۱۳۹۶ اردیبهشت ۲, شنبه

ایرانیان در پهنه ی سرزمین نیاکان آریایی: ۷۶ - منظومه ی زرتشت پیامبر آریایی


(مجموعه سروده هایی درباره ی زرتشت):
دقیقی چار خصلت برگزیده/ به گیتی از همه نیکی و زشتی
لب یاقوت ‌رنگ و نالهٔ چنگ/ می خوش ‌رنگ و دین زردهشتی
یکی زردشت وارم آرزو هست/ که پیشت زند را برخوانم از بر
به یزدان که هرگز نبیند بهشت/ کسی کو ندارد ره زردهشت: دقیقی توسی
*
به شاه کیان گفت زردشت پیر/ که در دین ما این نباشد هژیر
که باجی دهی تو به سالار چین/ نه اندر خور دین ما باشد این... :  حکیم فردوسی توسی
*
پیمبر براهیم بود آن زمان/ بُدش نام زردشت از آسمان
به صحفش بر این خورد سوگند نیز/ بدان دو گوا داد بسیار چیز... : اسدی توسی
*
غیر تو هر چه خوشست و ناخوشست/ آدمی سوزست و عین آتشست
هر که را آتش پناه و پشت شد/ هم مجوسی گشت و هم زردشت شد... : مولوی
*
چو گل سوار شود بر هوا سلیمان وار/ سحر که مرغ درآید به نغمه داوود
به باغ تازه کن آیین دین زردشتی/ کنون که لاله برافروخت آتش نمرود... : حافظ
*
به رخشنده آذر، اوستا و زند/ به خورشید روشن، به چرخ بلند
یه یزدان، که اهریمنش دشمن ست/ به زردشت، کو خصم اهریمن ست
که از روم و رومی نمانم نشان/ شوم به سر هر دو آتش فشان... : نظامی گنجوی
*
ز رنج و زحمت عالم به جام می در آویزم/ که جام می تواند برد یک دم عالم از یادم
الا ای پیر زردشتی به من بربند زناری
که من تسبیح و سجاده ز دست و دوش بنهادم... :  حکیم سنایی
*
چند سوزی ایکه می سازی کباب/ بس کن آخر کاین دل خونین بسوخت
کام جان از قبلهٔ زردشت خواه/ گر دلت چون آذر برزین بسوخت...: خواجوی کرمانی
*
به نام آنکه در شأنش کتاب است / چراغ راه دینش آفتاب است
مهین دستور دربار خدایی / شرف بخش نژاد آریایی
دوتا گردیده چرخ پیر را پشت / پی پوزش به پیش نام زرتشت
به زیر سایه‌ی نامش توانی / رسید از نو به دور باستانی
ز هاتف بشنود هر کس پیامش/ چو عارف جان کند قربان نامش... : عارف قزوینی
*
آمد بهار اي نازنين، گيتي به کام خويش بين/ بر گير شادان ساتکين، بشنو سرودي دلنشين
در فروردين جامي ز مي ، ياد آورد از فر کي/ وز زرتشت نيک پي، پيغمبر ايرانزمين
مردي ز ما در باستان ، بر خاست از آذربايجان/ از دوده اسپنتمان ، وز خاندان آبتين
گفتا که من پيغمبرم ، زرتشت والا گوهرم/ فرخنده پيک داورم ، وخشور دين راستين
دستور مينو بارگاه، آرم سوي گشتاسپ شاه/ باشد مرا يار و پناه، آن مرد با تخت و نگين
رخشنده پندار آمدم ، زيبنده گفتار آمدم
فرخنده کردار آمدم ، آري بود پيک اين چنين...: ابراهيم پور داوود
*
شد کشور ایران چو یکی باغ شکفته/ از ساحل جیحون همه تا ساحل اروند
مرغان سخن پارسی آغاز نهادند/ از بندر شاهی همه تا بارهٔ دربند
هرمزد چنین ملک گرانمایه به ما داد/ زردشت بیاراستش از حکمت و از پند
گر فر کیان باز به ما روی نماید/ بیرون رود از کشور ما خواری و آفند: ملک ‌الشعرای بهار
*
ای جلوه گاه آتش زردشت/ شب گرچه در مقابل من ایستاده است
چشمانم از بلندی طالع به سوی توست
وز پشت قله های مه آلوده ی زمین/ در آسمان صبح تو پیداست اخترم
ای ملک بی غروب/ ای مرز و بوم پیر جوانبختی/ ای آشیان کهنه ی سیمرغ
یک روز، ناگهان چون چشم من ز پنجره افتد به آسمان
می بینم آفتاب تو را در برابرم: نادر نادرپور
*
 این شکسته چنگ بی قانون/ رام چنگ چنگی شوریده‌ رنگ پیر گاه گویی خواب می بیند
خویش را در بارگاه پر فروغ مهر/ طرفه چشم اندازِ شاد و شاهد زرتشت
یا پریزادی چمان سرمست
در چمن زاران پاک و روشن مهتاب می بیند... : مهدی اخوان ثالث
*
خاموش گشته در من/ آن پر شکوه شعله ی خشم ستاره سوز
ای خوبتر بیا/ این شعله ی نهفته به دهلیز سینه را
چون آتش مقدس زردشت برفروز... : حمید مصدق
*
من آنچه از آتش به خاطرم باقی است/ فروغ مشعل همواره تاب زرتشت است
شراب روشن خورشید و گونه ی ساقی است
سرود حافظ و جوش درون مولانا ست/ خروش فردوسی است
نه انفجار فجیعی که شعله سیال/ به لحظه ای بدن صد هزار انسان را
بدل کند به زغال/ همه زمانه دگر گشته است
نه آفتاب حقیقت/ نه پرتو ایمان/ فروغ راستی از خاک رخت بربسته است
و آدمی افسوس/ به جای آنکه دلی را ز خاک بردارد
به قتل ماه کمر بسته است... : فریدون مشیری
*
من در سفر بودم از آن هنگام که آریا از کوهستان های کبود/ از مشعل پر تلاطم زرتشت
به سوی دامنه ها و جلگه ها و به سوی دشت های زرین سرازیر شد
از آن هنگام که سفر در نبض زمین تپیدن گرفت و از آن هنگام که سفر زندگی آغاز شد
من در سفر زیسته ام/ من با سفر زاده شده ام... : منوچهر آتشی
*
باختر سو تاختگاهم : دشتهای روم/ مرز خاور سوی فرمانم : دیار چین
شعله می زد در نگاهم آتش زردشت/ تازیانه می زد مغرور بر دریا
با شکوه شوکت دیرین/ پیش آهنگ سپاهم صد هزاران گرد رویین تن
با درفش کاویان جاودان پیروز/ تیغ هاشان بر گذشته از حریر ابر
سر به سر روی زمین زیر نگین من
من به رویای نجیب و مهربان خویش شادمان بودم
همچو موج برکه ای با خلوت مهتاب در نجوا
در شبستان خیال خویش بیرون از زمین و آسمان بودم... : دکتر شفیعی کدکنی
*
من نمی گویم چنان یا این چنینم/ ‌کیستم من زاده ی ايران زمینم
کشور_ افسانه‌ های باستانی/ خطه ای من برتر از ايران نبینم
یادگاری از تمدن ‌های ‌ایلام/ مانده ایمن از گزند چرخ ایام
مهد مانی مرز مزدک بوم زرتشت
سرزمین حافظ و ‌رومی وخیام...: دکتر منوچهر سعادت نوری
*
زرتشت بیا که با تو امید آید/ شب نیز صدای پای خورشید آید
تاریخ اگر دوباره تکرار شود/ کعبه به طواف تخت جمشید آید: ایرج زبردست
تهیه و تدوین:
دکتر منوچهر سعادت نوری

همچنین نگاه کنید به
" زَرتُشت یا زَردُشت یا اشوزَرتُشت": نوشتاری از همین تدوین کننده پیرامون "نخسیتن سرایندگان آریائی": تارنمای گزیده ای از نوشتارها
" زَردُشت": لغت نامه ی دهخدا/ تارنمای واژه نامه ی پارسی ویکی
" گاتها سروده های اهورايی زرتشت" : تارنمای ویکی‌پدیا
" آرمان عشقی از زبان زرتشت در رستاخیر شهریاران ایران " / تدوین از شاهین سپنتا: تارنمای ایران بوم
"چنین گفت زرتشت": نام کتابی فلسفی و شاعرانه است که فریدریش نیچه فیلسوف و شاعر آلمانی آن را طی سال‌های ۱۸۸۳ تا ۱۸۸۵ نگاشته‌ است. شخصیت اصلی این رمان فلسفی شخصی به نام «زرتشت» است که نامش از زرتشت پیامبر گرفته شده‌است. نیچه در این کتاب عقاید خود را از زبان این شخصیت بیان داشته ‌است... ترجمه‌ی فارسی این کتاب را داریوش آشوری انجام داده و نشر آگه به چاپ رسانده است. موسسه‌ی نوین کتاب گویا نیز همین ترجمه را با روایت‌گری افشین یداللهی و آهنگ‌ سازی حمیدرضا یراقچیان تولید و منتشر کرده است: تارنمای ویکی‌پدیا
" دوغدو مادر زرتشت": نوشتاری از همین تدوین کننده پیرامون "زنان نامدار ایران": تارنمای گزیده ای از نوشتارها
*
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2017/04/blog-post_22.html
 بخش های پیشین ایرانیان درپهنه ی سرزمین نیاکان آریایی

۱۳۹۶ اردیبهشت ۱, جمعه

یک آوا و بسا صدا: ۳۰ - ترانه ی " روزگار"


اجراها
الهه - روزگار عاشقی
https://www.youtube.com/watch?v=cXx9fvQ3yYU
لیلا فروهر - یه روزگار یه وقتی
https://www.youtube.com/watch?v=wp7pc8PMaP0
https://www.youtube.com/watch?v=71XKNBkphBo
لیلا فروهر - روزگار عشق
https://www.youtube.com/watch?v=nm3qxgmvuVo
احمد شاملو -روزگار غریبی ست نازنین
https://www.youtube.com/watch?v=KNI9K5uCrYM
داریوش - روزگار غریبیست
https://www.youtube.com/watch?v=MGkz7xj7PR4
داریوش_ روزگار نامهربون
https://www.youtube.com/watch?v=ODB_D4d1TLc
معین - ای روزگار لعنتی من بهت دست رفاقت نمیدم
https://www.youtube.com/watch?v=IW9NI9Qeiss
امید - روزگار
https://www.youtube.com/watch?v=vpnUovkDsy8
فریبرز نامداری - قصه ی روزگار
https://www.youtube.com/watch?v=4BcjWJ4HH2E
فتانه ,, چه روزگار غریبی
https://www.youtube.com/watch?v=t9Do8IEXfiY
تهیه و تدوین:
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
همچنین نگاه کنید به
" روزگار" در زنجیری از سروده های یک سراینده
http://saadatnoury.blogspot.ca/2017/04/blog-post_21.html
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2017/04/blog-post_21.html
بخش های پیشین مجموعه ی یک آوا و بسا صدا

۱۳۹۶ فروردین ۲۹, سه‌شنبه

نگاهی به کتاب " آمریکا در جنگ با خویش" و اشاراتی به سیاست های ترامپ


" آمریکا در جنگ با خویش" عنوان کتابی است که " هنری ژیرو" آن را در سال ۲۰۱۶ تالیف و منتشر کرده است. هنری ژیرو پژوهشگر، استاد دانشگاه، نویسنده و نظریه پرداز آمریکایی کانادایی است.
وی متولد ۱۸ سپتامبر ۱۹۴۳ و یکی از بنیانگذاران نظریه ی " تدریس انتقادآمیز و خرده ‌گیرانه " است. هنری ژیرو از سال ۲۰۰۴ تاکنون استاد دانشگاه مک مستر بوده است. دانشگاه مک‌ مستر یک دانشگاه دولتی است که در شهر همیلتون استان انتاریو کانادا قرار دارد. در سال ۲۰۰۷ تورنتو استار (روزنامه ی کانادایی که در سال ۲۰۱۱ به عنوان پرشمارگان ‌ترین روزنامه کانادا شناخته شد) پروفسور هنری ژیرو را به عنوان یکی از ۱۲ نفر کانادایی نام برد که توانسته اند در چگونه اندیشیدن بشر موثر باشند: نوشتاری از همین نگارنده با استفاده از منابع گوناگون
زندگی و آثار" هنری ژیرو" مولف کتاب "آمریکا در جنگ با خویش"/ به زبان انگلیسی
۱ - تارنمای رسمی هنری ژیرو
۲ - تارنمای ویکی پدیا
چکیده ای از کتاب "آمریکا در جنگ با خویش"
" هنری ژیرو" در کتاب "آمریکا در جنگ با خویش" می‌ کوشد خشونت جاری در ایالات متحده را از کمپین دونالد ترامپ تا مرگ ساندرا بلاند بکاود و معتقد است تنها از طریق سرمایه‌گذاری اجتماعی گسترده در دموکراسی و نظام آموزشی است که می‌توان به خیر عمومی رسید. او می‌نویسد «بسیارند مردمی که پذیرفته‌اند، صرف‌نظر از نقش نیروهای ساختاری گوناگون، سرنوشت‌شان کاملا در گرو مسئولیت فردی است. این ایدئولوژی که در بوق و کرنا می‌شود و مورد علاقه ثروتمندان است نشان می‌دهد روابط انسانی خلاصه شده در ستیز و رقابت. امروز مردم باید در مجموعه‌ای از روابط اقتصادی به‌سر ببرند که در آن تنها الزام مبارزه برای کسب نفع شخصی است». این گرایش نگران‌کننده نه‌تنها به‌ شدت ضددموکراتیک است، بلکه دغدغه‌ های ساختاری، ریشه‌ دار و اجتماعی را در گفتار عمومی از بین می ‌برد و چیزی ایجاد می‌کند که ژیرو «بی‌قدرتی سازمان ‌یافته» می ‌نامد. ژیرو پس‌زمینه استعاره جنگ را توضیح می ‌دهد و کاربرد روزانه آن را در ایالات متحده آمریکا وا سازی می ‌کند. در آخر نیز از سیاست ممکنی می‌گوید که پیوندهای میان مجموعه مسائلی را رؤیت‌ پذیر می‌کند که دموکراسی را تضعیف کرده است... فرانکلین روزولت زمانی گفته بود «ملتی که سرزمین خود را از بین می‌برد، خود را از بین می‌برد». این اتفاقی است که به واقعی‌ترین معنای کلمه در حال وقوع است. نظام سیاسی و اقتصادی آمریکا بی‌ چون‌ و چرا دلبسته نظام بازارمحوری است که سیاره را تخریب می‌کند و بی‌ وقفه در حال تضعیف نهادهایی است که دموکراسی را ممکن می‌ سازند. آنچه از این اتفاق برمی‌آید و کتاب " هنری ژیرو"  نیز از زوایای مختلف بدان می‌پردازد این است که ایالات متحده در جنگ با خود است؛ در جنگ با آرمان ‌گرایی ‌اش، نهادهای دموکراتیکش، طبقات کارگر و متوسطش، جوانان اقلیتش، مسلمانانش، مهاجرانش و همه آنها که به حساب نمی‌آیند.... ما فقط در حال جنگ نیستیم بلکه چنانکه اتی‌ین بالیبار تأکید می ‌کند «ساکن جنگیم» و در یک فرهنگ جنگی به ‌سر می‌بریم که همه وجوه جامعه را تحت‌تأثیر قرار می ‌دهد. جنگ دیگر ابزاری در دست قدرت ‌های سیاسی نیست، بلکه شکلی از حکومت‌ کردن است، شرط عام برقراری نظم اجتماعی است- یک رابطه اجتماعی دائمی و اصل سامان ‌بخش که همه وجوه نظم اجتماعی را متاثر می‌کند. در حقیقت، ایالات متحده در چهل سال گذشته از دولت رفاه‌ پرور به دولت جنگ ‌پرور تبدیل شده. جنگ اکنون شالوده سیاست شده، آمیخته با یک جنگ بی‌جهت علیه ترور، نظامی‌کردن زندگی روزمره و نوعی فرهنگ ترس- اینها مهم‌ترین کارکردهای تنظیمی‌ جنگ‌ اند. سیاست به یک ماشین جنگی همه‌ جانبه تبدیل شده که هرچه را تابع بنیادگرایی‌ های‌ اقتصادی، مذهبی، آموزشی و سیاسی‌ اش نباشد به طرز وحشیانه‌ ای لت‌ و ‌پار می‌ کند (ترجمه: سهند ستاری): تارنمای مَدّ و مِهْ (بازتاب دهنده فضای کلی هنر و ادبیات ایران)
گفتگو با پروفسور هنری ژیرو پیرامون کتاب "آمریکا در جنگ با خویش" و مسائل روز
در برنامه ی رادیویی "ایده ها و نظریه ها"/ به زبان انگلیسی: تارنمای سی بی سی
نظریاتی پیرامون کتاب " آمریکا در جنگ با خویش" و اشاراتی به سیاست های ترامپ
هنری ژیرو در کتاب "آمریکا در جنگ با خویش" دونالد ترامپ را مظهر خودکامگی و خواستار انضباط و اطاعت کامل، خوانده و به عبارت دیگر معتقد است که با این روش نمی توان حافظ و نگهبان "دموکراسی" بود. به نظر وی ترامپ مظهر یک جامعه ی وحشت زده است که بطور مدام "تفنگ و اسلحه" را بر 'دیپلماسی" و "دیوار سازی" را بر "پل" زدن و "ایجاد ارتباط" ترجیح می دهد/ نوشتاری از لیندا جی (ترجمه از انگلیسی): تارنمای مطالعات کتاب 
سیاست ها و جهت گیری های تازه ی ترامپ
۱ - ترامپ و کوبا: سخنگوی کاخ سفید اعلام کرد، ترامپ رئیس جمهور آمریکا قرار است بررسی جامع و کاملی را در خصوص سیاست خارجی آمریکا نسبت به کوبا انجام دهد. به نوشته ی روزنامه ایندیپندنت، شون اسپایسر، سخنگوی کاخ سفید گفت: دونالد ترامپ، قصد دارد تمامی جنبه های توافقات آمریکا با کوبا، "دشمن تاریخی اش" را بررسی کند. وی افزود: حقوق بشر یکی از اصول کلیدی سیاست اصلاح شده ترامپ نسبت به کوبا خواهد بود.... اظهارت اسپایسر حاکی از آن است که واشنگتن احتمالا موضع جدی تر و سخت تری را نسبت به کوبا اتخاذ خواهد کرد و احتمال تحریم های تجاری جدید و لغو پروازهای تجاری از آمریکا را که اخیرا اعلام شده بود، به همراه دارد: تارنمای پارسی پو
۲ - ترامپ و برخی از کشورها: در کمتر از صد روزی که از ریاست جمهوری دونالد ترامپ در آمریکا می‌گذرد، او در موارد زیادی چهره‌ای متفاوت از آنچه در تبلیغات انتخاباتی و سخنرانی مراسم تحلیف از خود ارائه داد، به جهانانیان نشان داده ‌است. ترامپ پس از ادای سوگند ریاست جمهوری، به مردم آمریکا قول داد که به جای دخالت در امور کشورهای دیگر، بر اصلاح امور در ایالات متحده تمرکز خواهد کرد و آمریکا و مردمش را در اولویت کاری خود قرار خواهد داد. او که ضمن انتقادهای تند از سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) گفته بود این سازمان دیگر منسوخ شده است، به تازگی در دیدار با دبیرکل ناتو در کاخ سفید گفت تهدید تروریسم، اهمیت این پیمان را بیشتر کرده است. ترامپ دردوران تبلیغات انتخاباتی‌اش گفته بود که مخالفت همزمان با نیروهای دولتی سوریه و گروه داعش "دیوانگی" است و نبرد با سوریه می تواند به جنگ با روسیه منجر شود. او اخیراً و در پی انتشار ویدئویی از آنچه حمله شیمیایی نیروهای دولتی سوریه خوانده شده، اعلام کرد که نظرش درباره جنگ در آن کشور تغییر کرده است. در پی آن، جنگنده های آمریکایی یک فرودگاه تحت کنترل نیرو های اسد را بمباران کردند... ترامپ  حرف‌هایش درباره ی چین را هم پس گرفت. او که در گذشته چین را به تجاوز بازار آمریکا متهم کرده بود، به دنبال افزایش تنش در شبه جزیره کره گفت چرا باید پکن را به سوء استفاده از ارزش پول ملی‌اش متهم کرد، درحالی که چین می‌تواند به حل مشکل کره شمالی کمک کند: بخش فارسی تارنمای بی بی سی
۳ - ترامپ و ایران: رکس تیلرسون وزیر خارجه آمریکا می گوید که این کشور مشغول بازنگری جامع سیاست خود در مقابل ایران است و اخطار داد که "عدم مهار" این کشور می تواند تهدیدی علیه صلح و ثبات جهان باشد: تارنمای بی بی سی
ماتیس وزیر دفاع آمریکا در دیدار خود با ملک سلمان از نقش مخرب ایران در یمن و منطقه به شدت انتقاد کرد. او عنوان کرد که جمهوری اسلامی ایران جنگ افزار در اختیار شورشیان حوثی می‌گذارد و این نیروها از این جنگ‌افزارها علیه عربستان و نیروهای متحدش استفاده می‌کنند. ماتیس گفت: «هر جا را نگاه کنید، اگر شرارتی در منطقه دیدید، حتما زیر سر ایران است»: دویچه وله فارسی
۴ - ترامپ و کانادا: نارضایتی و حمله ی ترامپ به روابط بازرگانی بین کانادا و آمریکا در زمینه ی شیر و فراورده های لبنی، پیمان "نفتا" و غیره/ به زبان انگلیسی
 ۵ - ترامپ و عربستان سعودی: ترامپ در گفتگو با خبرگزاری رویترز گفته است که "صراحتا بگویم، رفتار عربستان سعودی با ما منصفانه نبوده چون ما برای دفاع از عربستان مقدار عظیمی پول از دست می‌دهیم": بخش فارسی تارنمای بی بی سی
همچنین نگاه کنید به
سخنان هنری ژیرو پیرامون " لیبرالیسم  نوین" و کتاب " آمریکا در جنگ با خویش"/ به زبان انگلیسی
https://www.youtube.com/watch?v=mqEuNVw8DCw
گفتگو با هنری ژیرو پیرامون "سیاست های ترامپ"/ به زبان انگلیسی
https://www.youtube.com/watch?v=Jz6FBHV8zMw

تهیه و تدوین:
دکتر منوچهر سعادت نوری

گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2017/04/blog-post_18.html
بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها

۱۳۹۶ فروردین ۲۲, سه‌شنبه

یک آوا و بسا صدا: ۲۹ - ترانه ی "نيمه شبان تنها در دل اين صحرا گمشده خود را مي جويم"


متن ترانه
(ترانه سرا: تورج نگهبان/ آهنگساز: همايون خرم)
رفت و نواي غم ز طنين ترانه من نشنود
رفت و كلامي هم دل من دگر از غم او نسرود
شد سپري عمري خبر از مَه رفته من نرسيد
بين به پيامي هم گره از دل خسته من نگشود
نيمه شبان تنها در دل اين صحرا گمشده خود را مي جويم
من كه هم آوازم با سخن سازم راز جدايي ها مي گويم
من كيَم آهي مانده به لب ها آتش عشقي در دل شب ها
راه گريزم مي بندد
خسته و تنها  ماه و ثريا  بر شب تارم  مي خندد
رفت و نواي غم ز طنين ترانه من نشنود
رفت و كلامي هم دل من دگر از غم او نسرود
در خلوت شبها تنها منم حيران به راهي نا پيدا منم
افتاده اي از پا در راه او دِلداده اي مست و رسوا منم
بي پروا منم بي پروا منم
*
اجراها
مرضیه
https://www.youtube.com/watch?v=XhL4nqw1sx4
و
https://www.youtube.com/watch?v=tIv8SVaD6qM
و
https://www.youtube.com/watch?v=eTDWw-7MD7s
عهدیه  در ده سالگی
https://www.youtube.com/watch?v=hWO6ycm5I6g
سهیل مقیمی
https://www.youtube.com/watch?v=URErtZeI920
دو دختر ایرانی
https://www.youtube.com/watch?v=xHhMPc0tDwE
*
زندگی و آثار تورج نگهبان: تارنمای ویکی پدیا

زندگی و آثار همایون خرم: تارنمای ویکی پدیا

دانستنی هایی پیرامون ترانه ی "نيمه شبان تنها"
به گفته ی خواهر تورج نگهبان از خاطرات تورج هست که: شبي "هنگامه" دختر مرضيه عازم سفر بوده مرضيه خيلي غمگين و افسرده با همايون خرم و تورج نگهبان ترانه ی نيمه شبان تنها در دل اين صحرا گمشده ي خود را مي جويم را ساختند: تارنمای فیس بوک

تهیه و تدوین:
دکتر منوچهر سعادت نوری
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2017/04/blog-post_11.html
بخش های پیشین مجموعه ی یک آوا و بسا صدا

۱۳۹۶ فروردین ۲۱, دوشنبه

پیاله نامه


در فرهنگ واژه ها
پیاله = قدح آبگینه (لغت نامه ٔ اسدی) - کاسه ٔ خرد که در آن شراب خورند و آن از شیشه و بلور بوده است - جام - پیغاله (عنصری) - قدح شراب (صحاح الفرس) - کاسه که بدان شراب زنند و آن را جام و ساغر نیز گویند (شرفنامه) - ساغر - اجانة - ایجانة (منتهی الارب) - گویا اصل کلمه یونانی است و عرب از آن فیالجه ساخته است یا اینکه کلمه را یونانی ها از ایرانیان گرفته و بهمین معنی بکار برده اند: لغت نامه ی دهخدا/ تارنمای واژه نامه پارسی ویکی
پیاله = ظرفی که با آن شراب یا هر نوشیدنی دیگری را می نوشند - یکی از لوازم آتشگاه که در تشریفات دینی زرتشتیان به کار رود: فرهنگ فارسی معین
پیاله = پیغاله - فنجان - ظرفی که در آن باده یا آشامیدنی دیگر بخورند-  جام - ساغر - صفای ظاهر و باطن که هرچه در او باشد ظاهر شود (در تصوف) - هر ذره از ذرات موجودات که شخص عارف از آن بادۀ معرفت نوشد (در تصوف)/  چنانکه حافظ گوید "زاهد شراب کوثر و عارف پیاله خواست - تا در میانه خواستهٴ کردگار چیست: فرهنگ فارسی عمید
پیاله = ظرف کوچک - فنجان - ساغر: واژه نامه ی نوین تالیف محمد قریب

در برخی از لهجه ها و گویش ها
پیالَه در لهجه و گویش تهرانی = جام / پیالَه در لهجه و گویش بختیاری = کاسه کوچک/ پیالَه در لهجه و گویش مازنی = کاسه ی گلی،مسی و یا چینی/ پیالَه در لهجه و گویش دزفولی = کاسه کوچک: تارنمای واژه یاب

در برخی از امثال و اصطلاحات فارسی
اول پیاله و بدمستی - اول پیاله و دُرد - به یک پیاله مست است - شفا به ته پیاله است - لانجین پیاله کن که لب یار نازکست - مثل پیاله/ با لفظ نوشیدن و کشیدن و خوردن و زدن و گرفتن و پیمودن کنایه از شراب خوردن و با لفظ یله کردن بمعنی پیاله کج کردن و با لفظ بستن و شکستن نیز آمده است/ در اصطلاح سالکان کنایت از محبوب است و برخی گفته اند هر ذره از ذرات موجودات پیاله است که از آن مرد عارف شراب معرفت می خورد (کشاف اصطلاحات الفنون): لغت نامه ی دهخدا/ تارنمای واژه نامه پارسی ویکی


برخی از مترادف های " اول پیاله و بد مستی "
اول پیاله و بد مستی = اول ، چاه را بکن، بعد منار را بدزد = اول بچش، بعد بگو بی نمکه = اول برادریتو ثابت کن، بعد ادعای ارث و میراث کن = اول بقالی و ماست ترش فروشی = عروس از راه نرسیده‌، صدای اعتراض و ناله‌اش به آسمان بلند شد: تارنماها و منابع گوناگون

در برخی از ترکیبات فارسی
هم پیاله  - پیاله دار - پیاله پیما - پیاله فروش: تارنمای واژه نامه پارسی ویکی
پیالهٴ جور - پیالۀ مالامال - پیالۀ پر از می (فرهنگ فارسی عمید): تارنمای واژه یاب

در برخی از کتاب ها و نوشتارها
کتاب پیاله دور دگر زد (تاریخ نشر: ١٣٦٨): مجموعه ای از اشعار نصرت رحمانی (متولد ۱۳۰۸ در تهران، درگذشته ی ۱۳۷۹ در رشت) است: تارنمای گزیده ای از نوشتارها
کتاب پیاله ی تردید (محل نشر: تهران/ تاریخ نشر: ۱۳۷۸): مجموعه ای از اشعار "کامران زمانی‌ نعمت‌سرا" است که در سبک آزاد سروده شده است. برخی از این اشعار عبارت‌اند از :تک بیتی‌ها, بال سکوت, فریاد, چشمه خواب, امواج نگاه, مهتاب گون, نگاه پریشان, تقدیر و آغاز درد: تارنمای ویستا
کتاب "پیاله ‌ای چای بنوش": سومین مجموعه ی داستان علی کرمی است. این مجموعه ی داستان در بر دارنده ی ۱۳۳ داستان با مضامین اجتماعی، فرهنگی و عاشقانه است. داستان هایی که در این کتاب روایت شده اند هر یک با نگاهی متفاوت و طنزآمیز به موضوعات و رخدادهای زندگی در قالب داستانی کوتاه بیان شده اند. از جمله عناوین این کتاب می توان به «عصرها با روباه ها»، «ملینا»، «تکهای از یک پاره»، «به یاد نمیآوریم اما هست» و «قاعده بی قاعده»  و «خلاصه‌ای از یک روز بی‌تو» اشاره کرد. کتاب «پیاله ای چای بنوش» در ۲۰۶ صفحه، برای اولین بار توسط انتشارات نون در بازار کتاب عرضه شده است: تارنمای خبرگزاری مهر
کتاب "پیاله ": موضوع: شعر فارسی/ پدیدآور: وحید بنده خدا/ تعداد صفحه: ۹۶/ ناشر: طلیعه سبز/ محل نشر: قم/ تاریخ نشر: ۱۳۹۵: تارنمای کتاب
وبلاگ "پیاله": وبلاگیست با محوریت کاریکاتور، کاریکلماتور و طنز و از عکس رخ یار هم خبـری نیست. طنز يا نیشتان را باز مي كند يا مشتتان را:  تارنمای پیاله
واژه ی " پیاله": به " پیاله" در اروپای دوران قدیم " پاترا" می‌گفته‌اند. و آن ظرف فلزی یا سرامیکی گرد، کم عمق و بدون دسته‌ای بوده که در مرکز آن فرو رفتگی وجود داشته است. وجود گودی برای تسهیل در نگهداری ظرف بوده. از پیاله در یونان باستان برای ساغرریزی استفاده می‌شده است: تارنمای ویکی پدیا
نوشتاری پیرامون " پیاله" به زبان انگلیسی: بخش انگلیسی تارنمای ویکی پدیا

پیاله ها: در برخی از سروده ها
هر روز برآنم که کنم شب توبه/ از جام و پیاله ی لبالب توبه
اکنون که رسید وقت گل ترکم ده/ در موسم گل ز توبه یارب توبه: خیام
*
ساقی به نور باده برافروز جام ما/ مطرب بگو که کار جهان شد به کام ما
ما در پیاله عکس رخ یار دیده‌ایم/ ای بی‌خبر ز لذت شرب مدام ما...: حافظ
*
اینجاست که من، جبین پیری را/ در آینه ی پیاله می بینم
اوراق کتاب سرگذشتم را/ در ظرف پر از زباله می بینم...: نادر نادرپور
*
هم پیاله ی ما باش/ ما که رفته بر بادیم/ زیر گنبد این چرخ/ از تعلق آزادیم
بی نیاز و تنها باش/ تشنه باش و دریا باش/ فارغ از من و ما باش
هم پیاله ی ما باش/ هم پیاله ی ما باش...: اردلان سرفراز
*
سرد است اين  زمانه و اوضاع مكدر است/ احوال عاشقان وطن سخت مضطراست
با سنگ هاي بسته و سگ هاي با زشهر/ بنگر چگونه عهد و زمان با ستمگر است
تا در پیاله عکس رخ یار شد پدید/ خشمی به پا، ز ساغر و رخسار_ دلبر است,,,
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
همچنین نگاه کنید به
پیاله ها: در زنجیری از سروده ها
http://saadatnoury.blogspot.ca/2017/04/blog-post_10.html
باده ها و جام ها و پیاله های یک سراینده
http://saadatnoury.blogspot.ca/2017/04/blog-post_12.html
جام ها و پیاله ها: در زنجیری از سروده ها/ به زبان انگلیسی و فارسی
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2014/07/selected-poems-on-cup-of-wine-in.html
گزیده ای از نوشتاره
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2017/04/blog-post_10.htmlا
بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها

۱۳۹۶ فروردین ۲۰, یکشنبه

یک آوا و بسا صدا: ۲۸ - ترانه ی " سیمین بری"


متن ترانه
(ترانه سرا: ابراهیم صفایی)
سیمین بری گل پیکری آری/ از ماه و گل زیباتری آری/ همچون پری افسون گری آری
دیوانه ی رویت منم چه خواهی دگر از من/ سرگشته ی کویت منم نداری خبر از من
هر شب که مه در آسمان/ گردد عیان دامن کشان/ گویم به او راز نهان
که با من چه ها کردی/ به جانم جفا کردی
هم جان و هم جانانه ای امّا/ در دلبری افسانه ای امّا/ امّا ز من بیگانه ای امّا
آزرده ام خواهی چرا؟ تو ای نوگل زیبا/ افسرده ام خواهی چرا؟ تو ای آفت دل ها
عاشق کشی، شوخی، فسون کاری/ شیرین لبی، امّا دل آزاری
با ما سر جور و جفا داری
می سوزم از هجران تو، نترسی ز آه من/ دست من و دامان تو، چه باشد گناه من
دارم ز تو نامهربان شوقی به دل شوری به جان می سوزم از سوز نهان
ز جانم چه می خواهی نگاهی به من گاهی
یارب برس امشب به فریادم بستان از آن نامهربان دادم بیداد او برکنده بنیادم
گو ماه من، از آسمان دمی چهره بنماید تا شاهد امید من
*
اجراها

جمشید شیبانی
https://www.youtube.com/watch?v=jlUQidzpAEo
 و
https://www.youtube.com/watch?v=D2FbzhFUt90
ویگن
https://www.youtube.com/watch?v=eNU66gt2dsg
پوران
https://www.youtube.com/watch?v=oQkgyh7v47g
ستار
https://www.youtube.com/watch?v=2j0An8iFra0
ستار و دیگران
https://www.youtube.com/watch?v=-c5Y40w82Uo
گروه گۆرانی
https://www.youtube.com/watch?v=W7jncKmowhw
نعیم پوپل
https://www.youtube.com/watch?v=j3z1KaYWmSY
زهره جویا
https://www.youtube.com/watch?v=fr3QKC9kFHo
فتانه
https://www.youtube.com/watch?v=kVurakZx2X0
بانو واله
https://www.youtube.com/watch?v=voxj6Z1UBkY
تکنوازی ویولن گرازیلا شزاد (موسیقیدان آلمانی-افغانی)
http://www.iroon.com/irtn/music/7612/
تکنوازی ویولن بهرام ابراهیمی
https://www.youtube.com/watch?v=mSD2rbADVIo
*
زندگی و آثار ابراهیم صفایی: تارنمای ویکی پدیا 
دانستنی هایی پیرامون ترانه ی "سيمين بري. گل پيكري. آري" و "جمشید شیبانی' و " ابراهیم صفایی": تارنمای اطلاعات

۱۳۹۶ فروردین ۱۸, جمعه

پیوند و جدایی دین و سیاست در دوران های تاریخی ایران


در ایران باستان
دین و سیاست از یکدیگر جدا نبود و پیوند این دو با هم پیشینه‌ای کهن داشت: بسياري از تارنماها
در زمان هخامنشیان
کورش بزرگ خود را صاحب فر، و حکومت خویش را منشا یافته از آهورا مزدا می‌دانست (کتاب ایرانیان تالیف ساندرا مک کی و اسکات هروپ): تارنمای آمازون
در دوران اشکانیان
مهمترین نکته در مورد مذهب در دوره اشکانی، سکولاریزه بودن حکومت اشکانیان است. اشکانیان هرگز مردم را مجبور به داشتن دین خاصی نمی کردند. در این دوره بوداییان در شرق ایران، بت پرستان سامی در غرب، مسیحیان در مرز روم، یهودیان در مرکز و زرتشتیان و مهرپرستان و باورمندان به مذاهب قدیمی آریایی که در اکثریت بودند نیز در سرتاسر ایران پراکنده بودند و همه در کنار هم به   صلح و صفا زندگی می‌کردند: تارنمای كتاب تاريخ
در دوران ساسانيان
خاندان ساساني که با روياي تجديد شکوه و عظمت دوره هخامنشي حكومت نيرومندي را در تاريخ ايران باستان پديد آوردند، تحقق اين آرمان را در پرتو يکپارچگي سياسي و دين رسمي پيگيري نمودند. اگر چه اردشير بابکان پايه گذار حکومت ساساني پس از پيروزي بر آخرين شاهنشاه اشکاني و ملوک الطوايف، ايرانشهر را يکپارچه ساخت، اما تثبيت نظام تازه تنها در سايه سازمان اداري و سياسي متمرکز و رسميت دين ملي امکان پذير بود. از اين رو، دين در نظام ساساني از کارکردهاي مهمي در عرصه هاي گوناگون حيات جامعه ايراني برخوردار شد. با وجود اين، آيين زرتشت به عنوان دين ملي که ساسانيان در پيوند با آن تکاپوهاي سياسي خود را آغاز نمودند، در ابتداي کار ساسانيان از ظرفيتهاي لازم براي رسميت برخوردار نبود. فقدان متن واحد ديني و پراکندگي پايگاههاي آيين زرتشت که از پيامدهاي حمله اسکندر مقدوني و دوران ملوک الطوايف معرفي مي شد، مهمترين موانع رسمي شدن آيين زرتشت بود. بنابراين، پادشاهان نخست ساساني با حمايت روحانيت زرتشتي تکاپوي مهمي را در اين راه آغاز کردند و در فرآيندي پرفراز و فرود، آيين زرتشت را در ايران رسميت بخشيدند (فريدون الهياري): تارنمای پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی
 پس از سقوط ساسانیان و در دوران خلافت اسلامی
در نوشتار هایی پیرامون "دلایل مردودیت سکولاریسم در اسلام" و"نقدى بر سكولاريسم از ديدگاه قرآن" چنین آمده است:
۱ - "نکته مهم در اسلام این است که وقتی به احکام و آموزه‌های دین (شریعت) نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم که سکولاریسم یک امر رد شده در اسلام است چرا که در این دین بدون حاکمیت امکان تحقق این آموزه‌ها وجود ندارد. پیامبر (ص) می‌فرماید که «من مأمور شدم تا عدالت را بین شما پیاده کنم. عدالت نیز انواع و اقسام مختلف اعم از سیاسی، قضایی، اجتماعی و ... دارد که بدون حکومت محقق نمی‌شود. در جای دیگری پیامبر (ص) در قرآن کریم می‌فرماید که «من مبعوث شدم تا مکارم اخلاق را رواج دهم. بنابراین برای اینکه اخلاق به اوج برسد، باید نظام تعلیم و تربیت براساس آموزه‌های دینی باشد و حتی در روایات آورده شده که باید تعلیم و تربیت براساس تفکر دینی باشد یا در مبحث اعتقاد به ظهور امام عصر (عج) که در روایات داریم «روزی فرا می‌رسد که مردی از اهل بیت پیامبر (ص) ظهور می‌کند و دنیا را پر از عدل و داد می‌کند. بنابراین حضرت با این ظهور برای از بین بردن ظلم باید حکومت تشکیل دهد" (محمد محمد رضایی): تارنمای پایگاه خبري-تحليلي مشرق نيوز
 ۲ - "از اين كه خداوند، انسان را جانشين خود روى زمين معرفى مى‏كند، معلوم مى‏شود هيچ انسانى بر انسان ديگر برترى ندارد و همه آزاد و برابر آفريده شده‏اند. اين، همان اصل نفى سلطنت غير بر بشر در اسلام است. بنابراين، اين انسان است كه بر سرنوشت خود در تمام عرصه‏ها، از جمله عرصه ى حكومت، حاكم است. اما همين انسان براى ايجاد نظم و رسيدن به هدف زندگى نيازمند حكومت واحد و برنامه ى يكسان و مدوّن است. خداوند درباره هر دو موضوع سخن گفته و راهنمايى‏هاى لازم را در اختيار بشر نهاده است. در همين راستا، خداوند، دو نوع حاكم را براى بشر معرفى نموده است: حاكم درونى و حاكم بيرونى.  حاكم درونى، همان عقل موجود در وجود بشر است كه در منابع اسلامى از آن با عنوان رسول باطنى نام برده مى‏شود. نيرويى كه بشر را تا آخر عمر همراهى مى‏كند و وظيفه هدايت او را بر عهده دارد. حاكم بيرونى هم انبيا و پيشوايان معصوم هستند كه در حقيقت عقل برتر وعقل جمعى جامعه به شمار مى ‏روند" (على كريم ‏پور قراملكى): تارنمای پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن
در ایران دوران صفوی
دستگاه روحانیت و مذهب از دستگاه حکومتی کاملاً جدا بود و هرگز به اینکه جزوی از دستگاه حکومتی شود تن نداده بود: تارنمای ویکی‌پدیا
در دوران افشاریه
افشاریان، نام دودمانی ایرانی (۱۱۶۳-۱۱۴۸ قمری و ۱۷۹۶-۱۷۳۶ میلادی) و اعضای یک سلسله بودند که بر ایران فرمانروایی کردند. بنیان‌گذار این دودمان نادر از ایل افشار بود، که در اوایل دوره صفوی برای نگاهبانی از مرزهای ایران در برابر هجوم ازبک‌ها از آذربایجان (در شمال غرب ایران و شرق ترکیه کنونی)، به خراسان کوچانده شدند... نادر در هشتم رمضان ۱۱۴۸ قمری به ساحل ارس آمد و در صحرای مغان اردو زد و در آنجا و در روز ۲۴ شوّال ۱۱۴۸ قمری به ازای پنج شرط به پادشاهی انتخاب شد: ۱- ایرانیان از عقاید گذشته خود نسبت به اهل سنّت دست بردارند. ۲- در خانه کعبه که ارکان اربعه آن به ائمّه مذاهب اربعه سنّت تعلّق دارد ایرانیان نیز در یک رکن با ایشان شریک شوند و به آئین جعفری نماز بگزارند. ۳- هر ساله از طرف ایران امیر حاجی تعیین شود که مانند امرای حاج شام و مصر حجّاج ایرانی را به کعبه ببرند و دولت عثمانی با او نیز مانند امرای حاجّ دیگر معامله نماید. ۴- اسرای طرفین آزاد شوند و خرید و فروش ایشان موقوف گردد ۵- وکیلی از هر یک از دو دولت در پایتخت یکدیگر باشند و امور مملکتین را بر وفق مصلحت فیصل دهند: تارنمای ویکی‌پدیا
در دوران زندیه
کریم خان زند بنا به سنت با سکه زدن به اسم امام غایب صاحب الزمان (عج) و ساختن مساجد و بقاع و توجه به نمازهای جماعت (گرچه در این راه اجباری در کار نبود) به تقویت مذهب شیعه پرداخت. بزرگ ترین مراجع رسمی انتصابی روحانی در شیراز، شیخ الاسلام بود. پروفسور حامد لگار، در کتاب دین و دولت در ایران می نویسد: شیخ الاسلام شیراز که مستقیما توسط حاکم به کار گمارده شده بود بار دیگر اداره محاکم شرع را که به ظاهر قلمرو آن از محاکم عرف خیلی محدودتر شده بود، به عهده گرفت. قضاوت های شخصی که توسط حاکم اعمال می شد در هر حالی عمومیت داشت، اما ماهیت شیعی حکومت زند مشخص بود. معتقد بودند که هر یک از دوازده امام، سرپرستی یکی از دوازده محله ی شیراز را به عهده دارند. کریم خان بقعه امام زاده میرحمزه را ساختمان کرد، مدرسه ای بنا و آن را وقف کرد که پس از مرگش، مدرسه خان نامیده شد (دکتر عزت الله نوذری): تارنمای سیاست مذهبی در دوره زندیه
در دوران قاجاریه
با تاسیس قاجاریه، تحولی در موقعیت سیاسی و اجتماعی علما و روحانیان شیعه ایران در جهت افزایش نسبی اعتبار و نفوذ سیاسی، اجتماعی و اقتصادی آنان در جامعه به وجود آمد. هر چند بخشی از نفوذ اجتماعی و موقعیت روحانیت شیعه در ایران عصر قاجاریه تداوم موقعیت و نفوذ سیاسی اجتماعی به وجود آمده در آستانه تشکیل حکومت قاجاریه و نخستین مراحل تکوین و پویش این سلسله بویژه در مقایسه با موقعیت متزلزل علما در سال‌های فترت میان انقراض سلسله شیعی مذهب صفویه تا برآمدن حکومت قاجار، عامل مهمی بود که به افزایش نسبی نفوذ روحانیت در جامعه ایران انجامید. خاندان قاجار برای کسب مشروعیت دینی و مقبولیت اجتماعی در جامعه مذهبی ایران به جلب حمایت علما نیازمند بود. نیاز سلطنت به برخورداری از حمایت روحانیت بویژه در هنگام جنگ‌های ایران و روسیه افزایش یافت. نیاز نهاد سلطنت به برخورداری از حمایت علما یکی از علل مهمی بود که افزایش اعتبار موقعیت علما را به دنبال داشت. پیروزی علمای اصولی به رهبری آیت‌الله محمدباقر بهبهانی بر اخباریان و پایان سیطره علمای اخباری که با انکار تقسیم امت اسلامی به دو بخش مجتهد و مقلد، وظایف و اختیارات عملی علما را محدود می‌کردند، زمینه مناسبی را برای افزایش نفوذ اجتماعی علمای شیعی اصولی در میان توده مذهبی جامعه فراهم ساخت (لطف‌الله آجدانی): تارنمای آفتاب
در دوران صفوی و در دوران حکومت مشروطه
۱ - در دوران صفوی نیز، شاه هم رئیس دولت و هم رهبر دینی بود. در دوره مشروطیت، قانون اساسی مشروطه به سال ۱۹۰۶ نیز سلطنت را «موهبتی خدا دادی» دانست، و در زمان حکومت پهلوی مقام شاه «سایه خدا بر روی زمین» نامیده می‌شد: تارنمای ویکی‌پدیا
۲ - نخست باید گفت "در دوران امپراتوری عثمانی در ترکیه اساساً تعریف حکومت این بوده که کسی که سلطنت می‌کند، خلافت هم می‌کند. یعنی خلیفه و سلطان باهم یکی بوده‌اند. در حالی که در ایران از صفویه به این‌سو، یعنی لااقل سیصد سال، این دو خود به خود ازهم جدا بودند و اگر روابطی باهم داشتند، این بوده که نسبت به هم ملاحظه‌کاری می‌کردند. در عین حال در ترکیه، به خاطر اینکه خلیفه و سلطان یکی بودند، دستگاه مذهبی اساساً یکی از شاخه‌های حکومتی بوده و بوسیله‌ی سلطان و خلیفه کنترل می‌شده است. در حالی که در کشور ما دستگاه روحانیت و مذهب کلاً از دستگاه حکومتی جدا بود و هرگز هم تن نداده بود که بیاید و جزو دستگاه حکومتی شود. در نتیجه در ایران مسئله‌ی این که بیایند و روحانیت را در کنترل خودشان بگیرند، مسئله‌ای بوده که باید از نو اندیشیده و راه چاره‌ای برایش فراهم می‌شده است. به همین دلیل هم حتی در انقلاب مشروطه که این راه حل پیدا شد و قانون اساسی مشروطه نوشته شد، بلافاصله روحانیون حکومت را وادار کردند که متممی بر قانون اساسی بنویسد و دوباره خودشان را به عنوان ناظر بر قانونگذاری در حکومت مشروطه مطرح کردند. در نتیجه، اساساً این دو حکومت با همدیگر تفاوت داشتند و در ایران حکومت مشروطه در شکل رضاشاهی یا محمدرضاشاهی خودش ناگزیر بوده است با یک سازمان روحانیت قوی مستقلی که به هیچ وجه تبدیل به زائده‌ی دستگاه حکومتی نمی‌شده است، سروکار داشته باشد و با آن مبارزه کند" (دکتر اسماعیل نوری ‌علا): تارنمای دویچه وله فارسی
سكولاريسم در ايران/ از صفويه تا پهلوي 
مردم ايران، به واسطه آميختگي ذاتي تفكر شيعي با سياست معمولاً نتوانسته‌اند به صورت يكپارچه سكولاريسم را در اعصار مختلف بپذيرند. حاكمان نيز از صفويه تا پهلوي معمولاً نمادهايي از رفتار ديني را به نمايش مي‌گذاشتند اما فقط اين خواص بودند كه عمق سكولاريسم را درك مي‌كردند. سكولاريسم مصادف با انقلاب مشروطه در ايران، شكل مدرن به خود گرفت و روشنفكران نسل اول مروج بي‌چون و چراي آن شدند. سكولارهاي اوليه در ايران بلافاصله با ليبراليسم و ناسيوناليسم پيوند خوردند و گفتمان ترقي را محور حركت خود قرار دادند و در اين مسير، غيريت را اسلام خواندند و همه بدبختي‌هاي ملت ايران را به دين ارجاع دادند. تا آنجا كه در اين مبارزه تا اعدام شيخ فضل‌الله نوري پيش رفتند. شيخ ابراهيم زنجاني كه حكم اعدام شيخ فضل‌الله را صادر كرد، در كسوت روحانيت بود اما از مهم‌ترين عناصر سكولار و ضداسلام سياسي به حساب مي‌آيد. روشنفكران سكولار، به رغم خصايص روشنفكري (تحول‌خواهي، درس‌خواندگي، استبدادستيزي و...) حكومت سكولار پهلوي اول را با كمال ميل پذيرفتند و با آن همراهي كردند كه مي‌توان دليل اصلي آن را گرايشات سكولاريستي رژيم پهلوي دانست: تارنمای اطلاع رسانی جوان
در دوران جمهوری اسلامی
۱ - انقلاب اسلامی در ایران در اواخر قرن بیستم، پدیده‌ای شوک ‌آور و پیش‌ بینی ‌ناپذیر در بافتار تاریخ مدرن بود. نشانه دینی‌ آن، حضور روحانیان شیعه در مقام محرکِ بسیجِ تظاهرات توده‌ای مردم و سرانجام، ترکیب غیرعادیِ اسلام و انقلاب- ملغمه‌ای از دو عنصرِ بیگانه به لحاظ مفهومی، بیگانه و بی‌سابقه با مدعیاتِ ایدئولوژیکی- مدل غریبی از دولت و کشورداری پدید آورد. جایگزینیِ نظامِ بنیادگرا به جای سلطنتِ نیمه‌سکولار، تحت صورت‌بندیِ بنیادگرای "حکومت شارع" (ولایت فقیه)، عمامه را به منزله نماد برترِ حاکمیتِ ملی ایرانیان به جای تاج گذاشت (نوشتار "سکولاریسم خزنده" از داریوش آشوری): بخش فارسی تارنمای بی بی سی
۲ - حکومت توسط مقام روحانیت چنانکه در ایران امروز دیده می‌شود پدیده‌ای است که پیشتر هم در کشور هایی مانند پاکستان و افغانستان به عنوان جمهوری اسلامی دیده شده است، ولی مقامات جمهوری اسلامی ایران بر این باورند که جمهوری اسلامی ایران چه در عالم تسنن، چه در عالم تشیع سابقه نداشته است (شراره سعیدی): تارنمای رادیو کوچه
سروده هایی در زمینه ی جدایی دین و سیاست
فره هشیار، که تاریخ_ دگر باید خواند/ عید ایران ‌تو مخوان روز_ یک_ فروردین
بلکه آن روز که آزادی_ ملت، تضمین/ امر_ دولت، همه منفک ز سر_ مذهب و دین
*
ما درمیان مهلکه فهمیدیم/ عمده ترین ‌پیام کدامین است
از بام خانه ها همه بشنیدیم/ همبستگی ‌پیام نخستین است
در متن آن ‌پیام چنین دیدیم/ دولت جدا ز مسئله ی دین است
نیکوترین شعارکه بگزیدیم/ آزادی ست و عدل که آیین است
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
همچنین نگاه کنید به:
 ملاحظاتی پیرامون سکولاریسم/ نوشتاری به زبان انگلیسی از همین نگارنده
دین و ایمان: در زنجیری از سروده ها
سیاست در زنجیری از سروده ها
"سیاست ها": از دیدگاه برخی سرایندگان این زمانه
بازگفته هائی ازسیاست
دولت و حکومت: در زنجیری از بازگفته ها و سروده ها و ترانه ها
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2017/04/blog-post_7.html
بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها

۱۳۹۶ فروردین ۱۴, دوشنبه

متلک نامه


در فرهنگ واژه ها
متلک = حرف مفت - دری وری - کلفت - حرف برخورنده - شوخی و مزاح (فرهنگ لغات عامیانه ٔ جمال زاده) - لغز - عیب جویی - طعن - متل خرد - متل کوچک (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) - متلک گفتن: کلفت بار کسی کردن - عیب های کسی رابه رخش کشیدن و به زبان شوخی یا جدی او را آزردن (فرهنگ لغات عامیانه ٔ جمال زاده). لغز خواندن (یادداشت به خط مرحوم دهخدا): لغت نامه ی دهخدا/ تارنمای واژه نامه پارسی ویکی
متلک = سخنی که از روی شوخی و طعنه به کسی گفته می شود: فرهنگ فارسی معین
متلک = شوخی - مَتل: فرهنگ فارسی عمید
متلک = جوک، شوخی، طعنه، هزل، سخن طعنه آمیز، سخن ریشخندآمیز، کلام نیش دار، گوشه و کنایه: تارنمای واژه یاب
متلک = سخن طعنه آمیز و نیش دار: واژه نامه ی نوین تالیف محمد قریب
در برخی از کتاب ها و نوشتارها
کتاب متلک پتلک تالیف مریم رییس دانا: تارنمای ایرانیان ایرون
نوشتاری از لیلا سامانی پیرامون "نگاهی به کتاب متلک پتلک تالیف مریم رییس دانا": تارنمای شهروند
در خاورمیانه خنده و تفریح از دید دولت و دین مباح بوده ولی مردم در زندگی نیاز به خنده داشته آنرا با جوک، متلک، مزه حضوری، پیامک، ویدیو حفظ می کنند. خالقان بااستعداد جوکها ناشناس مانده؛ ولی آثارشان دهن به دهن در افواه می ماند. شاید کتاب ملانصرالدین یک نمونه از تولید لطیفه ها بوسیله استعدادهای ناشناس باشد. در نشر اجتماعی طنز بجز استعداد، جرات، ظرافت بیان، تسلط بر بددهنی نیز هم باید باشد.(نوشتاری از بیژن باران): تارنمای عصر نو
از نشریات انتقادی ،فکاهی و مصور که قبل از انقلاب اسلامی در ایران منتشر می شدند می توان به  توفیق : سیاست روشن ، حاجی بابا، علی بابا، گلثوم ننه، فرشته آزادی ، ملا نصر الدین ، متلک ، آرزو و …. اشاره کرد (نوشتاری از محمود فراهانی): تارنمای صدای مردم
مهدي سهيلي سال ۱۳۰۳ در تهران متولد شد. از سال ۱۳۲۲ كار مطبوعاتي و شعر را آغاز كرد. او امتياز دو روزنامه فكاهي متلك و نوشخند را دارا بود و در جرايد مختلف آن زمان از جمله اطلاعات، روشنفكر، زن روز و توفيق، شعر و مطلب مي‌نوشت... اين شاعر در سن ۶۳ سالگي در ۱۸ مرداد۱۳۶۶ درگذشت.: تارنمای خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)
نوشتاری پیرامون " متلک" به زبان انگلیسی: بخش انگلیسی تارنمای ویکی پدیا
انواع متلک
متلک ها را می توان در چهار گروه تاریخی، سیاسی، خیابانی و تصویری طبقه بندی کرد:
۱ - متلک تاریخی سید حسن مدرس به رضاشاه
درخصوص نقش فلزی نیم‌ تنه رضاخان سردار سپه در بخش فوقانی ساختمان سردر میدان مشق (باغ ملی)، حسین مکی به نقل از سید حسن مدرس نظر ایشان را چنین ذکر کرده است: «هنگامی‌که سردار سپه سردر میدان مشق (باغ ملی) را ساخته بود، در بالای هلال دو مجسمه کوچک هم ساخته، نصب کرده بودند که هم از درون و هم از برون مجسمه رضاخان بود، مثل‌ این‌که دو مجسمه را در یک قالب ریخته، بعدا پشت آنها را به هم چسبانیده بودند. روزی یکی از طرفداران سردار سپه از مدرس پرسیده بود که ساختمان سردر میدان مشق چطور است. مدرس در جواب گفته بود: مجسمه بالای سردر مثل رضاخان دو رو است»: بسیاری از تارنماها
۲ - متلک های سیاسی
متلک های سیاسی گاهی خارج از چارچوب عرفی جامعه است... ابتدا چند متلک سیاسی است ،بعد کاریکاتور و طنز و گاهی کار به جای می کشد که این شوخی ها تصویری و کلامی می شود و به شکل پلاکارد یا دست نوشته بزرگ درمی آید: تارنمای خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران
عادل فردوسی پور برنامه این هفته ی "نود" را با تبریک به ظریف به مناسبت موفقیت تیم مذاکره کننده در حصول توافق هسته ای آغاز کرد. این البته اولین باری نیست که عادل برنامه اش را با چاشنی سیاست مخلوط می کند و بینندگان تلویزیونی را به وجد می آورد. شوی "نود" به ویژه طی این سال های اخیر مملو از متلک ها و جملات متفاوت سیاسی و اجتماعی بوده که بر زبان مجری اش جاری شده است: تارنمای فوتبالی‌ترین
مراسم تودیع و معارفه فرماندار قدیم و جدید شهرستان انزلی در حالی برگزار شد که مانند تمام مراسم تودیع و معارفه به دور از حاشیه و متلک های سیاسی نبود: تارنمای انزلی
یاد خاطرات دبیرستانمون افتادم. زنگ اول ها که امتحان داشتیم بعضی بچه ها از خداشون بود صبحگاه ها طول بکشه و معلم از درس پرسیدن منصرف بشه. بعضی وقتها به من التماس می کردند  تا من بعد از قرآن صبحگاهی سخنرانی کنم و وقت کلاسها رو بگیرم. من هم شرط می گذاشتم که هر چی من گفتم شما باید تکبیر بگید و خلاصه تریبون رو میگرفتم و جواب حرفهای سیاسی معلم ها رو که سر کلاس می گفتن تو صبحگاه می دادم و بچه هام تکبیر می گفتند. آخه وقتی توی کلاس جواب متلک های سیاسی شون رو می دادم بیرونم می کردند... (از مسعودده نمکی کارگردان سینما): تارنمای خبرگزاری فارس
متلک پرانی اوباما و رامنی در مهمانی شبانه: تارنمای خوزنیوز
متلک ترامپ به اسکار: ترامپ در مصاحبه ای تفصیلی با خبرنگار وب سایت محافظه کار " بریت بارت نیوز" دست اندرکاران مراسم اسکار را متهم به سیاسی کاری کرد و با پیش کشیدن گاف مراسم اسکار  در معرفی اشتباه بهترین فیلم سال ، گفت دست اندرکاران اسکار آن قدر سرگرم سیاست شدند که سرانجام کارشان خوب از آب درنیامد: تارنمای خوزنیوز.
۳ - متلک‌های خیابانی
زنان، قربانیان متلک‌های خیابانی: تکه پرانی و متلک گویی موضوع تازه ای نیست و به کشور و جامعه خاصی هم اختصاص ندارد. در همه دنیا عمدتا زنان عابر در کوچه و خیابان با چنین صحنه هایی روبه رو هستند: تارنمای سلامت نیوز
 نمونه ای از متلک‌های خیابانی پسرها به دخترها 
ببخشيد خيابون فدات شم كدومه؟
*
تو كه اينقدر ناز داري/ يه فرقون جهاز داري
*
نازتو بخورم ..شب شام نخورم
*
هندونه بیار قاچ کنم لباتو بیار ماچ کنم:  بسیاری از تارنماها
۴ - متلک  ‌های تصویری
متلک تصویری یک روزنامه به مجلس و شهرداری: تارنمای خبرآنلاین
متلک تصویری یک روزنامه به صدا وسیما:تارنمای خبرآنلاین
در برخی از ویدیوها
ترانه ی متلک
https://www.youtube.com/watch?v=GcthZeOsUbs
متلک انداختن به سبک مردان ایرانی
https://www.youtube.com/watch?v=ygDbXmNTV0Y
در برخی از سروده ها
جوان از آن روش پهلوان کمی واخورد/ که درگذاشت ره و رسم میزبان رستم
هزارها متلک بار پیرمرد نمود
که بازگشت به‌ناچار سوی خوان رستم...: ملک‌ الشعرای بهار
*
خنده زد برمن و انکارم کرد/ پیش چشم همگان خورم کرد
گفته هایش سر خشمم آورد
باز هم او متلک بارم کرد: غلامحسین محمدی
*
رباعی متلک
بس جوانان، ز سر_ بیکاری
توی_ هر کوچه و هر بازاری
متلک، بار_خلایق سازند
متلک گویی شده یک بیماری!
دکتر منوچهر سعادت نوری
همین نوشتار در تارنمای ایرانیان ایرون:
http://www.iroon.com/irtn/blog/10542/
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2017/04/blog-post_3.html
بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها 

۱۳۹۶ فروردین ۱۲, شنبه

یک آوا و بسا صدا: ۲۷ - ترانه ی " گریه را به مستی بهانه کردم"


متن ترانه
(ترانه سرا:  ابولقاسم عارف قزوینی)
گریه را به مستی بهانه کردم/ شکوِه‌ها ز دست زمانه کردم
آستین چـو از دیده برگرفتم/ سیل خون به دامان روانه کردم
نالـه ی دروغـیـن اثر نـدارد/ شام ما چو از پی سحر ندارد
مرده بهتر زآن کو ، هنر ندارد/گریه تا سحرگه من عاشقانه کردم
همچو چشم مستت جهان خراب است/ از چه روی ، روی تو در حجاب است
رخ مپوش که این دور انتخاب است/من تو را به خوبی نشانه کردم
دلا خمـوشی چرا چو خم نجـوشی چرا
برون شـد از پرده راز تو پرده‌ پوشی چرا
راز دل همان به نهفتـه ماند/ گفتنـش چو نتوان نگفته ماند
فتنـه به که یک چند خفته ماند/ گنـج بر درِ دل خزانه کردم
باغبان چه گویم به من چه‌ ها کرد/ کینه‌ های دیـرینه بـرملا کرد
دسـت مـن ز دامـان گل جدا کرد/تا به شاخه گل یک دم آشیانه کردم
دلا خمـوشی چرا چو خم نجـوشی چرا
برون شـد از پرده راز تو پرده‌ پوشی چرا
*
اجراها
«گریه را به مستی بهانه کردم» تصنیفی در آواز دشتی از عارف قزوینی است که سال ۱۳۲۸ قمری ساخته شد. این اثر باصدای خوانندگانی چون عبدالوهاب شهیدی، مرضیه، محمدرضا شجریان و حمیرا اجرا شده است.
عبدالوهاب شهیدی،
https://www.youtube.com/watch?v=3Ot5IDCZMIE
مرضیه
https://www.youtube.com/watch?v=HYH93pm8OuQ
محمدرضا شجریان
https://www.youtube.com/watch?v=P9qht3tn970
حمیرا
https://www.youtube.com/watch?v=4xcHeIP8ELo
*
 زندگی نامه و نقل قول ها و خاطرات عارف قزوینی:
https://www.citytomb.com/biographies/Abolqassem_Aref_Qazvini/fa
زندگی و آثار ابولقاسم عارف قزوینی: بخش های انگلیسی و فارسی تارنمای ویکی پدیا  
https://en.wikipedia.org/w iki/Aref_Qazvini
تهیه و تدوین:
دکتر منوچهر سعادت نوری

گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2017/04/blog-post.html
بخش های پیشین مجموعه ی یک آوا و بسا صدا