۱۳۹۲ دی ۹, دوشنبه

======= About "January" : in English & Persian =======


 January is the first month of the year in the Julian and Gregorian calendars and one of seven months with the length of 31 days. The first day of the month is known as New Year's Day.
http://en.wikipedia.org/wiki/January

ژانویه : نخستین ماه سال میلادی در گاهشماری گریگوری و گاه‌شمار ژولینی است و یکی از هفت ماه سال میلادی است که ۳۱ روز دارد. در بیشتر نقاط جهان نخستین روز این ماه با نام «روز سال نو» شناخته شده‌است.
http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%98%D8%A7%D9%86%D9%88%DB%8C%D9%87

 The Name : January is named for Janus, a god in Roman mythology, and is represented by a look to signify his knowledge of the present and future. He was the god of the doorway and protector of all entrances and gateways. It has been documented that Janus has a distinctive artistic appearance in that he is commonly depicted with two faces, one regarding what is behind and the other looking toward what lies ahead. Thus, Janus is representative of contemplation on the happenings of an old year while looking forward to the new. Some sources claim that Janus was characterized in such a peculiar fashion due to the notion that doors and gates look in two directions. Therefore, the god could look both backward and forward at the same time. Originally, Janus was portrayed with one bearded face and the other clean-shaven, which may have symbolized the moon and the sun, or age and youth. Later, he is most often shown with beards on both faces and frequently holds a key in his right hand.
 In his role as the Guardian of Exits and Entrances, Janus was also believed to represent beginnings. The explanation for this belief being that one must emerge through a door or gate in order to enter into a new place. Therefore, the Romans also considered Janus as the god of Beginnings and his name was an obvious choice for the first month of their year, a month referred to by the Ancient Romans as “Ianuarius”, which is not so far removed from the modern-day "January," taken from the Etruscan word “jauna” which means "door." Originally, however, Janus was honored on the first day of every month, in addition to being worshipped at the beginning of planting season and again at the harvest. Deference was also paid to him at the most important beginnings in the life of an individual such as birth and marriage.
 
The dual-faced image of Janus could be found on most city gates and many Roman coins. Given his role as Guardian of Gates, his position as the god of Beginnings and the esteem of having the first month of the year named in his honor, it is apparent that Janus played a significant role in Roman myth and religion. He was invoked at the start of each new day and often referred to as the Porter of Heaven. He particularly presided over all that is double-edged in life and represented the transition between the primitive and civilization. Romans prayed to Janus during war. The Romans had an important temple to Janus, which was called the Ianus geminus. This temple served a symbolic function. When the gates of the structure were closed, this represented peace in the Roman Empire; but when the gates were open, it meant that the Romans were at war. They also called on him at the beginning of every prayer, even before Jupiter (In Greek mythology, Zeus corresponds to Jupiter in Roman mythology who was the king of Heaven and Earth and of all the Olympian gods. He was also known as the god of justice).
 
Janus in the Italian Culture: Janus, the fabled offspring of Coelus and Hecate, or of Apollo and Creusa, reigned in early times over Italy, and was the founder of the town Janiculum, the boasted father of Fontus. According to other documents Janus as the fabled son of Uranus, was and still is believed to have been the most ancient King of Italy, whose hospitality received Saturn, when, as a fugitive from Crete, the father of Jupiter, banished by his son, arrived on the shores of Latinum. According to the account of Aurelius Victor, Janus was the master-mind of the age in which he lived; and as the founder of Janiculum, he taught his people the divisions of the year, the use of shipping, and of money, the rules of justice, and the mode of living happily under the authority of the laws; he also instructed them how to build temples and to honor the Gods with sacrificial worship; to surround the cities with walls, to grow corn and to plant the vine. It was out of gratitude for these alleged benefits that Janus was placed by the Romans in the rank of the gods, and regarded as presiding over treaties. On the first of January, or in the calends of that month, they celebrated the Janualia. At that festival they offered to Janus a mixture of flour and salt, with incense and with wine.
 
Janus in the Persian and the Greek Cultures : Janus did not have any counterpart in either Persian or Greek mythologies. 

 Janus in the Vedic Culture: Veda is a term for one or all of the holy books of writings of Hinduism. In Vedic culture, the myth of the god Janus had four heads, each of which represented a phase of the moon in Sagittarius, which marked the four seasons. One head was the full moon, which gave the time of the spring equinox, another was the new moon, during which time the autumn equinox fell, still another was the half waning moon, marking the winter solstice, and finally came the head representing the half waxing moon, during which time came the summer solstice. From current knowledge of the movement of the sphere of stars surrounding the earth, it can be calculated that the observations leading to the myth of Janus were made around 4000 BC. Additionally, within the “Veda” is a verse observing the winter solstice in Aries, which would have placed it at around 6500 BC.
 
In other Cultures: The Anglo-Saxons called the first month of the year as Wolf Monath (meaning wolf month) because wolves came into the villages in winter in search of food.
In old Japanese calendar, the month is called Mutsuki. The second day of the month is known as Hatsuyume and the 7th day as Nanakusa. In Finnish, the month is called Tammikuu, meaning "Month of the Oak".
 
Events: The important events on January the 1st or the New Year Day in history are:
153 BC - Roman consuls first began their year in office
45 BC - Julian calendar went into effect
404 - Last gladiator competition in Rome
1438 - Albert II of Habsburg became King of Hungary
1502 - Rio de Janeiro discovered
1600 - Scotland first began the numbered year of its Julian calendar
1651 - Charles II crowned King of Scotland
1700 - Russia first adopted Western numbers for its Julian calendar
1707 - John V became King of Portugal
1788 - First edition of The Times, previously The Daily Universal Register, was published.
1804 - End of French rule in Haiti.
1808 - Importation of slaves into the United States was banned
1880 - Construction of the Panama Canal began
1887 - Queen Victoria was proclaimed Empress of India
1893 - Japan accepted the Gregorian calendar
1899 - End of Spanish rule in Cuba.
1901 - Nigeria became a British protectorate
1901 - Establishment of the Commonwealth of Australia (Federation).
1902 - The first Rose Bowl game was played in Pasadena, California
1908 - A ball signifying New Year's Day dropped in Times Square, NYC, for the first time
1912 - Establishment of Republic of China
1925 – Reza Shah became the Shah of Iran
1934 - Alcatraz became a Federal Prison in the US.
1942 - The word "United Nations" was first officially used to describe the Allied Pact.
1948 - Nationalization of UK railways to form British Railways.
1956 - End of Anglo-Egyptian Condominium in Sudan.
1958 - European Community established
1959 - Cuba: Fulgencio Batista was overthrown by Fidel Castro.
1960 - Cameroon became independent
1971 - Cigarette was banned on United States television
1973 - United Kingdom, Ireland and Denmark joined the EEC
1981 - Greece entered the European Community
1984 - Brunei became a fully independent state.
1984 - Spain and Portugal entered the European Community
1993 - Czechoslovakia divided. Establishment of Slovakia and the Czech Republic
1993 - A single market within the European Community was introduced
1994 - North American Free Trade Agreement (NAFTA) went into effect
1995 - World Trade Organization went into effect
1995 - Austria, Finland and Sweden entered the European Union
1999 - Euro currency introduced.
2002 - Euro banknotes and coins became legal tender.
2004 - Pervez Musharraf got vote of confidence to continue as President of Pakistan.
 
It should be also noted that in the month of January, there were two significant days in the history of Iran. On January 16, 1979 the monarchy regime was ended in Iran and on January 26, 1980 Abolhassan Bani Sadr was appointed as the First President of the Islamic Republic of Iran, and he was overthrown a year after.
 

A New Year resolution: A New Year Resolution or A January Quest is a commitment that an individual makes to a project or a habit, often a lifestyle change that is generally interpreted as advantageous. The name comes from the fact that these commitments normally go into effect on New Year's Day (January the 1st) and remain until the set goal has been achieved, although many resolutions go unachieved and are often broken fairly shortly after they are set.
http://iranian.com/main/blog/m-saadat-noury/my-exploration-january.html

در آستانه هر سال نو، بسیاری از مردم تصمیم می‌گیرند که در رفتار و عادت‌های خود تغییر به وجود آورند... چگونه در سال نو تغییرات پایدار در رفتار خود به وجود آوریم:
http://www.ravanyar.com/psycologyworld/newyear.asp

 Some Selected Poems on January
http://iranian.com/posts/view/post/2792
The days are short, The sun a spark
Hung thin between, The dark and dark
Fat snowy footsteps, Track the floor
And parkas pile up. Near the door
The river is, A frozen place
Held still beneath. The trees' black lace
The sky is low. The wind is gray
The radiator. Purrs all day : John Updike
 
Chill January’s snow falls thick and fast
Propelled by blinding blizzard’s biting blast,
So soft white blankets bind the earth for days,
Though spring means drifts shall not lie long nor last.
Bleak January’s rain falls hard and long
Impelled by fierce Atlantic gales, full strong
So even mighty oaks bow in their wake
Till fury fades to calm in spring’s sweet song... : C Richard Miles
 
The work of winter starts fermenting in my head
How with the hands of a lover or a midwife
To hold back till the time is right
Force nothing, be unforced
Accept no giant miracles of growth
By counterfeit light
Trust roots, allow the days to shrink
Give credence to these slender means
Wait without sadness and with grave impatience
Here in the north where winter has a meaning
Where the heaped colors suddenly go ashen
Where nothing is promised
Learn what an underground journey
Has been, might have to be; speak in a winter code
Let fog, sleet, translate; wind, carry them: Adrienne Rich
http://iranian.com/main/blog/m-saadat-noury/my-exploration-january.html
ژانویه : در زنجیری از سروده‌ ها
http://iranian.com/posts/view/post/2792
ژانویه : با چنین قامت بالنده ی سبز
کاج در باغ ، خدایی ابدی ست
گوش ، سرشار_ نماز_ باران
بهر میلاد_ پسر خوانده ی خاک
مشکنیدش ، مبریدش ، یاران
دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی

بازم یه سال دیگه شد ، سالی مث سالای پیش
دوباره نسل آدما ، با غم و غصه ، قوم و خویش
سالی که توش کامپیوتر با آدما حرف می زنه
جای ما بازی می کنه ، گلوله ها برف می زنه
سالی که باز شروع می شه با هدیه های ژانویه
امید عاشقاس فقط ، چهاردهم ، تو فوریه
یه سال مث سالای قبل ، غریب و بی طاقت و سرد
یه کم خوشی ، یه کم بلا ، یه دنیا غصه ، کلی درد
یه سالی که بهش می گن سال رواج گفتگو
اول سال باز می کنن ، آدما کلی آرزو
مریم حیدرزاده

اول ژانویه ، درهای سال باز می شود
همچون درهای زبان ، ر قلمرو ناشناخته ها
دیشب با من به زبان آوردی :
فردا ، باید نشانه‌یی اندیشید
دورنمایی ترسیم کرد ، طرحی افکند
بر صفحه‌‌ی مضاعف روز و کاغذ
فردا می باید ، دیگر باز واقعیت این جهان را باز آفرید
چشمان خود را دیر از هم گشودم
برای لحظه‌ ای احساس کردم
آنچه را که آزتک ها احساس کردند بر چکاد پرتگاه
بدان هنگام که بازگشت نامعلوم زمان را
از ورای رخنه های افق ، در کمین نشسته بودند
اما نه ، بازگشته بود سال
خانه را به تمامی باز آکنده بود سال
و نگاه من آن را لمس می کرد
زمان ، بی آن که از ما یاری طلبد ،نار هم نهاده بود
درست به همانگونه که دیروز ، خانه ها را در خیاباتی خلوت
برف را بر فراز خانه ها و سکوت را بر فراز برف ها
سروده‌ ی اکتاویو پاز (۱۹۱۴ – ١٩٩٨)
ترجمه ی احمد شاملو

دانه دانه ، بر ف می با رد/ همچو مروارید غلطان ، ز آ سمان
یا بسان نقر ه گو‌ن ، ذرات ا شک/ کز دو چشم يك ا لهه * شد روان
عا شقانه ، می شود جذب ز مین/ تا که خاک تشنه ، جان یابد از آن
گستراند بستری نرم و سپید/ ورزش اسکی بر آن گیرد مکان
یا بسازد توده هایی سفت و سخت/ آدم_ برفی نشاند ارمغان
پاک می سازد فضا را  ا ز سموم/ تا نفس ها را نماید شایگان
دانه دانه ، بر ف می با رد/ محنت و رنج و غمی در آن نهان
معبری لغزنده می دا رد به پا/ سخت می سازد عبور رهروان
گاه چون بهمن ، فرو ریزد ز کوه/ بس به نا بودی کشاند مردمان
گاه جان بخش ، گاهی جان ستان/ همچو ژینوس ** می نماید بی گمان
دانه دانه ، بر ف می بارد/ زشت و زیبا ، آ فریند  ناگهان
یا بسان نقر ه گو‌ن ، ذرات ا شک/ یا چو مروارید غلطان ، ز آسمان
 
دکتر منوچهر سعادت نوری

* بنا بر روایت اساطیر زمانی بر ف می بارد که ا لهه ی برف گریان است
** اشا ره به ژینوس خدا مرد آغازها و دروازه‌ها ست که بر دو سو می نگرد.
 
ژانویه و سال_ نو_ ميلادي_ ٢٠١٤ خجسته باد
 
Happy New Year 2014
 
Manouchehr Saadat Noury, PhD

۱۳۹۲ دی ۶, جمعه

درخت نامه


درخت در فرهنگ واژه ها
 ١ - درخت : هر گیاه بزرگ و ستبر که دارای ریشه و ساقه و شاخه ها باشد - شجر : واژه نامه ی نوین تالیف محمد قریب
٢ - درخت : گیاه بزرگ و ستبر که دارای ریشه و ساقه و شاخه ها باشد : فرهنگ فارسی معین
٣ - درخت : هر رستنی بزرگ و ستبری که دارای ریشه و تنه و شاخه باشد. نمونه ها: درخت لاله - درختی زیبا، با گل‌های لاله‌ای زرد و نارنجی که چوبش برای ساختن مبل و اشیای چوبی به‌ کار می‌رود و بومی آمریکا است. درخت مریم - درخت خرمایی که خشک بود و برای حضرت مریم از نو سبز و بارور شد؛ نخل مریم : فرهنگ لغت عمید
٤ - درخت (شجر - نهال - دار) : هر گیاه خشبی که دارای ریشه و ساقه و شاخه است  - "شجر" از "دار" ضعیف تر است - غالباً درخت به گیاهانی گویند که ساق قوی دارند: تارنمای لغت نامه دهخدا
۵ - درخت یا "دار" : گیاهان بزرگ چوبی دیرپا را گویند. در گیاه‌ شناسی درخت یکی از بادوام ترین گیاهان است که با رشد کردن ساقه یا تنه از برگ ‌ها نگهداری می‌کند. در برخی از تعریف ‌ها از کاربرد های درخت از جمله این است که تنها گیاه چوبی است و تنها گیاهی است که از آن "چوب" به دست می‌آورند: تارنمای دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا

انواع درختان
فهرست انواع مختلف درختان را می توان در تارنمای فصلنامه علمی پژوهشی باروری و فهرست انواع درختان میوه در مناطق معتدل - مدیترانه ای و نیمه حاره ای - استوایی و سایر مناطق را می توان در تارنمای دانشنامهٔ رشد یافت.
 
درخت کهنسال ایران : سَرْو اَبَرکوه
سَرْو اَبَرکوه (ابرقو) یکی از آثار طبیعی ملی ایران است. این درخت که در شهر ابرکوه یا ابرقو قرار دارد یکی از پیرترین موجودات زنده دنیاست. ابرکوه یا ابرقو  شهری است در استان یزد ایران. این شهر مرکز شهرستان ابرکوه است و در بخش مرکزی این شهرستان قرار گرفته‌است. این شهرستان در مسیر اتوبان یزد - اقلید - یاسوج قرار دارد.
محیط تنهٔ سَرْو اَبَرکوه در روی زمین یازده و نیم متر است و بلندای آن بین ۲۵ تا ۲۸ متر برآورد شده‌است. مارکوپولو در خاطرات سفرش به ایران می‌نویسد: «یکی از چند سروی که در ایران دیده‌ام سرو خوش بالای ابرکوه‌است که همچون آبشاری سبز از آسمان بر روی زمین تنیده ابرکوه فرو می‌آید و از هر طرف که وارد ابرکوه شوی سرو کهنسال و پرطراوت مانند چراغ دریایی سبزی ما را به بندر دریای کویر و خورشید تابان فرا می‌خواند»... حمدالله مستوفی در کتاب نزهت القلوب که در سال ۷۴۰ قمری تالیف شده درباره ابرکوه می‌نویسد: «در آنجا سروی است که در جهان شهرتی عظیم دارد...». دانشمند روس الکساندروف، عمر این سرو را بیش از ۴۰۰۰ سال می‌داند. برخی از افسانه‌ها کاشتن آنرا به زرتشت نسبت می‌دهند و برخی نیز به یافث (پسر نوح). چاینا دیلی در گزارش ویژه ی معرفی ده درخت از باستانی‌ترین درختان جهان اعلام کرد که سرو ابرکوه پس از درخت مسوسلاه (در سلسله جبال سفید کالیفرنیا) با ۴۸۰۰ سال قدمت دومین درخت کهنسال جهان است. نگارنده نیز، در قصیده‌ ی "ایران من" اشاره ای به "سرو کهنسال" دارد:
من کجای این جهان را دوست دارم/ من کدامین مردما ن را دوست دارم
دوستان و دودمان را دوست دارم/ جاودان ، آزادگان را دوست دارم
من وطن را ، آشیان را دوست دارم/ من در آنجا بس مکان را دوست دارم
ازهرند و از سهند و تا نهاو ند/ ازکرج ، از اوج توچال ، تا دماوند...
از جوار جنگل نور ، خط سا‌حل در شمال/ تا به قلهک ، باغچه ‌های کوی یخچال
همره کوچ عشایر ، از طریق چارمحال/ تا ابرقو در کنار و زیر آن سرو کهنسال...
 
درخت معروف شهر گرینبرگ در ایندیانا
این درخت از سال ١٨٧٠ در شهر گرینبرگ در ایندیانا قرار دارد و مردم این شهر معتقدند دانه ی این درخت از میان مدفوع پرندگان جوانه زده است. شهر گرینبرگ بخاطر رشد چند درخت بر بالای سقف برج دادسرا به «شهر درخت» مشهور شده است. در سال ١٨٧٠ شهروندان گرینبرگ شاهد جوانه زدن یک درخت در بالای برج دادسرا بودند اما در آن زمان کسی به آن توجه نکرد تا اینکه چند سال بعد پنج جوانه ی جدید بر روی برج زده شد و سقف برج ٣٤ متری دادسرا کم کم داشت تبدیل به یک بیشه می شد. مقامات این شهر از آسیب رساندن ریشه ی این درختان به سقف دادسرا بسیار نگران بودند تا اینکه در سال ١٨٨٨ تصمیم گرفتند درخت های کوچکتر را قطع کنند و فقط یکی از آنها را باقی گذاشتند که در آن زمان حدود ۵/٤ متر ارتفاع داشت. از آن زمان تاکنون این درخت رشد چشمگیری داشته و تعجب همگان را به خود جلب کرده است. نکته جالب توجه اینجاست که این درخت از چه منبعی تغذیه می کند و چگونه تا کنون خشک نشده است. برخی بر این باورند گرد و غباری که با خود رطوبت به همراه دارد آن را تغذیه می کند و برخی دیگر نیز به شوخی ادعا می کنند در سقف چوبی این دادسرا یک چشمه وجود دارد!

سمی‌ترین درخت‌ جهان
درخت مانیچیل از خانوادهٔ فرفیونیان و بومی آمریکای مرکزی، کاراییب، باهاما و فلوریدا می‌باشد. نام مانیچیل  برگرفته از زبان اسپانیولی و به معنای سیب کوچک است هرچند میوه ی آن غیر قابل خوردن و خود درخت نیز از سمی‌ترین درخت‌های جهان می‌باشد. تمامی اجزای درخت و میوهٔ آن دارای زهرهای مختلفی هستند که برخی از آنها هنوز بدرستی شناخته نشده‌اند. در شیرهٔ سفیدرنگ این درخت ،مادهٔ فوربول، فیزوستیگمین و چند زهر سوزش آور وجود دارد که باعث درماتیت می‌گردد. کاریب‌ها از زهر (سم) این درخت برای زهرآگین نمودن نوک پیکان تیر استفاده می نمودند.
 
درخت : در برخی گفتمان ها
"درختی را که در بیابانِ خشک روید شاخه سخت تر بُوَد، و سبزه‌های خوش نما را پوست نازک تر، و رُستنی‌های صحرایی را آتش افروخته تر، و خاموشی آن دیرتر" : علی بن ابی‌طالب
"برگ درختان سبز در نظر هوشیار/ هر ورقش دفتریست معرفت کردگار" : سعدی شیرازی
"در آغاز سرما خود را بپوشانید، و در پایانش آن را در یابید ؛ که سرما با بدن ‏ها آن می‌‏کند که با درختان ؛ آغازش می‌سوزاند، و پایانش می‌رویاند" : علی بن ابی‌طالب
"درخت اگر متحرک شدی ز جای بجای/ نه جور اره کشیدی و نه جفای تبر" : انوری ابیوردی
"ریشه همیشه ناپیدا ترین، اساسی‌ترین و مهم‌ترین قسمت درخت است. آن چیز كه به تمامه، درخت را تغذیه می‌كند و بارور می‌دارد": علیرضا فرهمند

درخت : در برخی اصطلاحات فارسی
 درخت اگر را کاشتند سبز نشد - درخت کاشکی را کاشتند سبز نشد - درخت پربار سنگ می خورد - درخت تازه میوه ٔ نورس ببار آورد - درخت کاهلی بارش گرسنگی است - درخت کاهلی کفر آورد بار - درخت کج جز به آتش راست نمی شود - درختی که کج بالا آمد راست نمی شود - درخت گردکان با این بزرگی/ درخت خربزه اﷲ اکبر
درخت هرچه پربارتر، سرش خمیده تر - درخت هرچه بارش بیشتر می شود سرش فروتر می آید - درختی که از ارتفاع او انتفاعی نباشد بریده بهتر

درخت : در برخی کتاب ها و نوشتار ها
١ - كتاب "جنگلها، درختان و درختچه های ایران" : تالیف حبیب الله ثابتی - انتشارات دانشگاه : اين كتاب همراه با سه نمایه انگلیسی،فرانسوی و آلمانی مربوط به اسامی درختان و درختچه هاست.
٢ - كتاب "درختان و درختچه هاي ايران" - نويسنده ولي الله مظفريان - چاپ ١٣٨٣ - انتشارات فرهنگ معاصر : در اين كتاب آخرين اطلاعات مربوط به نام علمي درختان و درختچه هاي ايران اعم از خودروي و كاشته شده و با عكس هاي رنگي و نقاشي هاي برگرفته شده از منابع مختلف به همراه شرح كامل گياه شناسي، پراكنش آنها در ايران و جهان به همراه نام هاي فارسي و انگليسي و همنام هاي رايج و مصطلح آن ها به همراه كليد شناسايي گونه هاي جنس هاي مختلف ارائه شده است.
٣ - كتاب "درختان گريان" - نويسنده كرت كويين - مترجم علي نشاندار - چاپ ١٣٨٣ - انتشارات سپيده سحر : در اين كتاب متن انگليسي و ترجمه فارسي ترانه‌هاي گروه موسيقي نيروانا به همراه زندگي نامه خواننده و رهبر گروه (كرت كوبين) و چگونگي شكل‌گيري اين گروه بازگو شده است.
٤ - كتاب "آشنايي با مهم ترين درختان و درختچه ها و پيچ هاي زينتي" - نويسنده نجم الدين مرتضوي - مترجم فرحناز طالبي - چاپ ١٣٩١ - انتشارات دانشگاه مشهد : اين كتاب مشتمل بر مباحث مربوط به درختان و درختچه ها و پیچ های زینتی می باشد. گیاهان مورد توجه در این کتاب عموماً، گیاهانی هستند که بومی ایران اند و در حال حاضر نیز کشت و کار می‌شوند.
۵ - كتاب "پرورش درختان میوه" - انتشارات وزارت آموزش و پرورش
٦ - بانو احمدي ‌زاده در نوشتاری زیر عنوان "بررسی روند تخریب جنگل‌ها و قطع درختان در ایران" می‌ نویسد : "فرهنگ و نگرش مردم نسبت به پدیده‌های اجتماعی آنقدر که می‌تواند در تحقق آرمان‌های یک جامعه نقش تسهیل کننده داشته باشد, اگر درست شکل نگیرد به صورت مانعی در راه رسیدن به اهداف جامعه جلوه‌گر خواهد شد. توسعه فرایندی پیچیده و چند بعدی است. لذا ایجاد نگرش صحیح نسبت به ابعاد آن به فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی بیشتری نیاز دارد و اگر به این مهم توجه کافی نشود باعث بروز نگرش‌های نادرست و عدم هماهنگی و همراهی عموم مردم در فرایند توسعه می‌شود. در این راستا برای پیشگیری از جنگل‌زدایی عوامل مختلفی باید لحاظ شود که مسایل فرهنگی در زمره مهم‌ترین آن‌هاست".
٧ - داستان دو درخت : درخت جوانی پیش درخت پیری رفت و گفت خبر داری چیزی آمده که ما را می برد؟ - درخت پیر گفت برو ببین از ما هم چیزی همراه اوست؟ - درخت جوان رفت و دید که دسته ی اره و دسته ی تیشه از چوب است - آن وقت آمد و گفت دسته ی آن ها از چوب است - درخت پیر گفت : از ماست که بر ماست

درخت : در برخی فیلم ها
درختان ایستاده می‌میرند : فیلمی به کارگردانی امیر شروان و نویسندگی حبیب اله کسمایی، فریدون گله ساختهٔ سال ۱۳۵۰ است.
http://www.sourehcinema.com/Title/Title.aspx?id=138109130629
زیر درختان زیتون
https://www.youtube.com/watch?v=LmRseKuMY2A
درخت معرفت
https://www.youtube.com/watch?v=UHFeN0TTA94
زیر درخت هلو
https://www.youtube.com/watch?v=Rgc681vSIIM
درخت گلابی
https://www.youtube.com/watch?v=_ytayK0URh0
درخت زندگی
https://www.youtube.com/watch?v=WXRYA1dxP_0

درخت : در زنجیری از ترانه ها ی این زمانه
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2013/12/blog-post_20.html

درخت : در زنجیری از سروده ها ی این زمانه
http://saadatnoury.blogspot.ca/2013/12/blog-post_18.html

درختان یک سراینده
http://saadatnoury.blogspot.ca/2013/12/blog-post_28.html

و در برخی از سروده ها ی همین نگارنده
 ١  
آنجا، به دشت و بر آن بطن_ کشتزار
رقص_ گل و گیاه، بسا عاشقانه بود
آنجا، کنار جاده ی سرسبز کوهسار
ثبت است، نام من و تو تن درخت
آنجا، که کار عشق بماند به یادگار
در آن دیار، که خاکش یگانه بود
آنجا، که عشق بود و کدورت فسانه بود
بر لوح هر درخت، ز عشقی نشانه بود
٢
بر روی دشت ودامنه ی کهسار/ یک آبشار_عشق به جریان ست
از آفت_ خزان به تن_ اشجار/ بس رود و جویبارچه گریان ست
ابراز عشق آب ،  به هر گلزار/ راز_نهفته نیست که عریا ن ست
قلب طبیعت است زخون سرشار/ تا آب_سرخ_عشق به شریان ست
٣
شهراست پر غبار و هوا تیره است و تار
ابر سیاه همهمه دارد ، به آسمان
انبوه دود و خاک ، نشسته به صحن باغ
دار و درخت و شاخه ی گل ، چهره بوته زار
 دیریست باغبان ، نگرفته سراغ گل
بر بسته بار ، و منزل دیگر گزیده است
آشفته خاطری ، زده ره بر درون باغ
بس شیره های شهد درختان ، مکیده است
 باران بریز
رگبار قطره های زلال آب
دار و درخت و شاخه ی گل شستشو بده
ای باغبان شهر
برخیز و خاک سوخته را رنگ و بو بده
باران بریز
رگبار قطره های زلال آب ...
 
دکتر منوچهر سعا دت نوری

منابع و مآخذ
درخت در فرهنگ واژه ها : واژه نامه ی نوین تالیف محمد قریب - فرهنگ فارسی معین - فرهنگ لغت عمید - تارنماهای واژه یاب و لغت نامه دهخدا و دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا
فهرست انواع مختلف درختان : تارنمای فصلنامه ی علمی پژوهشی باروری
فهرست انواع درختان میوه : تارنمای دانشنامهٔ رشد
درخت کهنسال ایران - سَرْو اَبَرکوه : تارنمای دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا
قصیده‌ ی "ایران من" : تارنمای  ايرانیان
درخت معروف شهر گرینبرگ در ایندیانا : تارنمای ايران کلوب
درخت مانیچیل : تارنمای دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا
درخت در برخی گفتمان ها : تارنمای دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا - تارنمای گنجور
کتاب 'ریشه‌ها' از الکس هیلی : ترجمه ی علیرضا فرهمند
درخت در برخی اصطلاحات فارسی : تارنمای لغت نامه دهخدا
كتاب جنگلها، درختان و درختچه های ایران : تارنمای پايگاه اطلاع رسانى كتابخانه‌هاي ايران
كتاب درختان و درختچه هاي ايران - كتاب درختان گريان - كتاب آشنايي با مهم ترين درختان و درختچه ها و پيچ هاي زينتي : تارنمای گسترش فرهنگ رايانه اي كتاب
 كتاب پرورش درختان میوه : تارنمای سازمان پژوهش و برنامه‌ريزی آموزشی
بررسی روند تخریب جنگل‌ها و قطع درختان در ایران - نوشتاری از زهرا سادات احمدي‌زاده : تارنمای انسان شناسی و فرهنگ
داستان دو درخت : تارنمای برف الماس
درخت در برخی فیلم ها : تارنماهای سوره سینما و یوتیوب
درخت در زنجیری از ترانه ها و سروده ها ی این زمانه : تارنماهای گزیده ای از نوشتارها و گلچینی از سروده ها

۱۳۹۲ دی ۳, سه‌شنبه

یادداشت هایی پیرامون "کارل پوپر" و برخی نظریات او

 کارل رایموند پوپر فیلسوف، منطق دان، ریاضی دان و استاد مدرسه ی اقتصاد لندن بود. کارل پوپر یکی از بزرگترین فیلسوفان قرن بیستم به حساب می‌آید و آثار زیادی در فلسفه ی سیاسی و اجتماعی از خود باقی گذاشته‌است. پوپر به دلیل کوشش ‌هایش در رد روش علمی طرفداران کلاسیک مشاهده/استنباط (اثبات گرایان) از طریق پیشبرد روش ابطال ‌پذیری تجربی، مخالفت‌اش با دانش برآمده از قیاس و استدلال کلاسیک (ارسطویی/افلاطونی) و دفاع از خردگرایی انتقادی، بنیادگذاری نخستین فلسفه ی انتقادی غیر توجیه‌گرانه در تاریخ فلسفه و دفاع نیرومندش از لیبرال دموکراسی واصول انتقادگرایی اجتماعی (که به نظر او امکان ظهور جامعه باز را فراهم کردند)، شهرت دارد. پوپر در حین تحصیل کار هم می‌کرد. زمانی شاگرد قفسه‌سازی و مدتی مددکار اجتماعی کودکان بی‌سرپرست بود.
ماجرای زندگی کارل پوپر
کارل رایموند پوپر  در سال ١٩٠٢ میلادی در حومه‌ی شهر وین در کشور اتریش، در یک خانواده‌ی یهودی که به مسیحیت پروتستان گرویده بود، زاده شد. دوران بلوغ او مصادف با سالهای دشوار جنگ جهانی اول بود. فقر و مسکنت اقشار وسیع مردم در سالهای پس از جنگ، او را به سوی اندیشه‌های سوسیالیستی سوق داد. مدت کوتاهی عضو حزب کمونیست شد، ولی به سرعت از آن روی گرداند. با این حال به اعتراف خود تا مدتها همچنان سوسیالیست باقی ماند و معتقد بود که اگر سوسیالیسم با آزادی‌های فردی تلفیق پذیر باشد، باز هم سوسیالیست خواهد بود، زیرا که او آزادی را مهم‌تر از برابری می‌داند و اعتقاد دارد که اگر آزادی از بین برود، بین بندگان برابری هم باقی نخواهد ماند. پوپر در سال ١٩٢٤ تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته‌های ریاضی و فیزیک به پایان رسانید و چهار سال پس از آن، موفق به اخذ دکترای فلسفه و روانشناسی از دانشگاه وین شد. از سال ١٩٣٠ در رابطه با «حلقه‌ی وین»  قرار گرفت که محفلی از اندیشمندان اتریشی با گرایش فلسفی پوزیتیویستی بود. به توصیه‌ی فعالین این محفل از جمله کارناپ، نخستین اثر فلسفی خود به نام “دو مسأله‌ی اساسی نظریه‌ی شناخت” را به رشته‌ی تحریر درآورد که بعدها در سال ١٩٣٤ به صورت تلخیص شده، تحت عنوان “منطق پژوهش”  منتشر و موجب شهرت علمی او گردید. این کتاب تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر روی اعضای «حلقه‌ی وین» داشت و استدلالات آن موجب پاره‌ای تجدیدنظرها در دیدگاههای اعضای این محفل شد.
شهرت علمی پوپر به سرعت مرزهای زادگاهش را درنوردید و از دانشگاههای معتبر جهان به او پیشنهاد کرسی استادی داده شد. در سال ١٩٣٧، یعنی یکسال پس از اشغال اتریش توسط ارتش نازی و اضافه شدن خاک این کشور به آلمان، کارل پوپر دعوت دانشگاه زلاندنو را پذیرفت و رهسپار این کشور گردید. وی در آنجا تا پایان جنگ جهانی دوم به پژوهش و تدریس مشغول بود و طی همین ایام که می‌توان آن را عصر عروج توتالیتاریسم در اروپا نامید، دو اثر مهم خود "جامعه‌ی باز و دشمنان آن"  و "فقر تاریخگرایی"  را که شالوده‌ی فلسفه سیاسی او را می‌سازد، به رشته‌ی تحریر درآورد. خود وی در رابطه با این دو اثر تصریح می‌کند که آنها تلاش او را در مقابله با جنگ، در دفاع از آزادی و در مخالفت با نفوذ اندیشه‌های تام‌گرایانه و اقتدارطلبانه نشان می‌دهد و باید به منزله‌ی سهم او در فلسفه‌ی سنجشگرانه‌ی سیاسی و هشداری علیه خطر خرافات تاریخی قلمداد شود.
کارل پوپر در سال ١٩٤٦ دعوت دانشگاه لندن را برای تدریس پذیرفت و راهی انگلستان شد. وی در این کشور به تحقیق و تدریس ادامه داد و آثار فلسفی و علمی دیگری خلق کرد که مهمترین آنها عبارتند از: "حدسها و ابطالها" ، "شناخت عینی"، "فلسفه و فیزیک"،  "آینده باز است"، "در جستجوی دنیایی بهتر"  و "همه‌ی زندگی حل مسأله است". کارل رایموند پوپر در سال ١٩٩٤ در لندن چشم از جهان فروبست.
كارل پوپر و حلقه‌ ی وین
حلقه ی وین نامی بود که گروهی از فیلسوفان، دانشمندان و ریاضیدانان بر خود نهاده بودند که در دهه‌های دوم و سوم قرن بیستم در وین جلساتی را با هدایت موریس شلیک برای بحث‌های فلسفی برگزار می‌کردند. حلقه ی وین و نگرش فلسفی آن را اغلب با شعار رسمی آن گروه می‌شناسندکه همان اصل تحقیق پذیری است. از جمله مهم‌ترین افراد حلقه ی وین می‌توان به اتو نویرات، هربرت فایگل، فردریش وایزمن، رودلف کارنپ و بعدها کارل همپل و آیر اشاره کرد. آنها به شدت تحت تأثیر ارنست ماخ بودند.
حلقه ی وین یك محفل دوستانه نبود، مكتبى بود كه همگان آن را شناخته بودند. آنها به سرعت آراى خودشان را گسترش مى دادند، اما منتقدین نیز بیكار نبودند. مهم ترین منتقد آنها، «كارل پوپر» بود. «پوپر» ارتباطات نزدیكى با اعضاى حلقه داشت. اما هیچ گاه به طور رسمى از او براى شركت در جلسات دعوت نكردند. «نویرات»، «پوپر» را مخالف رسمى حلقه مى نامید. «منطق اكتشافات علمى» پوپر، اولین بار در سلسله كتاب هایى كه حلقه ی وین تحت نظر «شلیك» چاپ مى كرد، منتشر شد. مسائلى كه پوپر در این كتاب مطرح كرده بود، همان دغدغه هاى فكرى «حلقه ی وین» بود. اما تفاوت آنها در نوع پاسخ هایى بود كه پوپر به این پرسش ها مى داد. «پوپر» آراى حلقه ی وین درباره بنیادى ترین مباحث فلسفى را نقد كرد، اما او نیز همانند آنها به راسل و اینشتین علاقه مند بود و تا مدت ها از راسل، به عنوان بزرگ ترین فیلسوف پس از كانت یاد مى كرد. اما میانه اش با ویتگنشتاین چندان خوب نبود و به كل، فلسفه زبانى را رد مى كرد. با این حال هیچ متفكرى به اندازه او، تأثیر قابل ملاحظه اى بر بسط فلسفه علم نداشته است.
برخی از سخنان مشهور کارل پوپر
"‌‌‌زندگی سراسر حل مساله است".
"حقیقت به صورت عینی وجود دارد و هدف اصلی انسان باید جستجوی مستمر آن در فرا روندی پایان ناپذیر باشد".
“‌هنگامی که به بیکرانگی آسمان پرستاره نظر می‌دوزیم، تخمینی از بیکرانگی نادانی‌ ‌خود به دست می‌آوریم. اگر چه عظمت کیهان ژرف‌ترین دلیل نادانی ما نیست؛ اما یکی از‌ ‌دلایل آن است‌”.
"بهتر است مشکل خود را حل کنیم تا کل مشکلات عالم را".
"قوانین تاریخ ضرورتاً ساختگی هستند".
"حرکات گام به گام و مهندسی تدریجی اجتماع بر انقلاب ترجیح دارد".
"ما باید عادت دفاع از بزرگ مردان را ترک گوییم، چرا که بسیاری از آنان از راه تاختن به آزادی و عقل، خطاهای بزرگ مرتکب شده‌اند و تسلط فکری آنان هنوز مایهٔ گمراهی انسان‌هاست".
"متفکرانی که با اندیشه‌های خود عملاً در خدمت خودکامگان و راه‌گشای حکومت‌های جبار بوده‌اند، «پیامبران کاذب» هستند".
"می‌دانم که هیچ نمی‌دانم".
"من هيچ چيز نمي دانم، همه ي ما هم هيچ چيز نمي دانيم".
"در ناداني خود همه با هم برابريم".
"دانشمند واقعي نبايد به نظريه ي خود ايمان داشته باشد بلكه بايد نسبت به آن موضع انتقادي بگيرد و  بداند كه هر كس ممكن است اشتباه كند".
"كسي كه حرف آخر را زده باشد وجود ندارد".
 "حساب فکر از شخص متفکر جداست".
برخی از سخنان نا معقول کارل پوپر
"ملت های متمدن حق دارند با تانک و موشک مردم غیرمتمدن را نابود کنند".
"بزرگان فلسفه و فیلسوفان بزرگ به دغل‎کاری متهم هستند".
تأثیر پذیری برخی فلاسفه بر روی نظریات فلسفی کارل پوپر
پوپر تأثیر بسزایی از فیلسوف و اقتصاد دان پر آوازهٔ هموطنش فردریش فون هایک داشت. آشنایی فون هایک با پوپر به سالهای آغازین فعالیت‌های علمی آن دو برمی گردد. اولین ملاقات آن‌ها درسال ۱۹۳۵ روی داد، زمانی که پوپر به دعوت هایک، نسخه اولیه کتاب «فقر تاریخ گرایی» را در سمینار هایک در مدرسه اقتصاد لندن ارائه کرد. از آن پس، دوستی و ارتباط فکری آن‌ها هیچ وقت از هم گسیخته نشد. اما با وجود دلبستگی‌های عمیق و دیرپای دوستی، نزدیکی و شباهت‌های دیدگاه‌های معرفت شناختی و تلاش و سعی آن‌ها بر شباهت‌ها و خویشاوندی اندیشه‌های شان، تفاوت‌ها و اختلافات مهمی میان روش شناسی آن‌ها، به‌ویژه دربارهٔ کاربرد اصل «ابطال پذیری» پوپر در علوم اجتماعی وجود دارد. پوپر خود اذعان دارد که اندیشه‌های هایک برای او بسیار راهگشا بوده‌است. به عنوان نمونه در مباحث «مهندسی تدریجی» و مبحث وحدت روش در علوم اجتماعی و طبیعی پوپر از آراء هایک استفاده‌های فراوان می‌کند. دومین اندیشمندی که پوپر بسیار وامدار اوست، «ایمانوئل کانت» است. کانت مهمترین فیلسوف عصر روشنگری بود و پوپر در جاهای گوناگون خود را یک فیلسوف معتقد به اصول روشنگری دانسته‌است از جمله در زندگینامه خود نوشته‌اش که در ایران با عنوان «جستجوی ناتمام» چاپ شده، به صراحت به این موضوع اشاره کرده‌است. البته تأثیر کانت را بر پوپر در جاهایی که او دیدگاه‌های سیاسی‌اش از جمله مبحث «آزادی» و «دموکراسی» را مطرح می‌کند، روشنتر است. شاید تأثیرگذارترین و قدیمی‌ترین (از لحاظ تاریخی) کسی که پوپر متأثر از تفکر اوست، سقراط باشد. خود پوپر در آثار گوناگون خود به این نکته اذعان کرده‌است که اندیشه سقراط اساس کار او در بحث‌های گوناگون قرار گرفته و بارها در طول آثارش سقراط را به عنوان سردمدار آزادی و فرزانگی ستوده‌است و شاید مهمترین اندیشه‌ای که پوپر از سقراط متأثر بوده‌است را بتوان در یک جمله آورد، که چند تز اساسی پوپر نیز بر اساس همین یک جمله‌است: می‌دانم که هیچ نمی‌دانم. پوپر ضمناً از منتقدان جدی و مؤثر حلقه وین به شمار می‌رفت. وی به عنوان یک فیلسوف تحلیلی شناخته می‌شود، و در این زمینه خود را مرهون آلفرد تارسکی می‌داند، اما در فلسفه تحلیلی صاحب نظر تازه‌ای نیست
نظریات کارل پوپر پیرامون حقیقت، شناخت و سرچشمه‌های آن‌
‌کارل پوپر، ‌شناخت را جستجوی حقیقت می‌داند، جستجویی پر وسواس برای یافتن نظریه‌هایی عینی، ‌واقعی و توضیح دهنده. از دید وی، جستجوی حقیقت را نباید با جستجو برای رسیدن به‌ ‌یقین و قطعیت یکی گرفت و باید میان آن دو تفاوتی دقیق قایل شد. انسان جایز الخطاست‌ ‌و لذا تمام شناخت بشری خطاپذیر و نامطمئن است. این امر بدین معناست که ما باید‌ ‌همواره علیه خطاهای خود پیکار کنیم و علیرغم تمام مراقبت‌ها و تدابیر، هرگز‌ ‌نمی‌توانیم یقین حاصل کنیم که مرتکب خطا نشده‌ایم.
‌پوپر در پاسخ به این پرسش که حقیقت چیست، ضمن تایید‌ ‌تعبیر کانتی از حقیقت، یعنی “انطباق شناخت بر برابرایستا” می‌افزاید: “نظریه یا‌ ‌گزاره‌ای حقیقی است که توصیف آن از چگونگی امر، با واقعیت منطبق باشد”. از نظر وی، ‌هر اظهار نظر صریحا فرمول‌بندی شده، یا حقیقی است یا کاذب و اگر کاذب باشد، عکس آن‌ ‌حقیقی است. بنابراین درست به اندازه اظهارنظرهای درست و حقیقی، اظهارنظرهای نادرست‌ ‌و غیرحقیقی وجود دارد. از آن‌جا که هر اظهارنظری می‌تواند درست و حقیقی و یا عکس آن‌ ‌درست و حقیقی باشد (چیزی که آگاهی مطمئن از آن برای ما محرز نیست)، می‌توان نتیجه‌ ‌گرفت که ما اجازه نداریم حقیقت را با یقین و قطعیت یکی بگیریم.
کارل پوپر در عین‌ ‌حال، نسبیت گرایی در حقیقت را یکی از بزرگ‌ترین گناهان فیلسوفان نسبیت‌گرا و‌ ‌خیانت به عقل می‌داند، چرا که نسبیت‌گرایی در حقیقت، در را بر روی ریا و تزویر‌‌ ‌می‌گشاید. وی نسبیت‌گرایی را یکی از نتایج اختلاط ایده حقیقت با یقین و قطعیت‌ ‌می‌داند
‌پوپر در آن‌جا که با قیم مآبی و همه اشکال تام‌گرایی به ستیز‌ ‌بر می‌خیزد، تحت تاثیر فلسفه‌ روشنگری است. وی بویژه در آغاز دارای گرایش نئوکانتی‌ ‌بود و همه جا از امانویل کانت به عنوان فیلسوف آزادی و انسانیت یاد کرده است. پوپر‌ ‌با تکیه بر روح فلسفه‌ روشنگری، به سهم خود تلاش می‌ورزد تا انسان‌ها از پذیرش‌ ‌غیرسنجش‌گرانه‌ نظریات فاصله بگیرند و به گفته‌ تاریخی کانت، شهامت استفاده از‌ ‌خرد خود را بیابند. خرد برای پوپر تنها مرجع و سرمایه‌ی معنوی انسانی است که همواره‌ ‌باید به آن تکیه و از واگذار کردن آن به “نهادهای ویژه” و”ابراندیشمندان” پرهیز‌ ‌کرد. پوپر متفکرانی را که با اندیشه‌های خود‌ ‌عملا در خدمت خودکامگان و راه‌گشای حکومت‌های جبار بوده‌اند، “پیامبران کاذب‌‌” ‌می‌نامد. در اکثر نوشته‌های وی، “پیامبران کاذب” و “مراجع فکری” چه در زمینه‌ نظری‌ ‌و چه در عرصه سیاست عملی، به دقت ردیابی می‌شوند و سرانجام در مقابل قاضی منتقد‌ ‌دادگاه عقل قرار می‌گیرند. به نظر پوپر، حقیقت به صورت عینی وجود دارد و هدف اصلی‌ ‌انسان باید جستجوی مستمر آن در فرآروندی پایان ناپذیر باشد.

جامعه باز و دشمنان آن
جامعه باز و دشمنان آن نام کتابی است از کارل پوپر که در ۱۹۴۵ انتشار یافت. این کتاب سه بار به فارسی ترجمه شده‌است: ١ - جامعه باز و دشمنان آن، ترجمه ی عزت‌الله فولادوند، تهران: انتشارات خوارزمی ٢ - جامعه باز و دشمنان آن، ترجمه ی امیرجلال‌الدین اعلم، تهران: انتشارات نیلوفر ٣ - جامعه باز و دشمنانش، ترجمه ی علی‌اصغر مهاجر، تهران: ۱۳٦۴، شرکت سهامی انتشار
دکتر علی محمد کاردان در تحلیل کتاب جامعه باز و دشمنان آن، می نویسد: “کارل پوپر رمز تاریخ اجتماعی را در تقابل «جامعه ی بسته» و «جامعه ی باز» می‌بیند. در جامعه ی بسته طبیعت و قرارداد یکسان شمرده می‌شود و روح انتقادی و تغییر افکار فرد نفی می‌گردد. جامعه ی باز، که دستاورد یونانیان است، «غیردینی» است و طبیعت و قرارداد از یکدیگر جدا و زمینه را برای روح انتقادی و رویکرد فردگرایانه فراهم می‌کند. این نوع جامعه وقتی که بیشتر جنبه تعارضی داشته باشد و کمتر حمایت‌کننده باشد، وسوسه حاکمیت بر کل شئون اجتماعی (توتالیتر) و بازگشت به جامعه ی بسته را باعث می‌شود. به نظر پوپر، افلاطون و هگل و مارکس «دشمنان» جامعه ی بازند و در هیئت معاصران با آنان درمی‌افتد.  به نظر افلاطون، تغییر عین فساد است و از اینجا به طرح خیالی دولت «توتالیتر» و دارای سلسله مراتب و هماهنگی می‌رسد که از راه آموزش اجباری و جمع‌گرای طبقه حاکمه ثبات خود را حفظ می‌کند. از سوی دیگر چون "عدالت" دانستن ماهیت امور است، قدرت به دست فیلسوف می‌افتد؛ یعنی رؤیای بیمارگونه جامعه باز و بازگشت به جامعه بسته بر دانشی که به وجود می‌آید بنا می‌شود. و اما تازگی فلسفه هگل در این فکر نادرست است که تناقض فی‌نفسه ثمربخش است و دیالکتیک با کاربرد استدلالی زبان فرق دارد. نتیجه چنین طرز فکری زیان‌آور است، زیرا از یک تناقض هرچیزی ممکن است استنتاج کرد. اما پیشرفت، مبتنی بر حذف احتمالات نادرست است و هگل این صفت احتمالی نظریه‌ها را انکار می‌کند و نظامی «کل‌گرا» و ابطال‌ناپذیر و نظریه‌ای سیاسی- تاریخی می‌سازد که به نظر پوپر منشأ مردم‌‌گرایی فاشیستی است. کتاب فقر تاریخ‌گرایی که ١٩٤٥ منتشر شد می‌خواهد، به نام ایمان به سرنوشت تاریخ بشری، نظریه اصلاح‌طلبی (رفورمیسم) را رد کند. در اینجا، انتقاد از حسرت مرتجعانه بر گذشته‌ها با انتقاد از امیدهای انقلابی توأم می‌گردد. امیدهای انقلابی بر محور دو نوع استدلال تاریخ‌گرایانه ساخته شده است. نوع اول، که «ضدطبیعت» است، بر این فکر مبتنی است که نمی‌توان روشهای علوم مادی را در علوم اجتماعی به کار برد و چون در تاریخ بشر، امور تغییرناپذیر وجود ندارد، نمی‌توان به قوانینی دست یافت که در همه ادوار معتبر باشد. پیچیدگی جامعه مانع جداکردن عوامل آزمایشی می‌شود. تجربه را نمی‌توان تکرار کرد و مشاهده‌گر که به عالم شیء مورد مشاهده تعلق دارد، بی‌طرف نیست و شیء را تغییر می‌دهد. از این مطالب، رئوس بدیعی استنتاج می‌شود که «شهودی» و «کل‌گرایانه» است. نظر نوع دوم «طبیعت‌گرای افراطی» است. بنابر این نظر، می‌توان «نیروهایی» را که در تغییر اجتماعی در کارند کشف، و «قوانین تحول» نظام و قوانین «پویای» تاریخ را تقریر کرد. پوپر در مقابل آن چنین استدلال می‌کند: هدف علم این است که پیش‌بینی‌های مشروطی را فراهم کند؛ ولی چون جامعه نظام بسته‌ای نیست، نمی‌توان از آن پیشگوییهای درازمدتی استنتاج کرد. جامعه بشری فرایندی بی‌همتاست و بنابراین وجود قانون در آن ممکن نیست. می‌توان گرایشهای مربوط به شرایط خاصی را توصیف کرد، اما ممکن نیست که این شرایط اساس پیش‌بینی باشد. هر پیشگویی‌ای با ایجاد واکنشهایی در حادثه پیش‌بینی شده «اثر اودیپی» دارد. اما خطاست اگر چنین نتیجه بگیریم که جامعه‌شناسی محکوم به ابهام است. جامعه‌شناسی نیز مانند فیزیک قادر به پیش‌بینی‌های مشروط است. روش تجربی در علوم اجتماعی نیز کاربرد دارد، این روش مستلزم رفتار تغییرناپذیر طبیعت و یکسانی کامل تجربه‌ها نیست. با شیوه یک بخشی باید سعی کنیم، بدون آنکه الگوی نظری و واقعیت را به هم درآمیزیم، قوانینی به دست آوریم که برخی از حوادث را شامل نمی‌شود. تمیز میان علوم نظری و تاریخی در علوم طبیعی نیز معتبر است، به شرط آنکه نسبت به تبیین مسائل، پیشداوری نداشته باشیم. هدف علوم اجتماعی جستجوی نتایج غیرعمدی از اعمال اجتماعی عمدی است. گفتگو با مارکس در این کتاب از خواندن انتقاد از تاریخ‌گرایی معلوم می‌شود. پوپر نگرش انتقادی انگیزشهای اخلاقی مارکس را می‌ستاید. اما به نظر او، مارکس تعهد اخلاقی را در خود سرکوب می‌کند. تاریخ‌گرایی او به نظریه‌های اقتصادی‌اش که بعضاً علمی (یعنی ابطال‌پذیر) هستند لطمه می‌زند. مارکس به خصوص استقلال امور سیاسی را نفی می‌کند و به نقش نهادها و تعادل قدرتها در جامعه دموکراتیک عقیده ندارد‌‌”.
تارنمای دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا در تحلیل کتاب جامعه باز و دشمنان آن، می نویسد: “کتاب جامعه باز و دشمنان آن با حمله به افلاطون و ایده‌های وی آغاز می‌شود. پوپر، افلاطون را یک اندیشمند خودکامه‌گرا می‌پنداشت که حامی جزم‌گرایی بوده و جامعه ی بسته را ترویج می‌نمود. پوپر همچنین هگل را مورد حمله قرار داد چرا که وی را یک مطلق‌گرای خطر ساز می‌دانست. در این کتاب، کارل مارکس نیز مورد  انتقاد قرار گرفته و به دلیل کل‌گرا و موجبیت گرایی‌اش، محکوم شده‌است. از نظر پوپر، نظریات مارکس راجع به انقلاب و از بین رفتن نهایی سرمایه‌داری، نمی‌توانند گزاره‌هایی علمی باشند، چرا که ابطال‌ناپذیر به نظر می‌رسند. پوپر بعدها در سال ۱۹۵۷، کتاب «فقر تاریخ گرایی» را نگاشت و در آن نیز استدلال کرد که قوانین تاریخ ضرورتاً ساختگی هستند، چرا که حوادث تاریخی، خاص و منحصربه‌فرد می‌باشند. چیزهایی که اغلب فی‌المثل توسط مارکس به عنوان قانون تاریخی پنداشته می‌شود، در واقع صرفاً روندهای تاریخی هستند‌‌”.
 
وظایف دولت  از دیدگاه پوپر
محمد غفاری زاده و فولادیان در نوشتار "دولت رفاه و مهندسی اجتماعی در اندیشه پوپر" می نویسند: “پوپر در مقالات و کتابهای گوناگونش وظایف یک دولت  را در جامعه، بیان می‌کند. او اعتقاد دارد که اموری در جامعه وجود دارد که تنها می‌توانیم دولت را مسئول آن بدانیم:
۱- حفظ آزادی و صیانت نفس فرد در جامعه: «اصلی‌ترین وظیفه یک حکومت عبارت از اذعان به حق ما به حیات و آزادی و در صورت لزوم، کمک به ما برای دفاع از حیات و آزادیمان به عنوان یک حق است.»
۲- دفاع ملی: «نقش سنتی دیگری که برای دولت به طور سنتی وجود دارد، دفاع ملی است.»
۳- مراقبت از سلامت افراد جامعه: «حکومتی که دفاع از ملت را برعهده دارد می‌باید بر آمادگی نظامی شهروندان نظارت داشته باشد و بنابراین مراقب سلامت آنها باشد.»
۴- برخوردار شدن تمام شهروندان از آموزش و پرورش: «دولت باید در امر برخوردار شدن همه شهروندان از آموزش و پرورش جهت شکوفا شدن استعدادها و علایق، نظارت کند و باید مراقب این باشد که عدم استطاعت مالی فرد مانع وی از تحصیلات عالی نشود.»
۵- برخورداری از سهم مادی مزایای شهروندی
٦ - رفتار مساوی با شهروندان در برابر قانون
۷- وجود انواع بیمه‌ها در جامعه: «یعنی نظام بیمه بیکاری، و سایر اشکال بیمه برای ناتوانی و … .»
۸- ایجاد اشتغال برای شهروندان و تشخیص دیگر مشکلات و مسائل اجتماعی از جمله فقر، بیسوادی و ناامنی و … و از بین بردن آنها در اولویت قرار دارد.
پوپر برخلاف بسیاری از معاصرانش با تمام قدرت و بی‌هیچ قید و شرطی از آنچه دولت رفاه خوانده شده است حمایت می‌کند… دولت رفاه مثال جالبی از اصل حمایتگری پوپر و علاوه بر آن کاربرد اصل خطاپذیری در سیاست است. اقدامات مختلفی که بر روی هم، دولت رفاه راتشکیل می‌دهد برای این اندیشیده شده‌اند که پاسخگوی برخی مسائل و مشکلات آشکار و مبرم و فوری سرمایه‌داری بی‌مهار باشد. در چنین مقامی این اقدامات پیشرفت بزرگی به حساب می‌آید. اما در طول زمان و تا حدودی به دلیل شرایط متغیر این اقدامات هم مشکلات خاص خود را به بار آورده‌اند که نسل فعلی باید برای آنها راه‌حلّی بیابد‌”. 
  دولت رفاه از دیدگاه پوپر
 فولادیان و همکارانش در نوشتار "مبنای تئوریک دولت رفاه از دیدگاه پوپر" می نویسند: “در دهه ۱۹۳۰ و به دلیل اعتقاد به توانایی نیروهای چپ در ارایه راه حل برای مقابله با مصائب و بدبختی هایی که در اثر بحران اقتصادی دامن گیر مردم در جوامع صنعتی شده بود، همچنین فقر گسترده، گرسنگی و بیماری های همه گیر که میلیون ها انسان را به ورطه ناامیدی و یاس کشانده بود، ایده تامین رفاه همگانی و دولت رفاه در کشورهای صنعتی پدید آمد. در ابتدا دولت های رفاهی با موفقیت های چشم گیر روبرو شدند اما در پایان قرن بیستم افول این دولت ها آغاز شد. ایرادهای اساسی که منتقدان به دولت های رفاه داشتند بیش از هر چیز بنیان های فلسفی دولت های رفاه را نشانه رفته بود، زیرا مبانی تئوریک دولت های رفاه از تناقض های ذاتی رنج می برد که بنیان گذاران آن مرتکب شده بودند... پوپر برخلاف بسیاری‌ دیگر از لیبرال ها که‌ با هرگونه پدرسالاری دولت مخالفت می کردند، بر‌آن شد تا وجوهی ازآن را که برای ایجاد جامعه ای کمتر محروم لازم است، حفظ شود. پوپر وجود دولت را ضروری می دانست و حتی بر این عقیده بود که در بعضی از مواقع باید اختیارات خاصی را به دولت داد تا دولت از پس اهداف رفاهی خود برای افراد جامعه برآید”.
یادداشت پایانی
١ - اصطلاحات "جامعه ی مدنی" - "دولت سازندگی" - " دولت امید" - "دولت تدبیر و اعتدال" و ... که در دوران سه دهه و اندی اخیر در ایران رایج و متداول گردیده است، احتمالا ریشه در افکار و دیدگاه های کارل پوپر دارد.
٢ - یکی از شاگردان معروف کارل پوپر، "جورج سوروس" امریکایی است که به خاطر گرامی داشت استادش، نام موسسه خود را "بنیاد جامعه ی باز" گذاشته و هدف این موسسه را، ایجاد و حفظ ساختارها و نهادهای جامعه ی باز قرار داده است.
٣ - کتاب "فلسفه کارل پوپر"  توسط "رضا داوری اردکانی" در ایران چاپ و منتشر شده است. رضا داوری اردکانی رئیس فرهنگستان علوم ایران و منتقد فلسقه پوپر در ایران است و جدال های فکری او با شارحان فلسفه پوپر در ایران بسیار شناخته ‎شده است.  وی گفته است "با ملاکی که دارم پوپر، فیلسوف عصر نیست. از جمله آن ملاک‎‎ها پروای آینده داشتن و گوش فرادادن به سخن زمان و اندیشیدن به مسائل فهم و مبتلی‎به مردم و تسلیم بودن به تفکر و مقدم داشتن مصلحت حقیقت بر مصالح دیگر است؛ یعنی فیلسوف، تفکر را وسیله رسیدن به مقاصد عادی قرار نمی‎دهد. پوپر به این اصل قائل نیست و هر فکری را با لیبرالیسم خود می‎بیند و هرچه را با آن موافق نیابد دور می‎اندازد. اگر پوپر در این حد نیز متوقف می‎شد با او می‎توانستیم کنار بیائیم زیرا قاعدتا او می‎بایست به آزادی بیان و به‎نظر دیگران احترام بگذارد، اما این مدافع آزادی، ظرفیت تحمل آراء مخالف را ندارد و به این جهت بحث با او مشکل است... پوپر با شعار دفاع از آزادی به ایران آمد، اما در حقیقت در صدد یافتن مخالفان وهمی و حقیقی آزادی و معارضه با آنان بود و کمتر کاری به اصل آزادی داشت. من نمی‎گفتم آزادی بد است بلکه می‎گفتم چرا کسانی که این همه دم از آزادی می‎زنند، باید مدام در کار نفی و رد باشند و به مخالف خود مجال سخن گفتن ندهند".
٤ - کتاب "انديشه سياسي کارل پوپر" تالیف «جرمي شي يرمر» و ترجمه عزت الله فولادوند در سال ١٣٨٦ در ایران چاپ و منتشر شده است. در این کتاب پوپر با نگاه علمي و فلسفي به دفاع از ليبراليسم و دموکراسي پرداخته و با بهره گيري از اصل عدم قطعيت در فيزيک بر انديشه ی آزادي تاريخ از قيد قوانين و پيش بيني ناپذيري آينده تاکيد کرده است.
۵ -  بی تردید بررسی همه ی آثار و نظریات کارل پوپر تنها در یک نوشتار نمی گنجد و این امر نیازمند پژوهش ها ی گسترده تری است.

دکتر منوچهر سعادت نوری

منابع و مآخذ
معرفی کارل رایموند پوپر : تارنمای دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا
ماجرای زندگی کارل پوپر : تارنمای حسین آجورلو
حلقه ی وین : تارنمای دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا
تاریخچه حلقه وین، نوشتاری از  دكتر احمد رضا همتی : تارنمای کلوب
برخی از سخنان مشهور کارل پوپر : منابع گوناگون
برخی از سخنان نا معقول کارل پوپر : منابع گوناگون
تأثیر پذیری برخی فلاسفه بر روی نظریات فلسفی کارل پوپر: تارنمای دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا
نظریات کارل پوپر پیرامون حقیقت، شناخت و سرچشمه‌های آن : تارنمای باشگاه اندیشه
جامعه باز و دشمنان آن : تارنمای دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا
تحلیل کتاب جامعه باز و دشمنان آن، نوشتاری از دکتر علی محمد کاردان  : تارنمای کتاب نیوز
دولت رفاه و مهندسی اجتماعی در اندیشه پوپر، نوشتاری از محمد غفاری زاده و فولادیان : تارنمای نشر عدالت
مبنای تئوریک دولت رفاه از دیدگاه پوپر : نوشتاری از فولادیان، زینب فاطمی امین، محمد غفاری زاده - نشریه ی علوم اجتماعی (دانشگاه فردوسی مشهد) - بهار و تابستان ١٣٨٧ - شماره ١١
بنیاد جامعه باز جورج سوروس : تارنمای دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا
رضا داوری اردکانی : تارنمای دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا
چرا با کارل پوپر مخالفت کردم؟ روایتی از دکتر رضا داوری اردکانی : تارنمای فردا نیوز
کتاب "انديشه سياسي کارل پوپر" : منابع گوناگون 
 
گزیده ای از نوشتارها

۱۳۹۲ آذر ۳۰, شنبه

========== Festival Moments of Yalda ==========

 
 
The last night of the fall (Azar 30 in Iranian Calendar) is celebrated as the Feast of Yalda in Iranian culture. It coincides with December 21 or 22 and is the longest night of the year. In Iran this night is called Yalda Night (in Persian: Shab-e-Yalda or Shab-e-Cheleh), which refers to the rebirth of the sun. Yalda is a Syriac word, which found its way into Farsi by the Syriac Christians and it means Birth (the Persian terms of Tavalod and Meelaad are from the same origin). Ancient Iranians believed that in the end of this longest night, which they believed was evil, Darkness is defeated by Light (Sun) and days become longer. This celebration comes in the beginning of the Iranian month of Day, which was also the name of the pre-Zoroastrian creator god (deity). Later he became known as the God of Light, from which the English word DAY is originated. The first day of winter or the first day of the month Day known as KHORAM ROOZ or KHOR ROOZ (the day of sun) belongs to Ahura Mazda, the Lord of Wisdom.

Today the date for Christmas is slightly off from Yalda, but they are celebrated in many similar ways staying up all night, singing and dancing, gatherings with family and friends, lighting candles, and eating special foods and different types of fruit such as pomegranate, watermelon, etc. The feast of Hanukkah is also about a week earlier than Yalda. Hanukkah is a Jewish festival commemorating the rededication of the Temple after the victory (165 BC) by the Maccabeus over the Syrians. As M. Price noted, "Iranian Jews, who are amongst the oldest inhabitants of the country, in addition to Shab-e-Cheleh, also celebrate the festival of Illanout (tree festival) at around the same time. Illanout is very similar to the Shab-e-Cheleh celebration. Candles are lit and all varieties of dried and fresh winter fruits are served. Special meals are prepared and prayers are performed".

One of the traditions of Yalda is reciting the poems or asking Hafez for an omen to explain what will happen in the future (in Persian: Faal-e-Hafez). A collection of the verses on Yalda written by a number of Iranian composers can be viewed online in a section of Chain of Poems as provided by this author:
http://iranian.com/main/blog/m-saadat-noury-13.html
 
Happy Yalda
 
Manouchehr Saadat Noury, PhD
 

REFERENCES
Jafarey, A. (2002): Online Notes on Winter Solstice, Yule, Yuletide, and Yalda in Vancouver Community Network.
Price, M. (2001): Online Article on "A Brief History of Iranian Jews".
Saadat Noury, M. (2005): Various Articles on Persian History and Persian Culture.
Wikipedia Encyclopedia (2005): Online Notes on Yalda (in English and Persian).
 
Originally published online on December 19, 2009
http://iranian.com/main/blog/m-saadat-noury/festival-moments-yalda.html
 
همچنین برای برخی آگاهی ها نگاه کنید به:
پیرامون جشن شب یلدا
http://legacy.iranian.com/main/blog/m-saadat-noury-82.html
جشن پر آوازه ی یلدا ، بر همه ی آزاد گان فرخنده و خجسته باد
http://iranian.com/posts/view/post/1435
 

۱۳۹۲ آذر ۲۹, جمعه

= About Christmas Celebration: in English & Persian =



 Christmas is an annual commemoration of the birth of Jesus Christ and a widely observed holiday, celebrated generally on December 25 by millions of people around the world. A feast central to the Christian liturgical year, it closes the Advent season and initiates the twelve days of Christmastide, which ends after the twelfth night. Christmas is a civil holiday in many of the world's nations, is celebrated by an increasing number of non-Christians, and is an integral part of the Christmas and holiday season.
In addition to "Christmas", the holiday has been known by various other names throughout its history. The Anglo-Saxons referred to the feast as "midwinter", or, more rarely, as "Nativity", meaning "birth".   In Old English, Gēola ("Yule") referred to the period corresponding to January and December, which was eventually equated with Christian Christmas. "Noel" (or "Nowell") entered English in the late 14th century and is from the Old French noël or naël, itself ultimately from the Latin nātālis (diēs), "(day) of birth".
http://en.wikipedia.org/wiki/Christmas
 
نوئل = کریسمس : عید میلاد مسیح که روز ٢۵ دسامبر سال فرنگی است
درخت نوئل = کاج نوئل : کاجی که در شب عید نوئل مسیحیان تزیین کنند و به چراغها بیارایند: تارنمای لغت نامه دهخدا
http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-494f15e9cacc43d9b2f316760d34bff4-fa.html
 
کریسمَس یا نوئل جشنی است درمسیحیت که به منظور گرامی‌داشت زادروز مسیح برگزار می‌شود. پیروان کاتولیک و پروتستان، کریسمس را در روز ۲۵ دسامبر جشن گرفته و بسیاری آنرا در شامگاه ۲۴ دسامبر نیز برگزار می‌کنند. ارتودوکس ها در سراسر دنیا نیز روز ۲۵ دسامبر را به عنوان میلاد مسیح جشن می‌گیرند. برخی از ارتودوکس ها در روسیه، اوکراین، و دیگر مکان ها، به سبب پیروی از گاهشماری یولیانی، جشن کریسمس را در روز ۷ ژانویه برپا می‌دارند. اعضای کلیسای ارامنه طبق سنت منحصر به فردی، روز میلاد و همچنین روز غسل تعمید مسیح را همزمان در روز ٦ ژانویه جشن می‌گیرند. ایام ١٢ روزه ی کریسمس با سالروز میلاد مسیح در ۲۵ دسامبر آغاز گشته و تا جشن خاج‌شویان در روز ٦ ژانویه ادامه می‌یابد. هرچند مهم‌ترین عید مذهبی در گاهشمار مسیحی، روز عید پاک (به عنوان روز مصلوب شدن و رستاخیز عیسی) است، بسیاری به‌خصوص در آمریکا و کانادا، کریسمس را مهم‌ترین رویداد سالانه ی مسیحی محسوب می‌دارند. با وجودی که این روز، یک عید مذهبی شناخته می‌شود، از اوایل سده بیستم میلادی به بعد به طور گسترده به عنوان یک جشن غیر مذهبی برگزار شده و برای بیشتر مردم، این ایام فرصتی است برای دور هم جمع شدن اقوام و دوستان و هدیه دادن به هم. کریسمس با آیین‌های ویژه‌ای مانند آراستن یک درخت کاج، برگزار شده و شخصیتی افسانه ای به نام بابانوئل در آن نقشی مهم دارد.
http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%85%D8%B3
 
 Santa Claus
Santa Claus, also known as Saint Nicholas, Father Christmas, Kris Kringle and simply "Santa", is a fantasy figure with legendary, mythical, historical and folkloric origins who, in many western cultures, is said to bring gifts to the homes of the good children on the night before Christmas, December 24. Santa Claus is generally depicted as a portly, joyous, white-bearded man sometimes with spectacles wearing a red coat with white collar and cuffs, white-cuffed red trousers, and black leather belt and boots and carries a bag full of gifts for children. Images of him rarely have a beard with no moustache. This image became popular in the United States and Canada in the 19th century due to the significant influence of Clement Clarke Moore's 1823 poem "A Visit From St. Nicholas" and of caricaturist and political cartoonist Thomas Nast. This image has been maintained and reinforced through song, radio, television, children's books and films.
http://en.wikipedia.org/wiki/Santa_Claus
 
بابانوئل که در زبان فارسی به کار برده می‌شود، برگرفته از اصطلاح فرانسوی پاپانوئل است. در بیشتر کشورهای دنیا نام انگلیسی - آمریکایی آن سانتا کلاس استفاده می‌شود. سن نیکلاس، بابا کریسمس و کریس کرینگل دیگر نام های آن است.
http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D8%A7_%D9%86%D9%88%D8%A6%D9%84
 
افسانه ی بابانوئل
در دوران قرون وسطي ، سن نيكلاس، حامي كودكان، وظيفه توزيع هداياي نوئل را به عهده داشت . وي از بام خانه اي به بام خانه اي ديگر مي رفت و از راه لوله بخاري وارد خانه ها مي شد و جوراب هاي كودكان  را كه بر لبه شومينه ديواري آويزان بود پر از هدايا و شيريني جات مي كرد. تا قرن نوزدهم مقدار و تنوع هدايا به مراتب كمتر از امروز بود... گاهي يك دست لباس يا حتي يك روبان سر هديه داده مي شد. در كشورهاي اسكانديناوي، هيزم نوئل نيز جزو سنت ها بود. براساس يك افسانه ی قديمي، مردم اين منطقه در شب نوئل يك قطعه هيزم بزرگ را به خانه مي آوردند و پس از ابراز اميدواري براي سلامتي و رفاه، اين هيزم را آتش مي زدند تا مشكلات و گرفتاري ها باسوزاندن اين هيزم ازبين برود. كاج نوئل به شيوه اي كه امروز شناخته شده از ناحیه ی آلزاس در قرن چهاردهم ريشه گرفته است. اكنون اين درخت را در داخل خانه نصب و در شب ٢٤ دسامبر آن را تزيين مي كنند. اين سنت پس از سال ١٨٧٠ ميلادي در فرانسه رواج يافت. نخستين درخت هاي كاج درآن دوره با سيب سرخ، گل، روبان ها و شمع تزيين مي گرديد. از قرن نوزدهم ، سنت تزيين كاج در كشورهاي شمالي و اروپايي و كانادا و آمریکا رايج شد.
اما بابا نوئل يا سن نیکلاس، و يا سانتا كلاس در سال ١٨٢٢ در آمريكا و در نوشته هاي دكتر مور كه داستان هاي كودكان را مي نوشت، متولد گرديد. به اين ترتيب، بابا نوئل جايگزين سن نيكلاس شد. امروز افسانه ی بابا نوئل كه ريشه در قرن ها رسوم و باورها دارد به شكل يك مرد كوچك اندام چاق و خوش رو با ريش سفيد، لباس قرمز و چكمه هاي مشكي درآمده است. وي سوار بر سورتمه اي كه گوزن ها آن رامي كشند سراسر اروپا، امريكا، كانادا را درمي نوردد و هداياي كودكان را توزيع مي كند. درنخستين دهه هزاره سوم بابا نوئل مدرن تر مي شود. امروز مي توان وي را در تلويزيون مشاهده كرد، صداي او را از راديو شنيد و حتي كودكان مي توانند با تماس تلفني هداياي درخواستي خود را به او بگويند. امروز بابا نوئل داراي يك آدرس اينترنتي هم هست و با ايميل به كودكان پاسخ مي دهد
http://forum.freedownload.ir/thread-213181.html

جشن یلدا در ٢١ و یا ٢٢ دسامبر
ایرانیان و بسیاری اقوام دیگر، شب یلدا یا شب چله را شبی فرخنده و مبارک می شناسند و آن را طی مراسمی جشن می گیرند... شب یلدا یا شب چله در بیشتر سال ها مقارن است با بیست و یکم و یا بیست و دوم دسامبر و دراز ترین شب سال بشمار می رود... ریشه ی واژه ی یلدا در زبان سریانی و به معنای تولد، ولادت، و یا میلاد است. منظور از تولد، ولادت خورشید (مهر/میترا) است... ابوریحان بیرونی از این جشن با نام میلاد اکبر یاد کرده و منظور از آن را میلاد خورشید دانسته ‌است.
http://iranian.com/posts/view/post/1435
 
به نظر نگارنده، تقارن جشن ایرانی یلدا با کریسمس شاید نشانه ی آن باشد که ایرانیان  و بسیاری اقوام دیگر، به استقبال میلاد عیسی مسیح می رفتند. ماجرای دیدار سه ایرانی از عیسی مسیح به هنگام تولد، می تواند موید این ادعا باشد:  

First Iranian Wise Men who visited New Born Jesus
According to the Gospel of Matthew, the Magi found Jesus by following his star, which thus traditionally became known as the Star of Bethlehem. In his poem entitled as the Birth of Jesus Christ (in Persian: Milaad-e Isaa Masih), the late Iranian poet Mehdi Hamidi Shirazi (1914-1986) referred to that star and the visit of three Wise Men to the new born Jesus. The Persian Text of that poem reads as follows:
میلاد عیسی مسیح و دیدار سه ایرانی
 به فرمان خدا از دختر بکر/ هویدا گشت نوری ، شادی افزا
درخشان کوکبی از زادن او/ به بام آسمان ، برداشت آوا
چو ایرانی بدید آن اختر پاک/ فراز چرخ چون خورشید عذرا
دوید آن سو، که آنجا شاد و خندان
بدارد هدیه های خویش اهدا : دکتر مهدی حمیدی شیرازی
http://iranian.com/posts/view/post/2003
 
 Three Iranian cities called Saveh, Hamadan, and Rezaiyeh each claim that the wise men originated there.
http://voiceofchristmedia.org/impact-news/107-a-middle-eastern-perspective-on-christmas
 
 Today the date for Christmas is slightly off from Yalda, but they are celebrated in many similar ways staying up all night, singing and dancing, gatherings with family and friends, lighting candles, and eating special foods and different types of fruit such as pomegranate, watermelon, etc.
http://iranian.com/main/blog/m-saadat-noury/festival-moments-yalda.html
 
و در سروده ای‌ از همین نگارنده:
در یک شروع نم نم بارانی/ در یک شب نخست زمستانی
بودی ‌تو آن الهه ی افسون ‌ها/ گویی چنان که جانی و جانانی
گرم سخن ز قصه ی خوب عشق/ خواب از ميان  پرید به آسانی
گشتم اسیر وسوسه های دل/ زان نکته‌ها که افتد و‌ تو دانی
فرزانه عاشقی ز تو زایش یافت / یلدا شبی همایش طولانی...
وقت سحرگهان به کنار تو /  بودم به نام تازه و ایمانی
نامی که یاد ویژه نشان دارد/ ازیک وقو ع وحالت روحانی
نامی که چون  طلیعه ی یلدا شد/ مفهوم یک ‌تولد نورانی...
http://saadatnoury.blogspot.ca/2011/08/blog-post_02.html
 
 Poems about Jesus Christ
http://www.poetseers.org/themes/poems-jesus-christ/
 
عیسی مسیح : از نگاه برخی سرایندگان این زمانه
http://iranian.com/posts/view/post/1934
 
 Merry Christmas & Happy New Year
 
کریسمس و سال نو ميلادي فرخنده و خجسته باد

دکتر منوچهر سعادت نوری

 گزیده ای از نوشتارها

http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2013/12/about-christmas-celebration-in-english.html

درخت : در زنجیری از ترانه ها ی این زمانه

 

واژه ی درخت

١ - درخت (شجر - نهال - دار) : هر گیاه خشبی که دارای ریشه و ساقه و شاخه است  - "شجر" از "دار" ضعیف تر است - غالباً درخت به گیاهانی گویند که ساق قوی دارند: تارنمای لغت نامه دهخدا

٢ - درخت یا "دار" : گیاهان بزرگ چوبی دیرپا را گویند. در گیاه‌ شناسی درخت یکی از بادوام ترین گیاهان است که با رشد کردن ساقه یا تنه از برگ ‌ها نگهداری می‌کند. در برخی از تعریف ‌ها از کاربرد های درخت از جمله این است که تنها گیاه چوبی است و تنها گیاهی است که از آن "چوب" به دست می‌آورند: تارنمای دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا

ترانه ها

١ - تک درخت - ترانه سرا: اسمعیل نواب صفا - اجرا: پوران
آهنگساز: عباس شاپوری - پیانو: انوشیروان روحانی

تک درختی تیره بختم/ که در سکوت صحرا/ فریاد من شکسته در گلویم
تک درختی بی پناهم/ که دشت آرزو ها/ گردید آخر مزار آرزویم
خشک و بی بارم/ پس سحرم کو/ آن شادابی آن برگ و برم کو
دور از یاران بی توشه و برگم/ هم خانه ی محنت/ همسایه ی مرگم
بر رخسارم غبار غم نشسته/ طوفان از من چه شاخه ها شکسته
چو نهال زهرآلوده همه کس از من بگریزد
نه کسی با من بنشیند/ نه کسی با من آمیزد
گویم غم خود را با خار بیابان/ در سینه نهفتم اسرار فراوان
در دل شب/ سکوت صحرا/ و بختم افزا آه
از تو جدا بگویم/ ای مه/ حدیث خود با ماه
تک درختی تیره بختم/ که در سکوت صحرا/ فریاد من شکسته در گلویم
تک درختی بی پناهم/ که دشت آرزو ها/ گردید آخر مزار آرزویم...
 
٢ - تک درخت - ترانه سرا: اسمعیل نواب صفا - اجرا: شکیلا
آهنگساز: عباس شاپوری - تنظیم آهنگ: کاظم عالمی
تک درختی تیره بختم/ که در سکوت صحرا/ فریاد من شکسته در گلویم
تک درختی بی پناهم/ که دشت آرزو ها/ گردید آخر...
 
٣ - تک درخت - ترانه سرا: هما میر افشار - اجرا: اکبر گلپایگانی
آهنگساز: اسد الله ملک

پس از تو نمونم برای خدا/ تو مرگ دلم را ببین و برو
چو طوفان سنگین ز شاخه ی غم/ گل هستی ام را بچین و برو
که هستم من اون تک درختی/ که در کام طوفان نشسته
همه شاخه های وجودش/ ز خشم طبیعت شکسته
ندونستم این را به عالم/ نمی مونه عشقت برایم
که هستم من اون تک درختی/ که در کام طوفان نشسته
همه شاخه های وجودش/ ز خشم طبیعت شکسته
ندونستم ای بی خبر ز دلم/ که بی اعتباره وفای تو هم
که هستم من اون تک درختی/ که در کام طوفان نشسته
همه شاخه های وجودش/ ز خشم طبیعت شکسته
تو اکنون ز عشقم گریزونی/ غمم را ز چشمم نمی خونی
ازین غم چه حالم ، نمی دونی
 
٤ - تک درخت - ترانه سرا: ناشناس - اجرا:کورش یغمایی

مثل تک درخت با شاخه های پیر/ تنها مونده ام تو قلب کویر
گرد زانوهام پیرهن تنم/ تازه موندنم نیاز رستنم
غروب فصل من شروع رفتنه/ طلوع فصل سرد/ فصل سر برام شکستنه
شیار زخمی ام تو خاک بیقرار/ با من همیشه موندگار
شب و روز نگاهم همش به سوی آسمونه/ تا یه پرنده بیاد شعر بارونو بخونه
بهار دست من پناه عاشقان/ به راه خستگان منم یه سایه بان
سرنوشت من توی دست باد/ توی سینه ام شکسته فریاد
غروب فصل من شروع رفتنه/ طلوع فصل سرد/ فصل سر برام شکستنه...
 
۵ - درخت - ترانه سرا: ایرج جنتی عطائی - اجرا: ابی
آهنگ ساز: سیاوش قمیشی - تنظیم آهنگ: شوبرت آواکیان

توی تنهایی یک دشت بزرگ/ که مثل غربت شب بی انتهاست
یه درخت تن سیاه سربلند/ آخرین درخت سبز سرپاست
رو تنش زخمه ولی زخم تبر/ نه یه قلب تیر خورده نه یه اسم
شاخه هاش پر از پر پرنده هاست/ کندوی پاک دخیل و طلسم
چه پرنده ها که تو جاده ی کوچ/ مهمون سفره ی سبز اون شدن
چه مسافرها که زیر چتر اون/ به تن خستگیشون تبر زدن
تا یه روز تو اومدی بی خستگی/ با یه خورجین قدیمیه قشنگ
با تو نه سبزه نه آینه بود نه آب/ یه تبر بود با تو با اهرم سنگ
اون درخت سربلند پرغرور/ که سرش داره به خورشید میرسه/ منم منم
اون درخت تن سپرده به تبر/ که واسه پرنده ها دلواپسه/ منم منم
من صدای سبز خاک سربی ام/ صدایی که حنجرش رو بخداست
صدایی که تو ی بهت شب دشت/ نعره ای نیست ولی اوج یک صداست
رقص دست نرمت ای تبر بدست/ با هجوم تبر گشنه و سخت
آخرین تصویر تلخ بودنه/ توی ذهن سبز آخرین درخت
حالا تو شمارش ثانیه هام / کوبه های بی امونه تبره
تبری که دشمن همیشه ی این درخت محکم و تناوره
من به فکر خستگی های پر پرنده هام/ تو بزن، تبر بزن
من به فکر غربت مسافرام/ آخرین ضربه رو محکمتر بزن
 
٦ - من وتو درخت وبارون -  ترانه سرا: احمد شاملو - اجرا: شهرزاد سپانلو

من باهارم تو زمین/ من زمینم تو درخت/ من درختم تو باهار
ناز انگشتای بارون تو باغم می کنه/ میون جنگلا طاقم می کنه
تو بزرگی مث شب/ اگه مهتاب باشه یا نه/ تو بزرگي مث شب
خود مهتابی تو/ اصلا خود مهتابی تو/ تازه وقتی بره مهتاب و هنوز
شب تنها باید راه دوری رو بره تا دم دروازه ی روز
مث شب گود و بزرگي/ مث شب/ تازه، روزم كه بياد/ تو تميزي
مث شبنم/ مث صبح/ تو مث مخمل ابري/ مث بوي علفي
مث اون ململ مه نازكي/ اون ململ مه
كه رو عطر علفا، مثل بلاتكليفي/ هاج و واج مونده مردد
ميون موندن و رفتن/ ميون مرگ و حيات...
 
٧ - درخت بی سایه - خواننده، آهنگساز، ترانه سرا و نوازنده ی گیتار: سعید محمدی

آرزوهامون یه حباب رو آبه/ زمزمه ی باد و خیال تو خوابه/ یه درخت بی سایه
دیروز ما قصه کولی و کوچه/ امروز ما خالی و فردا چه پوچه/ یه درخت بی سایه
مثل یه سایه داری گم میشی/ آروم آروم روی جاده
با خودم میگم کاشکی بباره بارون اما چه فایده/ بغضمو می ریزم تو چند حرف ساده
آرزوهامون یه حباب رو آبه/ زمزمه ی باد و خیال تو خوابه/ یه درخت بی سایه
ساکت و بی حرف و هیاهو/ می گریزی از عشق چو آهو
سفره اگه از نون خالی بود/ زمزمه و شور و حالی بود
یه آسمون عشق بود و ماهش خیالی بود
مثل یه سایه داری گم میشی آروم آرروم توی جاده...
 
 
بر روی دشت ودامنه ی کهسار/ یک آبشار_عشق به جریان ست
از آفت_ خزان به تن_ اشجار/ بس رود و جویبارچه گریان ست
ابراز عشق آب ،  به هر گلزار/ راز_نهفته نیست که عریا ن ست
قلب طبیعت است زخون سرشار/ تا آب_سرخ_عشق به شریان ست

دکتر منوچهر سعادت نوری

 
 
 

۱۳۹۲ آذر ۲۳, شنبه

زنان نامدار ایران : ١٧ - سیما بینا خواننده ی آوازها و ترانه‌های محلی ایرانی


سیما بینا در ۱۴ دی ۱۳۲۳ در شهرستان خوسف از توابع بیرجند از استان خراسان جنوبی به دنیا آمد. منطقه ی خوسف از مناطق کویری به حساب می‌آید. این منطقه را گرجی ها و قبل از ظهور اسلام بنیاد نهادند و یکی از کهن‌ترین مناطق جنوب خراسان است
پدرسیما بینا، احمد بینا از اهالی تفرش و استاد موسیقی سنتی ایرانی بود. سیما بینا، از همان کودکی و از سن ۹ سالگی خوانندگی را در رادیو ایران آغاز کرد. او ردیف موسیقی ایرانی و تکنیک‌های آوازی را نزد اساتید بزرگی چون موسی‌ معروفی و نصرالله زرین‌ پنجه فرا گرفت. بعد از فارغ‌ التخصیل شدن از دانشکده ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران در رشته ی نقاشی در سال ۱۳۴۹ تحصیل دانش موسیقی ایرانی و ردیف را نزد استاد عبدالله دوامی ادامه داد. سیما بینا پس از اتمام تحصیل با عزیز میتویی ازدواج کرد و ۲ فرزند دختر و پسر به دنیا آورد، اما زندگی مشترکشان، با خودکشی عزیز میتویی پایان یافت. پسرش آرش میتویی نیز به آواز (در سبک جاز) علاقه مند شد. سیما بینا سال ها بعد با حسن زارع ازدواج کرد. او نخستین زنی است که پس از انقلاب ۵۷ کلاس تعلیم آواز دایر نمود. او همچنین نخستین زنی بود که در تالار وحدت کنسرت برگزار کرد.
منبع: تارنمای دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا

سیما بینا از نه سالگی با تشویق و یاری پدرش احمد بینا که هم ارتشی بود و هم اهل موسیقی، به برنامه ی کودک رادیو ایران راه یافت و با خواندن ترانه های مردمی خراسانی معروف شد. او چند سال بعد در نوجوانی با پیشنهاد داود پیرنیا، یکی از خوانندگان ثابت برنامه ی گلها (گلهای صحرائی) شد.
منبع: تارنمای فارسی بی بی سی

فهرست فعالیت های هنری سیما بینا
١٣٣٢ -‌ در سن ٩ سالگي، آغاز همكاري رسمي با راديو ايران، برنامه ی كودك
١٣٣٨ - در سن  ١۵‌ سالگي، آغاز اجراي ترانه هاي محلي در برنامه اختصاصي گلهاي صحرايي
١٣٣٩ - آموزش سولفژ و آكاردئون نزد استاد مرتضي حنانه
١٣٤٠ - دعوت به اجراي موسيقي سنتي و اصيل ايراني با اركستر بزرگ در برنامه گلهاي رنگارنگ  و شركت در جشنواره ی بزرگ موسيقي  ايران، همراه با اركستر گلها. اين همكاري  تا سال ١٣۵٧‌ با راديوي ايران ادامه داشت
١٣٤١ - اجراي كنسرت و ضبط موسيقي در افغانستان، به دعوت راديوي آن كشور
١٣٤٣ - در سن ٢٠‌ سالگي، شركت در كنسرت هايي به مناسبت "هفته ی ايران" در شهر مونيخ آلمان، همراه هنرمنداني مانند فرهنگ شريف و مرتضي حنانه
١٣٤٤تا ١٣۵٧‌ - اجراي كنسرت در تالار رودكي تحت عنوان "موسيقي بومي‌ايران" با همراهي اركستر فرامرز پايور و اركسترهاي فرهنگ وهنر
١٣٤٧ اخذ رتبه ی اول آواز در اردوهاي دانشجويي كشور
١٣٤٨تا ١٣۵٧‌ - تدريس نقاشي در مدارس كشور با استخدام رسمي وزارت آموزش و پرورش
١٣٤٩ - دريافت ليسانس رشته نقاشي از دانشكده هنرهاي زيبا، دانشگاه تهران
١٣۵٠ - آغاز گردآوري آهنگهاي محلي ايراني و پژوهش در موسيقي بومي‌ايران
١٣۵٣ - اجراي كنسرت در امريكا براي دانشجويان ايراني
١٣۵۵ - تكميل آموزش رديف هاي موسيقي و آوازي سنتي ايران نزد استاد عبدالله دوامي‌
١٣۵٧ - آغاز تدريس خصوصي نقاشي به كودكان، فعاليت حرفه اي در كنار گرافيك و برگزاري نمايشگاه هاي نقاشي
١٣۵٨ - آغاز تدريس موسيقي وآواز سنتي ايران و اجراي كنسرت هاي خصوصي براي بانوان در ايران
١٣٧٢ - ضبط اولين  سي دي بعد از انقلاب ۵٧ و قرارداد پخش آن در اروپا با كمپاني بودا موزيك در فرانسه. دعوت براي پخش مجموعه اي از ترانه هاي محلي و معرفي موسيقي خراسان در راديوی دولتي آلمان و راديوی بي بي سي لندن
١٣٧٣ - شروع پروژه لالايي هاي ايراني
منبع:  پیوند فارسی بخش بیوگرافی در تارنمای شخصی سیما بینا

سیما بینا، با این جملات نگاه خود به موسیقی محلی ایران را بازگو می کند:
"شیرازی ها می گن سیما بینا شیرازیه، مازندرانی ها می گن سیما بینا مازندرونیه. کردهای کرمانچ شمال خراسان می گن سیما بینا کُرده. من نمی گم نیستم. من می گم آره. جواب من اینه که بله من هستم. من متعلق به همه ی این فرهنگهایی ام که رو موسیقی شون کار کردم و حتی فرصت نشده و کار نکردم... متعلق به همه ی اونها هستم".
منبع: تارنمای بالاترین

سیما بینا، غلامحسین بنان را معلم همۀ هنرمندان آواز ایرانی می‌داند:
"من هم هیچ‌وقت شانس این را که مستقیم در کلاس و محضر غلامحسین بنان حضور داشته باشم، نداشتم، اما خودم بارها آوازهای ایشان را حفظ کردم و بر تحریرهایی که به صدایش می‌داد، تأمل کردم. بسیاری مواقع الگوی کار من با شاگردانم موسیقی آوازی استاد بنان بوده‌است"... بیشتر:
http://www.jadidonline.com/story/05052011/frnk/banan_anniversary_tribute

خاطرات سیما بینا از اجرای کنسرت در افغانستان در دوران حکومت محمد داود خان
سالی که برای اجرای کنسرت به افغانستان و به کابل دعوت شدم، درست یادم نیست چه سالی بود ولی به گمانم باید دوران حکومت محمد داود خان بوده باشد، حدود سال ۱۳۵۳ و در آن زمان از نظر ما ظاهرا همه چیز در امن و امان بود... بیشتر:
http://www.bbc.co.uk/persian/arts/2013/05/130510_mar_afgmusic_sima_bina.shtml
 
این محدودیتی که برای صدای زن هست، مشکل ایجاد کرده است
درسال ۱۳۸۷، سیما بینا در پاسخ به پرسش شهرام میریان که "با وجود کنسرت‌هایتان در جهان، در ایران همچنان غایب هستید، با این معضل چه خواهید کرد" گفت: "من مدیون مردم و فرهنگ موسیقی سرزمین خودمان هستم. هنوز با مردم در ارتباط هستم و می روم با آنها می مانم و هستم با موسیقی‌ها و نغمه‌هایی که یادداشت می‌کنم. البته الان نمی‌توانم مجموعه کارهایی را که گردآوری می‌کنم ارائه کنم. این محدودیتی که برای صدای زن هست، مشکل ایجاد کرده است برای ارائه کار. به هرحال ریشه در خاکم هنوز"
منبع: تارنمای رادیو فردا

مجموعه ی لالایی های ایرانی
«لالایی های ایرانی» نام یک مجموعه فرهنگی مرکب از چهار سی دی و دو کتاب کوچک و بزرگ به زبانهای فارسی و انگلیسی است که سیما بینا، خواننده پیش کسوت موسیقی محلی ایران آن را منتشر کرده است. این مجموعه که تاکنون به چند دانشگاه معتبر دنیا هم راه یافته، دربرگیرنده چهل لالایی از سراسر ایران است... بیشتر:
http://www.radiofarda.com/content/F5_sima_bina_and_folk_iranian_lalaby_collection/2223122.html

سیما بینا در فیلم مستند بی‌بی‌سی فارسی
http://www.youtube.com/watch?v=LDO8_ob6_70

سيما بينا و گروه ليان
http://www.javanan.com/2011-04-19-01-34-50

تارنمای شخصی سیما بینا
http://www.sima-bina.com/cms/website.php
 
برخی از اجرا ‌های سیما بینا
موسیقی جنوب خراسان همراه با سخنانی از دکنر رایشو مدیر رادیو وی.دی.آر به زبان آلمانی
https://www.youtube.com/watch?v=CJhcJC0zNlA
بانو بانو جان - آهنگ محلی مازندرانی
http://www.youtube.com/watch?v=i0ao2dVWljU
بیا برم دشت - آهنگ محلی خراسانی
https://www.youtube.com/watch?v=LP-a3lVa-Cw
ترانه لری یارب
https://www.youtube.com/watch?v=pnxzEm_GjdA
دختر خاله
http://www.youtube.com/watch?v=hAI-eiBDW4o
دختر عمو
http://www.youtube.com/watch?v=VU7QNCFKxzU
دختر جهرمی
http://www.youtube.com/watch?v=haEeR9LVrDM
کنسرتی با عنوان «عارفانه» در لندن
https://www.youtube.com/watch?v=poQu9dmTAi0
کنسرت های لری و بختیاری در آلمان و کشور های اروپایی
http://www.youtube.com/watch?v=eV2D6rREQq0
نوایی - کنسرت در کانادا
http://www.youtube.com/watch?v=B1YFjKRE8uY
عزیز بشین به کنارم
http://www.youtube.com/watch?v=kvnyy29avrE
مجنون نبودم مجنونم كردي/ از شهرخودم بيرونم كردي
https://www.youtube.com/watch?v=Ljwb25CUzlI
ای یار جانی یار جانی/ دوباره برنمی گردد دیگر جوانی
https://www.youtube.com/watch?v=lEhWTj6Wu28

با بهترین آرزو ها برای سیما بانو بینا و همه ی ایرانیان هنرمند و آزاده
 
دکتر منوچهر سعادت نوری

گزیده ای از نوشتارها
 http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2013/12/blog-post_14.html

**********************************
بخش های پیشین زنان نامدار ایران
١ - آرتمیس سپهسالار ایران
http://iranian.com/main/blog/m-saadat-noury-64.html
٢ و ٣- پوراندخت و آذرمیدخت ساسانی
http://www.rozanehmagazine.com/JanuaryFebruary06/AQeen.html
٤ - مهستی گنجوی
http://iranian.com/main/blog/m-saadat-noury-64.html
۵  - ارجمند بانو بیگم همسر ایرانی شاه جهان از پادشاهان گورکانی هند
http://iranian.com/main/blog/m-saadat-noury/first-iranian-woman-who-became-famous-empress-india.html
٦ - نخستین زنان ایران در حرفه ی خلبانی
http://www.irandokht.com/editorial/print.php?area=org&sectionID=14&editorialID=932
٧ - نخستین شاعره های ایران
http://iranian.com/main/blog/m-saadat-noury/first-iranian-notable-poetesses.html
٨ - نخستین هنرپیشه ی زن ایران
http://iranian.com/main/blog/m-saadat-noury/first-iranian-actor-and-actress.html
٩ - نخستین زنان ایرانی در حرفه ی روزنامه نگاری
http://iranian.com/main/blog/m-saadat-noury/first-iranian-female-journalists.html
١٠ - آشنایی با برخی ایرانی بانوان نوازنده ی تار
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2013/05/blog-post_31.html
١١ - پروین سرلک نخستین مسئول برنامه های ایرانی تالار رودکی
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2013/10/blog-post_14.html
١٢ - رابعه ی بلخی نخستین شاعره ی پارسی گوی
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2013/10/introduction-to-first-iranian-poetess.html
١٣ - برخی شبنم بانو های مشهور ایرانی
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2013/10/blog-post_16.html
١٤ - شیرین مهربد فعال حقوق بشر و هنرمند موسیقی و آواز
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2013/10/blog-post_26.html 
١۵ - شاعره های مشهور این زمانه
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2013/10/blog-post_30.html
١٦ - "دوغدو" مادر زرتشت
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2013/11/blog-post.html
   
 نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/

۱۳۹۲ آذر ۲۲, جمعه

یادداشت هایی پیرامون "جیمز فریزر" و کتاب او : شاخه ی زرین


جیمز جورج فریزر پژوهشگر و منتقد اسطوره‌ گرای انگلیسی بود. شهرت جهانی جیمز فریزر به سبب نگارش کتاب ۱۲ جلدی «شاخه ی زرین» است که در سال ۱۸۹۰ میلادی منتشر شد. وی در این کتاب که پیرامون "جادو" و "دین" و "علم" است، به مسائلی نظیر خرافه‌ گرایی و مذاهب در دوران گذشته می‌پردازد.
 
ماجرای زندگی جیمز فریزر
جیمز جورج فریزر در سال ۱۸۵۴ میلادی در شهر گلاسگو در انگلیس به دنیا آمد. پدرش دانیل فریزر، داروساز و مادرش کاترین برون بود. جیمز در سال ۱۸۶۹ وارد دانشگاه گلاسگو شد و زیر نظر ویلیام تامسون به خواندن فیزیک روی آورد. سپس به یکی از کالج ‌های دانشگاه کمبریج رفت و بین سال‌های ۱۸۷۴ تا ۱۸۷۸ به مطالعه ی فلسفه و متون کلاسیک پرداخت. در سال ۱۸۷۹ برای پایان‌نامه‌ای که دربارهٔ افلاطون نگاشت، با رتبهٔ ممتاز به عضویت  کالج در دانشگاه کمبریج برگزیده شد. در سال ۱۸۸۲ به مقام وکالت رسید و هیچ‌گاه از آن استفاده نکرد. در سال ۱۸۹۶ با یک بیوهٔ فرانسوی به نام لیلی‌گرو (لیدی فریزر) ازدواج کرد که از او دو دختر داشت. لیدی فریزر، در کار نگارش و تنظیم بیشتر کتاب‌های جیمز فریزر، از جمله شاخهٔ زرین با او همکاری داشت. علاوه بر کتاب ۱۲ جلدی «شاخهٔ زرین» ، از دیگر آثار جیمز فریزر، می‌توان به : «توتمیسم و برون همسری» - ترجمه و تفسیر «توصیف یونان» اثر پوزانیاس - «دانش عوام در عهد عتیق» و «رشد نظریهٔ مثل افلاطون» اشاره کرد. جیمز فریزر در اواخر عمر نابینا شد و در تاریخ ۷ ماه مه ۱۹۴۱ درگذشت. با فاصلهٔ چند ساعت همسرش نبز بدو پیوست و هر دو در گورستان سنت‌گیلز در کمبریج دفن شدند. وی علاوه بر استادی دانشگاه کمبریج، در سال ۱۹۱۰ کرسی مردم شناسی اجتماعی دانشگاه لیورپول را نیز به دست آورد. او همچنین به جهت خدمات ارزشمندی که به دولت بریتانیا ارائه کرد، لقب "سر" را دریافت کرد
 
جادو و جادو گری از نظر جیمز فریزر - در تاریخ بشریت جادو کهن تر از مذهب است
 عصر جادو در همه جا قبل از عصر دین بوده است. کشف بزرگ پوچ و بی اثر بودن جادو منجر به این شد که انسان برای نخستین بار دریافت قادر نیست به میل خود در بعضی نیروهای طبیعت تصرف کند این اقرار به جهل و ضعف انسان بود. انسان دریافت تمام کوشش های او در این راه بی ثمر بوده است. انسان به این فکر افتاد اگر این جهان بزرگ بدون کمک او به راه خود می رفت می بایست به این دلیل باشد که موجودات قوی تر از او ( خدایان ) وجود دارند که امور جهان را اداره می کنند. اکنون عصر جادو تمام شده بود و عصر مذهب شروع شد. انسان خود را به این موجودات متعال که دخالتشان در همه  جلوه های عظیم و متنوع طبیعت پیدا بود نشان می داد و از خدایان می خواست بر او رحمت آورند. مذهب که با تصدیق اجمالی و محدود نیروهای فوق بشری آغاز شده بود با افزایش دانش عمیق تر می شود و به اعلام وابستگی مطلق انسان به الوهیت می انجامد.
 
شاخه ی زرین
شاخهٔ زرین عنوان یکی از برجسته‌ترین آثار جیمز فریزر است که دارای شهرت جهانی است. شاخهٔ زرین یک پژوهش تطبیقی است که با رویکردی اجتماعی، با تکیه بر دو محور اسطوره و دین، به تحقیق در مبانی خرافه ‌پرستی، ادیان ابتدایی و اعتقادات و مناسک مردمان اولیه می‌پردازد و در صدد اثبات این ادعاست که سیر اندیشهٔ انسان‌ برای توجیه وقایع زندگی و طبیعت، و نیز برای گره‌گشایی یا گریز از پیچیدگی‌های حیات، چگونه ابتدا به جادو و خرافه‌ها روی آورد و بعد از آن به دین گروید و سرانجام از دین به علم متمایل گشت. او در این کتاب، به دنبال یافتن وجه مشترک ادیان و اساطیر مردمان جهان است.

 عنوان شاخهٔ زرین، برگرفته از تابلویی با همین نام از ویلیام ترنر (۱۷۷۵ - ۱۸۵۱‍‍‍) نقاش نامدار بریتانیایی است و در واقع اشاره به درختی مقدس است که شکنندهٔ شاخه‌ای از آن می‌توانست برای تصاحب منصب کهانتِ معبد دیانا در ایتالیا، با کاهن پیشین معبد مبارزه کند.  شاخهٔ زرین در نخستین جاپ در سال ۱۸۹۰ در ۲ جلد منتشر شد. در ویرایش دوم در سال ۱۹۰۰ به ۳ جلد رسید و در ویرایش سوم که به شکلی تفصیلی بین سال‌های ۱۹۰۶ تا ۱۹۱۵ به‌وسیلهٔ مؤلف انجام شد، با افزودن شواهد و نمونه‌های بسیار به کتاب به ۱۲ جلد رسید. جیمز فریزر در سال‌های پایانی عمرش پیوستی به کتاب افزود که شمار مجلدات کتاب را به عدد ۱۳ رساند. در سال ۱۹۹۰ خلاصه‌ای از کتاب شاخهٔ زرین با مقدمه، ویرایش و گزینش دقیق رابرت فریزر (نوهٔ نویسنده) در یک جلد منتشر شد. کتاب اخیر به‌ وسیلهٔ کاظم فیروزمند ترجمه شد تا پس از گذشت ۱۱۴ سال از چاپ اولیهٔ اثر، نخستین برگردان شاخهٔ زرین به زبان فارسی انتشار یابد. شاخهٔ زرین اثری ارزشمند و محققانه است که ستایش‌ها و نکوهش‌های بسیاری را به دنبال داشته اما در کل، تأثیر عمیق کتاب بر نویسندگان و پژوهشگران بعدی این حوزه را نمی‌توان نادیده گرفت.
 
کتاب‌ "شاخه ی زرین" و تحریم بعضی از غذاها بواسطه ی عقاید و تعصبات مذهبی
در ازمنه ی قدیم ، خوراکی ها بدون در نظر گرفتن ارزش غذایی آنها به مصرف می رسید و انسان بر حسب شرایط مختلف محیط به انواع غذاها دسترسی پیدا می کرد.. تغذیه ی بعضی از فرآورده های دامی بواسطه ی عقاید و تعصبات مذهبی در بین ملل مختلف تحریم گردید. فریزر در کتاب‌ "شاخه ی زرین" می نویسد : "بشر اولیه در بعضی نواحی از مصرف گوشت و خون حیوانات امتناع می کرد زیرا امکان می داد که روح حیوانی این مواد در او حلول نماید. در رم باستان، نه تنها مصرف برخی غذاهای گیاهی و حیوانی بلکه حتی ذکر نام این غذاها به دستور کاهنان تحریم شده بود زیرا در غیر اینصورت ممکن بود در ارکان اعتقاد ات و باورهای مذهبی افراد نسبت به مبدأ ، اختلالی حاصل شود. در مصر قدیم، سلاطین حق نداشتند به استثنای گوشت گوسفند یا بز از گوشت حیوان دیگری در تغذیه ی خود استفاده نمایند".
 
کتاب شاخه ی زرین
قاسم حمزوی در نوشتاری پیرامون کتاب "شاخه ی زرین"  می نویسد: "کتاب بسیار با ارزش شاخه ی زرین یکی از کلاسیک های بزرگ جهان و اساس شعور نوین است. وقتی چاپ نخست آن در سال ١٨٩٠ منتشر شد بر دنیای ادب لرزه افکند. زیرا شاخه ی زرین کتاب خطرناکی است که قدرت بر آشوبندگی اش را همچنان حفظ کرده است. بعضی کتاب ها اغلب تابو هستند همچنان که گاهی کلمات و حتی فکرها هستند. تابو حصاری بر گرد فرهنگ هاست، برج دیده بانی تعصب و قبیله گرایی، تعریف تعلق و سرزمین است. همه  ما چنین تابو هایی را محترم می داریم زیرا تابو ها، چه با جذب چه با دفع، به ما می گویند که ما کیستیم. جیمز فریزر نویسنده  این کتاب از همان آغاز پژوهشی واحد را در ذهن داشت که به کل فرهنگ و باورهای اولیه  بشر می پرداخت. جیمز فریزر متوجه شد ذهن بشر در متن فرهنگ ها و دوران مختلف، و به ویژه وقتی با مذهب و جادو آموخته شد معلوم شد که شباهت آداب و آرای بدویان با آموزه های اساسی مسیحیت شگفت آور است. فریزر در کتاب شاخه ی زرین نشان می دهد که ما مردم پیشرفته ی قرن بیستم همان اعتقادات و خرافات و ترس ها و رسم و رسوم وحشیان قبایل آفریقا را داریم ( مانند اعتقاد به روح ).
 
شاخه ی زرین : پژوهشی در جادو و دین
انسان بدوی هستی خویش با استوره‌ها معنا می کرد. انسان‌های نخستین در برابر حوادث طبیعت جادو را اختراع کردند. جادوگر آدم زرنگی بود که جای ریش‌سفیدان را می گیرد و سرانجام به کاهن و یا سلطان بدل می شود. مذهب در پی جادو، آنگاه پدید آمد که انسان‌ها ناتوانی خویش پذیرفتند. جادو سازش انسان است با نیروهای برتر، همانی که انسان فکر می کند اختیار زندگی افراد در دست اوست. آیین‌ها و مراسم نمایشی زاده همین دوران هستند. جادوگر می کوشد به نیروهای نامرئی امکان حضور ندهد، مذهب برعکس سعی در کنار آمدن با آن‌ها داشت. جدایی واقعی علم از استوره در اروپا از قرن هفدهم آغاز شد.
شاخه زرین، مشهورترین اثر جیمز فریزر، مجموعه‌ای‌ست غنی از اعتقادات مذهبی و جادویی مردم در سراسر جهان. فریزر کوشیده است تا رفتار مشترک انسان‌ها را در این عرصه جمع‌آوری کند. شاخه زرین پژوهشی‌ست گسترده و عمیق در فرهنگ تطبیقی استوره و دین. فریزر دین را به عنوان پدیده‌ای فرهنگی ورای متن الهیات بررسی می کند و از این روی سهمی بزرگ در مردم‌شناسی قرن خویش برعهده گرفت. فریزر می کوشد وجه مشترک ادیان ابتدایی را با ادیان پسین هم‌چون مسحیت نشان دهد. به نظر او همه ادیان در اصل، ریشه در آیین‌های باروری دارند. پرستش و قربانی کردن با "تجسد خدایی میرنده و زنده شونده" در رابطه است. خورشید، موهبتی که نور ارزانی می دارد به وقت زمستان می میرد تا به وقتِ بهاران در وصلتِ با زمین دگربار گیاهان از رابطه‌ی جنسی آنان باهم جان گیرند. به نظر فریزر همه استوره‌های جهان ریشه در همین باور دارند.
"در شاخه زرین" ایزدی می میرد تا دوباره زنده شود. ایزد در واقع گیاهی‌ست که بر اساس سه شخصیت استوره‌ای "آدونیس"، "آتیس" و "ازریس" مورد تحقیق قرار گرفته است. این سه شخصیت ایزدانی میرنده هستند که در فرهنگ‌های مختلف دگربار زنده می شوند.
"شاخه زرین" را یکی از تأثیرگزارترین کتاب‌های قرن نوزدهم می دانند.آن را کتابی خطرناک خواندند که به جنگ فرهنگ مردم رفته بود. خشم مسیحیان برانگیخت تا آن اندازه که نویسنده مجبور شد فصلی از آن را که در رابطه با مصلوب شدن مسیح بود، موقتاً حذف کند. نویسنده در واقع از نخستین کسانی بود که کوشید از مذهب تابوزدایی کند. او می خواست فرهنگ را از تابوها برهاند. کوشید چیستی و کیستی ما را در تابوها بازشناسد. این اثر تحقیقی‌‌ست در شیوه زندگی نیاکان ما، آیین‌های آنان، پرستش، خانواده، مراسم جشن و عزا که همه به شکلی در بندِ خرافات و تابوها اسیر بودند. در "شاخه زرین" می توان به چگونگی متمدن شدن انسان نظر کرد و شاهد تحول او از حیوانی وحشی به انسانی متمدن بود.  در"شاخه زرین" می توانیم سرگذشت خود را از عصر جادو مرور کنیم، شاهد رزم و بزم، عشق و مرگ نیاکان خود باشیم، دیروز خود را در استوره و تاریخ بجوئیم.
فریزر دریافت که توتم‌پرستی شکل واحدی در جهان داشته است. کوشید میان امر حاکمیت و حوزه دینی رابطه‌ای کشف کند تا مفاهیمی چون "ایزدپادشاهان" و مرگ خدا را بررسی کند. او کشف کرد که در جوامع ابتدایی دین ایجاد اقتدار سیاسی می کرد و قدرت سیاسی را مقدس می گردانید. فریزر کوشید رویدادهای تاریخی را بر باورهای فلسفی ذهنِ سازندگان تاریخ بررسی کند تا از اغتشاش موجود راهی به آینده بیابد. به نظر او، "رفتار بشر استوار بر تداعی معانی است" این نگرش پی‌آمدهای گسترده‌ای در روشنگری داشت و او را به معناشناسی مدرن رهنمون شد. مردم‌شناسی برای فریزر مطالعه تفکر است، "نه آن‌چه امروز می اندیشند، بل‌که مطالعه آن‌چه اندیشیده‌اند و نیز مراحلی که فرآیند اندیشیدن طی کرده است." او کوشید از طریق "قوم‌شناسی تطبیقی" به این مهم دست یابد. بی‌هیچ تردیدی "شاخه زرین" تأثیرگزارترین کتاب در زمینه شناخت ماهیت فرهنگ‌های کهن است. انسان در این اثر هویتِ خویش کشف می کند.
 
شاخه زرین فریزر و ملاحظات ویتگنشتاین بر آن
عطیه زندیه  در نوشتاری پیرامون "شاخه زرین فریزر و ملاحظات ویتگنشتاین بر آن"  می نویسد: "یکی از دل ‌مشغولی ‌های ویتگنشتاین در سراسر دوران زندگی‌ اش مسأله دین بود، او بیشتر به زبان«باور»دینی می ‌پرداخت. اما فریزر با نگارش شاخهء زرین ویتگنشتاین را برانگیخت تا علاوه بر باور دینی از«عمل»دینی نیز سخن بگوید. فریزر با محور قرار دادن چگونگی سلطه انسان بر طبیعت، ادوار زندگی انسان را به سه دوره ی جادو، دین و علم تقسیم می‌کند. وی دو دوره اول را دوران کودکی و دوره ی سوم را دوره ی بلوغ انسان‌ برای غلبه بر طبیعت ذکر می‌کند. به اعتقاد فریزر جادو و دین بر دو پایه نظر و عمل‌ استوار است که از طرفی نظر بر عمل تقدم دارد و از طرف دیگر اعمالی که در آنها انجام می‌شود با نگرش ابزارنگارانه صورت می‌بندد. ویتنگشتاین در مخالفت صریح با فریزر، موضع او را عقل ‌انگارانه خوانده و به جای تقدم‌ نظر بر عمل، بر غریزی بودن اعمال آیینی، و به جای تفسیر ابزارانگارانه بر تفسیر بیان‌انگارانه تاکید می‌کند".
 
یادداشت پایانی
١ - در سالیان اخیر، ارائه و بررسی کار های علمی و نظریات جیمز فریزر در کتاب شاخه ی زرین حجم نسبتا قبل ملاحظه ای را در نشریات گوناگون سراسر دنیا و نیز در فضای مجازی (اینترنت) اشغال کرده است.
٢ - کتاب شاخه ی زرین بر بسیاری از نویسندگان بعد از فریزر، نظیر جیمز جویس (نویسنده ایرلندی که گروهی رمان اولیس وی را بر‌ترین رمان قرن بیستم خوانده‌اند)، توماس مان (نویسنده ی آلمانی) و تی اس الیوت (سراینده، نمایشنامه‌ نویس و منتقد ادبی) تأثیرگذار بوده است.
٣ - نظریات جیمز فریزر بر روی کارهای علمی زیگموند فروید (عصب شناس اتریشی و پدر علم روانکاوی) و کارل گوستاو یونگ (روانپزشک و متفکر سوئیسی و مبتکر روان‌شناسی تحلیلی)، احتمالا تاثیر عمده داشته است.
٤ - جنبش نئو پاگانیستها در اروپا، از نظریات جیمز فریزر بسیار سود جست.
۵ - بی تردید، بررسی کتاب ها و آثار جیمز فریزر نیاز به یک بحث و نقد گسترده و طولانی دارد.
 
دکتر منوچهر سعادت نوری

منابع و مآخذ
جیمز جورج فریزر : تارنمای دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا
جادو و جادو گری از نظر جیمز فریزر - در تاریخ بشریت جادو کهن تر از مذهب است: تهیه و تدوین از قاسم حمزوی : تارنمای در آستانه رستاخیز
شاخه ی زرین : تارنمای دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا
کتاب‌ "شاخه ی زرین" و تحریم بعضی از غذاها بواسطه ی عقاید و تعصبات مذهبی : تغذیه در ایران باستان - نوشتاری از دکتر منوچهر سعادت نوری: تارنمای گزیده ای از نوشتارها و تارنمای ایرانیان
کتاب شاخه ی زرین - نوشتاری از قاسم حمزوی : تارنمای در آستانه رستاخیز 
شاخه ی زرین، پژوهشی در جادو و دین : تارنمای شهرزادنیوز
شاخهٔ زرین : تالیف جیمز جورج فریزر، ترجمهٔ کاظم فیروزمند، چاپ دوم ۱۳۸۴ ، انتشارات آگاه ، تهران 
شاخه زرین فریزر و ملاحظات ویتگنشتاین بر آن - نوشتاری از عطیه زندیه : نشریه ی حکمت و فلسفه، زمستان ۱۳۸۶، شماره ۱۲، تهران