آریایی ها در نقاط گوناگون دنیا و در بسیاری از شهرهای باستانی ایران پراکنده اند. با یکدیگر، فهرست مشهور ترین شهرهای باستانی ایران را مرور می کنیم:
آبان در کرمان: شهر انار در کرمان تا پیش از حمله عرب‌ها به ایران، "ابان" نام داشته‌است. آبان یشت یکی از یشت‌های اوستاست و با توجه به اینکه مردم کهن این شهر، زرتشتی بوده‌اند؛ احتمال داده شده که نام آبان از اوستا گرفته شده باشد. در مرکز شهر انار، یک ارگ بزرگ قرار دارد که در دوران ساسانیان ساخته شده است: تارنماهای لغت نامه دهخدا و ویکی‌پدیا
آساک (قوچان): اساک نام قدیم شهر قوچان است که آتشکده ٔ مهمی در آنجا بود و ارشک مؤسس سلسله ٔ اشکانی در آن بتخت شاهنشاهی نشست و هوفمان حدس زده است که آن آتشکده نسبتی با آذر برزین مهر دارد (ایران در زمان ساسانیان ترجمه ٔ یاسمی). بعضی این شهر را قبل از تسخیر شهر صددروازه یابنای دارا پایتخت اشکانیان می دانند و آنرا با قوچان یا بجنورد مطابقت میدهند (ایران باستان تالیف مشیرالدوله پیرنیا): تارنمای لغت نامه دهخدا
استخر در فارس: استخر از بزرگ‌ترین شهرهای دوران خود بوده و به گفته تاریخ نویسان چهار دروازه داشته که امروزه یکی از آنها در سر پیچ دوراهی مرودشت ارسنجان قرار دارد و دیگری در جنوب مرودشت کنونی قرار داشته‌است. در هفت کیلومتری ویرانه‌های تخت جمشید، ویرانه‌های شهر استخر معروف به «تخت طاووس» قرار دارد. آثار بجامانده از این شهر شامل دروازه سنگی، ستون‌ها و دیواره‌های سنگی است که به روزگار هخامنشی تعلق دارد. در این شهر، بازمانده سازه‌های ساسانی و اشکانی و ظروف و آثار سده‌های آغازین هجری کشف شده‌است: تارنمای ویکی‌پدیا
اصفهان: پرونده ی «کلان شهرهای ایران: اصفهان» - تهیه و تنظیم از ملیحه درگاهی:
http://anthropology.ir/node/15622
اکباتان/ هگمتانه (همدان) - نخستین پایتخت ایران باستان
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2014/09/blog-post_23.html
انشان (انزان): نام قدیم خوزستان: تارنمای لغت نامه دهخدا
ایذه: از شهرهای استان خوزستان و مرکز شهرستان ایذه در جنوب غرب ایران
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2013/05/blog-post_10.html
"بم": اطلاعات ساکنان نخستین "بم" بدرستی شناخته نیست اما از روی سکونت گاههای دسته جمعی بویژه ایجاد برج و بارو های مستحکم در اطراف آنها، می‌توان حدس زد که این شیوه ، یک فرهنگ آریائی باشد (زیرا بومیان ایران چنین استحکاماتی را لازم نمی دانستند) و با توجه به سکونت مداوم مردم در ارگ بم از هزاره های گذشته تا ١۵٠ سال پیش می توان حدس زد مردم کنونی "بم" از نژاد آریایی نسبتا اصیل باشند. تیره‌ای آریائی نژاد که بر بم تاختند با بومیان مقاوم روبرو شدند و چون بر آنان پیروز گشتند بساختن برج و بارو و استحکامات پرداختند.
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2013/06/blog-post_15.html
بیستون: یکی از شهرهای استان کرمانشاه در غرب ایران است. این محل در گذشته بغستان نام داشته به معنی جایگاه بغ یا خدا، عده‌ای این نامگذاری را به سبب اعتقاد روحانیون زرتشتی می‌دانند که کوه بیستون را نماد بغ (خدا) می‌دانسته‌اند. عده‌ای دیگر نیز این نام را با مذهب کلدانیان مرتبط می‌کنند و معتقدند که واژه «بغ» همان «باگ»، خدای بزرگ کلدانیان است. بعدها در اثر کثرت استعمال و مرور ایام این لفظ به «بیستون» تغییر پیدا کرده‌است/ حجاری ها و کتیبه های بیستون از زمان داریوش اول هخامنشی است. حجاری ها داریوش را در حالی که ایستاده و دست راست را بتقدیس اهورمزدا بلند کرده و پای چپ را بر سینه ٔ بردیای دروغین نهاده نشان می دهد و در بالا فروهر در پرواز است و پشت سر داریوش دو نفر ایستاده و در مقابل او نه تن دست بسته حجاری شده است: تارنماهای ویکی‌پدیا و لغت نامه دهخدا
بیشاپور: یکی از شهرهای باستانی ایران در کازرون در استان فارس است که در زمان ساسانیان ساخته شده است و امروزه تنها ویرانه‌هایی از آن برجای مانده است. بیشاپور با دویست هکتار وسعت، از شهرهای مهم آن زمان بوده‌است و اهمیت ارتباطی داشته‌است. این شهر از قدیمی ترین شهرهایی است که تاریخچه ی ساخت آن بصورت مکتوب در سنگ نوشته ای موجود است. بیشاپور در شمال غرب شهر کازرون قرار گرفته و از شهرهای خوش آب و هوا و دارای طراحی و مهندسی ویژه ی آن روزگار بوده‌است. در کتاب های تاریخی، نام این شهر با عنوان های بیشاپور، بیشابور، به شاپور، بیشاور و «به اندیو شاپور» ضبط شده‌است. بیشاپور تا قرن هفتم هجری آباد و مسکونی بوده‌است و پس از آن ویران شده‌است. بیشاپور گنجینه‌ای از آثار ارزشمند ساسانی است. بزرگ ترین و تنها مجسمه ی سنگی دوره ی ساسانی، مجسمه ی شاپور اول هم در اینجاست: تارنمای ویکی‌پدیا
تبریز: نام تبریز در اسناد تاریخی تحت نام‌های مختلفی نظیر «تَورِز»، «تَورِژ»، «تِبریز» و «توری» به ثبت رسیده‌است. این شهر در طول تاریخ بارها ویران و تجدیدبنا شده و بنای فعلی آن به دوران اشکانی و ساسانی برمی‌گردد/ بنای اولیه ٔ شهر را برخی به خسرو کبیر پادشاه ارمنستان که معاصر اردوان چهارم پادشاه اشکانیان است نسبت میدهند: تارنماهای ویکی‌پدیا و لغت نامه دهخدا
تخت جمشید: شهر مردمان پارسی
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2014/11/blog-post_10.html
تهران: تهران در گذشته از روستاهای ری بوده و ری که در تقاطع محورهای قم، خراسان، مازندران، قزوین، گیلان و ساوه واقع شده به سبب مرکزیّت مهم سیاسی، بازرگانی و اداری از قدیم مورد نظر بوده است: تارنمای ویکی‌پدیا
"جندی شاپور": سرزمین نخستین مرکز علمی ایران
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2014/08/blog-post_30.html
چهرآزادگان یا گلپایگان: براساس شواهد باستانشناسی و بررسی‌های انجام گرفته بر روی سنگ نبشته‌های تاریخی، سابقه سکونت انسان در دشت گلپایگان به حدود هفت هزار سال قبل می‌رسد، اما آغاز دوره مدنیت در این شهر همزمان به اواسط حکومت سلسله هخامنشیان برمی‌گردد (گزارشی از دلشاد مسیبی): تارنمای خبرگزاری فارس
سرزمین های "دربند" در ایران
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2014/05/blog-post.html
ساری مرکز استان مازندران در شمال ایران: شهری است بسیار قدیم به مازندران، از بناهای اسپهبد سارویه بن فرخان که از اولاد عم انوشیروان دادگر از طبقه ٔ آل باوند بوده و با ملوک بنی امیه معاصر ولیکن تا زمان خلافت عباسی برآئین زردشت می زیسته و شهر سارویه اکنون به ساری معروف است و قبر سلم و تور و ایرج در آنجاست و آن را سه گنبدان گویند: تارنمای لغت نامه دهخدا
ساوه: از شهرهای استان مرکزی و مرکز شهرستان ساوه است. ساوه یکی از شهرها و مناطق باستانی بازمانده از دوره ساسانی است. این شهر در دوران گذشته در برخورد کلان‌ترین راههای کاروانی میان ری باستان، همدان، اصفهان، قزوین، زنجان، قم و کاشان قرار داشته و در روزگار پارتیان یکی از خانمان های مهم میان راهی بوده و در سدهٔ ۷ (پیش از میلاد) یکی از دژها و خانمان‌های سرزمین ماد به شمار می‌رفته است/ شهر قدیم ساوه خراب شده ولی آثار قلاع و باروی آن مشاهده می شود: تارنماهای ویکی‌پدیا و لغت نامه دهخدا
سمنان: درباره وجه تسمیه یا نام سمنان که به این منطقه اطلاق می‌شود، عقیده‌ها و نظرهای گوناگونی رایج ومعمول است که به برخی از آنها اشاره می‌شود: در گذشته‌های دور در محل آتشکده ی بزرگ هریس در کومش (سمنان) شهری عظیم با بت خانه‌ای بزرگ با ساختمانی رفیع و با شکوه وجود داشته است. به همین علت احتمال می‌رود که مردم این سرزمین قبل از ظهور زرتشت، دارای مذهب «سمتی» یا «سمینه» بوده‌اند و بت خانه بزرگ آنان در محل سمنان فعلی واقع بوده است/ برخی دیگر بر این باورند که سمنان در اصل «سکنان» منسوب به طوایف سَکَه‌ها می‌باشد و الف و نون آن نشانه نسبت و مکان است/ عده‌ای دیگر از اهالی سمنان عقیده دارند که نام قدیم سمنان (سیم لام) بوده که بنای آن به دست دو نفر از فرزندان نوح پیغمبر به نام‌های (سیم النبی) و (لام النبی) انجام گرفته که مقبره ی آنان در کوه‌های شمال شرقی سمنان در محلی موسوم به پیغمبران واقع است. بر این اساس کلمه (سیم لام) در اثر کثرت استعمال به مرور زمان به سمنان تبدیل شده است/ برخی نیز افسانه ی بنای اولیه را به دو هزار سال قبل از میلاد مسیح به دستور تهمورث دیوبند نسبت داده‌اند. در آن زمان شهر را به سمینا نام گذاری نموده‌اند که به مرور زمان به سمنان تغییر یافته است/ روایت دیگر حاکی از این است که نام قدیم سمنان در زبان محلی «سه مه نان» بوده و منظور ساکنان آن این بوده است که محصولات کشاورزی این منطقه نان و آذوقه اهالی را بیش از سه ماه تأمین نمی‌کند. بعدها به مرور زمان «سه مه نان» به سمنان تغییر یافته است. به هر حال آن چنان که از منابع و کتب تاریخی استنباط می‌شود سمنان یکی از مناطق کهن و قدیمی ایران است که در درازای تاریخ فراز و نشیب‌های زیادی را پشت سر گذاشته است: تارنمای ویکی‌پدیا
"سیستان" و "نشتیفان": سرزمین های نخستین آسیاب بادی
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2014/08/blog-post.html
شاپورخواست: یکی از شهرهای لِر کوچک (نزهة القلوب) و (تاریخ گزیده). در فارسنامه ٔ ابن البلخی بنای آن به شاپوربن اردشیر نسبت داده شده است. نام شهری است از ولایتی واقع در بین خوزستان و اصفهان، در بیست فرسخی نهاوند و شهر لوز بین این شهر و خوزستان است - شاپورخواست که جغرافی نویسان عرب آن را سابور خواست نوشته اند، نیز از زمان ابن حوقل بسبب خرماهای خود معروف بوده است - در قرن چهارم شاپورخواست و بروجرد و نهاوند تحت سلطه ٔ حسنویه ، پیشوای کرد که دولت خود را در دینور مستقر ساخته بود درآمد: تارنمای لغت نامه دهخدا
شوش (پایتخت اصلی هخامنشیان): واقع در استان خوزستان یکی از قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های شناخته شدهٔ جهان است، احتمالاً به سال ۴۰۰۰ پیش از میلاد پایه‌گذاری شده، با وجود اینکه نخستین آثار یک دهکدهٔ مسکونی در آن مربوط به ۷۰۰۰ سال پیش از میلاد است. طبق اسناد باستانی شوش از مهمترین و باشکوه ترین شهرهای باستانی ایران و جهان بوده است و فعالیت‌های باستانشناسی در آن ادامه دارد: تارنمای ویکی‌پدیا
شهر ری (از شهرهای استان تهران): ری ناحیه ای است قدیم که در عهد هخامنشی بین دربند (دروازه ٔ بحر خزر) و دریای خزر و ماد قرار داشت ولی جزء ماد بزرگ به شمار می آمد. داریوش در کتیبه ٔ بیستون از آن یاد کرده است (فرهنگ فارسی معین). رقا، رگا، رگها، راک و راگ صورت های پهلوی و پارسی باستان کلمه است - به روایت شاهنامه نام قدیم آن پیروزرام است - نام این شهر در اوستا و در کتیبه ٔ بیستون «راگا» و در تورات «راگز» یا «راجس » است و بواسطه ٔ قدیم بودن به شیخ البلاد مشهور بوده و ری اردشیر نیز گفته اند: تارنمای لغت نامه دهخدا
شهر سوخته: نام شهری باستانی در ایران است که در ۵۶ کیلومتری زابل و در حاشیه جاده زابل - زاهدان در شرق ایران در استان سیستان و بلوچستان واقع شده است. شهر مزبور در روی آبرفت‌های مصب رودخانه هیرمند به دریاچه هامون و زمانی در ساحل آن رودخانه بنا شده بود. دورهٔ بنای این شهر بزرگ با دوره برنز تمدن جیرفت مقارن است و ایرانیان در حدود ۶۰۰۰ سال پیش در این شهر زندگی می‌کرده‌اند. در سی‌وهشتمین اجلاس یونسکو در تاریخ ۲۲ ژوئن ۲۰۱۴ مطابق با ۱ تیر ۱۳۹۳ شهر سوخته به عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت گردید. این محوطه باستانی هفدهمین اثر تاریخی ایران در فهرست یونسکو محسوب می‌شود که با برخورداری از قدمت ۵۰۰۰ ساله هم‌اکنون به‌عنوان یکی از پیشرفته‌ترین شهرهای باستانی دنیا شناخته می‌شود: تارنمای ویکی‌پدیا
شهر صددروازه: صددروازه یا هکاتومپیلوس یک شهر باستانی در باختر خراسان است که از ۲۰۰ پیش از میلاد پایتخت اشکانیان بود. واژه هکاتومپیلوس در زبان یونانی به معنای صد دروازه می‌باشد. این لقب در نزد یونانیان به شهرهایی داده می‌شد که بیش ازچهار دروازه را دارا بودند. پارتی ها در ۲۳۸ (پیش از میلاد) بر این شهر چیره شدند و آن را یکی از نخستین پایتخت‌های اشکانیان نمودند. این شهر باستانی امروزه درمیان دامغان و سمنان و در راه تهران - مشهد قرار دارد و اکنون شهر کومش خوانده می‌شود/ شهر صد دروازه به دلیل واقع شدن مسیر جاده ابریشم اهمیت زیادی داشته است و از شهرهای پر رونق آن دوران محسوب می شده است. این شهر در دنیای قدیم نقش بسیار مهمی در مسایل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی داشته است. از آنجایی که این شهر مرکز ایالت «قومس» (یکی از بزرگ ترین ایالت های آن دوران) بوده است، اهمیت کاوش در این شهر را دو چندان کرده و می تواند بسیاری نادانسته های ما از دوران اشکانیان را آشکار کند: تارنماهای ویکی‌پدیا و خبرگزاریمیراث فرهنگی
کرمان: مرکز استان کرمان است. این شهر در زمان سلاطین ساسانی بنا شده است بانی آن بهرام پنجم است که در زمان ولیعهدی به کرمانشاه ملقب بوده است. گفته اند کرمان نام پسرزاده ٔ نوح بوده و بنای شهر قدیم را اردشیر بابکان نهاده که به بردسیر مشهور است: تارنمای لغت نامه دهخدا
کنگاور در استان کرمانشاه: معبد آناهیتا دومین بنای سنگی پس از تخت جمشید در ایران در شهر کنگاور قرار دارد. کنگاور در زمان پرویز بسیار آباد بود و در آن قصری بود که یکصد ذرع ارتفاع داشت و عمارت آن تمامی از سنگ بود: تارنماهای ویکی‌پدیا و لغت نامه دهخدا
شهر نور (در مازندران ایران)
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2013/08/blog-post_29.html
"گرگان": سرزمین نخستین دیوار بزرگ تدافعی جهان
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2014/08/blog-post_18.html
نوش آباد: پایتخت ایران در دوران انوشیروان ساسانی
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2014/06/blog-post_4081.html
وارنا یا ورامین
شهرستان ورامین از شهرستان‌های استان تهران است. مرکز آن شهر ورامین در ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی تهران واقع شده‌است. ورامین در طول زمان مهاجران زیادی را به خود جذب کرده است. تاجیک ها - لرها - کرد ها - بلوچ ها و ... همگی مردمان بومی منطقه محسوب می شوند: تارنمای ویکی‌پدیا
سروده های پایانی
١ - اشاره به نام برخی از شهرهای باستانی ایران
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2014/11/blog-post_10.html
تهران: تهران در گذشته از روستاهای ری بوده و ری که در تقاطع محورهای قم، خراسان، مازندران، قزوین، گیلان و ساوه واقع شده به سبب مرکزیّت مهم سیاسی، بازرگانی و اداری از قدیم مورد نظر بوده است: تارنمای ویکی‌پدیا
"جندی شاپور": سرزمین نخستین مرکز علمی ایران
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2014/08/blog-post_30.html
چهرآزادگان یا گلپایگان: براساس شواهد باستانشناسی و بررسی‌های انجام گرفته بر روی سنگ نبشته‌های تاریخی، سابقه سکونت انسان در دشت گلپایگان به حدود هفت هزار سال قبل می‌رسد، اما آغاز دوره مدنیت در این شهر همزمان به اواسط حکومت سلسله هخامنشیان برمی‌گردد (گزارشی از دلشاد مسیبی): تارنمای خبرگزاری فارس
سرزمین های "دربند" در ایران
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2014/05/blog-post.html
ساری مرکز استان مازندران در شمال ایران: شهری است بسیار قدیم به مازندران، از بناهای اسپهبد سارویه بن فرخان که از اولاد عم انوشیروان دادگر از طبقه ٔ آل باوند بوده و با ملوک بنی امیه معاصر ولیکن تا زمان خلافت عباسی برآئین زردشت می زیسته و شهر سارویه اکنون به ساری معروف است و قبر سلم و تور و ایرج در آنجاست و آن را سه گنبدان گویند: تارنمای لغت نامه دهخدا
ساوه: از شهرهای استان مرکزی و مرکز شهرستان ساوه است. ساوه یکی از شهرها و مناطق باستانی بازمانده از دوره ساسانی است. این شهر در دوران گذشته در برخورد کلان‌ترین راههای کاروانی میان ری باستان، همدان، اصفهان، قزوین، زنجان، قم و کاشان قرار داشته و در روزگار پارتیان یکی از خانمان های مهم میان راهی بوده و در سدهٔ ۷ (پیش از میلاد) یکی از دژها و خانمان‌های سرزمین ماد به شمار می‌رفته است/ شهر قدیم ساوه خراب شده ولی آثار قلاع و باروی آن مشاهده می شود: تارنماهای ویکی‌پدیا و لغت نامه دهخدا
سمنان: درباره وجه تسمیه یا نام سمنان که به این منطقه اطلاق می‌شود، عقیده‌ها و نظرهای گوناگونی رایج ومعمول است که به برخی از آنها اشاره می‌شود: در گذشته‌های دور در محل آتشکده ی بزرگ هریس در کومش (سمنان) شهری عظیم با بت خانه‌ای بزرگ با ساختمانی رفیع و با شکوه وجود داشته است. به همین علت احتمال می‌رود که مردم این سرزمین قبل از ظهور زرتشت، دارای مذهب «سمتی» یا «سمینه» بوده‌اند و بت خانه بزرگ آنان در محل سمنان فعلی واقع بوده است/ برخی دیگر بر این باورند که سمنان در اصل «سکنان» منسوب به طوایف سَکَه‌ها می‌باشد و الف و نون آن نشانه نسبت و مکان است/ عده‌ای دیگر از اهالی سمنان عقیده دارند که نام قدیم سمنان (سیم لام) بوده که بنای آن به دست دو نفر از فرزندان نوح پیغمبر به نام‌های (سیم النبی) و (لام النبی) انجام گرفته که مقبره ی آنان در کوه‌های شمال شرقی سمنان در محلی موسوم به پیغمبران واقع است. بر این اساس کلمه (سیم لام) در اثر کثرت استعمال به مرور زمان به سمنان تبدیل شده است/ برخی نیز افسانه ی بنای اولیه را به دو هزار سال قبل از میلاد مسیح به دستور تهمورث دیوبند نسبت داده‌اند. در آن زمان شهر را به سمینا نام گذاری نموده‌اند که به مرور زمان به سمنان تغییر یافته است/ روایت دیگر حاکی از این است که نام قدیم سمنان در زبان محلی «سه مه نان» بوده و منظور ساکنان آن این بوده است که محصولات کشاورزی این منطقه نان و آذوقه اهالی را بیش از سه ماه تأمین نمی‌کند. بعدها به مرور زمان «سه مه نان» به سمنان تغییر یافته است. به هر حال آن چنان که از منابع و کتب تاریخی استنباط می‌شود سمنان یکی از مناطق کهن و قدیمی ایران است که در درازای تاریخ فراز و نشیب‌های زیادی را پشت سر گذاشته است: تارنمای ویکی‌پدیا
"سیستان" و "نشتیفان": سرزمین های نخستین آسیاب بادی
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2014/08/blog-post.html
شاپورخواست: یکی از شهرهای لِر کوچک (نزهة القلوب) و (تاریخ گزیده). در فارسنامه ٔ ابن البلخی بنای آن به شاپوربن اردشیر نسبت داده شده است. نام شهری است از ولایتی واقع در بین خوزستان و اصفهان، در بیست فرسخی نهاوند و شهر لوز بین این شهر و خوزستان است - شاپورخواست که جغرافی نویسان عرب آن را سابور خواست نوشته اند، نیز از زمان ابن حوقل بسبب خرماهای خود معروف بوده است - در قرن چهارم شاپورخواست و بروجرد و نهاوند تحت سلطه ٔ حسنویه ، پیشوای کرد که دولت خود را در دینور مستقر ساخته بود درآمد: تارنمای لغت نامه دهخدا
شوش (پایتخت اصلی هخامنشیان): واقع در استان خوزستان یکی از قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های شناخته شدهٔ جهان است، احتمالاً به سال ۴۰۰۰ پیش از میلاد پایه‌گذاری شده، با وجود اینکه نخستین آثار یک دهکدهٔ مسکونی در آن مربوط به ۷۰۰۰ سال پیش از میلاد است. طبق اسناد باستانی شوش از مهمترین و باشکوه ترین شهرهای باستانی ایران و جهان بوده است و فعالیت‌های باستانشناسی در آن ادامه دارد: تارنمای ویکی‌پدیا
شهر ری (از شهرهای استان تهران): ری ناحیه ای است قدیم که در عهد هخامنشی بین دربند (دروازه ٔ بحر خزر) و دریای خزر و ماد قرار داشت ولی جزء ماد بزرگ به شمار می آمد. داریوش در کتیبه ٔ بیستون از آن یاد کرده است (فرهنگ فارسی معین). رقا، رگا، رگها، راک و راگ صورت های پهلوی و پارسی باستان کلمه است - به روایت شاهنامه نام قدیم آن پیروزرام است - نام این شهر در اوستا و در کتیبه ٔ بیستون «راگا» و در تورات «راگز» یا «راجس » است و بواسطه ٔ قدیم بودن به شیخ البلاد مشهور بوده و ری اردشیر نیز گفته اند: تارنمای لغت نامه دهخدا
شهر سوخته: نام شهری باستانی در ایران است که در ۵۶ کیلومتری زابل و در حاشیه جاده زابل - زاهدان در شرق ایران در استان سیستان و بلوچستان واقع شده است. شهر مزبور در روی آبرفت‌های مصب رودخانه هیرمند به دریاچه هامون و زمانی در ساحل آن رودخانه بنا شده بود. دورهٔ بنای این شهر بزرگ با دوره برنز تمدن جیرفت مقارن است و ایرانیان در حدود ۶۰۰۰ سال پیش در این شهر زندگی می‌کرده‌اند. در سی‌وهشتمین اجلاس یونسکو در تاریخ ۲۲ ژوئن ۲۰۱۴ مطابق با ۱ تیر ۱۳۹۳ شهر سوخته به عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت گردید. این محوطه باستانی هفدهمین اثر تاریخی ایران در فهرست یونسکو محسوب می‌شود که با برخورداری از قدمت ۵۰۰۰ ساله هم‌اکنون به‌عنوان یکی از پیشرفته‌ترین شهرهای باستانی دنیا شناخته می‌شود: تارنمای ویکی‌پدیا
شهر صددروازه: صددروازه یا هکاتومپیلوس یک شهر باستانی در باختر خراسان است که از ۲۰۰ پیش از میلاد پایتخت اشکانیان بود. واژه هکاتومپیلوس در زبان یونانی به معنای صد دروازه می‌باشد. این لقب در نزد یونانیان به شهرهایی داده می‌شد که بیش ازچهار دروازه را دارا بودند. پارتی ها در ۲۳۸ (پیش از میلاد) بر این شهر چیره شدند و آن را یکی از نخستین پایتخت‌های اشکانیان نمودند. این شهر باستانی امروزه درمیان دامغان و سمنان و در راه تهران - مشهد قرار دارد و اکنون شهر کومش خوانده می‌شود/ شهر صد دروازه به دلیل واقع شدن مسیر جاده ابریشم اهمیت زیادی داشته است و از شهرهای پر رونق آن دوران محسوب می شده است. این شهر در دنیای قدیم نقش بسیار مهمی در مسایل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی داشته است. از آنجایی که این شهر مرکز ایالت «قومس» (یکی از بزرگ ترین ایالت های آن دوران) بوده است، اهمیت کاوش در این شهر را دو چندان کرده و می تواند بسیاری نادانسته های ما از دوران اشکانیان را آشکار کند: تارنماهای ویکی‌پدیا و خبرگزاریمیراث فرهنگی
کرمان: مرکز استان کرمان است. این شهر در زمان سلاطین ساسانی بنا شده است بانی آن بهرام پنجم است که در زمان ولیعهدی به کرمانشاه ملقب بوده است. گفته اند کرمان نام پسرزاده ٔ نوح بوده و بنای شهر قدیم را اردشیر بابکان نهاده که به بردسیر مشهور است: تارنمای لغت نامه دهخدا
کنگاور در استان کرمانشاه: معبد آناهیتا دومین بنای سنگی پس از تخت جمشید در ایران در شهر کنگاور قرار دارد. کنگاور در زمان پرویز بسیار آباد بود و در آن قصری بود که یکصد ذرع ارتفاع داشت و عمارت آن تمامی از سنگ بود: تارنماهای ویکی‌پدیا و لغت نامه دهخدا
شهر نور (در مازندران ایران)
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2013/08/blog-post_29.html
"گرگان": سرزمین نخستین دیوار بزرگ تدافعی جهان
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2014/08/blog-post_18.html
نوش آباد: پایتخت ایران در دوران انوشیروان ساسانی
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2014/06/blog-post_4081.html
وارنا یا ورامین
شهرستان ورامین از شهرستان‌های استان تهران است. مرکز آن شهر ورامین در ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی تهران واقع شده‌است. ورامین در طول زمان مهاجران زیادی را به خود جذب کرده است. تاجیک ها - لرها - کرد ها - بلوچ ها و ... همگی مردمان بومی منطقه محسوب می شوند: تارنمای ویکی‌پدیا
سروده های پایانی
١ - اشاره به نام برخی از شهرهای باستانی ایران
من کجای این جهان را دوست دارم/ من کدامین مردمان را دوست دارم
دوستان و دود مان را دوست دارم/ جاودان ، آزاد گان را دوست دارم
من وطن را ، آشیان را دوست دارم/ من در آنجا بس مکان را دوست دارم
ازهرند و از سهند و تا نهاوند/ ازکرج ، از اوج توچال ، تا دماوند
از ا راک و از نطنز و یزد و تبریز/ تا درون خانه های خشت نیریز
ازمزار کوروش واز پایگاه تخت جمشید/ تا به کنگاور کنار معبدافسانه ناهید
از کران لنگه ، تا قلب لرستان/ یا ز تهران تا به ساری، تا گلستان
از سمنگان تا کناره، راه چالوس/ از ورای صخره ها وجلگه های سبز زاگروس
تا به زیر آسمان پرستاره ، شهرکرمان/ یا بسوی تپه های نفتی مسجد سلیمان
من کجای این جهان را دوست دارم/ من وطن را ، آشیان را دوست دارم : دکتر منوچهر سعا دت نوری
بر گرفته از قصیده ی"ایران من"
http://saadatnoury.blogspot.ca/2011/07/blog-post.html
٢ - زبان_ حال ایرانیان در بسیاری از شهرهای امروز ایران
ما ، نسل ضربه دیده ز پرگار_نفرت ایم/ ما ، ازبرای_نسل_ بشردرس_عبرت ایم
باشد دیار و کلبه ی ما ، پر شود زمهر/ ما ، دوستدار_ حربه ی عشق و مسرت ایم
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2014/11/blog-post_11.html
بخش های پیشین ایرانیان درپهنه ی سرزمین نیاکان آریایی
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2014/04/blog-post_17.html
من وطن را ، آشیان را دوست دارم/ من در آنجا بس مکان را دوست دارم
ازهرند و از سهند و تا نهاوند/ ازکرج ، از اوج توچال ، تا دماوند
از ا راک و از نطنز و یزد و تبریز/ تا درون خانه های خشت نیریز
ازمزار کوروش واز پایگاه تخت جمشید/ تا به کنگاور کنار معبدافسانه ناهید
از کران لنگه ، تا قلب لرستان/ یا ز تهران تا به ساری، تا گلستان
از سمنگان تا کناره، راه چالوس/ از ورای صخره ها وجلگه های سبز زاگروس
تا به زیر آسمان پرستاره ، شهرکرمان/ یا بسوی تپه های نفتی مسجد سلیمان
من کجای این جهان را دوست دارم/ من وطن را ، آشیان را دوست دارم : دکتر منوچهر سعا دت نوری
بر گرفته از قصیده ی"ایران من"
http://saadatnoury.blogspot.ca/2011/07/blog-post.html
٢ - زبان_ حال ایرانیان در بسیاری از شهرهای امروز ایران
ما ، نسل ضربه دیده ز پرگار_نفرت ایم/ ما ، ازبرای_نسل_ بشردرس_عبرت ایم
باشد دیار و کلبه ی ما ، پر شود زمهر/ ما ، دوستدار_ حربه ی عشق و مسرت ایم
دکتر منوچهر سعادت نوری
http://saadatnoury.blogspot.ca/2011/10/blog-post_31.html
Aryans in the Famous Ancient Cities of Iran
Abstract: Many reliable sources refer to the Aryans as the heterogeneous group of people who lived in different parts of the ancient world./List of the ancient cities of Iran where the Aryan peoples used to live/ Poetical Epilogue: M. Saadat Noury, PhD
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2014/11/aryans-in-famous-ancient-cities-of-iran.html
گزیده ای از نوشتارهاAryans in the Famous Ancient Cities of Iran
Abstract: Many reliable sources refer to the Aryans as the heterogeneous group of people who lived in different parts of the ancient world./List of the ancient cities of Iran where the Aryan peoples used to live/ Poetical Epilogue: M. Saadat Noury, PhD
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2014/11/aryans-in-famous-ancient-cities-of-iran.html
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2014/11/blog-post_11.html
بخش های پیشین ایرانیان درپهنه ی سرزمین نیاکان آریایی
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2014/04/blog-post_17.html
