دکتر
محمد ملکی (زاده ی ۲۰ تیر ۱۳۱۲ – درگذشته ی ۱۲ آذر ۱۳۹۹)، فعال حقوق بشر، نویسنده و نخستین رئیس دانشگاه تهران بعد از پیروزی انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ بود. قدسی میر معز (درگذشته ی تیر ماه ۱۳۹۹) همسر وی بود و عمار ملکی نویسنده و سراینده، فرزند آنهاست. باید یادآور شد که هم اکنون عمار ملکی، استادیار علوم سیاسی در دانشگاه تیلبرگ هلند و مدیر مؤسسه ی پژوهشی گمان است.
محمد ملکی فرزند حسین در بیستم تیرماه ۱۳۱۲ در تجریش شمیران به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در تجریش و دارالفنون گذراند و سپس در دانشکده ی دامپزشکی دانشگاه تهران ادامه تحصیل داد و در سال ۱۳۴۰ در رشته ی بهداشت و صنایع غذایی فارغ التحصیل شد. وی بلافاصله به تدریس در دانشگاه تهران مشغول گردید و دوره های تخصصی این رشته را در اتریش و انگلستان گذراند
محمد ملکی از سال ۱۳۳۰ فعالیت های سیاسی را در سال های آخر دبیرستان آغاز کرد و در جنبش های دانشجویی و نهضت مقاومت ملی و جبهه ملی اول ادامه داد و از فعالین بود... بعد از پیروزی انقلاب ۵۷ با اصرار محمود طالقانی و حکم شورای انقلاب، مسئولیت ریاست دانشگاه تهران را قبول کرد. دوران سرپرستی دانشگاه تهران توسط محمد ملکی تنها دوره‌ای بود که با اصرار وی به صورت شورایی متشکل از اساتید، دانشجویان و کارمندان اداره می‌شد و این شوراها، خود رئیس دانشکده و درنهایت رئیس دانشگاه را تعیین می‌کردند که ایشان پس از تشکیل این شوراها مجدداً به ریاست دانشگاه انتخاب شد. با مخالفت و انتقادی که xxxxxدکتر محمد ملکی در جهت بسته شدن دانشگاه‌ها مطرح کرد، در ۱۲ تیرماه ۱۳۶۰ بدون ارائه مجوز و ذکر اتهام بازداشت و مدت ۵ سال را در زندان جمهوری اسلامی به سر برد. دکتر محمد ملکی در مصاحبه‌ای در مورد انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۶ در ایران برخی از نظریات سیاسی خود را نیز اظهار داشت
*
برخی از تالیفات و آثار او
شورا در اسلام
دانشگاه و جای امپریالیسم
دیروز و امروز
*
مبارز خستگی ناپذیر راه آزادی
خبر
درگذشت محمد ملکی را عمار ملکی، پسر او رسانه ای کرده است. عمار ملکی با انتشار یک پست توییتری پدر خود را "مبارز خستگی‌ناپذیر راه آزادی" خوانده است
نوشتارهایی درباره او و به یاد او
ده
(۱۰) " ملکی" در عرصه ی سیاست و دانش و هنر ایران: نوشته ی دکتر منوچهر سعادت نوری
مردی بزرگ در بدرقه ای پرشور وسنت شکن: نوشته ی ابوالفضل محققی
او سراَفراز زیست/
پاس‌داشتِ دکتر محمد ملکی: نوشته ی علی آزاد
بیانیه جمعی از فعالان سیاسی، مدنی و اجتماعی
در گرامی داشت نام مانای دکتر محمد ملکی مبارز راه آزادی و سعادت مردم ایران
*
یادداشت پایانی
زنده یاد دکتر محمد ملکی متاسفانه در ۱۲ آذر ۱۳۹۹ در سن ۸۷ سالگی به علت کهولت سن در تهران درگذشت. روح و روانش شاد و یادش گرامی باد
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
بخش های پیشین
مجموعه ی یاد نامه ها
===========
