در بخش های پیشین، ضمن آگاهی از موقعیت جغرافیایی "سرزمین نیاکان آریایی"، به پاره ای از نشانه های فرهنگی و جغرافیایی در برخی نقاط این سرزمین اشاره شد. در این بخش، این نشانه ها را در"جندی شاپور" سرزمین نخستین مرکز علمی ایران پیگیری می کنیم:
جندشاپور = گندی شاپور = جندیشاپور = جندیشاهبور = جندیسابور: شهری است در خوزستان که آنرا شاپور پسر اردشیر بنا کرد (معجم البلدان) - جغرافیادانان اسلامی این شهر را به خاطر نعمت و نخل و زرع و رودخانه های بسیار ستوده اند. و گندیشاپور معرب «گندشاه پوهر» است و اصل آن «وه اندوشاهپوهر» یعنی «به از انطاکیه ، شاهپور» وبه عبارت دیگر «شهر شاپور بهتر از انطاکیه » است - محل آن در خوزستان واقع در شرق شوش و جنوب شرقی دزفول و شمال غربی شوشتر کنونی بوده است - بانی آن بنابر مشهور شاپور اول (٢٤١ - ٢٧١ میلادی) بوده ، وی از اسیران رومی دسته ای را به کار بنای آن شهر گماشت -گندی شاپور از آغاز کار مرکزیت علمی یافت و حتی به نقل بعضی از مورخان شاپور فرمان داد عده ای از کتب یونانی به پهلوی ترجمه شود و آنها را در شهر مذکور گرد آورند و گویابه فرمان شاپور، گندیشاپور مرکزیت طب یونانی یافته بود - در عهد شاپور دوم یا شاپور ذوالاکتاف (٣١٠ - ٣٧٩ میلادی) تیادورس طبیب نصرانی برای معالجه ٔ شاه به دربار خوانده شد و شاپور او را در گندیشاپور مستقر ساخت - وی در آن شهر اشتهار یافت وطریقه ٔ طبابت او معروف شد - گندیشاپور از مهمترین مراکز تجمع علمای عیسوی و محل تعلیم طب یونانی و آمیزش آن با طب ایرانی و هندی شد و این ترقی خصوصاً در عهد انوشیروان بیشتر برای آن حاصل گشت، چنانکه دانشمندان سریانی زبان ایرانی و علمای هندی و زردشتی در آنجا مشغول کار بودند - توجه این علما کمتر به فلسفه و ریاضیات و بیشتر به طب بود و اصولاً مدرسه ٔ طب گندیشاپور و بیمارستان آن در اواخر عهد ساسانی به مراحل عالی شهرت ارتقاء جسته بود - در این مدرسه از تجارب ملل مختلف یعنی طب ایرانیان و هندوان و یونانیان و اسکندرانیان و علمای سریانی زبان استفاده می شد ولی همه ٔ آنها را با تصرفاتی قبول کردند چنانکه طب ایرانی به قول قفطی از طب یونانی کامل تر شده بود - در بیمارستان گندیشاپور عده ای از اطباء هندی می زیستند که به آموختن اصول طب هندی اشتغال داشتند و چند کتاب از آثار طبی هند به پهلوی ترجمه شده بود که بعداً به عربی درآمد - شهرت بیمارستان و مدرسه ٔ طب گندیشاپور محصلین ملل مجاور را هم به آنجا جلب می کرد و از آن جمله است الحارث بن کلدة الثقفی طبیب معروف عرب - این مدرسه و بیمارستان و شهرت رؤسای آن تا مدتی از دوره ٔ اسلامی هم با قوت سابق باقی ماند - حوزه ٔ علمی گندیشاپور از قرن سوم هجری که بغدادشهرت یافت مقام سابق خود را از دست داد (تاریخ علوم عقلی در تمدن اسلامی تألیف صفا و ایران در زمان ساسانیان): لغت نامه دهخدا
جُندی شاپور یا گُندی شاپور یکی از مهمترین شهرهای دوره ساسانی بود که توسط شاپور یکم ایجاد گردید. جندی شاپور از همان بدو تأسیس بتدریج بصورت یکی از مراکز علمی و پزشکی جهان آن روز در آمد و بنا بگفتهٔ تاریخ‌نویسان شاپور دستور داده بود تعداد زیادی از کتاب‌های طب یونانی را به زبان پهلوی ترجمه و در آنجا نگهداری کنند، خسرو انوشیروان در این شهر بیمارستان بزرگی ساخت و بر توسعهٔ دانشکدهٔ پزشکی آن افزود... دانشگاه گندی شاپور در عصر خود بزرگترین مرکز فرهنگی شد. دانشجویان و استادان از اکناف جهان بدان روی می‌آوردند. مسیحیان نسطوری در آن دانشگاه پذیرفته شدند و ترجمه سریانی‌های آثار یونانی در طب وفلسفه را به ارمغان آوردندنو افلاطونیها در آنجا بذر صوفی گری کاشتند. سنت طبی هندوستان، ایران، سوریه و یونان در هم آمیخت و یک مکتب درمانی شکوفا را به وجود آورد. به فرمان انوشیروان، آثار افلاطون و ارسطو به پهلوی ترجمه شد و در دانشگاه تدریس شد... گندی شاپور در قرون سوم و چهارم هجری که بر اهمیت بغداد افزوده شد، بتدریج موقعیت خود را از دست داد و به ویرانی گرائید از این شهر بزرگ دوران ساسانی فعلاً هیچ آثاری بر جای نمانده است و بزحمت بقایای مختصری از خرابه‌های آن را در نزدیکی رودخانه ی کارون می توان مشاهده کرد. ویرانه‌های جندی شاپور در خوزستان واقع در شرق شوش، جنوب شرقی دزفول و شمال غربی شوشتر جای دهکده شاه آباد کنونی بوده است.
دانشگاهی با نام گندیشاپور در یکشنبه ۲ مهر ماه سال ۱۳۳۴ خورشیدی به فرمان محمدرضا شاه پهلوی نیز در اهواز گشایش یافت. پس از چندی این نام به جندیشاپور تغییر کرد. دانشگاه در نزدیکی رودخانهٔ کارون در زمینی هموار و نزدیک باغ گیاهان گرمسیری بنا گردید. دانشکدهٔ کشاورزی اولین دانشکدهٔ راه‌اندازی‌شده در دانشگاه و رشته‌های کشاورزی، ادبیات، ریاضی و پزشکی از اولین رشته‌های ارائه شده در دانشگاه جندی شاپور است. یکشنبه ۲۵ خرداد ۱۳۳۷ نخستین گروه سی و هشت نفری فارغ‌التحصیلان دانشکده کشاورزی دانشگاه جندیشاپور طی مراسمی گواهینامه خود را دریافت کردند. مدتی بعد رشته‌های پزشکی به دانشگاه مستقلی تحت نام دانشگاه علوم پزشکی جندیشاپور اهواز انتقال یافت. در دوران جنگ ایران و عراق، دکتر مصطفی چمران بخش‌هایی از این دانشگاه را پایگاه فرماندهی خود قرار داده بود که پس از شهادت وی دانشگاه جندیشاپور به دانشگاه شهید چمران اهواز تغییر نام یافت: : دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا
دانشگاهی با نام گندیشاپور در یکشنبه ۲ مهر ماه سال ۱۳۳۴ خورشیدی به فرمان محمدرضا شاه پهلوی نیز در اهواز گشایش یافت. پس از چندی این نام به جندیشاپور تغییر کرد. دانشگاه در نزدیکی رودخانهٔ کارون در زمینی هموار و نزدیک باغ گیاهان گرمسیری بنا گردید. دانشکدهٔ کشاورزی اولین دانشکدهٔ راه‌اندازی‌شده در دانشگاه و رشته‌های کشاورزی، ادبیات، ریاضی و پزشکی از اولین رشته‌های ارائه شده در دانشگاه جندی شاپور است. یکشنبه ۲۵ خرداد ۱۳۳۷ نخستین گروه سی و هشت نفری فارغ‌التحصیلان دانشکده کشاورزی دانشگاه جندیشاپور طی مراسمی گواهینامه خود را دریافت کردند. مدتی بعد رشته‌های پزشکی به دانشگاه مستقلی تحت نام دانشگاه علوم پزشکی جندیشاپور اهواز انتقال یافت. در دوران جنگ ایران و عراق، دکتر مصطفی چمران بخش‌هایی از این دانشگاه را پایگاه فرماندهی خود قرار داده بود که پس از شهادت وی دانشگاه جندیشاپور به دانشگاه شهید چمران اهواز تغییر نام یافت: : دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا
شهر باستانی جندی شاپور و دانشگاه آن: ابیات زیر در توصیف شهر باستانی جندی شاپور و دانشگاه آن چند سال پیش توسط همین نگارنده سروده شد:
ای تو شهر_ جند_ شاپور ، جایگاه_ علم و فن / ای که دانشگاه_ تو ، یاد آور_ فر_ کهن
پیشتاز _ دانش و فرهنگ _ عهد _ باستان/ ساختی مردان_ دانشور، به یکجا انجمن
ساحت _ تو ، سنگر _ارزنده ی جهد و تلاش/ داشتی از هند و یونان، عالمانی رایزن
تربیت دادی پزشکان ، حا‌ذق و نیکو سرشت/ ملجائی بودی برای دردمندان، مرد و زن
مرکز_ اسناد و آرشیو _ زمانه بوده ای/ شهرت_ تو، قرن ها در عالمی، پر‌تو فکن
یورش بیگانگان، هر چندگاه، دادت رکود/خوش که فا ئق آمدی، برصد گزند و بس فتن
جاودانه ماندگاری تو ، به تاریخ_ جهان/ ای تو شهر_جند_ شا پور، جایگاه علم و فن
http://saadatnoury.blogspot.ca/2014/08/blog-post_30.html
ای تو شهر_ جند_ شاپور ، جایگاه_ علم و فن / ای که دانشگاه_ تو ، یاد آور_ فر_ کهن
پیشتاز _ دانش و فرهنگ _ عهد _ باستان/ ساختی مردان_ دانشور، به یکجا انجمن
ساحت _ تو ، سنگر _ارزنده ی جهد و تلاش/ داشتی از هند و یونان، عالمانی رایزن
تربیت دادی پزشکان ، حا‌ذق و نیکو سرشت/ ملجائی بودی برای دردمندان، مرد و زن
مرکز_ اسناد و آرشیو _ زمانه بوده ای/ شهرت_ تو، قرن ها در عالمی، پر‌تو فکن
یورش بیگانگان، هر چندگاه، دادت رکود/خوش که فا ئق آمدی، برصد گزند و بس فتن
جاودانه ماندگاری تو ، به تاریخ_ جهان/ ای تو شهر_جند_ شا پور، جایگاه علم و فن
http://saadatnoury.blogspot.ca/2014/08/blog-post_30.html
برخی دیدنی ها و شنیدنی های جندی شاپور در گذشته و حال
جندی شاپور: سخنرانی بانو مهشید مشیری به زبان فرانسوی
https://www.youtube.com/watch?v=ePJOjqJf0Pg
نگاهی به پیشینه ی علم در ایران
https://www.youtube.com/watch?v=3Y2TbAqRiRg
دکتر طلعت بصاری نخستین معاون دانشگاه جندی شاپور اهواز
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Talat_basari.jpg
دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی جندی شاپور اهواز
http://en.wikipedia.org/wiki/Shahid_Chamran_University_of_Ahvaz
یادداشت پایانی
درود بر بنیانگذاران آریایی نخستین مرکز علمی ایران و با بهترین آرزوها برای مردمان سخت کوش اهوازو دزفول و شوشتر و شاه آباد و سراسر استان خوزستان
دکتر منوچهر سعادت نوری
Aryans in Jundishapur, the Land of First Iranian Academic Center
Abstract: During Sassanids, Jundishapur was one of seven major cities in the Khuzestan province of the Persian Empire. The name Jondishapur comes from the Persian word Jund-dez-i Shapur, the Military fortress of Shapur, and many researchers documented that Shapur I (241-272) son of the King Ardeshir founded the city after defeating The Roman army led by Valerian. Shapur II (310-379) made Jondishapour his capital. The exact date of the establishment of Jundishapur University is unknown. Some evidences indicate that the Academy of Jundishapur was founded in 566 AD during Sassanians and it was under the rule of Khosrow Anushiravan (531-579) that the institution reached its peak. It was by his decree that the famous physician Borzouyeh was given a mission to go to India to gather the best minds and sources of knowledge of the day. Upon these efforts, Jundishapur University became an important center of medicine, science and philosophy of the ancient world... Jundishapur has been identified with extensive ruins south of Shah-Abad, a village 14 km south-east of Dezful, to the road for Shush, in the present-day province of Khuzestan, southwest Iran. It is not an organised archaeological place as of today, and except of the ruins it is full of remainings like broken ceramics.
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2014/08/blog-post_30.html
بخش های پیشین ایرانیان درپهنه ی سرزمین نیاکان آریایی
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2014/04/blog-post_17.html
