ماجرای زندگی او
سِر پِرسی مولس‌وُرث سایکس (زادهٔ ۲۸ فوریهٔ ۱۸۶۷ / ۱۲۴۶ ش - درگذشتهٔ ۱۱ ژوئن ۱۹۴۵ / ۱۳۲۴ ش) ژنرال، نویسنده، و جغرافی دان انگلیسی بود. سایکس در سال ۱۸۹۲ م در هنگ های ارتش هندوستان خدمت کرد و در آنجا با زبان فارسی آشنا شد. دو سال بعد به ایران آمد و کنسولگری انگلیس در کرمان را به راه انداخت. در سال ۱۸۹۸ م کنسولگری سیستان را بنا نهاد. در سال ۱۹۰۱ در جنگ‌های ترانسوال آفریقا شرکت کرد. بین سال های ۱۹۰۵ تا ۱۹۱۳ سرکنسول انگلیس در خراسان بود. در سال ۱۹۱۵ سرکنسول ترکستان چین بود. در سال ۱۹۱۶ به فرماندهی پلیس جنوب ایران منصوب شد و به جنوب ایران آمد... وی سرانجام در سال ۱۹۱۸ از ایران احضار شد. سایکس از سال ۱۲۷۱ هجری خورشیدی (پیش از مشروطهٔ در ایران) تا سال ۱۲۹۷ (اواخر جنگ جهانی اول) که در ایران و بلوچستان بود و اطلاعات گران‌بهایی از این مناطق به‌دست آورد. معروف‌ترین کتاب او تاریخ ایران در ۲ جلد است. دیگر آگاهی ها: زادگاه - برامپتون، کنت، انگلستان/ همسر - اِولینستون/ فرزندان - شش فرزند : بخش فارسی ویکی پدیا
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D8%B3
سرپرسي سايكس خاورشناس مشهور انگليسي از سال ۱۸۹۲ با سمت افسر هنگ دوم نيزه‌دار (از هنگ‌هاي مشهور انگليسي) مسافرت‌هاي خود را در آسياي مركزي، ايران و بلوچستان آغاز كرد. در سال كنسولگري انگليس را در كرمان تاسيس كرد و دو سال بعد از آن در كميسيون مرزي ايران و بلوچ ماموريت يافت و در همان سال مسافرتي در حوزه كارون كرد. در سال ۱۸۹۷مامور پذيرايي و مصاحبت والاحضرت ناصرالملك شد كه در آن زمان به عنوان نماينده مخصوص به لندن عزيمت مي‌كرد. در سال ۱۸۹۹ كنسولگري انگليس را در سيستان تاسيس و در سال ۱۹۰۱ به عنوان فرمانده هنگ (مونتگامري شاير تيومانري) در جنگ بوئر شركت كرد و در همين جنگ مجروح شده، به پاس فداكاري‌هايي كه از خود در آن جنگ‌ها نشان داده بود، به اخذ مدال و نشان‌هاي افتخار نايل آمده و در اعلاميه‌هاي وزارت جنگ يا احكام نظامي از وي قدرداني شد.... سرپرسی سایکس در اکتبر ۱۸۹۳ پس از آنکه کنسولگری انگلیس را در کرمان تأسیس نمود در هنگام جشن تولد ناصرالدین شاه به تهران آمد و به حضور شاه می رسد، خود وی در این باره می نویسد: «وزیر مختار بریتانیا نگارنده را حضور ناصرالدین شاه معرفی کرد و او نیز راجع به نقاط دور دست کشور خود سؤالات مفصلی از من نمود و از توضیحات این جانب اظهار مسرت و خوش وقتی کرد و گفت اخباری که افسران انگلیسی در اختیار من می گذارند، به مراتب مفیدتر از اطلاعات مأمورین ایران می باشد». سرپرسی سایکس جمعاً شش بار به ایران مسافرت کرده است
http://www.iketab.com/books.php?Module=SMMPBBooks&SMMOp=BookDB&SMM_CMD=&BookId=117433
در ۱۹۱۵ به سرکنسولگری ترکستان چین تعیین شد، در اثنای همین ماموریت بود که در ژانویه ۱۹۱۶ به او دستور داده شد که بی درنگ روانه دهلی گردد. او در دهلی به فرماندهی پلیس جنوب ایران منصوب گردید و بلافاصله عازم ایران شد. کریستوفر سایکس در کتاب «واسموس یا لارنس آلمانی» دربارۀ چگونگی واهداف این ماموریت می نویسد: «سرپرسی سایکس مامور بود که نظم وانضباط را در قوه جدید التاسیس از هرجهت تقویت کند تا افراد پلیس جنوب ماموریت های محوله را بی چون وچرا به نحو احسن انجام دهند شاید بعضی باور نکنند که سایکس برای انجام ماموریت فقط به سه نفر انگلیسی و بیست و پنج سوار هندی روانه ایران شد و اسلحه و مهمات او تنها عبارت از یک عراده توپ کوهستانی ویک دستگاه توپ مسلسل بوده است. سایکس در ۱۶ مارس ۱۹۱۶ میلادی در بندرعباس پای به خشکی نهاد و هدف از این ماموریت به گفته ی خود سایکس ایجاد نیرویی بود از افراد محلی به منظور احیای نظم و قانون در خدمت منافع روس و انگلستان. وی در ظرف بیست وچهار ساعت، پنجاه و سه تن سرباز استخدام نموده بلافاصله با تشریفات خاصی پرچم اداره پلیس جنوب را به اهتزاز در می آورد و همین که اسلحه و مهمات به اندازه کافی تامین می شود یک تیپ در کرمان و یک تیپ در فارس و یک هنگ در بندرعباس مستقر می سازد. درزمان نخست وزیر وثوق الدوله ژنرال سرپرسی سایکس فرمانده پلیس جنوب توانست در عرض هشت ماه کرمان و سیستان و بلوچستان و تقریبا کلیه نواحی جنوب ایران را از وجود عناصر آلمانی پاک ومجدداً تحت نفوذ بریتانیا در آورد.
http://uotab.persianblog.ir/tag/%D8%B3%D8%B1%D9%BE%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D8%B3_%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%B4%D8%B1%D9%82_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C
برخی از آثار او
۱ - سفرنامه ژنرال سرپرسی سایکس يا ده هزار میل در ایران: این کتاب در سال ۱۹۰۲ میلادی در لندن انتشار یافته و مولف (سرپرسی سایکس) آن را به لرد کرزن نایب السلطنه ی وقت هندوستان تقدیم کرده است. سفرنامه ژنرال سرپرسی سایکس توسط روانشاد حسین سعادت نوری به فارسی ترجمه و با تجدید نظر و حواشی و تعلیقات و فهارس در سال ۱۳۶۳ برای سومین بار در تهران چاپ و منتشر شده است,
۲ - تاریخ کرمان: که در واقع خلاصه ی دو فصل از كتاب ده هزار ميل در ايران مي باشد و توسط «نصرالله خان نواب شيرازي» مترجم كنسولگري انگليس در كرمان ترجمه و به وسيله «افضل الملك روحي كرماني» تصحيح و به سعي و اهتمام ابوتراب بن موسي ملقب به «مستعان الملك» درمحرم سال ۱۳۲۲ قمري با چاپ سنگي به صورت جزوه در هفتاد و هشت صفحه كوچك در كرمان چاپ شده است.
۳ . تاريخ مفصل ايران: در دو جلد كه به وسيله آقاي «محمد تقي فخر داعي گيلاني» ترجمه و تا كنون سه بار در تهران به چاپ رسيده است.
۴ . كشاورزي در خراسان: كه در سال ۱۹۱۰ م. توسط دولت هندوستان منتشر شده است.
۵ . افتخار علم تشيع: كه در حقيقت شرح مشاهدات سايكس همراه با «خان بهادر احمد خان» مي باشد و در سال ۱۹۱۰ م. انتشار يافته است.
۶ . تاريخ افغانستان. ۷. تاريخ اكتشافات عالم. ۸ . واحات و صحاري آسياي مركزي.
۹ - تاریخ مختصر ایران: که در سال ۱۳۱۲ خورشیدی توسط روانشاد حسین سعادت نوری به فارسی ترجمه و در اصفهان منتشر شده است: برگرفته از كتاب "سفرنامه ژنرال سرپرسی سایکس" و برخی از تارنماها
http://www.qumpress.ir/lib.php?code=160000000030&radif=15
مروري بر كتاب سفرنامه ژنرال سرپرسی سایکس يا ده هزار میل در ایران: ژنرال سرپرسی سایکس در كتاب خود، تمامي ادوار تاريخ ايران را با مراجعه به اكثر منابع قديم و جديد رومي، يوناني، سرياني، ارمني و عربي به‌نحو جامعي شرح و توضيح داده است. جهانگردان زيادي ايران را سياحت كرده، در اطراف مسايل تاريخي، سياسي و اجتماعي تجسس، تدقيق و تحقيق كرده‌اند، ولي سخن اينجاست كه وسايل و اسباب گردآوردن مطالب درست و كسب اطلاعات صحيح مصون از لغزش و خطا به قدري براي اين دانشمند فراهم بوده كه در دسترس هيچ‌يك از همكاران اروپايي وي نبوده است. چنانچه خود او در مقدمه يكي از تاليفات خويش مربوط به ايران شرحي در اين خصوص نگاشته، از جمله چنين مي‌نويسد: «نگارنده با كمال جرات ادعا مي‌كند كه از نسل حاضر هيچ انگليسي، حتي هيچ اروپايي ديگري بهتر و بيشتر از اينجانب به سير و سياحت نواحي شرقي و جنوبي ايران موفق نشده، از طرفي موقعيت و رتبه رسمي نويسنده بهترين وسيله براي ملاقات طبقات منوره اهالي و كسب اطلاعات عاري از خطا بوده است كه خود اين نعمت كمتر نصيب ديگر سياحان خارجي مي‌شود.» كتاب حاضر سفرنامه‌اي به شكل معمول نيست كه شرح سير و سياحت در سرزمين ايران باشد. اين كتاب سفرنامه‌اي است در طول زمان، كه همه ادوار تاريخي ايران را مرتب و مسلسل و نيز كامل و تمام تشريح مي‌كند. فصول اوليه كتاب مربوط به جغرافياي ايران و نيز بابل و ايلام است كه متضمن مطالب عالي و تحقيقات كافي است. بهترين فصول اين كتاب فصل‌هايي است كه در آنها از مسايل و امور اجتماعي كشور صحبت شده است. در اين فصول از عادات و اخلاق، قوانين و رسوم، شاه و دربار، ارتش، موقعيت زنان، زبان و ادبيات، دين و فرهنگ، معماري، پيشه و هنر خاصه هنرهاي زيبا بحث شده است. وي در شرح احوال ايرانيان قديم اخلاق ملي ما را ستوده و مي نويسد: «ميهمان‌نواز، كريم، بخشنده و بلندنظر بوده‌اند.» از ديگر خصوصيات كتاب، مباحث ادبي، فني و بالاخره اجتماعي كتاب است. او پيشرفت حيرت‌انگيز ايران در كشيدن صورت گل‌ها، اشكال هندسي و نقوش درهم را ستوده و بسياري از نقوش پرده‌ها، كاغذهاي ديواري (نقشه‌دار) و بعضي ديگر از اشياي كارخانه‌هاي انگلستان را اقتباسي از نقوش قالي‌هاي ايراني مي‌داند: علي رنگچيان
http://old.sharghdaily.ir/news/91/05/02/37609.html
انگیزه های سایکس در تالیف تاریخ ایران: هر چند در اغلب آثاری که از سرپرسی سایکس نام برده شد، میتوان ردپایی از نوع نگاه او درباره مردم ایران پیدا کرد، اما مسلماً بینش تاریخی ویا تاریخ نگاری او بیشتر در کتاب تاریخ ایران وی تبلور یافته است. نخستین هدفی که خود سرپرسی سایکس در تالیف کتاب مذکور مطرح می کند جبران خلافی است که در مدت یکصد سال اخیر از عدم تدوین چنین کتابی به وجود آمده است. آنچه از محتوای مطالب کتاب او می توان فهمید، انگیزه های گوناگونی است که به صورت آشکار وپنهان به آن ها اشاره شده است.سرپرسی سایکس انگیزه نخست خود از تدوین این کتاب را آگاهی بخشیدن به هم قطاران خویش که در ایران وکشورهای مجاور آن مشغول خدمت بودند، می داند. البته به نظر می رسد که دراین هدف سایکس، دو دلیل توجیهی مدنظر بوده است، نخست این که مامورین دولت انگلیس با آگاهی وشناخت کافی از موقعیت جغرافیایی، تاریخی، فرهنگی و دینی منطقه بهتر می توانستند به ماموریت خود جامه عمل بپوشانند، دوم این که سایکس در مطالعات گسترده خود به این نتیجه رسیده بود که ایران در تاریخ گذشته خود(پیش و بعد از اسلام) در تحولات و روابط سیاسی، تجاری و فرهنگی کشور های آسیایی وحتی در کشورهای اروپایی (از طریق یونان و روم در پیش از اسلام واز طریق جنگ های صلیبی بعد از اسلام) نفوذ و تاثیر قابل ملاحظه ای داشته است
http://uotab.persianblog.ir/tag/%D8%B3%D8%B1%D9%BE%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D8%B3_%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%B4%D8%B1%D9%82_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C
برخی نظریات او
۱ - ژنرال سرپرسی سایکس از پیامبر اسلام می گوید
https://www.youtube.com/watch?v=LbAFS9J8kwM
۲ - ژنرال سرپرسی سایکس درباره ی ایران مي نويسد
«ایران در مدت چندین قرن براحوال یونان و دولت روم و بالنتیجه براحوال اروپا تاثیر و نفوذ کلی داشته است» / «اروپاییان و آمریکاییان پی به تاثیر عمیقی بردند که ایران در تمدن و صنایع وفنون ما در ادوار گذشته داشته است».
http://uotab.persianblog.ir/tag/%D8%B3%D8%B1%D9%BE%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D8%B3_%D9%85%D8%B3۳%D8%AA%D8%B4%D8%B1%D9%82_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C
۳ - ژنرال سرپرسی سایکس درباره ی ایرانيان در پایان کتاب ده هزار میل در ایران مي نويسد
" ایرانیان از هر جهت بر تمام مردم مغرب آسیا برتری دارند و گفته ی رالینسون را که می گوید هيچ يك از ملل اين قاره بزرگ در تيزهوشي وبلند فكري به پاي ايرانيان نمي رسند را تأييد نموده است": برگرفته از كتاب "سفرنامه ژنرال سرپرسی سایکس" و برخی از تارنماها
https://www.google.com
برخی نظریات درباره ی او
سرپرسی سایکس یکی اژ چهره‌های برجستهء شرق‌شناسی و ایران‌شناسی انگلستان است که در دوران حیات خود تحقیقات و مطالعات گسترده‌ای در حوزهء شرق‌شناسی و ایران‌شناسی داشته است. او نزدیک به نیم قرن از عمر خود را در کشورهای آسیایی و آفریقایی سپری کرد که حداقل ۲۵ سال از آن در ایران بوده است. ضرورت مسئولیت‌های سیاسی و نظامی سایکس در ایران از یک سو،و علاقه و همت او در تحققات و مطالعات از سوی دیگر، وی را ناگزیر به سفرهای طولانی کرد که حداقل شش بار آن به ایران بوده و در طی این مسافرت‌ها، اقدام به تحقیقات گسترده و همه‌جانبه کرد و اطلاعات ارزشمند و مفیدی جمع آوری نمود. کثرت و تنوع آثار او در حوزه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، دینی و به ویژه تاریخ و جغرافیا، نشانی از وسعت و عمق اطلاعات و همت و پشتکار وی دارد: هاشم آقاجری و ذ. محمدی - مجله ی علوم انسانی دانشگاه الزهرا - تابستان ۱۳۸۵- شماره ۵۹
http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/820947
۱ - ژنرال سرپرسی سایکس از پیامبر اسلام می گوید
https://www.youtube.com/watch?v=LbAFS9J8kwM
۲ - ژنرال سرپرسی سایکس درباره ی ایران مي نويسد
«ایران در مدت چندین قرن براحوال یونان و دولت روم و بالنتیجه براحوال اروپا تاثیر و نفوذ کلی داشته است» / «اروپاییان و آمریکاییان پی به تاثیر عمیقی بردند که ایران در تمدن و صنایع وفنون ما در ادوار گذشته داشته است».
http://uotab.persianblog.ir/tag/%D8%B3%D8%B1%D9%BE%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D8%B3_%D9%85%D8%B3۳%D8%AA%D8%B4%D8%B1%D9%82_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C
۳ - ژنرال سرپرسی سایکس درباره ی ایرانيان در پایان کتاب ده هزار میل در ایران مي نويسد
" ایرانیان از هر جهت بر تمام مردم مغرب آسیا برتری دارند و گفته ی رالینسون را که می گوید هيچ يك از ملل اين قاره بزرگ در تيزهوشي وبلند فكري به پاي ايرانيان نمي رسند را تأييد نموده است": برگرفته از كتاب "سفرنامه ژنرال سرپرسی سایکس" و برخی از تارنماها
https://www.google.com
برخی نظریات درباره ی او
سرپرسی سایکس یکی اژ چهره‌های برجستهء شرق‌شناسی و ایران‌شناسی انگلستان است که در دوران حیات خود تحقیقات و مطالعات گسترده‌ای در حوزهء شرق‌شناسی و ایران‌شناسی داشته است. او نزدیک به نیم قرن از عمر خود را در کشورهای آسیایی و آفریقایی سپری کرد که حداقل ۲۵ سال از آن در ایران بوده است. ضرورت مسئولیت‌های سیاسی و نظامی سایکس در ایران از یک سو،و علاقه و همت او در تحققات و مطالعات از سوی دیگر، وی را ناگزیر به سفرهای طولانی کرد که حداقل شش بار آن به ایران بوده و در طی این مسافرت‌ها، اقدام به تحقیقات گسترده و همه‌جانبه کرد و اطلاعات ارزشمند و مفیدی جمع آوری نمود. کثرت و تنوع آثار او در حوزه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، دینی و به ویژه تاریخ و جغرافیا، نشانی از وسعت و عمق اطلاعات و همت و پشتکار وی دارد: هاشم آقاجری و ذ. محمدی - مجله ی علوم انسانی دانشگاه الزهرا - تابستان ۱۳۸۵- شماره ۵۹
http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/820947
تهیه و تدوین:
دکتر منوچهر سعادت نوری
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2016/01/blog-post_18.html
دکتر منوچهر سعادت نوری
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2016/01/blog-post_18.html
General Sir Percy Sykes, the British Scholar of Iranian History and Geography
Abstract: His Life Story/ His Works: Books, Articles and Lectures, etc., About his Famous Book of Ten Thousand Miles in Persia or Eight Years in Iran translated to Persian by Hosayn, Saadat Nouri/ Some of his Remarks: 1. On Prophet Muhammad 2. On Iran and Iranians
Collected and Prepared By
Manouchehr Saadat Noury, PhD
Abstract: His Life Story/ His Works: Books, Articles and Lectures, etc., About his Famous Book of Ten Thousand Miles in Persia or Eight Years in Iran translated to Persian by Hosayn, Saadat Nouri/ Some of his Remarks: 1. On Prophet Muhammad 2. On Iran and Iranians
Collected and Prepared By
Manouchehr Saadat Noury, PhD
بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها
