۱۳۹۳ خرداد ۳, شنبه

ایرانیان در پهنه ی سرزمین نیاکان آریایی: ٢٠ - سرزمین های "دربند" در ایران و تاجیکستان و داغستان

در بخش های پیشین، ضمن آگاهی از موقعیت جغرافیایی "سرزمین نیاکان آریایی" ، به پاره ای از نشانه های فرهنگی و جغرافیایی در برخی نقاط  این سرزمین اشاره شد. در این بخش ، این نشانه ها  را در سرزمین های موسوم به "دربند" واقع در ایران و تاجیکستان و داغستان پیگیری می کنیم:
 "دربند"  های ایران
 ١ - دربند تهران و شمیران: از دهکده‌ های قدیمی شمیران و در شمال باغ سعد آباد است. محله ی دربند از مناطق خنک و گردشگری تهران است. بر پایه نظرسنجی‌های انجام شده دربند نخستین گزینهٔ شهروندان تهرانی برای پذیرایی از میهمان خارجی و شهرستانی است و پس از آن فشم، لواسان و درکه قرار دارد. دربند در ارتفاع ۱۷۰۰ متری از سطح دریا قرار گرفته و آغاز یکی از راه‌های اصلی صعود کوهنوردان به البرز مرکزی است. کوره ‌راهی از دربند آغاز می‌شود و به آبشار دوقلو و پناهگاه شیرپلا ختم می‌شود. محله ‌های قدیمی دربند عبارتند از مرغ‌ محله، کنارمحله، کلاغ ‌پر و سربند. رودی به نام رودخانه ی دربند از میان دهکده دربند می‌گذرد. در سال ۱۹۸۷ سیلی در این رودخانه ایجاد شد که بازار تجریش را نابود کرد. در دوره ٔ رضاشاه، سیمای دربند بکلی تغییر کرد، خیابان آن آسفالت شد و یک مهمانخانه ٔ بزرگ و شهرداری و چند ویلا و مرکز برق در آن تأسیس گردید. چون محله ی سربند تنگنا بود پل بزرگی بر روی رودخانه آن زدند. پیش از رسیدن به میدان سربند، در سمت چپ رودخانه هتل دیپلمات قرار دارد که تا اواسط دوران محمدرضا شاه محل پذیرایی مهمانان خارجی و یکی از هتل ‌های آبرومند تهران بود. تندیس کوهنورد نیز که در میدان سربند در محلهٔ دربند برپا است در سال ۱۳٤۱ توسط رضا لعل ریاحی، پیکره ‌تراش و نقاش ایرانی تهیه و نصب شد.
٢ تا ٨ - دربند: دهی است از دهستان رستاق بخش خمین شهرستان محلات  - دربند: دهی است از دهستان رزقچای بخش نوبران شهرستان ساوه  - دربند: دهی است از دهستان رودبار بخش معلم کلایه ٔ شهرستان قزوین - دربند: دهی است از دهستان بزینه رود بخش قیدار شهرستان زنجان - دربند: دهی است از دهستان آتش بیگ بخش سراسکند شهرستان تبریز ٧ - دربند: دهی است از دهستان سراجو بخش مرکزی شهرستان مراغه  ٨ - دربند: دهي است از دهستان حومه ٔ بخش سلدوز شهرستان اروميه
٩ - غار دربند: یکی از بزرگترین غارهای آهکی ایران است که در ۲ کیلومتری شمال منطقه گردشگری دربند واقع در مهدی شهر در استان سمنان قرار گرفته ‌است. کارشناسان عمر این غار آهکی را ۱٤۰ میلیون سال تخمین زده‌اند. این غار در دامنه ی جنوبی کوه لهرد در ارتفاع دو هزار و ۵٨ متری از سطح دریا واقع شده است، طول غار ١١٤ متر و عرض آن از ٢ تا ٣٠ متر متفاوت است. برای رفتن به این غار تنها یک راه وجود دارد. بعد از عبور از مهدی شهر و طی حدود دو کیلومتر به سمت شهمیرزاد در سمت چپ جاده ای به سمت شمال کوهی وجود دارد که در ابتدای آن تابلوی غار تاریخی دربند خودنمایی می کند.
١٠ - علاوه بر "دربند" هایی که از آن ها نام برده شد تعداد دیگری از نقاط موسوم به "دربند" نیز در ایران وجود دارد و برای آگاهی درباره ی آن ها علاقه مندان می توانند به منابع گوناگون از جمله به فرهنگ جغرافیایی ایران، تارنمای لغت نامه دهخدا و تارنمای ویکی‌پدیا مراجعه نمایند.
جماعت و شهرک "دربند" در تاجیکستان
جماعت و شهرک دربند در کشور تاجیکستان و در ناحیهٔ نورآباد قرار دارد. این جماعت و شهرک حدود ۱۰۷۱ تن جمعیت دارد. در سال ١٣٩٠ خورشیدی، "زرینه خوشوقت" به  شهرک دربند در ناحیه ی نور‌‌آباد سفر کرد و گزارش تصویری سفر خود را در تارنمای بی بی سی منتشر نمود. به نوشته ی وی : "راه منتهی به شهرک دربند ناحیه نورآباد، حدود ۱٤۰ کیلومتر است و سفر به این منطقه حدود دو ساعت طول می‌کشد".
سرزمین "دربند" در داغستان
١ -  بنا بر تارنمای لغت نامه دهخدا: "دربند شروان نام شهری نزدیک شروان (شیروان) است که آنرا باب الابواب گویند. شهری است مشهور بر لب دریا از بناهای انوشیروان شاه ایران که چون در آن بندند مغول و تاتار را راه به آذربایگان و ایران نبود، اکنون به باب الابواب مشهور است و در قدیم آن را "ایران دژ" می نامیده اند، یعنی دروازه ٔ ایران که چون آنرا می بسته اند راه آمد و شد با ایران از خارج بسته می شد و بعضی گفته اند ایران گریز، یعنی دروازه ٔ آهنی. این شهر اکنون در قفقاز پایتخت جمهوری داغستان قرار دارد و به روسی آنرا "دربنت" خوانند و مشخصات آن چنین است : در جنوب شرقی داغستان ، جنوب شرقی روسیه ٔ اروپا و کنار دریای خزر واقع است . دومین شهر بزرگ صنعتی داغستان و مرکز فرهنگی آنست ،بر دشت ساحلی باریکی بین جبال بزرگتر قفقاز و دریای خزر، بفاصله ٔ ٢٢۵ کیلومتری شمال غربی باکو واقعست و با راه آهن و جاده به باکو مرتبط میباشد. دارای باغستان ها، صنعت ماهیگیری و کارخانه های تهیه ٔ مواد غذائی و نساجی است . ناحیه ٔ دربند دارای منابع نفت و گاز طبیعی است ناحیه ٔ اطراف دربند در ایام باستان آلبانیا نام داشت و گردنه ٔ باریک بین دریا و کوههای قفقاز در محل دربند در ایام باستان، تنگه ٔ خزر یا دروازه ٔخزر یا دروازه ٔ آلبانیا نام داشت . گردنه ٔ دربند از ایام باستان و هم در دوره ٔ اسلامی برای دفاع از حملات مهاجمین شمالی اهمیت بسیار داشت. تاریخ تأسیس دربند و مستحکم کردن گردنه ٔ دربند بدرستی معلوم نیست. شهر دربند را معمولاً با شهر باستانی آلبانا پایتخت آلبانیا یکی میشمرند و گویند نام فارسی دربند پس از تجدید بنای شهر بدست قباد اول ساسانی رایج شد. خسرو انوشیروان (قرن ششم میلادی) دربند را مستحکم کرد و گویند دیواری بطول هفت فرسنگ از کوه بدریا ساخت و بقایای این دیوار (دیوار قفقاز) که بعضی آنرا همان سد سکندر شمرده اند، هنوز باقی است . در سال ٢٢ قمری که مسلمانان برای نخستین بار به دربند رسیدند، دربند در تصرف پادگانی ایرانی بود. با وجود تهاجمات اعراب در قرن اول هجری بدین حدود و منازعاتی که با اعراب داشتند ظاهراً این ناحیه اول بار بوسیله ٔ بهزادان پسر ونداد معروف به ابو مسلم خراسانی تحت استیلای اعراب و مسلمین درآمد و گویند وی دربند را از نو ساخت (١١۵ ق). امرای دربند یک چند از قرن چهارم هجری دست نشانده ٔ شروانشاهان بوده اند، معهذا بعضی از حکام نیز در این ولایت به استقلال فرمانروایی کرده اند. در عهد مغول دربند، گاه در تصرف شروانشاهان و گاه دارای حکام مستقل بود و امیر تیمور نیز که آنجا را گرفت به شروانشاه واگذاشت. در ٨٩٢ ق شیخ حیدر به محاصره ٔ دربند شتافت و در جنگ ترکمانان آق قوینلو کشته شد، لیکن پسرش شاه اسماعیل اول صفوی دربند و شیروان را در ٩١۵ ق تسخیر کرده و بعد از آن دربند تابع حاکم شیروان ماند. در ٩٨٦ - ١٠١۵ ق دربند در دست ترکان عثمانی بود تا آنکه شاه عباس اول صفوی آن رابازستاند، بعدها پطر کبیر بر آنجا دست یافت (١٧٢٢ م) ولیکن نادرشاه آنرا به ایران بازگرداند (١١٤٧ ق/ ١٧٣۵ م). بعد از نادرشاه دربند یک چند استقلال یافت لیکن بعد از فتحعلی خان کوبائی و پسرش شیخ علی خان که در آنجا فرمان راندند دربند بدست روسیه افتاد (١٧٩٦ م ). سرانجام بموجب عهدنامه ٔ گلستان (١٨١٣ م) دولت ایران آنرا به روسیه واگذار کرد. در جنگ داخلی ١٩١٧ - ١٩٢١ م قسمت بزرگی از شهر ویران شد".
شاه نعمت‌الله ولی  در مفردات خود از دربند شروان چنین یاد کرده است: گر تو را عزم هست تا دربند/ رو به شروان نه و میان دربند.
٢ -  بنا بر تارنمای ویکی‌پدیا: دربند مرکز شهرستان دربند در حاشیه دریای خزر و دومین شهر داغستان با جمعیتی بالغ بر ۱۰۱۰۳۱ (بر پایهٔ آمار ۲۰۰۲) است. آذربایجانی‌ها، لزگی‌ها و تاباساری‌ها بیشترین ساکنان این شهر را تشکیل می‌دهند. دربند قدیمی‌ترین شهر فدراسیون روسیه است و به عنوان دروازه ی قفقاز از قرنها قبل به عنوان یک منطقه استراتژیک ارزش بسیاری داشته‌است. این شهر تا سده ی ٤ میلادی بخشی از آلبانیای قفقاز بوده ‌است. نام فارسی دربند از اواخر سده پنجم میلادی بر شهر نهاده شد یعنی از زمان قباد یکم ساسانی.  انوشیروان (خسرو یکم) پسر قباد یکم دستور ساخت دژ دربند را داد تا مرزهای شمالی ایران را از حملات اقوام مهاجم مصون دارد. شهر دربند در پیرامون دژ ساسانی دربند ساخته شده‌است. این دژ طی ۱۵۰۰ سال بطور پیوسته مورد استفاده بوده‌است.
ایرانیان در داغستان
پیوستن آلبانیای قفقاز به ایران در زمان حکومت شاپور یکم ساسانی صورت گرفت و بنابر اطلاعات موجود داغستانی‌ها در لشکرکشی‌های فرمانروایان ساسانی و به ویژه شاپور دوم شرکت می‌کردند. به تدریج دین زرتشتی در داغستان گسترش یافت و ایرانیان استحکاماتی را در داغستان ساختند که یکی از آنها شهر "دربند" و "دیوار دفاعی طویل و معروف دربند" می‌باشد. پس از ساخت این دیوار، مهاجرت مردم ایران به این شهر آغاز شد. طبق اطلاعات مندرج در اثر معروف "دربندنامه"، سه هزار خانوار از مناطق داخل ایران به دربند منتقل شدند و بر پایهٔ "آختی‌نامه"، انوشیروان ٦۰ خانوار و ۳۰۰ نفر سپاهی را به قلعه‌ای در نزدیکی روستای آختی منتقل ساخت.
"دربندنامه" و "دربندنامه ی جدید"
"دربندنامه" در ایام تسلط روس ها بر «دربند» نگارش یافته است و اصل آن در انستیتو ی خاورشناسی آکادمی علوم روسیه نگهداری می شود. "دربندنامه ی جدید" چاپ اول، تهران، ۱۳۸۵ش. تالیف حیدر وزیراف - به اهتمام جمشید کیان‌ فر، با همکاری نوری محمدزاده است."دربندنامه ‌ی جدید" اثر جدیدی است درباره‌ی دربند ـ جزئی از داغستان امروزی ـ كه از عهد باستان تا سال ١٢٦٢ ق را شامل می‌شود. مولف بنای شهر دربند را به گشتاسب، پادشاه افسانه‌ای و اسطوره‌ای ایران، نسبت می‌دهد. "دربندنامه ی جدید" تاریخ سیاسی دربند از بنیان‌گذاری شهر تا آمدن پطر اول به دربند و توجه روس‌ها به این شهر تاریخی و پیوستن آن به روسیه را در بر دارد.  حیدر وزیراف نگارنده ی كتاب ضمن بیان دیدگاه‌های خویش از افسانه‌های شفاهی نیز بهره گرفته است. ویژگی اثر برخورد نیکخواهانه‌ی او با حكومت روس است. كتاب از ١٩ فقره تشكیل شده است و بخش‌های اصلی آن عبارت‌اند از تاریخ باستان دربند؛ تاریخ سده‌های میانی دربند از چیرگی عرب در سده‌ی ٧ میلادی تا حكومت صفویان؛ تاریخ تازه‌ی دربند از یورش پطر یكم در ١٧٢٢ تا ١٨٢٥ م؛ و گزارشی كوتاه درباره‌ی دربند و آداب ساكنان آن."
برخی از دیدنی ها و شنیدنی های دربند در ایران و تاجیکستان و داغستان
تهران - دربند
دربند تهران و شمیران
دربند تهران و شمیران (به زبان انگلیسی)
شب هاي دربند تهران و شمیران
رقص دو دختر بی حجاب در دربند شمیران
توی شمرون دربند شبگردم می چرخم و می گردم
گزارش تصویری راه منتهی به شهرک دربند ناحیه نورآباد تاجیکستان
دربند در جمهوری داغستان
عروس داغستاني
یادداشت پایانی
١ - گزارش تصویری غار دربند (واقع در مهدی شهر سمنان) توسط دکتر جعفر سپهری تهیه و در "تارنمای غارهای ایران" منعکس شده است و دوستداران تماشای این گونه تصاویر می توانند مناظر گوناگون غار دربند را در آن تارنما مشاهده نمایند.
٢ - دکتر نوری محمدزاده مدیر مرکز ایران ‌شناسی دانشگاه دولتی داغستان در نوشتاری زیر عنوان "نگاهی به تاریخ ادبیات فارسی در داغستان" پیرامون "روابط فرهنگی ایران و داغستان پیش از ظهور اسلام" و "زبان و ادبیات فارسی در داغستان پس از ظهور اسلام" بررسی قابل ملاحظه ای را انجام داده است. نوشتار "نگاهی به تاریخ ادبیات فارسی در داغستان" در "تارنمای ایران بوم" چاپ و منتشر شده است و علاقه مندان می توانند به آن مراجعه نمایند.
٣ - روانشاد ملک الشعرای بهار در قصیده ای با مطلع "فروردین آمد، سپس بهمن و اسفند/ ای ماه بدین مژده بر آذر فکن اسپند" از "دربند" چنین یاد کرده است: 
شد کشور ایران چو یکی باغ شکفته/ از ساحل "جیحون" همه تا ساحل "اروند"
مرغان سخن پارسی آغاز نهادند/ از بندر "شاهی" همه تا بارهٔ "دربند"
(باره: دیوار و حصار قلعه و شهر را گویند)
هرمزد چنین ملک گرانمایه به ما داد/ زردشت بیاراستش از حکمت و از پند
گر فر کیان باز به ما روی نماید/ بیرون رود از کشور ما خواری و آفند...
دکتر منوچهر سعادت نوری
منابع و مآخذ
دربند تهران و شمیران: تارنمای ویکی‌پدیا - تارنمای لغت نامه دهخدا
بخش های ٢ تا ٨ "دربند"  های ایران: تارنمای لغت نامه دهخدا
غار دربند: تارنمای ویکی‌پدیا - تارنمای همشهری آنلاین
دیگر "دربند"  های ایران: فرهنگ جغرافیایی ایران - تارنمای لغت نامه دهخدا و تارنمای ویکی‌پدیا
جماعت و شهرک "دربند" در تاجیکستان: تارنمای ویکی‌پدیا
در میان برف و باد، مسافرت دشوار در راه‌های وادی رشت تاجیکستان - نوشتار ی از زرینه خوشوقت: تارنمای بی بی سی 
سرزمین "دربند" در داغستان: تارنمای لغت نامه دهخدا - تارنمای ویکی‌پدیا
بهزادان پسر ونداد معروف به ابو مسلم خراسانی: تارنمای ویکی‌پدیا و بسیاری از تارنماها
یادی از دربند شروان در مفردات شاه نعمت‌الله ولی: تارنمای گنجور
ایرانیان در داغستان: تارنمای ویکی‌پدیا
"دربندنامه": تارنماهای گوناگون 
"دربندنامه ی جدید": تارنمای ویستا
برخی از دیدنی ها و شنیدنی های دربند: تارنمای یوتیوب - تارنمای ایران ترانه و تارنمای بی بی سی
گزارش تصویری غار دربند از دکتر جعفر سپهری: تارنمای غارهای ایران
نگاهی به تاریخ ادبیات فارسی در داغستان - نوشتاری از دکتر نوری محمدزاده: تارنمای ایران بوم
قصیده ی "فروردین آمد، سپس بهمن و اسفند" از ملک الشعرای بهار : تارنمای گنجور

گزیده ای از نوشتارها
 بخش های پیشین ایرانیان درپهنه ی سرزمین نیاکان آریایی
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2014/04/blog-post_17.html
ارسال شده توسط در

۱۳۹۳ خرداد ۱, پنجشنبه

========= Julia the Giant of Jeopardy ============

Julia Collins is an American woman who started her challenge in the Game Show of Jeopardy on 21 April 2014. A month later, she celebrated her 13th victory on Wednesday 21 May 2014. Julia Collins is the most-winning female contestant in the TV game show’s 30-year history.
Her Life Story
She was born in Kenilworth in 1983. Kenilworth is a village in Cook County, Illinois, United States, 15 miles north of downtown Chicago. Wilmette resident and Kenilworth native Julia Collins attended New Trier High School before transferring to an East Coast boarding school her junior year.
She has received her Masters of Engineering, Logistics, and Supply Chain Management from MIT, and a Bachelor’s degree in Art History and History from Wellesley College. Collins is a 2005 graduate of Wellesley College and she told her college’s e-newsletter: “I’ve watched the show since I was a little kid, maybe 8 or 9. It was on mid-afternoon when I was growing up, so I could watch after school”. She is currently between jobs.
Her remarks on Education and Academic Achievement
In an interview with Rebecca Fernandez, Julia Collins said: "Education and academic achievement have always been very important to me. I’ve been very privileged to have had really great educational opportunities. I was lucky to grow up in a household and in a community where the expectation was that I would go to college, and so I always assumed that I would.
My family places a very strong emphasis on learning. My parents both read a lot and read to my siblings and me a lot growing up, and I became a voracious reader. Dinner conversations would often start with my dad saying “I read a new word today” and end with us bringing our compact Oxford English Dictionary to the table so we could learn the etymology of the word. My mom took us to the library several times a week. We also visited lots of historic sites and museums, which I love doing as an adult.
There was an expectation that my siblings and I perform well in school, but we were raised to enjoy learning for its own sake. Learning is something I do for myself. I went to a girls’ school for my last two years of high school, and attended a women’s college. I got a top-notch education and a very different normative experience, one that I’m very happy to have had. Aside from all the oft-touted benefits of single-sex education, like leadership opportunities and confidence, I think I’m less likely to take sexist norms for granted, like how bogus it is that my grad school class was only 1/3 women, and pretty good for an engineering program is not good enough".
Jeopardy! Julia Collins 1st Show - April 21, 2014 - How it all began
https://www.youtube.com/watch?v=zpWZFYqAT0o
Epilogues
1. According to various sources, Jeopardy victors don't receive their winnings until four months after their show airs, so Collins won't get a check until at least September and it will be less because of taxes.
2. On Wednesday 21 May 2014, Alex Trebek the host of the game show Jeopardy said "some tweeters are starting to refer to the champion as 'Julia, the Giant of Jeopardy'.
Wishing Julia, the Giant of Jeopardy, success in all her future endeavors
ارسال شده توسط در

۱۳۹۳ اردیبهشت ۲۹, دوشنبه

یادداشت هایی پیرامون زندگی و آثار ارنو روبیک

ماجرای زندگی او
ارنو روبیک در ۱۳ ژوئیه سال ۱۹۴۴، درست یک سال پیش از پایان جنگ جهانی دوم، در بوداپست، پایتخت مجارستان زاده شد. پدرش مهندس پرواز فرودگاه، و مادرش شاعر و هنرمند بود. او که دانش آموختهٔ دانشکدهٔ فنی بوداپست (پایهٔ مهندسی معماری) و دارای مدرک فوق لیسانس در مجسمه سازی و معماری داخلی (۱۹٦۷) است، از واپسین سال‌های دههٔ ۱۹٦۰ به استادی طراحی داخلی و معماری «آکادمی هنری صنایع کاربردی» بوداپست دست یافت. او در آن هنگام آموزشیار رتبهٔ سهٔ آکادمی بود و در ساعت‌های بی‌کاری ‌اش بر روی مدل‌ها و طرح‌های سه بعدی کار می‌کرد، تا آن که سرانجام در سال ۱۹۷۴ ساخت نخستین نمونهٔ مکعب خود را به پایان رساند و نزدیک به یک سال پس از آن درخواست ثبت طرح خود را به ادارهٔ ثبت اختراعات مجارستان داد. روبیک که امروز به سبب همان نوآوری آوازه‌ای جهانی به دست آورده‌است، از سال ۱۹۷۱ تا ۱۹۷۵ بیشتر وقتش را به معماری گذراند، ولی از آن پس همهٔ توان خود را بر تدریس در دانشگاه متمرکز ساخت. در آن روزگار، حل معمای طرح شده به هیچ روی آسان نمی‌نمود، و این حرف زبان‌زد همگان بود که خود پروفسور بر سر حل آن یک ماه وقت گذاشته ‌است. مکعب روبیک در سال ۱۹۷۷ در کشور مجارستان به تولید انبوه رسید و با آن که بیرون از مرزهای مجارستان برایش هیچ گونه بازاریابی و یا تبلیغاتی صورت نپذیرفته بود، نخستین زمزمه‌های مردم پسندی ‌اش از گوشه و کنار کشورهای اروپایی برخاست. اندکی پس از آن، در سال ‌های ۱۹۷۸ تا ۱۹۸۰ فکرافزار نوبرانهٔ روبیک به ایالات متحدهٔ آمریکا و دیگر کشورهای جهان نیز شناسانده شد. تاریخ دقیقی از راهیابی مکعب روبیک به ایران در دست نیست، ولی آنچه روشن است، این که می‌بایست هم زمان با گسترش جهانی آن در سال‌های پیش از ۱۹۷۹ بوده باشد.
بدین‌سان، مکعب روبیک در سراسر جهان فروشی چند میلیونی یافت و شگفتی ریاضی دانان و دانشوران دیگر حوزه‌های دانشگاهی را نیز برانگیخت. البته تا آن زمان هنوز هیچ راه حل جامع و کاملی برای مکعب به نگارش در نیامده بود و دانش آموختگان و مهندسان، می‌کوشیدند تا روش‌هایی را برای حل معما بیابند. نخستین بار در سال ۱۹۸۱، شیمیدان و ریاضیدانی به نام جیمز جی. نورس، راه حل خود را به نگارش درآورد.: تارنمای دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا
حل مکعب روبیک
١ - برای مکعب روبیک تنها یک جواب درست و ۴۳ کوینتلیون جواب اشتباه وجود دارد. الگوریتم الهی تنها جوابی است که پازل را در کمترین مقدار حرکت ممکن حل می کند. یک هشتم جمعیت دنیا روی مکعب دست گذاشته اند و به جان مکعب افتاده اند. مکعبی که مشهورترین پازل در طول تاریخ و نشات گرفته از ذهن کودکانه و رنگین ارنو روبیک است.
علاقه ابتدایی روبیک به ابداع مکعب به هیچ وجه تولید یک پازل اسباب بازی پرفروش در طول تاریخ نبود. بلکه مسئله طراحی ساختمانی و بنیادی مکعب او را جذب خود کرد؛ او از خودش پرسید، “چگونه قطعه ها میتوانند بطور مستقل و جداگانه حرکت کنند بدون اینکه از هم جدا شوند؟” در مکعب روبیک ۲٦ قطعه کوچک جداگانه کل مکعب را تشکیل می دهند. هر لایه متشکل از ۹ قطعه، قابلیت چرخش دارد و لایه ها می توانند یکدیگر را بپوشانند. هرکدام از سه مربع در یک ردیف، به غیر از حالت ضربدری، میتوانند با چرخش ۹۰ یا ۱۸۰ درجه به یک لایه جدید منتقل شود. تلاش اولیه ی روبیک برای استفاده از کش لاستیکی ناکام ماند، راه حل وی داشتن قطعاتی بود که یکدیگر را توسط شکل هایشان نگه می دارند. روبیک قطعات کوچک را با دست حکاکی و سپس مونتاژ کرد. او هر وجه از مکعب بزرگ را با کاغذی چسبنده از یک رنگ متفاوت علامت گذاری کرد و شروع به چرخاندن آن کرد.
رویای یک مخترع : ” خیلی هیجان انگیز بود که ببینم بعد از تنها چند چرخش رنگ ها ترکیب می شوندو بصورت درهم و برهم در می آیند. بی نهایت رضایت بخش بود که این نمایش رنگین را به نظاره نشست. درست مثل حس بعد از قدم زدن هنگامی که مناظر بی نظیر بسیاری را تماشا کرده ای و تصمیم می گیری به خانه بازگردی، پس از مدتی تصمیم گرفتم به خانه برگردم و با خودم گفتم، بگذار این قطعات را به جای درست خودشان بازگردانم. و در این هنگام بود که با یک مشغله بزرگ مواجه شدم: از کدام راه باید به خانه بروم؟ راه خانه از کدام طرف است؟
و این چنین بود که مکعب به عنوان پازل در بهار سال ۱۹۷۴ اختراع شد، زمانی که روبیک ۲۹ ساله به این نتیجه رسیدکه آنقدرها هم که فکر می کرد آرایش دادن رنگ های مکعب به طوری که هر شش وجه آن مرتب شوند، آسان نیست. او مطمئن نبود که هرگز بتوانداختراعش را به موقعیت و وضعیت اولیه و اصلی خودش بازگرداند. او این تئوری را مطرح کردکه با چرخاندن تصادفی مکعب هیچگاه قادر به چیدن درست قطعات در طول زندگی اش نخواهد بود، که بعدها نیز این تئوری به حقیقتی کاملا درست تبدیل شد. او شروع به یافتن راه حلی برای حل مکعب کرد و این کار را با چیدن هشت قطعه کناری آغاز کرد. او تعداد معینی از حرکت ها را برای درست کردن دوباره چند قطعه بطور همزمان کشف کرد. در طول یک ماه، او پازل را حل کرد و سفری هیجان انگیز را پشت سر گذاشت .
اولین پروانه ساخت: در ژانویه ۱۹۷۵ اختراع خود را در مجارستان به ثبت رساند و آن را به یک تعاونی سازنده اسباب بازی های کوچک در بوداپست سپرد . تاییدیه ثبت اختراع در اوایل سال ۱۹۷۷ اعلام شد و اولین سری مکعب های ساخته شده اواخر سال ۱۹۷۷ نمایان شدند .تا این زمان ارنو روبیک ازدواج کرده بود.
دو نفر دیگر هم همزمان با روبیک برای ثبت پازل مشابهی اقدام کردند .تروتوشی ای شی جی یک سال پس از روبیک برای ثبت یک مکعب کاملاً مشابه ژاپنی اقدام کرد .یک آمریکایی به نام لری نیکلُز قبل از روبیک مکعبی را به ثبت رسانده بود که توسط آهن ربا کنارهم نگه داشته شده بودند. بازیچه نیکلز توسط تمامی شرکت های اسباب بازی از جمله انجمن اسباب بازی های ذهنی رد شد که بعدها امتیازات زیادی به نفع مکعب روبیک به همراه آورد .خرید و فروش مکعب روبیک کند و بی رونق بود تا زمانی که تیبُر لاکزی مکعب روبیک را پیدا کرد. او هنگامی که در حین نوشیدن قهوه بود پیش خدمتی که مشغول بازی با مکعب بود را زیر نظر گرفت. لاکزی که یک ریاضی دان برجسته بود متحیّر شد. روز بعد او به شرکت تجاری ایالتی کونزومکس رفت و امتیاز فروش مکعب در غرب را گرفت.
تیبور لاژیک در مورد ملاقات با ارنو روبیک می گوید: وقتی روبیک برای اولین بار وارد اتاق شد من احساس کردم که باید مقداری پول به او بدهم. او مثل یک فقیر به نظر می رسید که بطور وحشتناکی لباس پوشیده بود و یک سیگار مجارستانی ارزان قیمت از لبش آویزان بود. اما می دانستم که نابغه به چنگ آورده ام. به او گفتم ما می توانیم میلیون ها دلار فروش داشته باشیم.
نمایشگاه اسباب بازی نورمبرگ: لاکزی تا آنجا پیش رفت که مکعب را در نمایشگاه اسباب بازی نورمبرگ به نمایش گذاشت، البته نه به صورت نمایش رسمی. لاکزی در اطراف نمایشگاه قدم می زد و با مکعب بازی می کرد و طوری برنامه ریزی کرده بود که تام کرمر متخصص اسباب بازی بریتانیا را ملاقات کند. تام کرمر تصور کرد که مکعب روبیک از عجایب دنیاست. چندی بعد او قرارداد ساخت یک میلیون مکعب توسط انجمن بازی های فکری ذهنی را تنظیم کرد.
راز نهفته در نام مکعب: مکعب روبیک در مجارستان ابتدا به مکعب جادویی شهرت یافت. این پازل تا بعد از گذشت یک سال از ثبت اولیه اش هنوز به ثبت بین المللی نرسیده بود. قوانین ثبت اختراع مانع از ثبت بین المللی مکعب شد. انجمن بازی های فکری به دنبال یک نام مشخص برای بدست آوردن حقوق انحصاری مکعب بود. البته این تغییر قوانین نام ارنو روبیک را برجسته کرد زیرا مکعب جادوئی از آن به بعد به نام سازنده اش مطرح شد.
میلیونر انقلابی: ارنو روبیک اولین میلیونر خود ساخته در بلوک شرق شد. دهه ی ۸۰ دهه ی شکوفایی و پیشرفت مکعب روبیک بود. هواداران روبیک کلوب هایی را شکل دادند تا با مکعب بازی کرده راه حل آن بیابند. یک دانش آموز ۱٦ ساله ی دبیرستانی ویتنامی از لس آنجلس به نام مینه تایی با مرتب کردن مکعب در مدت زمان ۲۲ثانیه برنده مسابقات جهانی روبیک در ماه ژوئن سال ۱۹۸۲ شد. ارنو روبیک پایه ای را در مجارستان به نفع مخترعین بنا نهاد. او به علاوه استودیو روبیک را نیز اداره می کند که در آن دوازده نفر مشغول طراحی اسباب بازی و مبلمان هستند: تارنمای دل نوشته های عاشقانه
٢ - ریاضیدانان "ام. آی. تی" با تعیین ارتباط میان اعداد مکعب روبیک و حداکثر تعداد حرکات مورد نیاز موفق شدند فرمول جدیدی را بر حل معمای این پازل ارائه کنند. نسخه کلاسیک این اسباب بازی یک مکعب ٣ در ٣ در ٣ خانه در دو رنگ و سه ردیف است که برای حل آن باید با حرکت دادن ردیف های خانه ها رنگ های هر یک از ابعاد را به یک شکل واحد در آورد. حل این مکعب در کوتاه ترین زمان و کمترین حرکت، یکی از معماهای بزرگ ریاضیدانان در طول دهه های اخیر بوده است. اکنون دانشمندان موسسه تکنولوژی ماساچوست با همکاری دانشگاه واترلو و دانشگاه تافت توانستند آلگوریتم جدیدی را ارائه کنند که برپایه یکی از رایج ترین استراتژی های حل این معما قرار دارد. این آلگوریتم با حرکت دادن یک مربع رنگی در جهت مورد نظر و بدون تکان دادن بقیه های خانه های مکعب می تواند این پازل را حل کند. اما نکته ی مهم در استفاده از این راه حل، تعداد حرکات برای جور کردن خانه ها در کنار هم است. در این مکعب، هر خانه ی رنگی یک مسیر حرکت برای قرار گرفتن در موقعیت مناسب را پیش روی خود دارد که به اعتقاد این دانشمندان با این آلگوریتم، تمام این خانه ها می توانند در جهت مناسب خود قرار گیرند. این دانشمندان در این خصوص توضیح دادند: "با این فرمول قادریم به روشی موازی خانه های بیشتری را جور کنیم و تعداد حرکات را کاهش دهیم". برپایه این فرمول جدید، تعداد حداکثر موقعیت های لازم برای حل این مکعب برپایه ی نسبت تناسب
n²/log n
تعیین می شود. در این تناسب، متغیر (ان) تعداد خانه های رنگی است که در یک طرف مکعب در کنار هم قرار می گیرند. به طوریکه برای مثال در مورد یک مکعب کلاسیک فرمول به این شکل جایگزین می شود: ٩ به توان ٢ تقسیم بر لگاریتم ٩. براساس گزارش نیوساینتیست، برای حل مکعب روبیک در حدود ٤٣ میلیارد میلیارد ترکیب ممکن وجود دارد. این آلگوریتم نشان داد که برای حل یک مکعب ٢٠ در ٢٠ در ٢٠ خانه تنها به ٥ حرکت نیاز است. در ماه اوت سال گذشته گروهی از دانشمندان نشان دادند که برای حل پازل روبیک به بیش از ٢٠ حرکت نیاز نیست: تارنمای بیتوته
 ماجرای زندگی ارنو روبیک به زبان انگلیسی
http://en.wikipedia.org/wiki/Ern%C5%91_Rubik
حل مکعب روبیک با پنج حرکت ساده
https://www.youtube.com/watch?v=mvhKNXHQqyM
فهرست برخی از جوائز و انتشارات ارنو روبیک
http://en.wikipedia.org/wiki/Ern%C5%91_Rubik
ارنو روبیک در یک مصاحبه ی استثنایی
https://www.youtube.com/watch?v=0poQ8q8RzSg
درباره ی مکعب روبیک
https://www.youtube.com/watch?v=SmgeaxW8LyM
مکعب روبیک چهل ساله شد
https://www.youtube.com/watch?v=iVq6z-Jz8bs
یادداشت پایانی
١ - آگاهی های بیشتری پیرامون ماجرای زندگی و آثار ارنو روبیک را می توان به زبان انگلیسی در تارنماهای گوناگون یافت.
٢- بی تردید بررسی زندگی و آثار ارنو روبیک تنها در یک نوشتار نمی گنجد و این امر نیازمند پژوهش های گسترده تری است. 
دکتر منوچهر سعادت نوری

  منابع و مآخذ
ماجرای زندگی ارنو روبیک: تارنمای دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا
مکعب روبیک: تارنمای دل نوشته های عاشقانه - تارنمای بیتوته
اسرار مکعب روبیک: دکتر سیاوش شهشهانی، نشر نو، تهران، ۱۳٦۱
راه حل ساده برای مکعب روبیک: جیمز جی. نورس، ترجمه ی محسن کاس نژاد، نشر هزار ققنوس، تهران، ۱۳۸۸
حل مکعب روبیک : تارنما های گوناگون
مکعب روبیک - مکعب روبیک چهل ساله شد: تارنمای یوتیوب   
ارسال شده توسط در
اشتراک در: پست‌ها (Atom)