نخستین زیستگاه آریایی ها
دربارهٔ زیستگاه آریایی ها که در نوشته‌های کهن اوستا از آن با نام ایرانویج یاد می شود چندین دیدگاه طرح شده است. یکی از این دیدگاه‌ها می‌گوید که آریاییان نزدیک به هشت هزار سال پیش در جنوب سیبری و در اطراف دریاچهٔ آرال می‌زیستند که با مهاجرتی که به سوی جنوب داشتند بخشی به هند و فلات شرقی ایران(خراسان بزرگ) و بخشی نیز به طرف کوه های قفقاز حرکت کرده‌اند که قوم‌های ماد و پارس از کوه‌ها گذشتند و در اطراف دریاچهٔ ارومیه ماندگار شدند و بخش دیگری به سمت اروپا حرکت کردند.
سکونت گاه آریایی‌ها در روسیه
به گزارش میراث آریا، باستان‌شناسان روس سکونت گاه های باستانی ناشناخته‌ای را کشف کردند که به عقیده ی آنها توسط نژاد اصیل آریایی در حدود چهار هزار سال پیش بنا شده بود. به گفته ی اعضای گروه اکتشاف، ٢٠ سکونت گاه مارپیچی در مناطق دور افتاده روسیه و در مرز جنوبی سیبری با قزاقستان یافت شد، که تاریخ ساخت آن متعلق به آغاز تمدن غربی در اروپا بوده است. این سکونت گاه که به عقیده ی کارشناسان، سکونت گاه‌های عصر برنز نامیده می شود، مدت زمان بسیار کوتاهی پس ازساخته شدن اهرام ثلاثه به دست آریایی‌هایی ایجاد شده بوده است.
در بررسی‌های صورت گرفته در این سکونت گاه‌ها، باستان‌شناسان موفق به کشف قبرهایی شدند که در آنها اسکلت چندین اسب قرار داشت. علاوه بر آن متون باستانی به خط آریایی نیز کشف شد که نشان می‌داد حیوانات پس از مرگ صاحبان خود به همراه آنها دفن می‌شدند. اگرچه کاوش‌های اولیه در این منطقه، حدود ٢٠ سال پیش انجام گرفته بود، اما هنوز هم بررسی‌ها و کاوش‌ها برای کشف درک بهتری از این مناطق ادامه دارد.
سیبریه، سیبریا، سیبری
دشتی پهناوراست که همه ٔ شمال آسیا را فراگرفته و از کوههای اورال (میان اروپا و آسیا) تا اقیانوس کبیر ممتد و از شمال به اقیانوس منجمد شمالی محدود است . مساحت این دشت وسیع ١٢٣٨٠٠٠٠ کیلومتر مربع است که تمام آن دشت و هموار است . فقط در شرق آن کوههای یا بلونویئی و استانووئی و در جنوب کوههای سایان و آستایی قرار دارد. رودخانه های «اب » ینی سئی، لنا و آمور در آن جریان دارند که به اقیانوس منجمد شمالی میریزند. جمعیت سیبریه حدود ٢٥ میلیون تن میباشد که از نژادهای بومی روس های مهاجر هستند. سیبریه از لحاظ سیاسی بچهار قسمت تقسیم می شود: ١ - جمهوری یا کوتسک که پایتخت آن ایرکوتسک درکنار رود «لنا» قرار دارد. ٢ - جمهوری بوریات و مغول که مرکز آن ورخنه اودینسک است. ٣ - سیبریه ٔ غربی که پایتخت آن نووسیبرسک است. ٤ - سیبریه ٔ شرقی که پایتخت آن ایرکوتسک در کنار دریاچه ٔ بایکال است . سیبریه مستور از جنگل است و زغال سنگ آن یکی از مهمترین معادن زغال سنگ دنیا است
سرزمین سیبری
سیبری نام سرزمینی بسیار گسترده در بخش آسیایی روسیه است. سیبری تقریباً تمامی ناحیهٔ شمال آسیا را در بر می‌گیرد. این منطقه یک دوازدهم سطح کره زمین را تشکیل می‌دهد سیبری از رشته‌کوه اورال به سوی شرق امتداد یافته و تا اقیانوس آرام میرسد. از سوی شمال به اقیانوس منجمد شمالی و از جنوب به تپه‌های شمال و مرکز قزاقستان و مرزهای مغولستان و چین محدود می‌گردد. مساحت سیبری ۱۲۸۰۰۰۰۰ کیلومتر مربع است و ۴۰ میلیون نفر سکنه دارد... نام سیبری از واژه سیبیر در یکی از گویش‌های زبان مغولی گرفته شده و به معنی «سرزمین خفته» است... بزرگ‌ترین و پر جمعیت‌ترین شهر سیبری نووسیبیرسک است.
اشاراتی به تبعید گاه سیبری
١ - بنا بر نوشته ی محمدرضا بهزادي: "پس از آنکه الکساندر سوم درگذشت و سلطنت روسيه به نيکلاي دوم تفويض گرديد، اوضاع روسيه به شدت تغيير يافته بود و اين را مي‌توان از ترور بدفرجام الکساندر سوم که موجب مرگ وي شد به راحتي دريافت، همچنين در عرصه اجتماعي و اقتصادي، قاره جديد به سرعت به سوي پيشرفت گام برمي‌داشت و اروپاي صنعتي در حال رقابت با روسيه، از اين رهگذر آبديده شده بود. اختلاف طبقاتي بيداد مي‌کرد و ثروت اغنيا و فقر فقرا حد و نهايتي نداشت. زندانها مملو از افراد بيگناه و مقصرين، در حال انفجار بود و اردوگاههاي کار اجباري در تبعيدگاههاي سيبري، مدفن بسياري شده و انتظار کشتگان بيشتري را مي‌کشيد. کسي را ياراي مقاومت در برابر سرما و يا فرار از اردوگاههاي کار اجباري نبود، البته فرار يفرم خان (يپرم خان) را از تبعيدگاه سيبري که بعدها در انقلاب مشروطيت ايران يکي از مهره‌هاي اصلي بود بايد استثنا به حساب آورد، اما به هرحال هر کس با چپ نگاه کردن به در و پنجره قصر پسرخاله تزار، به جرم اقدام عليه مصالح عاليه مملکت و توطئه در قتل امپراتور يا به اعدام محکوم و يا به تبعيدگاه فرستاده مي‌شد. در اين ميانه بود که ولاديمير اوليانو معروف به ولاديمير اوليانويچ ايليچ لنين با رهبري گروهي از تبعيدشدگان به سيبري، توانست مقدمات تغيير سلطنت تزاري به جمهوري را فراهم آورد. دولت تزار در سال ١٩١٧ ميلادي سقوط کرد".
٢ - محمد نیک‌سرشت یک مورخ ایرانی‌تبار در تاجیکستان است که اکنون در این کشور زندگی می‌کند، نیک‌سرشت زمانی که جوانی ۲۰ ساله بوده تصادفی وارد خاک شوروی گردید و پس از دستگیری به سیبری تبعید شد... نیک‌سرشت پیرامون زندگی خود و تبعیدش به سیبری،.. آزادی از زندان سیبری... و زندگی در تاجیکستان با روح‌الله قاسمیان مصاحبه کرده و این مصاحبه در تارنمای تاریخ ایرانی منتشر شده است.
قزاقستان (کازاخستان)
یکی از جمهوری هاست که از شمال به روسیه و از مغرب به روسیه و دریای خزر و از جنوب به ترکمنستان و ازبکستان و قرقیزستان و از مشرق به چین محدود است... این منطقه دارای سرزمینی هموار است که از طرف مشرق و جنوب شرقی به رشته جبال آسیای میانه میرسد و ارتفاع پیدا می کند. مهمترین محصولات آن برنج و پنبه و کتان و تنباکو و میوه جات و نفت و آهن و روی و مس است.
مردمان و فرهنگ در قزاقستان
جمعیت قزاقستان که در سال ۱۹۸۹ به بیش از ۱۶ میلیون نفر رسیده بود، پس از استقلال قزاقستان و مهاجرت‌های زیاد به کشورهای دیگر به ۱۵ میلیون در سال ۲۰۰۶ کاهش یافت. قزاقستان کشوری چندقومی است و قزاق‌ها حدود ۶۳ درصد ساکنان آن را تشکیل می‌دهند. ٧/٢٣درصد مردم این کشور روس و بقیه ازبک، اوکراینی، اویغور، و غیره هستند. دین ۷۰ درصد از مردم اسلام و مذهب بقیه ساکنان مسیحیت است.
ویژگی چند قومیتی قزاقستان در هنر و فرهنگ این کشور بازتاب یافته است. فعالیت‌های فرهنگی و هنری قزاقستان را می‌توان در دو دسته گسترده سنتی و غربی دسته بندی کرد: ١ - فرهنگ و هنر سنتی که با نوع زندگی ساکنان عمدتاً قزاق و البته کره‌ای‌ها و اویغورها و اقوام کوچکتر این سرزمین مرتبط است؛ همانند شعرها، آهنگ‌ها و رقص‌های فولکلور، موسیقی قزاق که با سازهای سنتی آنان اجرا می شود، همچون فرش‌ها و پارچه‌های دست بافت و صنایع دستی گوناگون که در طول قرن‌ها در این سرزمین به حیات خود ادامه داده و پیشرفت کرده‌اند. در مجموع شعر، موسیقی و رقص جایگاه خاصی در فرهنگ قزاق داشته و دارد. ٢ - گروه غربی شامل انواع هنرهایی می‌گردد که روس‌ها از ابتدای قرن بیستم به منطقه آوردند. مانند تئاتر، موسیقی کلاسیک، باله، اپرا، سینما، تلویزیون و ادبیات روسی. البته همه این انواع فرهنگی و هنری در میان قزاق‌ها به مقبولیت کامل دست نیافتند. اما در نتیجه سیاست های حکومت بلشویکی، قزاقستان در دهه های گذشته پذیرای جمعیت بزرگی از روس‌ها و اقوام غیر قزاق بوده است، به گونه‌ای که قزاق‌ها در سرزمین خودشان به یک اقلیت بدل شدند. حضور چنین جمعیت بزرگ و با فرهنگ‌های گوناگون و بسیار متفاوت موجب شکوفایی هنر و فرهنگ غربی در این کشور شده است.
در قزاقستان گروهی از مردم آذربایجانی ایرانی هم وجود دارند که در شهر مرکه در نزدیکی مرز قرقیزستان زندگی می‌کنند. این افراد از آذربایجانی های عشایری بودند که در مرز ارس تردد می‌کردند و پس از این که در سال ۱۹۱۸ مرزها بسته شد، در آن سوی مرز گرفتار و محبوس شدند. حکومت شوروی از ترس شورش این افراد، آنها را به قزاقستان کوچاند و تا امروز نیز در آنجا ساکن هستند. آنها هنوز هم به زبان ترکی آذربایجانی صحبت می‌کنند.
گزارش ها و فیلم ها
مردمان بومی سیبری
https://www.youtube.com/watch?v=uyeAsEnEPww
آستانه پایتخت قزاقستان
https://www.youtube.com/watch?v=d9vPYb3E7Qg
زندگی مردم قزاقستان
https://www.youtube.com/watch?v=y9VQxCoc6UY
فیلم درس های هارمونی از قزاقستان
https://www.youtube.com/watch?v=8N-EZI3n4Dc
رقص لزگی در قزاقستان
https://www.youtube.com/watch?v=s1jayqwbxbQ
رقص لزگی - آذری در تهران
https://www.youtube.com/watch?v=wiL8_k3bsnk
رقص ایرانی ها در یکی از خیابان های تهران
https://www.youtube.com/watch?v=2uTS_QoljZ8
یادداشت پایانی:
١ - پیرامون زیست و چگونگی زندگی هشت هزار سال پیش آریایی ها در سیبری، و نیز در مورد آذربایجانی های ایرانی که اکنون در قزاقستان هستند دانستنی ها و آگاهی ها بسیار محدودی در دسترس می باشد.
٢ - رضا مرادی غیاث آبادی نویسنده ی کتاب‌هایی در زمینهٔ باستان شناسی و فرهنگ ایران باستان، در کتاب "مهاجرت‌های آریاییان و چگونگی آب‌وهوا و دریاهای باستانی ایران" نظریهٔ مهاجرت بزرگ آریاییان از سرزمین های شمالی را رد می‌کند و ایرانیان را ساکنان همیشگی همین سرزمین می‌داند و این مسئله در تقابل با نظریه ی رایج کنونی مبنی بر مهاجرت آریاییان به فلات ایران است. بنا بر گزارش دانشنامهٔ ویکی پدیا، گزیده‌ای از این کتاب به زبان انگلیسی نیز ترجمه و منتشر شده است.
٣ - نوشتار عزیز آریانفر نویسنده ی مقالات تحلیلی نیز پیرامون "آریایی ها و ایرانی ها، میهن نخستین و مهاجرت به دشت های اورآسیا" در تارنمای "خراسان زمین" قابل ملاحظه است و می تواند مورد استفاده ی علاقه مندان قرار گیرد.
دکتر منوچهر سعادت نوری
منابع و مآخذ
نخستین زیستگاه آریایی ها: تارنمای دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا
سکونتگاه آریایی‌ها در روسیه: تارنمای سیمرغ
سیبریه، سیبریا، سیبری: فرهنگ فارسی معین و تارنمای لغت نامه دهخدا
سرزمین سیبری - مردمان و فرهنگ در قزاقستان: تارنمای دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا
اشاراتی به تبعید گاه سیبری: تارنمای ماهنامه ی بهارستان و تارنمای تاریخ ایرانی
قزاقستان (کازاخستان): تارنمای لغت نامه دهخدا
گزارش ها و فیلم ها: تارنمای یوتیوب
رد فرضیه مهاجرت آریاییان: تارنمای دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا
آریایی ها و ایرانی ها، میهن نخستین و مهاجرت به دشت های اورآسیا - نوشتاری از عزیز آریانفر: تارنمای خراسان زمین
