورهای بالای جدول است. امید به زندگی در ایران برای زنان ۷۲٫۶، برای مردان ۶۹٫۴ و در کل ۷۱ سال است که ۵٫۵ درصد از میانگین جهانی بالاتر است و ایران را در بین ۱۹۵ کشور در رتبه ی ۱۰۶ قرار می‌دهد.
✦ رکورد دار طول عمر در بین مهره‌داران: محققان با تخمین عمر ۲۸ کوسه‌ ی "گرین‌لند" با کربن رادیواکتیو متوجه شدند یک کوسه ی ماده حدود چهارصد سال عمر دارد. این بیست و هشت کوسه اتفاقی به تور ماهیگیران افتاده بودند. آنها همچنین دریافتند که این کوسه‎ها عظیم که طولشان به پنج متر می‌رسد فقط سالی یک سانتی‌متر در سال رشد می‌کنند و زمانی از نظر جنسی بالغ می‌شوند که حدود چهار متر طول داشته باشند؛ یعنی در صد و پنجاه سالگی.
✦ رکورد دار پیرترین مرد جهان در کتاب گینس: جیررومن کیمورا، پیرترین مرد تاریخ است که نامش به عنوان مردی که بیشترین عمر را تجربه کرده در کتاب "رکوردهای جهان گینس" ثبت شده است. تنها هفت نفر از او بیشتر عمر کرده‌اند که همگی زن هستند. آقای کیمورا ۱۱۶ سال و ۵۴ روز عمر کرد. نکته جالب این است که کیمورا در ۲۸ دسامبر سال ۲۰۱۲، پیرترین مرد روی زمین شد. او به عنوان پیرترین مردی که تاریخ تولدش معتبر است توانست رکورد توماس پیترمورترسن از دانمارک را که در آوریل سال ۱۹۸۸ به سن ۱۱۵ سال و ۲۵۲ روز رسید، بشکند و اولین مردی باشد که سنش از ۱۱۶ سال عبور کرده است. کیمورا در سال ۱۸۹۷، در سالروز تولد نویسندگانی همچون انید بلایتون و ویلیام فاکنر، به دنیا آمد. در آن سال ملکه ویکتوریا شصتمین سال سلطنت‌اش بر امپراتوری بریتانیا را جشن گرفت.
✦ مسن‌ترین مرد دنیا: بنا بر گزارشی که در ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۶ منتشر شده است پیرترین فرد جهان که گمان می‌رود ۱۴۶ سال سن داشته در روستایی در مرکز جاوه در اندونزی درگذشت. گفته می‌شود "سودیمجو" معروف به "پدربزرگ گوتو" در دسامبر ۱۸۷۰ به دنیا آمده بود.
راه های مبارزه با پیری
✦ به موقع خوابیدن: مفید است. دیر خوابیدن و کمبود خواب باعث می شود ظاهر انسان پیرتربه نظر برسد. کمبود خواب باعث ایجاد پف چشم و افتادگی و خستگی پلک های چشم می شود.
✦ ورزش روزانه: هر فرد باید روزانه حداقل نیم ساعت ورزش کند. ورزش میزان «هورمون کورتیزول» را در بدن کاهش و میزان تولید هورمون های مفید مانند تستوسترون را افزایش می دهد. علاوه بر آن فشار خون بالا را کنترل می کند و خلق و خو را بهبود می بخشد.
✦ پرهیز از خوراکی های شیرین: مصرف زیاد قند روند پیری قسمت های مختلف بدن را افزایش می دهد. مصرف قند زیاد نه تنها باعث افزایش وزن می شود بلکه خطر بروز بیماری دیابت و حتی ناراحتی پوستی به ویژه آکنه و چین و چروک را افزایش می دهد. در صورت تمایل به خوردن شیرینی می توان از شکلات تلخ با قند پایین استفاده کرد.
✦ ترک سیگار: هرچه زودتر استعمال دخانیات را کنار گذاشتن طول عمر را افزایش می دهد. نتایج تحقیقات نشان می دهد، افراد سیگاری که در ۳۵ سالگی سیگار را ترک می کنند نسبت به افرادی که سیگار کشیدن خود را ادامه می دهند، هشت سال بیشتر عمر می کنند. دود سیگار باعث رهایی رادیکال های آزاد می شود و خطر بروز هر نوع بیماری از جمله سرطان، بیماری قلبی و مرگ زودرس را افزایش می دهد.
✦ پرهیز از مالیدن چشم: اگر می خواهید ظاهر جوانی داشته باشید، چشم های خود را نمالید زیرا این امر به تدریج باعث شکسته شدن «کلاژن» و در نهایت چین و چروک و شکسته شدن مویرگ ها می شود. برای تسکین درد و التهاب چشم به جای مالیدن چشم می توانید دو کیسه چای سبز را پس از دم کردن چای و خنک شدن آن، به مدت ۱۰ دقیقه روی چشم بگذارید. استفاده از کرم های حاوی ویتامین های دی و  کا و رعایت یک برنامه غذایی معتدل موثر است.
✦حفظ وزن مناسب: با حفظ یک وزن مناسب جوان بمانید. کاهش و افزایش متوالی وزن، خطر بیماری قلبی و دیابت را افزایش می دهد.
✦ روی شکم نخوابیدن: روی شکم خوابیدن به پوست صورت آسیب می رساند. تماس پوست صورت با بالش هایی از جنس کتان، کلاژن های پوست را می شکند و چین و چروک های دائمی به وجود می آورد. بر اثر اختلال در گردش خون این قسمت از صورت که به سمت بالش قرار دارد، پوست قادر به بازسازی نیست بنابراین برای حفظ ظاهر جوان پوست به پشت یا پهلو بخوابید.
✦ کنترل استرس: استرس حاد با بیماری های متعددی ارتباط دارد، از جمله بیماری قلبی عروقی، آسم و اختلال خود ایمنی، بنابراین با کاهش استرس می توانید از بروز این خطرات پیشگیری کنید.
✦ برنامه غذایی سالم: خوردن هله هوله یا غذاهای آماده و سرشار از نمک، چربی و کلسترول روند پیری و چاقی مفرط فرد را تسریع می کند. با افزایش وزن، خطر بروز بیماری قلبی عروقی و دیابت نیز افزایش می یابد.اجتناب از خوردن غذاهای آماده و رو آوردن به غذاهای سبوس دار خطر بروز بیماری ها را کاهش می دهد. اسید چرب «امگا ۳» موجود در ماهی های چرب مانند سالمون و تن، گردو و دانه کتان، التهاب بدن را کاهش می دهد و در حفظ سلامت پوست نقش مهمی دارد.
✦ نوشیدن آب به میزان لازم: افزایش میزان مصرف آب کلید جوانی است. آب برای حفظ رطوبت پوست و رسیدن ماده مغذی لازم به پوست مهم است. کمبود آب باعث خشکی، کشیدگی و پوسته پوسته شدن پوست می شود که به فرد ظاهری مسن می دهد. پوست خشک، حالت ارتجاعی کمتری دارد و برای ایجاد چین و چروک مستعدتر است.
✦ پرهیز از خصومت و دشمنی: سعی کنید بدی های دیگران را فراموش کنید و کینه ای نباشید در غیر این صورت به تدریج احساس فرسودگی خواهید کرد. نتایج بررسی های متعدد، ارتباط بین بخشش و سلامت جسمی را نشان می دهد. نبخشیدن ، فعالیت عصبی را افزایش می دهد و باعث می شود کیفیت خواب شما پایین بیاید. کینه داشتن، استرس را افزایش می دهد. پس دیگران را ببخشید تا عمر طولانی تری داشته باشید.
✦ تنظیم سطح ویتامین دی بدن: محققین پیشنهاد میکنند تنظیم سطح ویتامین دی بدن باید در حد متناسب و ثابتی نگه داشته شود تا ساختار و خصوصیات مکانیکی استخوان ها حفظ شده و از پیری زودرس آنها جلوگیری گردد.
✦ جلوگیری از پیر گوشی (پیر شنوایی) با ویتامین دی: کمبود ویتامین دی یکی از دلایل از دست دادن شنوایی در افراد مسن است که می‌تواند تا حدی از طریق مکمل‌های ویتامین دی معکوس شود.
✦ مصرف انواع ویتامین ها: مصرف ویتامین های آ / سی/ دی/ ای/ کا/ اچ یا بیوتین باعث پیشگیری از پیری زودرس و جوان ماندن پوست صورت می شود.
✦ مصرف " آب سیب سبز": آنتی‌اکسیدان ‌ها و فنول‌های موجود در " آب سیب سبز" پیری را به تأخیر می‌ اندازد
✦ مصرف میوه ها و سبزیجات تازه: یکی از گزینه های اصلی ارتقا سلامت محسوب می شود و می تواند از پیری زودرس جلوگیری کند. ده (۱۰) میوه برتر برای مقابله با پیری عبارتند از سیب/ توت فرنگی/ انگور قرمز/ پاپایا/ انار/ آووکادو یا گلابی تمساح/ آناناس/ موز/ هندوانه/ کیوی (میوه ملی جمهوری چین و حاصل خیزترین محل برای کشت آن شهر چوبر تالش در شمال ایران)
✦ کار را رها نکنید تا در سن بالا سالم بمانید: بلندپایه ترین مقام بهداشتی بریتانیا از افراد ۵۰ تا ۷۰ ساله خواسته است برای آنکه سالم بمانند به کار کردن ادامه دهند. پروفسور سلی دیویس در گزارشی در مورد افرادی که از ۱۹۴۶ تا ۱۹۶۴ دنیا آمده اند گفت که نباید فواید جسمی و روحی کار کردن یا کار دواطلبانه را دست کم گرفت. او گفت اشتغال به احساس رضایت بیشتر از زندگی و انزوای کمتر کمک می کند.
✦ بویایی با 'سلامت و طول عمر' رابطه مستقیم دارد:  محققان دانشگاه شیکاگو در تحقیقی که روی سه هزار فرد ۵۷ تا ۸۵ ساله انجام دادند به این نتیجه رسیدند که کاهش قدرت بویایی در سالمندان بیش از هر عامل دیگری از احتمال مرگ در پنج سال آینده خبر می‌دهد. به اعتقاد این پژوهشگران، این حس خاص و از نظر تکاملی کهن، ممکن است با مکانیسم مهمی در زمینه طول عمر انسان ارتباط داشته باشد.

تهیه و تدوین:
دکتر منوچهر سعادت نوری

*
منابع و مآخذ
سالخوردگی: تارنمای ویکی‌پدیا / پیری: تارنمای ویکی‌پدیا/ جانوری که نمی میرد: تارنمای خبرنامه دیجیاتو/ کشف موجودی که هرگز نمی میرد/ ستاره دریایی نوتریکولا: تارنمای بیتوته/ طول عمر: تارنمای ویکی‌پدیا/ متوسط طول عمر در یک جامعه (امید به زندگی): تارنمای ویکی‌پدیا/ فهرست کشورهای جهان بر پایه ی امید به زندگی: تارنمای ویکی‌پدیا/ رکورددار طول عمر در بین مهره‌داران : تارنمای عصرایران/ رکورددار پیرترین مرد جهان در کتاب گینس: تارنمای الو دکتر/ مسن‌ترین مرد دنیا: تارنمای بی بی سی/ نکته هایی برای جلوگیری از پیری زودرس: تارنمای مجله پزشکی راستینه/ ویتامین دی ویتامینی برای سرپا ماندن در پیری: تارنمای پایگاه خبري-تحليلي مشرق / کمبود ویتامین دی میتواند موجب پیری زودرس استخوان شود/ از دکتر مهرداد منصوری: تارنمای ایران ارتوپد / جلوگیری از پیر گوشی با ویتامین دی: تارنمای مجله پزشکی سلام دکتر/ نقش ویتامین ها در جلوگیری از پیری پوست: تارنمای ستاره/ مصرف آب سیب سبز از پیری جلوگیری می کند: تارنمای سمیرم خبر / ده (۱۰) میوه برتر برای مقابله با پیری: تارنمای عصرایران/ کیوی: تارنمای ویکی‌پدیا/ کار را رها نکنید تا در سن بالا سالم بمانید: تارنمای بی بی سی/ بویایی با 'سلامت و طول عمر' رابطه مستقیم دارد: تارنمای بی بی سی
*
همچنین نگاه کنید به
" پیری ": از دیدگاه یک سراینده
*
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2017/12/blog-post_15.html
بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها

۱۳۹۶ آذر ۲۱, سه‌شنبه

گفتنی های تغذیه: ۲۵ - ویژگی های انگور و فرآورده های آن


طبقه‌ بندی علمی انگور
انگور از گیاهان گلدار از رده ی دولپه‌ای‌ها از راسته ی انگوریان از خانواده یا تیره ‌ای از انگورسانان بالارونده است. در این خانواده حدود ۱۱ جنس و بیش از ۶۰۰ گونه وجود دارد. مهم‌ترین جنس این خانواده جنس انگور است.  میوه ی انگور به نوع دانه‌دار (‌هسته دار) و بی‌دانه (بی هسته) تقسیم می‌شود. هر یک از این دو نوع در رنگ های سرخ و سیاه و زرد و سبز دیده می‌شوند. این میوه در مناطقی که حداکثر دمای آن بیش از ۴۰ درجه سانتیگراد و حداقل آن کمتر از ۱۵ درجه زیر صفر نباشد بهتر رشد می‌کند.
تولید انگور در ایران
ایران دهمین تولیدکننده انگور دنیا پس از چین، ایتالیا، ایالات متحده، اسپانیا، فرانسه، ترکیه، شیلی، آرژانتین و هند است و حدود ۳٫۳ درصد از کل تولید انگور دنیا را به خود اختصاص داده‌ است. انگور شهرستان کاشمر در خراسان معروفیت زیادی دارد. ایران در سال ‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ با سطح زیر کشت بیش از ۲۸۰۰ کیلومتر مربع دارای تولید سالانه بیش از ۲۲۵۰۰۰۰ تن انگور بود.
قدیمی ترین تاکستان های جهان و ایران
تاکستان جایی است که دارای درخت های متعدد انگور باشد (فرهنگ نظام) - باغستان درخت رز (ناظم الاطباء) . از «تاک » (رز، مو) + «ستان» . موستان . باغ انگور . رزستان . باغ انگوری . مؤلف قاموس کتاب مقدس در ذیل تاک و تاکستان آرد: اول کسی که در کتاب مقدس به غرس تاکستان مذکور است، نوح بود... اما وطن و منشاء تاک در کوه های شرقی آسیای صغیر می باشد لکن شام و فلسطین بواسطه ٔ داشتن انواع و اقسام مختلف انگور مشهور بودند.... قدیمی ترین تاکستان ایران در ناحیه ی قزوین واقع است. شهرستان تاکستان یکی از شهرستان‌های استان قزوین ایران است. مرکز این شهرستان، شهر تاکستان است. شهرستان تاکستان در مسیرتونل توسعه تهران به غرب کشور واقع شده است.حرفه باغداری وکشاورزی ازفعالیت های مهم مردم این شهرستان میباشد .وجود باغهای بزرگ انگور این شهر را به همین نام شهرت داده است. کلیه‌کشمش‌ صادراتی‌استان‌ درشهرستان‌ تاکستان‌تولید می شود. تاکستان را با پیشینه ای حدود ۷۰۰۰ سال جزو قدیمی ترین شهرهای ایران و جهان می دانند. این منطقه مسیر عبور جاده قدیمی، پررفت و آمد و جهانی ابریشم بوده که سران معروف جهان برای تصاحب آن جنگ های زیادی کرده اند. تاکستان که به سرزمین «تات ها» معروف بوده درگذشته «سیاده» یا «سیادهن» نامیده می شد. نام «سیادهن» بر روی یکی از کتیبه های دوران هخامنشی موسوم به پیوتین گرایا حک شده است. این کتیبه که از قدیمی ترین اسناد نوشتاری این شهرستان است، به زبان یونانی نوشته شده و هم اکنون در موزه شهر وین، نگه داری می شود.
انواع مختلف انگور
از انواع انگورهایی که در ایران عرضه می شود یکی "انگور یاقوتی" است به رنگ قرمز مایل به قهوه ای با خوشه های نسبتا” بزرگ با دانه های کوچک به اندازه ی نخود که انگورِ نوبر میدان های تره بار است. همچنین "انگور عسگری" با دانه های سبز بیضی و نیز "انگور بی دانه ی مهتی خانی"، "ریش بابا"، "ایته(دانه بزرگ هسته دار)"، "انگور سیاه"، "انگور پشت سبز و بنفش به نام صاحبی" و "انگور شکر شیراز" و "انگور شاهانی" را می توان نام برد. انگور شاهانی دارای حبه ی قرمز تیره ,دانه دار و معمولا کمی گرد می باشد و برای تازه خوری و شیره استفاده می شود. در اکثر مناطق ایران انگور شاهانی قابل کاشت می باشد و گزینه مناسبی جهت “احداث باغ انگور“ است. انگور شاهانی را بوسیله پیوند یا قلمه می توان تکثیر نمود.  نوعی از انگور نیز به نام "انگور معطر" یا "انگور گلاب" در کشور الجزایر کشت می شود که در نوع خود بی نظیر است.
ارزش غذایی انگور
بنا بر گزارش پایگاه اطلاعاتی مواد غذایی در آمریکا جدول ارزش غذایی انگور به شکل زیر است
مواد و عناصر مغذی در هر ۱۰۰ گرم انگور
انرژی  ۲۸۸ کیلوژول (۶۹ کیلوکالری)/ کربوهیدرات‌ها  ۱۸٫۱ گرم
قندها ۱۵٫۴۸ گرم/ فیبر ۰٫۹ گرم  چربی  ۰٫۱۶ گرم  پروتئین  ۰٫۷۲ گرم  
تیامین (ویتامین ب۱)  ۰٫۰۶۹ میلی‌گرم (۵٪) 
ریبوفلاوین (ویتامین ب۲)  ۰٫۰۷ میلی‌گرم (۵٪) 
نیاسین (ویتامین ب۳)  ۰٫۱۸۸ میلی‌گرم (۱٪) 
پانتوتنیک اسید (ویتامین ب۵)  ۰٫۰۵ میلی‌گرم (۱٪) 
ویتامین ب۶   ۰٫۰۸۶ میلی‌گرم (۷٪) 
اسید فولیک (ویتامین ب۹)  ۲ میکروگرم (۱٪) 
ویتامین سی  ۳٫۲ میلی‌گرم (۵٪) 
ویتامین  E  ای  ۰٫۱۹ میلی‌گرم (۱٪) 
ویتامین کا  ۱۴٫۶ میکروگرم (۱۴٪) 
کلسیم   ۱۰ میلی‌گرم (۱٪) 
آهن   ۰٫۳۶ میلی‌گرم (۳٪) 
منیزیم   ۷ میلی‌گرم (۲٪) 
منگنز   ۰٫۰۷۱ میلی‌گرم (۴٪) 
فسفر   ۲۰ میلی‌گرم (۳٪) 
پتاسیم   ۱۹۱ میلی‌گرم (۴٪) 
سدیم   ۲ میلی‌گرم (۰٪) 
روی   ۰٫۰۷ میلی‌گرم (۱٪)  
خواص و فواید انگور و فرآورده های آن
۱ - کاربرد های حبه ی انگور برای سلامتی: بسیاری از تمدن های باستانی فواید انگور را شناخته اند؛ از پیشگیری از شیوع بیماری های قلبی گرفته تا جلوگیری از ابتلا به دیابت نوع ۲، می توان به خواص دارویی میوه انگور اشاره کرد. نکته مهم در رابطه با این میوه این است که منبع غنی پلی فنول ها و اسیدهای فنولیک محسوب می شود. آنتوسیانین یک نوع فرعی از پلی فنول و مسئول رنگ قرمز، آبی، بنفش، سیاه یا سفید انگور است. یکی دیگر از پلی فنول های انگور، رسوراترول است که با بهبود سلامت قلب ارتباط دارد. مجله ی پزشکی کاربرد های انگور برای سلامتی را گزارش و مرور کرده است
۲ - خواص هسته ی انگور: حتماً شما هم افراد زیادی را می شناسید که هنگام خوردن انگور هسته ی آن را خارج می کنند. چون جویدن آن حالت ناخوشایندی برای اکثر افراد دارد. اما شاید باورتان نشود زمانی که دارید با سماجت تلاش می کنید هسته ی انگور را خارج کنید در واقع یک گنجینه را دور می اندازید. همین هسته های کوچک و سفت به حفظ جوانی، سلامت، زیبایی و حتی تناسب اندام کمک می کنند. البته خواص هسته ی انگور به همین جا ختم نمی شود. برخی از خواص این هسته ها به این شرح است: مقابله با آلودگی - گنجینه ی آنتی اکسیدان - تحریک و تصفیه ی خون - داشتن موهایی سالم تر - ضدباکتری و ضدالتهاب - مفید برای بینایی - ضدسرطان - مفید برای پوست.
۳ - خواص شیره ی انگور: شیره ی انگور سرشار از خواصی است که در فصل پاییز نباید از خوردن آن غافل شد. شیره که از انگور گرفته می شود، دارای قند بالایی بوده و بسیار مقوی و مغذی است، ضد نفخ است و در تقویت بنیه بدن تاثیر زیادی دارد، انرژی زا و خون ساز هم است. در منابع طب سنتی ایرانی، شیره انگور را دبس یا دوشاب می نامند. طبیعت این خوراکی، گرم و تر است و بیشتر افراد می توانند از آن استفاده کنند. همچنین بعضی افراد با شیره شربت درست می کنند که روش بسیار خوبی است و طبع شربت نیز گرم است. شیره نیز همانند خود انگور دارای مقادیری از ویتامین ب و ث (سی) است و مصرف آن نیازهای بدن را به این ویتامین ها تأمین می کند. یکی از بهترین زمان های استفاده از شیره ی انگور فصول سرد سال است و به دلیل خواص مفیدی که این ماده ی غذایی در درمان و تسکین بیماری های فصل سرما دارد، بهتر است جایی برای آن در برنامه ی غذایی باز شود.
۴ - خواص آب انگور: آب انگور باعث شادابی و سرحالی شده و با ایجاد انرژی، تمام نشانه های خستگی را از بدن دور می کند. طبق نظر متخصصان تغذیه، آب انگور سیاه برای افرادی که دچار کم خونی هستند، توصیه نمی شود و نوشیدن این نوع آب انگورها شرایط را بدتر کرده و سطح آهن را در بدنشان پایین تر می آورد. اینگونه افراد برای رهایی از این شرایط و رفع کم خونی، بهتر است آب انگورهایی را مصرف کنند که دارای رنگ روشن هستند چرا که این نوع انگورها با افزایش سطح آهن در بدن خستگی را از بین می برند. برخی از خواص آب انگور به این شرح است: جلوگیری از مسمومیت با الکل/ آب انگور برای کسانی که تحت عمل جراحی قرار گرفته اند، مفید است/ آب انگور در درمان نوزادان مبتلا به التهاب معده و روده نتایج مفیدی داشته است و در بزرگسالان، مسمومیت های داخلی جهاز هاضمه را از بین می برد/  درمان زنان باردار مبتلا به یبوست روده/ رفع تورم کلیه ناشی از مصرف زیاد نمک/ برطرف کردن ضعف قلب/ برطرف کردن ورم حنجره (لارنژیت)، ورم برونش ها(برونشیت) و سل ریوی/ آب انگور برای درمان کهیر اگزمای ناشی از مسمومیت روده ها، درمان بیماری های ناشی از سوءتغذیه به ویژه رماتیسم و نقرس، درمان کودکان مبتلا به عارضه قلبی، ضعف کلیه و رفع نارسایی کبد مفید است. در مورد خواص آب انگور یادآوری نکات زیر نیز ضروری و لازم است: برای تقویت و طراوت پوست و همچنین روشن کردن رنگ پوست، آب انگور تازه را با یک تکه پنبه به صورت بمالید و پس از ده دقیقه با آب نیم گرم محتوی کمی جوش شیرین بشویید. همچنین باید دانست زیاده روی در مصرف آب انگور به طور مداوم ایجاد سنگ کلیه می کند.
۵ - خواص کشمش: کشمش سرشار از آهن، پتاسیم، کلسیم و ویتامین‌های گروه ب است از طرفی کشمش دارای خواص آنتی اکسیدانی است و از تخریب سلولی جلوگیری می‌کند کشمش میوهٔ رسیده و خشک انگور است که با توجه به نوع انگور، روش و شرایط خشک کردن و مواد افزودنی مجاز موجود در آن به نام‌های مختلفی در بازار به فروش می‌رسد و مانند دیگر خشکبارها در تمام سال یافت می‌شود فیبر موجود در کشمش از سرطان کولون و از رشد غیر معمول سلول‌ها جلوگیری می‌کند و موجب کنترل قند خون در بدن می‌شود و برای درمان بی نظمی معده و یبوست مفید است
۶ - خواص مویز: مویز نوعی کشمش است که از انگور شاهانی تهیه می‌شود. مویز سرشار از ویتامین‌ها و املاحی از کلسیم، فسفر و پتاسیم  و دارای اسید چرب امگا ۳ و امگا ۶ می‌باشد. همچنین باید اشاره داشت که بهترین و پرخاصیت ‌ترین نوع آن مویز پر گوشت، کم دانه یا بی‌دانه است. مویز از ابتلا به آلزایمر، سرطان و دیابت نیز جلوگیری می‌کند.
استفاده از انگور در تهیه ی برخی از نوشیدنی های الکلی
از انگور و برخی از فراورده های آن برای تهیه ی تعدادی از نوشیدنی ها یا مشروبات الکلی مانند شراب و عرق کشمش و برندی و کنیاک استفاده می شود.  باید توجه داشت که مصرف بيش از حد هر الکلي مي تواند منجر به اعتياد شود و مشکلاتي براي سلامتي به وجود آورد. نوشیدنی ها یا مشروبات الکلی بايد در حد اعتدال مصرف شود. برخی از ویژگی های این نوشیدنی ها به شرح زیر است:
۱ - شراب: شراب یک نوشیدنی الکلی است که از تخمیر میوه ي انگور به‌دست می‌آید. خاصیت شیمیایی طبیعی انگور به‌ گونه‌ای است که می‌تواند بدون افزودن شکر، اسید، آنزیم یا دیگر افزودنی‌ ها تخمیر شود. شراب از تخمیر انگور له شده به وسیلهٔ انواع مخمر که شکر موجود در انگور را به الکل تبدیل می‌کنند بدست می‌آید. برای بدست آوردن انواع شراب، از انواع مختلف انگور با مخمرهای گوناگون استفاده می‌شود. اگرچه از میوه‌های دیگر مانند آلبالو، سیب، توت و... و تقریباً از تمامی رستنی‌ ها نیز شراب ساخته می‌شود ولی واژهٔ شراب بدون ذکر نام میوه تقریباً همیشه به معنی شراب انگور است و شراب‌های دیگر را با نام آنها می‌آورند (مانند: شراب سیب). بنا بر نوشته ی شیخ الرئیس ابوعلي سينا در کتاب قانون در طب: "شراب سفيد و رقيق براي کساني که مزاج گرم دارند خوب است و سر درد نمي آورد... شراب سرخ و کهنه بي فايده نيست. هر قدرعطر شراب بيشتر، بوي آن در افزايش و مزه آن لذيذتر باشد، نوع آن بهتر است. شراب بهترين غذا رسان به تمام بخش هاي بدن است". بر اساس مطالعات جدید فوايد شراب قرمز در سلامتي شناخته شده است. شراب قرمز سرشار از پلي فنول ها از جمله پروآنتوسیانیدین است که يک آنتي اکسيدان قوي مي باشد. شراب قرمز براي قلب مناسب است. شراب حاوي رزوراترول است که يک آنتي اکسيدان قوي مي باشد رزوراترول موجود در شراب به محافظت قلب و عروق در برابر تاثير چربي اشباع شده و جلوگيري از زوال عقل کمک مي کند
۲ - ودکای ایرانی معروف به عرق‌سگی یا عرق کشمش: گونه‌ای از نوشیدنی ‌های الکلی دست ساز ایرانی است که از کشمش به دست می‌آید. عرق سگی پرفروش ترین نوشیدنی الکلی در ایران است و به همین دلیل بیشترین مصرف‌کننده را دارد. عرق سگی الکل بیشتری از انواع دیگر عرق داشته و سنگین تر است. میزان الکل موجود در این نوع مشروب تا ۹۰٪ گزارش شده‌است. به طور معمول بین ۴۵ تا ۵۵ درصد است. تولید عرق سگی بصورت سنتی و پنهانی و بدون نظارت، بارها جان عده‌ای از ایرانیان را به خطر انداخته‌است. باید دانست که برخلاف ودکای ایرانی نوع دیگری از ودکا وجود دارد که با تقطیر شرابی که از تخمیر غلات یا سیب ‌زمینی به دست آمده تهیه می شود و با درصد الکل بالا (بین ۳۵ تا ۵۰ درصد) است. این نوع ودکا در روسیه و اروپا و آمریکا مصرف می شود. ودکایی که در لهستان، روسیه، جمهوری چک، استونی، اوکراین و لیتوانی به فروش می‌رسد ۴۰٪ است. ودکای اروپایی حداقل ۳۷.۵٪ است. ودکایی که در آمریکا به فروش می‌رسد حداقل ۴۰٪ است. ودکای‌ روسیه و اروپا و آمریکا برای جلوگیری از ریزش مو، به مقدار متوسط مصرف می شود.
۳ - برندی: گرفته شده از واژه هلندی "برند وین" به معنای باده سوخته است. عرقگیری از شراب با حفظ طعم آن میوه را برندی می‌نامند. این مشروب گونه‌ای تقطیر شده با ۴۰ تا ۶۰ درصد اتانول است. ماده آغازین این نوشیدنی الکلی از شراب، گوشت انگور یا شیره میوه ترش شده می‌تواند باشد؛ ولی روی هم رفته بیشتر برندی را از شراب انگور فرآوری می‌کنند. این مشروب بیشتر به عنوان نوشیدنی پس از شام صرف می‌شود
۴ - کنیاک: نام گونه‌ای برندی است که در شهر کنیاک در کشور فرانسه فرآوری می‌شود و به نام همین شهر هم خوانده می‌شود. این نوشیدنی الکلی می‌بایست دربرگیرنده کمتر از نود درصد از انگورهای اونی بلان، فول بلانش یا کولومبار و باقی از ده گونه انگور گزینشی باشد. با این همه بیشتر کنیاک‌ها از اونی‌بلان ساخته می‌شوند. آنگاه شراب حاصل را دوبار در دیگ های مسی ویژه‌ای تقطیر می‌کنند و آنگاه یک و نیم تا دو سال در خمره‌هایی از چوب بلوط فرانسوی نگاهداری می‌کنند. به نوشیدنی‌ای که از این راه به دست می‌آید کنیاک می‌گویند. بر خلاف فرانسه که تنها از انگور برای تولید این نوشیدنی استفاده می‌شود، در ایران از آلبالو نیز استفاده می‌شود. ارامنهٔ ایرانی گاهی برای خوش طعم شدن آن در هنگام عمل آوری قهوه نیز اضافه می‌کنند. البته در ایران این نوشیدنی بیشتر به همراه آب میوهٔ طبیعی آلبالو نوشیده می‌شود. بر خلاف دیگر نقاط دنیا کنیاک ۷ تا ۸ ساله در ایران، کنیاک عالی محسوب می‌شود.
یادداشت پایانی
۱ - در میان آثار ادبی مربوط به  درخت انگور (تاک)  سروده ی نورالدین عبدالرحمن جامی سراینده ی نامدار ایران بسیار مشهور است:
بودم آن روز من از طايفه ی دُردكشان/ كه نه از تاك نشان بود و نه از تاك ‏نشان
از خرابات‏ نشينان چه نشان مى‏طلبى/ بی نشان ناشده زايشان نتوان يافت نشان
هر يك از ماهوشان مظهر شانى دگرند/ شان آن شاهد جان جلوه‏ گرى از همه‏ شان
جان فدايش كه به دلجويى ما دلشدگان/ می‏رود كوى به كو دامن اجلال‏ كشان
در ره ميكده آن به كه شوى خاك اى دل/ شايد آن مست بدين سو گذرد جرعه‏ فشان
نكته عشق به تقليد مگو اى واعظ/ پيش از آن باده بچش چاشنى‏يى هم بچشان
جامى اين خرقه پرهيز بينداز كه يار
همدم بى سر و پايان شود و رند وشان: جامی
۲ - بنابر کتاب رستم‌التواریخ، نام انواع انگور در ایران در زمان کریم‌خان زند عبارت‌اند از: شاهانی، یاقوتی (بومی منطقه سیستان و شهر زابل)، خلیلی، عسکری، انگور کشمش، فخری، انگور شصت عروسان سیاه، الغی سیاه، مثقالی، رازقی، شیرازی، نباتی، مادربچه و از مراکز انگور عسکری زرقان و شهرستان ممسنی بخش دشمن زیاری در فارس است.
تهیه و تدوین:
دکتر منوچهر سعادت نوری

*
منابع و مآخذ
انگور: تارنمای ویکی‌پدیا
تاکستان: لغت نامه دهخدا/ تارنمای واژه نامه‌ی پارسی ویکی 
تاکستان شهر انگور ایران: تارنمای مهر و ماه
خواص بی نظیر انگور برای سلامتی/ انواع مختلف انگور: تارنمای نمناک
مزیت های فراوان انگور برای سلامتی: تارنمای سلامتی/
خواص و فواید انگور برای حفظ سلامت بدن: تارنمای مجله ی پزشکی/
خواص هسته ی انگور برای بدن: تارنمای بیتوته
انگور شاهانی: تارنمای نهال
خواص شیره انگور در طب سنتی: تارنمای بیتوته
فواید آب انگور و آشنایی با خواص آب انگور: تارنمای آکا ایران
کشمش: تارنمای ویکی‌پدیا
مویز: تارنمای ویکی‌پدیا
فواید شراب از دیدگاه شیخ الرئیس ابوعلي سينا: تارنمای مشاوره/
اثرات شراب بر سلامت: تارنمای ویکی‌پدیا
فوايد شراب قرمز: تارنمای بالاترین
ودکا: تارنمای ویکی‌پدیا
عرق‌سگی: تارنمای ویکی‌پدیا
برندی: تارنمای ویکی‌پدیا
کنیاک: تارنمای ویکی‌پدیا
*
همچنین نگاه کنید به
بودم آن روز من از طايفه ی دُردكشان/ سروده ی نورالدین عبدالرحمن جامی: بسیاری از تارنماها
رستم‌التواریخ: تالیف محمد هاشم آصف (رستم‌الحکما) به اهتمام عزیزالله علی ‌زاده، انتشارات فردوس، چاپ دوم، ۱۳۸۲ تهران
*
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2017/12/blog-post_12.html
 مجموعه ی گفتنی های تغذیه

۱۳۹۶ آذر ۱۸, شنبه

ده (۱۰) دانستنی درباره ی بوریس جانسون وزیر خارجه ی انگلیس


۱ - آلکساندر بوریس دو ففل جانسون در بیمارستانی در شهر نیویورک آمریکا در ۱۹ ژوئن ۱۹۶۴ زاده شد. تولد او توسط مقامات آمریکا و نیز کنسولگری انگلیس در این شهر ثبت شد و بدین ترتیب هر دو تابعیت بریتانیایی و آمریکایی به او داده شد. چند سال پیش او ادعا کرد حاضر است به خاطر نشان دادن وفاداری اش به نظام و حکومت انگلستان تابعیت آمریکایی اش را لغو کند که البته هنوز خبری از لغو تابعیت نیست.
۲ - بوریس جانسون روزنامه‌نگار، سیاستمدار و تاریخ‌نگار بریتانیایی است. وقتی هنوز نوجوانی بیش نبود در تاریخ یونان باستان و زبان لاتین سرآمد اطرافیانش بود و البته عشق و علاقه خاصی هم به راگبی داشت.
۳ - وی از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۶ به عنوان شهردار لندن فعالیت می‌کرد. جانسون که از حزب محافظه کار به عالم سیاست راه پیدا کرده بود در اولین برنامه خود به عنوان شهردار، مصرف مشروبات الکلی در وسایل حمل و نقل عمومی را ممنوع کرد. در دوره ی دوم شهرداری خود بر برگزاری المپیک ۲۰۱۲ لندن نظارت کرد. او که خودش به عنوان یک دوچرخه سوار در شهر مشهور بود، یک سیستم حمل و نقل دوچرخه عمومی را طراحی و معرفی کرد که به بوریس بایک معروف و خیلی زود همه گیر شد. این طرح در جولانی ۲۰۱۰ شروع به کار کرد و تا ۱۰ هفته بعد بیش از یک میلیون نفر از دوچرخه ها استفاده کرده بودند. همچنین همان طور که در انتخابات قول داده بود، مسیرها و اتوبوس های هیبریدی جدیدی را به ناوگان اتوبوس های قرمز رنگ لندن اضافه کرد تا مرکز این شهر شلوغ آرامش بیشتری پیدا کند.
۴ - بوریس جانسون از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۸ نماینده پارلمان از حوزهٔ انتخابیهٔ هنلی بود. از ۲۰۱۵ نمایندگی پارلمان از حوزه انتخابیهٔ آکسبریج و رویسلیپ غربی را به عهده دارد.
۵ - وی از ژوئیه ۲۰۱۶ به عنوان وزیر مشاور در امور خارجه و مشترک‌المنافع مشغول به کار است.
۶ - در جریان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا مطلبی در حمایت از نامزدی هیلاری کلینتون نوشت، اما در آن او را به "پرستار سادیست یک تیمارستان" تشبیه کرد.
۷ - وقتی دونالد ترامپ در جریان تبلیغات انتخاباتی گفت که بخش‌هایی از پاریس و لندن آنقدر ناامن است که پلیس جرأت رفتن به آن ها را ندارد، بوریس جانسون که در آن زمان شهردار لندن بود این ادعا را رد کرد و در مقابل گفت از رفتن به برخی جاها در نیویورک خودداری می‌کند چون "خطر مواجهه با دونالد ترامپ" وجود دارد.
۸ - در یک شعر هجو رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه را به خودارضایی و رابطه جنسی با بز متهم کرده بود و برای این شعر برنده هزار پوند جایزه شد
۹ - بوریس جانسون مردی است که تا پیش از اینکه وزیر خارجه ی انگلیس شود، تمام فکر و ذکرش دوچرخه و اتوبوس های شهر بود و دوست داشت با دوچرخه در شهر بگردد و هر بار جلوی دوربین قرار می گیرد، کلی ادا و اطوار در میاورد؛ مردی که هنوز کسی نمی داند آیا تا به حال موهایش را شانه کرده است یا نه؛ مردی که عادت ندارد زیپ های لباس اش را ببندد و اگر تا قبل از این او را با کوله پشتی اش در شهر می دیدید، هرگز نمی توانستید حدس بزنید او شهردار لندن و وزیر امور خارجه آتی لندن است. اما شلختگی تنها بخشی از خصوصیات آقای حالا دیگر «وزیر» است و رفتار و گفتار او هم باعث شده بوریس جانسون که از ازدواج دومش دو دختر و سه پسر دارد و تمام ثروتش دو میلیون دلار تخمین زده می شود، احتمالا خاص ترین وزیر امور خارجه انگلستان تا این جای تاریخ شود
۱۰ - بوریس جانسون نمی خواهد با ترامپ مقایسه شود. معروف است که ترامپ دقایق طولانی جلوی آینه می ایستد و با سشوار و برس آن قدر ور می رود تا موهایش حالت بگیرند. بوریس جانسون که در نگاه اول شباهت زیادی به ترامپ دارد، با شانه نکردن موهایش سعی دارد از او فاصله بگیرد!
تهیه و تدوین:
دکتر منوچهر سعادت نوری

*
منابع و مآخذ
بوریس جانسون: تارنمای ویکی‌پدیا
بوریس جانسون نمی خواهد با ترامپ مقایسه شود: تارنمای برترین ها
جنجال‌های بوریس جانسون در یک نگاه: تارنمای بی بی سی
*
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2017/12/blog-post_9.html
بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها
====

۱۳۹۶ آذر ۱۴, سه‌شنبه

آگاهی هایی در مورد " شتر" و فهرست کشورهای صادرکننده ی " شتر" به ایران


شتر در فرهنگ واژه ها
١ - شتر، حیوانی است بزرگ جثه از گروه نشخوارکنندگان : واژه نامه ی نوین تالیف محمد قریب
٢ - شتر، اُشْتُر، جانوری پستاندار عظیم الجثه از گروه نشخوارکنندگان  است که خود تیره ای خاص را به وجود می آورد : تارنمای لغت نامه دهخدا
۳ -  شُتُر را که در زبان پهلوی اُشْتُر می‌گفتند حیوانی است نیرومند و تنومند با توش و توان بالا از خانواده شتران؛ نشخوارکننده و با دست و گردنی دراز. بر پشت خود یک ویا دو کوهان دارد که ساختارش از پیه و چربی است. در دین اسلام گوشت او حلال است. اما ذبح آن با دیگر جانوران حلال گوشت متفاوت است و آن را نحر (بریدن گلو) می‌کنند و اگر سر آن را مانند گوسفند پیش از نحر ببرند گوشت آن حلال نیست. شیرش نیز نوشیده می‌شود ولی بیشتر کاربرد بارکشی دارد. پشم و پوستش نیز برای ریسندگی و پارچه‌بافی و کفش‌دوزی کاربرد دارد. گونه‌های دیگری از شتران نیز در آمریکای جنوبی زندگی می‌کنند، به نام‌های لاما، آلپاکا، گواناکو که دارای کوهان نیستد. شتر ویژگی‌های خاصّی دارد که مهم‌ترین آنها تحمّل شرایط سخت صحرا و دماهای گوناگون و به‌ویژه گرمای شدید تابستان و کمبود آب و علوفه است: تارنمای ویکی پدیا
جمعیت شتر و مهمترین مناطق پرورش شتر در ایران
خبرگزاری دولتی ایران (ایرنا) با استناد به آمارهای وزارت جهاد کشاورزی جمعیت شتر در ایران را ۱۷۳ هزار نفر اعلام کرده است. استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و یزد از مهمترین مناطق پرورش این حیوان است. یکی از عوامل اصلی کاهش جمعیت شتر در ایران در سال‌های اخیر خشکسالی‌ بوده است: تارنمای بی بی سی
گفتنی است از آنجا که شتر از جمله مقاوم ترین دام ها در برابر بیماری ها و کمبود غذاست، موجب شده است که استان سمنان و شهرستان شاهرود در زمره مستعد ترین مناطق پرورش شتر در ایران محسوب شود: تارنمای اخبار پارس
فهرست کشورهای صادرکننده ی شتر به ایران
سازمان گمرک ایران در شهریور ماه آماری از واردات شتر در ۶ ماهه اول سال جاری (۱۳۹۶) منتشر کرد که بر اساس آن بعضی از کشورهای اروپایی در میان صادرکنندگان شتر به ایران قرار گرفته بودند. در این آمار از کشورهایی نظیر چین، ترکیه، پاکستان، امارات متحده عربی و افغانستان بعنوان صادرکنندگان اصلی این حیوان به ایران نام برده شده بود. البته بر اساس این آمار رسمی که دو ماه پیش ارائه شد، کشورهای ایتالیا، بریتانیا و آلمان هم در میان صادر کنندگان شتر بود. به عنوان مثال در این آمار آمده بود محموله شتر وارداتی از بریتانیا به ایران از "بازارچه کوهک/سراوان" وارد ایران شده است. گمرک ایران اخیرا در توضیحی گفته منظور از چند کشور اروپایی مربوط به کشور محل انجام معامله است و کشور محل تولید کالا محسوب نمی شود. بنا بر اعلام گمرک مجوز واردات شتر تنها برای مصارف گوشتی صادر شده است: تارنمای بی بی سی
تهیه و تدوین:
دکتر منوچهر سعادت نوری

*
همچنین نگاه کنید به
شتر نامه
زنجیره ی "شتر" : در برخی از سروده های این زمانه
شتر ها و سروده ها
*
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2017/12/blog-post.html
بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها

۱۳۹۶ آذر ۸, چهارشنبه

سروده های تاریخی برخی از حکومت رانان سخن سرا


بسیاری از حکومت رانان و فرمانروایان ایران و جهان علاوه بر علاقه و تمایل به اقتدار طلبی و سیاست پردازی، به کار ادبیات و هنر شعر و شاعری (سخن سرایی) نیز آشنا بودند و در لحظات پر اشتغال زندگی، گاهگاهی به سرودن ابیاتی چند می پرداختند. در این نوشتار، به نمونه سروده های برخی از آنان اشاره می کنیم:

ایران 
بهرام گور  ساسانی: بهرام پنجم یا وهرام پنجم یا بهرامِ گور از ۴۲۱ تا سال ۴۳۸ میلادی پادشاه ساسانی بود. وی به جای پدر، یزدگرد یکم، بر تخت نشست. سروده ی منسوب به بهرام گور این چنین است: منم آن شیر گله/ منم آن پیل یله/ نام من بهرام گور/ پدرم یزدگرد یکم/ پادشاه ساسانی و شاهپور:
نورلدین محمد عوفی صاحب كتاب مشهور لباب‌الباب گوید: «اول كسی كه شعر پارسی گفت بهرام گور بود… وقتی، ‌آن پادشاه در مقام نشاط و موضع انبساط این چند كلمه ی موزون به لفظ را راند/ "منم آن شیر گله، منم آن پیل یله / نام من بهرام گور، كنیتم بوجبله":
امیر منتصر سامانی: ابو ابراهیم اسماعیل بن نوح بن منصور بن نصر شناخته‌شده به منتصر (به معنی پیروز) واپسین شاهزاده ی سامانی بود که با مرگش در ۳۹۵ (قمری) دودمان سامانیان به انجام کار خود رسید. منتصر برادر کوچک‌ تر عبدالملک سامانی بود. زمانی که ایلک خان از کاشغر برآمده و بر عبدالملک چیره شد، برادر کوچک‌تر او یعنی منتصر را محبوس کرد اما منتصر از زندان گریخت و چند سال در اطراف فرارود و خراسان تگ ‌و پوی نمود و سه بار با ایلک خان نبرد کرد که یک‌بارش پیروز شد اما سرانجام در نزدیکی مرو به‌ دست یک عرب بیابانگرد به نام ابن نهج که گفته می‌شود مزدور محمود غزنوی بود، به قتل رسید. منتصر شعر نیز می‌سرود. شعر زیر از اوست:
گویند مرا: چون سلَب خوب نسازی/ مأواگه آراسته و فرش ملوّن؟
با نعرهٔ گردان چه کنم لحن مغنّی؟/ با پویهٔ اسبان چه کنم مجلس گلشن؟
جوش می و نوش لب ساقی به چه کار است؟/ جوشیدن خون باید بر غیبهٔ جوشن
اسب است و سلاح است مرا بزمگه و باغ/ تیر است و کمان است مرا لاله و سوسن
سلطان حسین بایقرا (۱۴۳۸ - ۱۵۰۶ م) پسر امیر منصور پسر بایقرا پسر عمر شیخ پسر تیمور گورکانی معروف به «خاقان منصور» و معزالسلطنه و ابوالغازی آخرین سلطان بزرگ از امرای تیموری بود.او پادشاهی ادب‌پرور و هنردوست بود و وزیر معروفش امیر علیشیر نوایی موجب شهرت دربار او و آبادانی پایتختش هرات شده بود. میر علی هروی از خوشنویسان مهم سده دهم مدتی در دربار وی بوده است. اثری موسوم به مجالس‌العشاق و اشعاری به فارسی و ترکی دارد و تخلصش حسینی بوده است.
صاحب مجالس‌النقایس، دو بیتی ذیل را از او نقل كرده است:
ندیدم آن مه و اكنون دو ماهست/ ولی مهرش بسی در جان ما، هست
گدای كوی او  شد بایستقر/ گدای كوی خوبان پادشاهست:
سلطان سنجر: معزالدین ابوالحارث احمد سَنجَر معروف به سلطان سَنجَر فرزند سلطان ملکشاه سلجوقی بود. سنجر در سال ۴۷۹ قمری (۱۰۸۵م)  در سنجر به دنیا آمد و در ۱۴ ربیع‌ الاول ۵۵۲ قمری ( ۸ مه ۱۱۵۷م) در مرو درگذشت. شعر زیر از اوست:
به ضرب تیغ جهانگیر و گرز قلعه‌گشای/ جهان مسخر من شد چو تن مسخر رای
بسی قلاع گشودم به یك گشودن دست/ بسی سیاه شكستم به یك فشردن  پای
چو مرگ، تاختن آورد هیچ  سود  نداشت/ بقا بقای خدای است و ملك ملك خدای
شاه ‌شجاع : ابو الفوارس جلال‌الدین شاه شجاع از سلاطین آل مظفر و مشهورترین فرد این خاندان و معاصر حافظ شیرازی سراینده ی نامدار ایران است. شعرهای زیر از اوست:
در مجلسِ دهر، سازِ مستی پست است/ نه چنگ به قانون و نه دف بر دست است
رندان همه ترکِ می‌پرستی کردند/ جز محتسبِ شهر که بی می اما مست است
*
 محمود  برادرم  شه  شیر  كمین/ می كرد خصومت از پی تاج و نگین
كردیم دو بخش، تا برآساید ملك/ او زیر زمین گرفت و من روی زمین
شاه عباس بزرگ: شاه عباس یکم (زادهٔ ۹۷۸ ه‍.ق - درگذشتهٔ ۱۰۳۸ ه‍.ق / ۱۵۷۱ - ۱۶۲۹م)، معروف به شاه عباس بزرگ، نامدارترین پادشاه دورهٔ صفویان است. او فرزند شاه محمد خدابنده و پنجمین شاه از دودمان صفوی است که از سال ۹۹۶ ه‍.ق تا زمان مرگش، به مدت بیش از ۴۲ سال با اقتدار بر ایران پادشاهی نمود. او به معماری، موسیقی، نقاشی و شعر علاقه داشت و میدان نقش جهان، عالی‌قاپو، بخش‌هایی از عمارت چهل‌ستون، چهارباغ و سی‌ و سه ‌پل از آثار به‌جای مانده از دوران سلطنت اوست. شعر زیر از اوست:
ز غمت چنین كه خوارم ز كسان كنار دارم/ من و بی‌كسی و خواری به كی چه كار دارم
مگذار  بار  دیگر  به دلم   ز   سر   گرانی/ كه به  سینه  كوه  حسرت  من  بردبار  دارم
مگشا زبان  به  پرسش  بگذار  تا  بمیرم/ كه  ز  جور    بی‌حد  تو گله  بی شمار  دارم
فتحعلی شاه قاجار (۱۱۵۱ خورشیدی در دامغان – ۱۲۱۳ خورشیدی در اصفهان) دومین شاه از دودمان قاجار که از سال ۱۱۷۶ به مدت ۳۶ سال و ۸ ماه بر ایران فرمانروایی کرد. شعر زیر از اوست:
عالمی در شادی و ما را غم است/ این غم ما از برای عالم است
ناصرالدین شاه قاجار (۲۵ تیر ۱۲۱۰ - ۱۲ اردیبهشت ۱۲۷۵) که پیش از پادشاهی ناصرالدین میرزا خوانده می‌شد، معروف به «قبلهٔ عالم»، «سلطان صاحبقران» و بعد «شاهِ شهید»، چهارمین شاه از دودمان قاجار ایران بود. وی طولانی‌ترین دوره پادشاهی را در میان دودمان قاجار داراست. او همچنین نخستین پادشاه ایران بود که خاطرات خود را نوشت. ناصرالدین شاه قاجار اولین پادشاه ایرانی بود که در رأس هیئت حاکمه برای بازدید از تمدن و تکنولوژی غرب عازم اروپای مدرن شد. شعر زیر از اوست:
از شوق بوسه ای كه زنم بر لبش، شده / گویی دهان من شكرستان این دیار
حسن وثوق (وثوق الدوله): میرزا حسن خان وثوق الدوله، فرزند میرزا ابراهیم معتمد السلطنه، از رجال معروف و سیاستمدار مشهور ایران و نیز از زمره ٔ شعرا و منشیان عصر خویش به شمار می رود... نخست ادبیات فارسی و عربی را فراگرفت، بعدها به زبان های فرانسوی و انگلیسی نیز آشنا شد. پیش از مشروطیت شغل های مستوفیگری آذربایجان، خالصجات سرکاری را به عهده داشت و پس از مشروطیت به نمایندگی مجلس، وزارت دادگستری، وزارت دارایی، وزارت داخله، وزارت خارجه و وزارت معارف و ریاست وزراء نایل آمد. قرارداد معروف ١٩١٩ میلادی را با انگلستان منعقد کرد. وثوق الدوله در سال ۱۳۱۴ خورشیدی به ریاست فرهنگستان ایران نیز نایل گردید. شعر زیر از اوست:
روزی برآید دست حق، چون قرص خورشیداز شفق‏/ بی‏ترس و بیم از طعن و دق، آسان کند اشکال ها
این ناله ی شبگیرها، برنده چون شمشیرها/ هم بگسلد زنجیرها، هم بشکند اغلال ها
از خون این غدارها، و زخاک این بد کارها/ جاری کند انهارها، بر پا کند اتلال ها ...

جهان
نرون امپراتور پیشین روم: نرون، در حالی که شهر رم در آتش سوزی با خاک یکسان می شد، سرود: "دیدن زیبایی شعله های آتش لذت بخش است"
موسولینی رهبر پیشین ایتالیا: موسولینی با وجود اشتیاقی که به "پیوند عارفانه ی شاعر و مردم" نشان می داد، اشعارش بیش از حد احساساتی و کسل کننده بود. در بلند پروازی های ادبی او نوعی خودنمایی دیده می شد...  موسولینی هنگام دیدار با شخصیت های مهم، آثار شاعران برجسته را برای جلب توجه به روی میرکارش به نمایش می گذاشت. آخرین شعرهای موسولینی به دور از ایده آلیسم سوسیالیستی دوران جوانی اش منعکس کننده انزوای او بود. او در این شعرها از سقوط ژاکوبنیسم متاسف است و آرزو مندانه انقلاب را پیش بینی می کند.
هیتلر رهبر پیشین آلمان: هیتلر که به "قدرت جادویی کلام در گفتار" اعتقاد داشت، یک بار خودرا یک وینی بوهمیایی تصور کرده بود.
استالین رهبر پیشین شوروی: استالین با سبکی کاملا محافظه کارانه شعر می نوشت. استالین جوان به زبان مادری اش، گرجی شعر می سرود. زبان گرجی در مدرسه مذهبی کلیسای ارتدوکسی که او در آن آموزش می دید، ممنوع بود. شعر استالین دارای مشخصه های رمانتیسم، از شاعری سرکش بود. به گفته یوگنی دبرنکو، استاد مطالعات روسی، شعر استالین تقلیدی زیرکانه، عاری از هرگونه نگاه طنزآلود به خود و شوق و شور زیاده از حد است که آن را بیشتر شبیه به شعر زینتی و سطحی می کند. شعر استالین طبیعت گرایی کلیشه ای دارد:
"زیرباغچه درآسمان نیلگون صدای چهچهه ی بلبل طنین اندازاست/ همان طور که روح از جنگل تاریک شب زجرمی کشد.
و این شعر که صادقانه اما عاری از پختگی است:
با اطمینان بدانید/ اگر ستم دیده ای را بر زمین بزنید/ با بارقه ای از امید
برای رسیدن به کوه خلوص/ دوباره تلاش خواهد کرد":
مائو رهبر پیشین چین: مائو با تصویر، شعر را پربار می ساخت: "تپه های غلطان،آبی دریا، خون خورشید درحال مرگ،" و مضامین کلاسیک: "دنیای انسان بی ثبات است،دریا به مزارع شاهتوت تبدیل می شوند" و توصیه عملگرایی: "فداکاری های تلخ موجب تقویت عزم دلاورانه می شود" و هم چنین مضامین تبلیغاتی مثل: "دختران چین آرزوهای بزرگ در سردارند، آن ها آرایه رزمی خود ونه لباس های ابریشمی را دوست دارند"... آخرین شعری که مائو قبل از انقلاب فرهنگی سرود، توفانی را که در راه بود پیش بینی کرده بود: "نگاه کنید که دنیا چه گونه زیرو رو می شود".
کیم ایل سونگ رهبر پیشین کره شمالی: در سال ۱۹۹۲ این شعر را برای پسرش یونگ ایل نوشت:
"می تواند پنجاهمین سال تولد ستاره درخشان به این زودی فرا رسیده باشد
او که برای تمامی قدرت قلم و شمشیرش/ با وفاداری اش در فکرستایش می شود
واین فریاد شادمانی است که زمین و عرش را به لرزه در می آورد":
 باراك اوباما:  به ادبياتي ‌ترين رئيس‌جمهور آمريكا لقب يافته است. باراک اوباما در آخرین روزهای ریاست جمهوری آمریکا با روزنامه "نیویورک تایمز" مصاحبه ‌ای خواندنی انجام داد که محور آن عشق او به شعر و ادبیات بود. بخشی از سخنرانی پیروزی باراک اوباما در در پارک گرانت شیگاگو (۲۰۰۸ میلادی) که بسیار شاعرانه و مانند یک قطعه شعر بود این چنین است:
سلام، شیکاگو اگر هنوز کسانی هستند که تردید دارند آمریکا مکانی است که در آن همه چیز امکان پذیر است،
نمی‌دانند که آیا رؤیای بینان‌گذاران و پدران ما هنوز زنده‌است یا نه،
و هنوز قدرت دمکراسی ما را زیر سؤال می‌برند، امشب پاسخی به آن‌هاست...
این پاسخی است که جوان و پیر، غنی و فقیر، دموکرات و جمهوری‌خواه، سیاه، سفید،
اسپانیایی تبار، آسیایی، آمریکایی بومی، همجنس‌گرا، غیر آن، معلول و سالم، می‌دهند.
آمریکاییانی که به جهان پیام دادند ما هرگز فقط مجموعه‌ای از افراد یا ایالت‌های قرمز و آبی نبوده‌ایم.
ما ایالات متحدهٔ آمریکا هستیم، و همیشه چنین خواهیم بود....
تهیه و تدوین:
دکتر منوچهر سعادت نوری

*
منابع و مآخذ
نخسیتن سرایندگان آریائی - نوشتاری از همین نگارنده: تارنمای گزیده ای از نوشتارها
امیر منتصر سامانی: تارنمای ویکی پدیا/ سلطان حسین بایقرا: تارنمای ویکی پدیا
وقتی حاکمان شعر می‌گویند (از استالین و موسولینی تا مائو و خمینی) - نوشتاری از بنجامین رم: تارنمای بی بی سی
پادشاهان شاعر - دبیری نژاد، بدیع: پایگاه مجلات تخصصی نور  
پادشاهان سخن ‌پرداز ایران - دکتر ابوالفتح حكیمیان: تارنمای زبان و ادبیات فارسی (آریا ادیب)   
حسن وثوق (وثوق‌الدوله) در صحنه ی زندگی و سیاست پیشگی و سرایندگی - نوشتاری از همین نگارنده: تارنمای گزیده ای از نوشتارها
باراك اوباما: تارنمای خبرگزاري فارس
سروده هایی از اوباما به زبان انگلیسی: تارنمای روزنامه ی نیویورک تایمز
لحظاتی با اوباما / نوشتاری از همین نگارنده به زبان انگلیسی: تارنمای ایرانیان
سخنرانی باراک اوباما به مناسبت پیروزی در انتخابات: تارنمای عصر ایران
شاعر درونی باراک اوباما: تارنمای  ویستا
*
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2017/11/blog-post_29.html
بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها

۱۳۹۶ آذر ۵, یکشنبه

۳۵ - یادنامه ی حبیب یغمایی پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی و مدیر مجله ی ادبی یغما


ماجرای زندگی او
حبیب یغمایی در سال ۱۲۸۰ خورشیدی در شهرک خور، مرکز ناحیهٔ جندق و بیابانک زاده شد. پدرش حاج میرزا اسدالله منتخب‌السادات خوری بود. از طرف مادر تبار او به یغمای جندقی (از شعرای غزلسرای سده سیزدهم ایران در عهد محمد شاه قاجار ) می‌ رسد. منتخب‌السادات در سال ۱۳۱۰ در خور درگذشت.  در دوران کودکی ، حبیب یغمایی در مکتب‌خانه‌ها ی خور ، نزد ملایان محلی نخست قرآن را آموخت و سپس به کسب دانش‌های مقدماتی روی آورد. از کودکی طبع موزون او بر همگان آشکار شد و برخی خواسته‌های خود را به زبان شعر بیان می‌کرد. دوستان و معاشران منتخب‌السادات به رغم زندگی در روستایی خرد و کم‌جمعیت ، همه اهل فضل و ادیب و شاعر بودند. حبیب هنوز ده یازده سال بیش نداشت که در سال ۱۲۸۸ دستجات آشوبگر به سرکردگی نایب حسین کاشی و پسرش ماشاءالله خان کاشی برای نخستین بار به بیابانک وارد شدند. اینان از جلوی نیروهای مشروطه‌خواه بختیاری فرار کرده و خود را به این ناحیه رسانده بودند. آشوبگر ان ، منتخب‌السادات و فرزندانش را دستگیر کردندو اموالشان به غارت رفت. ماشاءالله خان که نسبت به پدرش متعادل‌تر بود چون دانست منتخب‌السادات شاعر است و در امور دیوانی و منشی گری تسلط دارد او را به دبیری خود برگزید و مأمور کرد منظومه‌ای مفصل در گزارش کارها و لشکرکشی‌هایش بسراید. این منظومه با نام فتح‌نامهٔ نایبی که در چند هزار بیت در مدتی کوتاه و به اجبار سروده شده، گر چه از حیث ادبی و هنری واجد ارزش نیست، اما اصیل‌ترین روایت از ماجراجویی‌ های این گروه آشوبگر است.
حبيب يغمايي در آغاز جواني در دامغان اقامت گزید تا علاوه بر تحصيلات ادبي و عربي، مقدمات علوم جديد را در مدرسه ی سعادت ناظميه ی دامغان فرا بگيرد. وي پس از چند سالي كه در همان مدرسه و مدارس شاهرود تدريس كرد به تهران مهاجرت نمود و دوره ی دارالمعلمين عالي مركزي را بپايان رساند. حبيب يغمايي دو سال عهده دار رياست اداره فرهنگ سمنان و دامغان و از آن پس سالهاي متوالي در كلاسهاي ادبي دارالفنون و مدارس عاليه ی پايتخت استاد و معلم ادبيات فارسي بود. وي سپس در وزارت فرهنگ به خدمات فني ادبي اشتغال جست و چند سال مدير مسئول مجله ی رسمي وزارت فرهنگ بود. از تاليفات او رسالة ی جغرافياي جندق و شرح حال یغمای جندقی است، كه به زبان فرانسه نيز ترجمه شده و داستان تاريخي دخمة ارغون و كتابي در علم قافيه و نيز گرشاسب نامة ی حكيم اسدي طوسي به تصحيح دقيق وي انتشار يافته است. پژوهش هاي ادبي، تاريخي و جغرافيايي و آثاري چون کتاب شناسي و نقد کتاب، تصحيح کتب قديمي، مقالات اجتماعي و انتقادي و همچنين انتشار٣١ ساله و منظم مجله يغما را مي توان نام برد.
همسران : ١ - تمیمه  ٢ - (دکتر) نصرت تجربه‌کار/ فرزندان : بدرالدین، پرویز، اسماعیل، احمد، پروین، پروانه، افسانه، پیرایه، مسیح، مریم
بی‌تردید بزرگ‌ترین خدمت حبیب یغمایی به زبان فارسی و حوزهٔ پژوهش‌های ایرانی، چاپ و نشر مرتب مجلهٔ یغما طی سی و یک سال است. یغمایی اولین بار در ۱۳۰۱ امتیاز انتشار مجله را از وزارت معارف دریافت کرد، اما سپس تا چندین سال از انتشار مجلهٔ مستقل منصرف شد. در این مدت او تجربهٔ انتشار مجلات مختلف را به دست آورد. یک دوره سردبیر مجلهٔ نامهٔ فرهنگستان شد و مجلهٔ آموزش و پرورش را سه سال مدیریت کرد. با این تجربیات بود که در اواخر سال ۱۳۲۶ تقاضای امتیاز مجلهٔ یغما را کرد. مجلهٔ یغما در مدت ۳۱ سال جمعاً در ۳۶۶ شماره انتشار یافت. اولین شماره در فروردین ۱۳۲۷ و آخرین شماره در اسفند ۱۳۵۷ منتشر گردید. نویسندگان و ادیبان برجسته‌ای چون مجتبی مینوی، جلال‌الدین همایی، محیط طباطبایی، دکتر محمد معین، حسین سعادت نوری و باستانی پاریزی نتایج تحقیقات خود را در مجلهٔ یغما منتشر می‌کردند به‌طوری که دورهٔ مجلهٔ یغما از مهمترین منابع ادبی ایران در فاصله سالهای ۱۳۲۷ تا ۱۳۵۷ و مجموعه‌ای از آثار بزرگ‌ترین محققان معاصر ایران است. مجلهٔ یغما پس از سی و یک سال انتشار منظم و پس از نشر آخرین شماره در اسفند ۱۳۵۷ با اعلام رسمی یغمایی و تودیع او تعطیل شد. هیچ‌یک از مجله‌های مستقل و شخصی و جدی ایران نبوده است که سی و یک‌ سال، بی‌هیچ گسستگی و کم‌ و بیش در سر هر ماه و چنین یکدست و یکپارچه انتشار بیابد و در قلمرو زبان فارسی خواستار و دوستدار دیرپا داشته باشد. اعتبار مجلهء یغما به همان بود و هست که به انتشار ادب اصیل ایران و بزرگان‌ ادبای چهل‌پنجاه سال پیش حتی شعر و نوشته از احمد قوام السلطنه، علی سهیلی، سید ضیاء الدین طباطبائی، عباسقلی گلشائیان که مورد سخرهء تازه‌خواهان بود می‌پرداخت و رجال فرهنگ خواه و ادب‌پرور را احترام می‌گذاشت... یغمایی،مجله را حقیقتا یک‌تنه می‌گردانید و هرچند-گاهی‌به‌گاهی ، همسر (دکتر نصرت تجربه‌کار)، فرزند (مدتها پرویز یغمایی)، برادر (اقبال یغمائی)، خویشان (کمال‌ اجتماعی،آل داود و...) به یاوری او می‌شتافتند اما مطبعه‌روی،غلطگیری،مقداری از بسته‌بندی،پاکت‌نویسی،تمبرچسبانی،حساب‌رسی دفتر،نامه‌نویسی به مشترکان‌ فراموشکار، عمدتا کار خودش بود. ازین همه وقت‌گذاری و خستگی‌پذیری خم به ابرو نمی‌آورد.بی‌تاب می‌شد اما دلسرد نمی‌شد. راستی را آنکه او در انتشار مجله معجزه کرد.دلش در سفر و حضر با یغما بود تا مرتب،بی‌وقفه و تقریبا بی‌تأخیر منتشر شود.اگر به سفر می‌رفت ترتیب کار مجله‌ را طوری می‌داد که در غیابش و سر وقت مجله در می‌آمد: تارنماهای ویکی پدیا/ جام جم / پایگاه مجلات تخصصی نور
*
سیاست مداران و او
۱ - سید ضیا، و حبیب یغمایی: سید ضیا، با بسیاری از طبقات مردم (روحانیون، شاعران ، نویسندگان، روزنامه نگاران و ...) و از جمله حبیب یغمایی رفت و آمد داشت. افسانه ی یغمایی در مقاله اش به این رفت و آمد ها اشاره دارد
۲ - مصدق و حبیب یغمایی: در دوران حکومت دکتر مصدق  و وزارت فرهنگ دکتر مهدی آذر در ١٣٣٢ ، حبیب یغمایی به رياست اداره انطباعات که از سال ١٣١٣ عضو آن بود، انتخاب و بنا به پیشنهاد وی، آن اداره به اداره کل نگارش تغییر نام یافت. دکتر آذر، وزیر فرهنگ به منظور مطلوب ساختن اداره وزارت‌خانه‌ با هماهنگی مصدق شورای‌ اداری متشکل از استاد حبیب‌ یغمایی، دکتر غلامحسین مصاحب، علی محمد عامری، میرزا رضاخان مزینی، احمد راد، دکتر علی اکبر شهابی و... برگزار کرد که در این شورا مهم ترین مسائل وزارت‌خانه بررسی می‌شد و اعضای آن به بحث و تبادل نظر می‌پرداختند
پس از آنکه دکتر مصدق مجلس سنا را بست، حبیب یغمایی غزلی سرود با این مطلع: ای مصدق ، ترا ثنا گویم / چونکه بر همزن_ سنا باشی. البته برخی افراد این شعر را به بدیع الزمان فروزانفر نیز نسبت می دهند 
۳ - دکتر مهدی آذر و حبیب یغمایی: هنگامی‌ که حبیب یغمایی گرفتار کاتارکت (آب مروارید) در چشم شده بود،  منظومه ي " نابينايي " را سرود که دکتر مهدی آذر به وی پاسخ داد. یغمایی گفته بود: 
دیگر آن آسمان نمی‌بینم‌/ خرمن کهکشان نمی‌بینم‌
دیگر آن آفتاب پویا را/ از کران ‌تا کران نمی‌بینم‌
شفق سرخ رنگ باختران/ افق خاوران نمی‌بینم‌
دیگر آن برستیغ کوه بلند/ ابر را سایه‌ بان نمی‌بینم‌
دیگر آن ماه آسمانی را/ گر سپر، گر کمان نمی‌بینم
دیگر از ساقه ی درخت_ کهن/ بر گریز خزان نمی بینم...
دکتر مهدی آذر در جواب او سرود:
ای که از فرط دیدن مه و سال‌/ دیگر آن آسمان نمی ‌بینی
و که داری به دل، دو صد خورشید/ چه غم ار کهکشان نمی ‌بینی‌
غم مخور، ز آنکه چون نکو نگری/ زین ندیدن زیان نمی‌ بینی
جز گروهی فریب کارودغل/ مردمی در میان نمی ‌بینی...
*
سال شمار زندگي او
 نگاه کنید به تارنمای جام جم
*
نمونه ای از سروده های او
۱ - شعر روباه و زاغ
۲ - سروده های او در تارنمای حکیمانه
۳ - سروده های او در تارنمای همشهری
۴ - دیوان اشعار او: تارنمای پیام خور 
*
برخی از تالیفات و آثار او
نگاه کنید به  تارنمای ویکی پدیا
در رثاي او
۱ - زنده ياد جمالزاده در رثاي يغمايي نوشت: «و خدا را شكر كه حبيب لبيب ما كه رهسپار صراط المستقيم است عاقبت مزه خواب راحت را مي چشد و به فراغت بي دردسر ابدي رسيده و فارغ البال از تلخ و شيرين هاي روزگار شده است. روح پرفتوحت غريق رحمت رب الارباب باد»: تارنمای همشهری
۲ - حبیب یغمایی در شوره‌ زار خور در خاک رفت. سعیدی سیرجانی در همانجا سرود:
ما خسته‌دلان ز راه دور آمده‌ایم‌ از خطهء ری به سوی خور آمده‌ایم‌ تا بازدهیم پیکر پاک حبیب‌ در موطن خود به خاک گور،آمده‌ایم: تارنمای پایگاه مجلات تخصصی نور

یادداشت پایانی
زنده یاد حبیب یغمایی متاسفانه در ۲۴ اردیبهشت ۱۳۶۳ در تهران درگذشت. پیکر او به خور و بیابانک منتقل شد و در آرامگاهي که خود در زمان حياتش بر فراز تپه اي بنا نموده بود به خاک سپرده شد. روح و روانش شاد و یادش گرامی باد
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
همچنین نگاه کنید به
زندگی نامه ی استاد حبیب یغمایی از منظر فرزندش/ نویسنده افسانه یغمایی/ مجله ی رشد آموزش زبان و ادب فارسی - زمستان ۱۳۸۶ - شماره ۸۴
يادي از حبيب يغمايي شاعري از كوير - نوشته ی دكتر محمدحسين عزيزي: تارنمای همشهری
یادی از حبیب یغمایی نوشته ی احمد مهدوی دامغانی/ مجله: کلک - فروردین - تیر ۱۳۷۴ - شماره  ۶۱ تا ۶۴
*
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2017/11/blog-post_26.html
بخش های پیشین مجموعه ی یاد نامه ها

۱۳۹۶ آذر ۲, پنجشنبه

گفتنی های تغذیه: ۲۴ - قَهوه و مزایا و معایب نوشیدن آن


ویژگی های قهوه
۱ - نام علمی و طبقه بندی علمی قهوه: نام علمی: کفا یا کافا/ فرمانروا: گیاه/ راسته: گل‌ سپاسی ‌سانان (راسته‌ای از دولپه‌ای‌ ها با جام منظم پیوسته)/ تیره: روناسیان/ جنس: قهوه (قهوه عربی شدهٔ واژهٔ "کفا" یا "کافا" و در اصل نام منطقه و شهری در جنوب غربی اتیوپی است که گیاه قهوه ابتدا در آنجا یافت شده‌است): بخش های گوناگون تارنمای ویکی پدیا
۲ - قهوه درختچه ای است از تیره ٔ روناسیان که ارتفاعش بین ۲ تا ۱۲ متر متغیر است . گلهایش سفید و با بوی مطبوع ، ساقه اش استوانه ای شکل و شاخه هایش متقابلند، برگهایش ساده و بیضوی و نوک تیز و کناره های پهن موج دار است . رنگ برگ ها سبز تیره و شفاف و در سطح فوقانی همراه با دو گوشوارک است . کاسه و جام گل آن شامل ۵ تقسیم و پرچم هایش نیز بتعداد ۵ است . میوه اش سفت و ابتداء سبزرنگ و پس از رسیدن قرمز می شود و محتوی دو دانه است هر دانه ٔ قهوه به اندازه ٔ یک نخود درشت و دارای یک سطح مستوی و یک سطح محدب است بر روی سطح مستوی یک شکاف وجود دارد. دانه ٔ قهوه محتوی مقداری آلبومین سخت و شاخی است (مانند هسته ٔ خرما). حدود ۳۳ نوع از این گیاه شناخته شده که در نقاط مختلف بحالت وحشی می رویند. اصل این گیاه از آفریقا و از منطقه ٔ سودان است و از آنجا به عربستان جنوبی در حدود قرون ۱۴ و ۱۵ میلادی برده شده و بعداً از آنجا به هندوستان و سپس به قاره ٔ جدید حمل و اکنون در برزیل بمقدار بسیار فراوان کشت می شود. میوه ٔ قهوه به بزرگی یک گیلاس و کمی کشیده است . دانه های قهوه بویی مخصوص و طعمی ملایم و گس دارند ولی بر اثر بو دادن بوی مخصوص و پسندیده ای پیدا میکنند.در آلبومن قهوه مقادیری مواد چرب و قند و سلولز و مواد آزته و کافئین موجود است . کافئین نخستین بار در سال ۱۸۲۰ م . توسط رونگ درآلمان بدست آمد و بعدها در سال ۱۸۶۱ م . رابطه اش با تئوبرومین که آلکالوئید موجود در چای است مشخص شد (اثراتی مشابه یکدیگر دارند و مخصوصاً مقوی قلب هستند). در قهوه ٔ بوداده علاوه بر کافئین ، ماده ٔ معطری به نام کافئون نیز وجود دارد که ماده ای است روغنی و فرار که به مقدار بسیار کم چند لیتر آب را معطر میکند. قهوه ٔ بوداده مدر و محرک اعصاب است و بعنوان رفع مسمومیت از تریاک و مواد مخدر دیگر حتی الکل (هنگام مستی ) بکار میرود. قهوه ٔ سبز دارای اثر رفع اسهال و تب بر و ضد سیاه سرفه است . کافئین که آلکالوئید موجود در قهوه است مقوی قلب و مدر است و در ضعف قلب و بیماریهای عفونی (ذات الریه ، تیفوئید). مصرف می شود: لغت نامه ی دهخدا/ تارنمای واژه نامه پارسی ویکی
۳- قَهوه نوعی نوشیدنی رایج است که از دانه‌های بوداده و آسیاب‌شدهٔ گیاه قهوه به دست می‌آید. گیاه قهوه بومی مناطق نیمه‌گرمسیری آفریقا و برخی از جزایر جنوب و جنوب شرق آسیاست، این گیاه از آفریقا به سایر نقاط جهان پراکنده شد و در حال حاضر در بیش از ۷۰ کشور کشت می‌شود که در درجهٔ اول مناطق استوایی آمریکا، جنوب شرقی آسیا، هند و آفریقاست، هنگام رسیدن میوهٔ گیاه قهوه، دانه‌های قهوه را برداشت، پردازش و در نهایت خشک می‌کنند. دانه‌های قهوهٔ خشک شده به درجات مختلف بو داده می‌شوند، بسته به عطر و طعم مورد نظر، درجه‌بندی‌های مختلفی برای این محصول در نظر گرفته شده‌است، قهوه کمی اسیدی است و می‌تواند به علت داشتن کافئین بالا موجب تحریک انسان گردد.
قهوه در زمان صفویه جای خود را در میان نوشیدنی‌های روزانه ایرانی ‌ها باز کرد (نمونه‌ای از ورود ایران به شبکه ی اقتصادی جهانی آن دوران). تا قرن نوزدهم که چای به نوشیدنی غالب مردم تبدیل شد، همچنان این ماده سیاه و تلخ بسته به منطقهٔ جغرافیایی و طبقهٔ اجتماعی دوستداران خود را داشت. امروزه نوشیدن انواع قهوه از جمله قهوه ی فرانسه، اسپرسو، کاپوچینو و قهوه ی فوری و شیر قهوه طرفداران زیادی پیدا کرده است. البته قهوه ی ترک به‌خاطر محبوبیت میان ایرانیان ارمنی از گذشته در میان مردم رایج بوده و به‌واسطه فال قهوه جایگاه خاص خود را داشته است. قهوه از قرن نهم میلادی در ایران نوشیده می‌شد. صوفی‌ها با کمک نوشیدن قهوه می‌توانستند خود را برای انجام مراسم مذهبی بیدار نگه دارند. در دوران صفوی بود که قهوه‌خانه‌ها به‌عنوان مکان‌هایی برای تجمع شاعران و هنرمندان در ایران رواج پیدا کرد. در سال ۱۶۶۴ کاشف الدین یک داروشناس صفوی، یک رساله در مورد ارزش‌ها و خصوصیات قهوه به شاه عباس دوم تقدیم کرد. تاریخ فرهنگ نوشیدن چای در ایران تنها از انتهای قرن پانزدهم شروع شد. از آنجایی که کشورهای تولید کنند قهوه مسافت زیادی تا ایران داشتند، حمل و نقل قهوه به ایران مشکلات بسیار داشت، ولی نزدیکی تولیدکننده‌های عمده چای نظیر چین به جاده اصلی تجارت آن زمان یعنی جاده ابریشم سبب شد که تجارت و حمل و نقل چای با سهولت بیشتری در ایران صورت بگیرد: تارنمای ویکی‌پدیا
قهوه‌خانه در ایران
قهوه‌خانه به مکان‌های مشابهی گفته می‌شود که در آنها قهوه‌ نوشیده می‌شود... در قديم در گوشه و كنار شهرهاي ايران و در سر راه ها و منزلگاه هاي ميان شهري قهوه ‏خانه‏ هايي داير بود. قهوه‏ خانه‏ هاي قديم درون شهري بهترين و جذاب‏ترين اماكن عمومي شهرها براي گذراندن اوقات فراغت بودند. هر يك از آنها معمولاً محل اجتماع گروهي از قشرها و صنف هاي گوناگون بود. قهوه‏ خانه ‏هاي سر راهي يا ميان جاده ‏اي كه به آنها چايخانه هم مي‏گفتند، اكثراً سرپناه هايي براي استراحت و رفع خستگي مسافران خسته و مانده بين راهي بود. اين قهوه ‏خان‏ه ها معمولاً به دسته و صنفي خاص اختصاص نداشتند و مشتريان آنها رهگذراني بودند كه براي نوشيدن چاي و كشيدن قليان و خوردن صبحانه يا ناهار و يا شام به اين قهوه ‏خانه‏ ها مي‏رفتند. نخستين قهوه ‏خانه‏ ها در ايران در دوره صفويان، و به احتمال زياد در زمان سلطنت شاه طهماسب (۹۳۰ - ۹۸۴ قمری)، در شهر قزوين پديد آمد و بعد در زمان شاه عباس اول (۹۹۶ - ۱۰۳۸ قمری) در شهر اصفهان توسعه يافت: تارنمای مهرمیهن
*
پیش از این که قهوه خانه به صورت یک نهاد عمومی- اجتماعی در ایران پدید آید، در دربارهای صفوی وقاجار بیوتاتی به نام آبدارخانه و قهوه خانه وجود داشتند که درآنها انواع شربتها و عرقیجات و نوشیدنی ها را تهیه می کردند و به درباریان و میهمانان داخلی و خارجی عرضه می کردند. یکی از نوشیدنی ها نیز در آبدارخانه های دربار قهوه بود. در آغاز، قهوه پزی و قهوه نوشی در ایران عمومیت نداشت و مخصوص درباریان و رجال مملکتی بود. پادشاهان صفوی و قاجاری قهوه چی و قهوه چی باشی داشتند که از منصب های درباری به شمار می رفتند. کم‌کم قهوه خانه به محیط بیرون از دربار و به خانواده های اشرافی و اعیانی راه یافت و قهوه نوشی در جامعه و میان مردم شکل گسترده تر یافت: تارنمای پایگاه خبري-تحليلي مشرق نيوز
مزایا و معایب نوشیدن قهوه
در طول چند دهه گذشته بیش از ۱۸۰۰۰ تحقیق علمی در باره ی نوشیدن قهوه خوب است یا بد؟ نفع دارد یا ضرر؟ انجام شده است. نكته این است كه تحقیقات جدید عمدتاً منافع قابل ملاحظه ای را برای نوشیدن قهوه ذكر می كنند، نوشیدنی كه البته باید متعادل باشد تا از اثرات سوء قهوه بكاهد. خلاصه اینكه نوشیدن بین ۲ تا ۴ فنجان قهوه در روز متعادل و مفید است. نوشیدن قهوه در حد متعادل ریسك ابتلا به آلزایمر و پاركینسون را پایین می آورد. تحقیقات جدید نشان می دهد كه آنتی اكسیدان های موجود در قهوه (كه در چای هم موجودند) مانع آسیب به سلول های مغز می شوند و حتی خطر به ابتلا به سرطان مغز را كاهش می دهند. همچنین نوشیدن مداوم قهوه (۴ فنجان یا بیشتر در روز) خطر ابتلا به دیابت نوع دوم را كم می كند، تحقیقات دیگری هم هست كه نشان می دهد شانس وقوع سكته در افرادی كه به طور متعادل قهوه می نوشند از آنهایی كه اصلاض قهوه نمی نوشند كمتر است. همین تحقیق نشان می دهد كه نوشیدن زیاد قهوه (بیش از ۵ فنجان در روز) ریسك سكته را افزایش می دهد. تحقیق دیگر نشان می دهد كه با اضافه شدن ۲ فنجان قهوه به میزان مصرف روزانه خطر ابتلا به سرطان كبد به میزان ۴۳ درصد كاهش می یابد. اما از سوی دیگر اگر شما مشكل خوب خوابیدن دارید، بهتر است كه نوشیدن قهوه را متوقف كنید. یا حداكثر فقط تا شش ساعت قبل از خواب قهوه بنوشید. قهوه جوشانده و فیلتر نشده (مثل قهوه فرانسه یا قهوه ترك) حاوی مقادیر بالاتری از کافستول (تركیبی كه می تواند باعث افزایش ال دی ال یا همان كلسترول «بد» در خون شود) است. به خانمهای باردار و مادران دارای فرزند شیرخوار هم توصیه می شود كه كمتر قهوه بنوشند، مخصوصاً در مادرانی كه شیر می دهند كافئین موجود در قهوه به شیر مادر منتقل می شود و ممكن است باعث بی قراری نوزاد شود: تارنمای پایگاه تحلیلی خبری شفاف
*
قهوه، چای یا نوشیدنی ‌های دیگر در دمای بالا می‌توانند باعث سوختن مری شوند که همین امر می‌تواند زمینه ایجاد سرطان مری را فراهم کند. آدریانا سالمون، متخصص تغذیه بالینی در دانشگاه تگزاس گفت: چنین سوختگی‌هایی از نوشیدنی‌های داغ می‌تواند به سلول‌های مری آسیب وارد کند. ارتباط بین نوشیدنی داغ و سرطان تا حد زیادی مشابه ارتباط بین مصرف الکل و سرطان مری است که یکی از رایج‌ ترین سرطان ‌ها در سراسر جهان است:  تارنمای گزیده ای از نوشتارها
*
براساس مقاله‌ای که در ژورنال پزشکی بریتانیا منتشر شده، تحقیقاتی که صورت گرفته نشان می‌دهد که کسانی که مقداری قهوه در روز می‌نوشند کمتر از سایرین به امراضی مانند سرطان و بیماری‌های کبدی دچار می‌شوند. البته پژوهشگران هنوز نتوانسته اند کاهش خطر ابتلای به این بیماری ها و نوشیدن قهوه را اثبات کنند. به خصوص احتمال مفید بودن قهوه در جلوگیری از امراض کبدی وجود دارد. به گفته پژوهشگران عوامل دیگری مانند نکشیدن سیگار یا تحرک بدنی می توانسته دلایل موثر دیگر در این زمینه باشد. در عین حال، نوشیدن مقادیر زیاد قهوه به خصوص هنگام بارداری می‌تواند زیانبار باشد. همچنین کسانی که عادت به نوشیدن قهوه ندارند نباید به خاطر فواید بهداشتی احتمالی، نوشیدن قهوه را آغاز کنند. نتیجه تحقیقات جدید که در دانشگاه ساتمپتون انجام شده تایید کننده پژوهش‌های قبلی در مورد احتمال مفید بودن مصرف قهوه، البته در حد اعتدال است. سرپرست این تحقیقات گفته است که "همیشه در زندگی باید توازنی بین خطرات و فواید هر کاری را در نظر گرفت و در مجموع، فایده مصرف قهوه به مقدار کم از خطر ناشی از مصرف آن بیشتر است". البته این موضوع در همه موارد صحت ندارد. به عنوان مثال، منابع پزشکی بریتانیا تاکید دارند که زنان باردار نباید بیش از ۲۰۰ میلیگرم کافئین - یک یا دو فنجان قهوه - در روز مصرف کنند و مصرف بیش از این می‌تواند خطر سقط جنین را افزایش دهد. همچنین زنانی که با خطر شکست استخوان روبرو هستند نیز بهتر است مصرف قهوه را به حداقل کاهش دهند. اما برای افراد بالغ و سالم، مصرف حدود ۴۰۰ میلیگرم یا کمتر در روز - یعنی سه تا چهار فنجان - مشکلی ایجاد نمی‌کند و ممکن است مفید باشد (۲۹ نوامبر ۲۰۱۷ / ۲ آذر ۱۳۹۶): تارنمای بی بی سی

رباعی: فایده و زیان قهوه
مصرف قهوه گفته اند ای دوست
سودمند است، بهر_ مو و پوست

گر که نوشی تو قهوه را بس داغ
"سرطان_ مری" بیایدت به سراغ

دکتر منوچهر سعادت نوری
*
همچنین نگاه کنید به
مصرف روزانه ی قهوه چه فوایدی برای بدن دارد؟ هفت (۷) اتفاق شگفت‌انگیز که با مصرف روزانه ی قهوه روی می‌دهد: تارنمای مجله ی سلامت
نه (۹) مزیت و فایده ی مصرف قهوه/ به زبان انگلیسی: تارنمای بهداشت
ده (۱۰) مزیت و فایده ی مصرف قهوه که شاید از آن بی خبرید/ به زبان انگلیسی: تارنمای ایده ها
بیست و چهار (۲۴) خاصیت قهوه برای سلامتی: تارنمای نوآورد
*
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2017/11/blog-post_23.html
بخش های پیشین مجموعه ی گفتنی های تغذیه