۱۳۹۸ فروردین ۱۴, چهارشنبه

ده (۱۰) "والِریَن" در عرصه ی تاریخ و سیاست و دانش و هنر




صحنه ی چیرگی شاپور یکم بر والرین، امپراتور روم
والِریَن امپراتور روم: که از سال ۲۰۰ تا پس از سال ۲۶۰ زندگی کرد، از سال ۲۵۳ تا ۲۶۰ امپراتور روم بوده ‌است. در سال ۲۶۰ شاپور یکم پادشاه ساسانی در نبرد ادسا، والرین امپراتور، سناتورها و سربازان وی را اسیر کرد. شاپور به افتخار این پیروزی دستور حک پیکره‌ای عظیم در دل کوه مهر (رحمت) در نقش رستم داد که وی را پیروزمندانه نشسته بر اسب نشان می‌دهد در حالی که امپراتور فروتنانه در برابر وی زانو زده‌ است.
پس از غلبه ی شاپور یکم ساسانی بر ارمنستان، وی به انتاکیه یورش برده و آنجا را تصرف می ‌کند. والرین، امپراتور روم، پسرش را به غرب فرستاده و خود برای مقابله با ایرانیان راهی شرق می ‌شود. وی به سال ۲۵۷ موفق به باز پس‌گیری انتاکیه شده ولی دو سال بعد پیش از مواجهه با شاپور در اثر طاعون بسیاری از لژیون های خود را از دست می ‌دهد و در نهایت چندی بعد (در اواخر سال ۲۵۹ یا اوایل ۲۶۰) در نبرد ادسا (محلی در ترکیه فعلی و شمال انتاکیه) در کشور خود از شاپور شکست
خورده، اسیر و در نهایت کشته می‌ شود
Madatov.jpg
والرین گریگوریویچ مَدَدوف با نام اصلی رُستُم ماداتیان (زاده ۱۷۸۲ - درگذشته ۴ سپتامبر ۱۸۲۹) شاهزاده ارمنی ‌تبار روسی و سپهبد ارتش امپراتوری روسیه بود. به سال ۱۸۲۶ م. ایران به قره ‌باغ حمله کرد، که نقطهٔ شروع جنگ ایران و روس (۱۸۲۶ تا ۱۸۲۸) بود. مددوف به تفلیس شتافت تا فرماندهی نیرو هایی را بر عهده گیرد که موظف بود قوای ایران را عقب براند. قوای ۲٬۰۰۰ نفری مددوف لشکر تازه‌ تأسیس ۱۰٬۰۰۰ نفری فرمانده ایرانی امیر خان سردار را در کنار رود شامخور (زَکَم) ‏شکست داد و گنجه را در ۵ سپتامبر بازپس گرفت. با شنیدن خبری مبنی بر آن که ولیعهد ایران عباس میرزا از محاصرهٔ شوشی دست کشیده و به سمت گنجه در حرکت است، نیروهای بیشتری تحت فرماندهی ایوان پاسکویچ از راه رسیدند تا با همراهی قوای مددوف نیرویی به تعداد ۸٬۰۰۰ تن تحت فرماندهی پاسکویچ تشکیل دهند. آن‌ها در نزدیکی گنجه به نیروهای ایرانی رسیدند و آن ‌ها را مجبور به عقب‌نشینی به آن سوی رود ارس نمودند. والرین گریگوریویچ مَدَدوف به علت بیماری تنفسی درگذشت و در گورستان تیخوین به خاک سپرده شد
Абаковский.jpg
والرین آربا کوفسکی (۵ اکتبر ۱۸۹۵ – ۲۴ ژوئیه ۱۹۲۱) مخترع اهل امپراتوری روسیه (اکنون لتونی) آئروواگن را ساخت که خودروی ریلی پرسرعتی بود که با موتور هواپیما و پروانه و به منظور جابجایی سربازان شوروی ساخته شده‌ بود. در ۲۴ ژوئیه ۱۹۲۱، گروهی به سرپرستی فیودور سرگیف برای آزمایش آئروواگون با آن از مسکو به تولا رفتند. همه چیز به خوبی پیش رفت اما در هنگام بازگشت، آئروواگون از ریل به پایین افتاد و همه سرنشینان آن از جمله آرباکوفسکی ۲۵ ساله کشته شدند
Walerian Borowczyk.jpg
والریَن بروفچیک (۲ سپتامبر ۱۹۲۳ – ۳ فوریه ۲۰۰۶) کارگردان، فیلم‌نامه ‌نویس و طراح پوستر اهل لهستان بود.  بروفچیک را نابغه‌ ی پورنوگرافی نیز خوانده‌اند. پورنوگرافی یا هرزه‌ نگاری تجسم و نمایش بی‌ پرده از رفتار جنسی با هدف هیجان، تحریک یا ارضای جنسی است که در قالب‌های مختلف از جمله کتاب، عکس، مجسمه، نقاشی، فیلم و مجله ارائه می‌شود
Russia-Army-OF-9-2013.svg
ژنرال کنت والرین زبوف: در شهریور ۱۱۷۵ (سپتامبر ۱۷۹۶ میلادی)، سپاه روس به فرماندهی ژنرال کنت والرین زبوف، به نیروهای ژنرال گودوویچ که قبلاً به دربند اعزام گردیده بود، پیوست و قلعه‌های دربند، باکو و تالش را تصرف نموده بر تمام سواحل غربی دریای خزر از مصب رود کر و ارس مسلط شد. سپس ژنرال زبوف از جلگه شیروان و از کنار ساحل، وارد دشت مغان شد و از رود ارس گذشت. دسته دیگری از سپاهیان روس، لنکران را اشغال کردند لذا آذربایجان و رشت مورد تهدید قرار گرفتند. آقا محمد خان قاجار برای سرکوب آنان عازم قفقاز شد اما هنوز به آنجا نرسیده بود که در ۱۹ آبان ۱۱۷۵ (نهم نوامبر ۱۷۹۶) میلادی، کاترین دوم تزار روسیه درگذشت و پس از او پل اول بر تخت حکومت نشست و با تغییر سیاست‌ها توسط او، ارتش روسیه خاک اشغال شده ایران و حتی گرجستان را ترک گفتند.سپس آقا محمد خان با حمله به تفلیس و فتح آن شهر، گرجستان را ضمیمه ی ایران و شورشیان طرفدار روس را قتل عام کرد
Centranthus angustifolius.JPG
والرین کاذب: نام یک گیاه از تیره ی آقطیان است. آقطیان یا تیره ی شوند تیره ‌ای از خواجه ‌باشی ‌سانان است به صورت علفی یا درختچه ‌ای، و دارای گل ‌های دو تایی بر روی دم گل بلند
GardenValerian.jpg
والرین کاذب قرمز:  نام یک گونه ازگیاه  والرین کاذب است
Wallerian degeneration in cut and crushed PNS nerve.jpg
والرین دژنرسانس: به معنای مجموعه ی فرایندها و واکنش‌ها در قسمت تحتانی یک آکسون به هنگام آسیب است، به ‌طوری‌که آکسون آن ناحیه (جزء پایین) به تدریج ازبین می‌ رود. اولین بار دانشمندی به نام والر به تفسیر چنین فرایندی از آکسون صدمه دیده از قسمت انتهایی آن پرداخت، به همین دلیل مراحل تغییرات آکسونی به دنبال ضایعه آن به نام او معروف است. این فرایند در دستگاه عصبی مرکزی و  در دستگاه عصبی محیطی اتفاق می افتد

والرین آفیشیالیس یا سنبل الطیب یا علف گربه: گیاهی است که بوته ای استوار و چندساله دارد و در اروپا و بخش ‌هایی از آسیا می ‌روید. دارای ریشه ‌ای کوتاه و بوته‌ ای با ارتفاع بین ۵۰ تا ۱۵۰ سانتی ‌متر می‌باشد. ریشهٔ این گیاه در طب سنتی ایران دارای ارزش دارویی است و از آن به عنوان آرام‌ بخش اعصاب، خواب آور، ضد تشنج، درمان افسردگی، هضم‌کننده غذا و ضد دل‌ پیچه استفاده می‌شود. نام علف گربه برای این گیاه ناشی از ویژگی آن است که گربه ‌ها را به خود جذب می ‌کند و نوعی اثر روان گردان در آن‌ ها دارد. این خاصیت به دلیل وجود آکتینیدین در عصارهٔ این گیاه است که به فرومون ‌های بدن گربه شباهت دارد
Valerian and the City of a Thousand Planets.jpg
والرین و شهر هزار سیاره:  یک فیلم فرانسوی در سبک علمی–تخیلی اکشن حماسی به نویسندگی و کارگردانی لوک بسون است که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد. از بازیگران آن می‌توان به دین دی‌هان، کارا دلوین، کلایو اوون، ریحانا و کریس وو اشاره کرد. والرین و شهر هزار سیاره در تاریخ ۲۱ ژوئیه ۲۰۱۷ در ایالات متحده به نمایش در آمد
تهیه و تدوین
دکتر منوچهر سعادت نوری

*
منابع و مآخذ
والِریَن امپراتور روم: تارنمای ویکی پدیا/ والرین گریگوریویچ مَدَدوف: تارنمای ویکی پدیا/ والرین آربا کوفسکی: تارنمای ویکی پدیا/ والریَن بروفچیک: تارنمای ویکی پدیا/ ژنرال کنت والرین زبوف: تارنمای ویکی پدیا/ والرین کاذب: تارنمای ویکی‌پدیا/ والرین کاذب قرمز: تارنمای ویکی‌پدیا/ والرین دژنرسانس: تارنمای ویکی‌پدیا/ والرین آفیشیالیس یا سنبل الطیب: تارنمای ویکی‌پدیا/ والرین و شهر هزار سیاره: تارنمای ویکی‌پدیا/