معانی و تعاریف "اعتصاب غذا"
اعتصاب غذا = غذا نخوردن - امساک کردن از خوردن و آشامیدن بمنظور تهدید و ارعاب متصدیان امور برای رسیدن به امری: لغت نامه ی دهخدا/ تارنمای واژه نامه‌ی پارسی ویکی
اعتصاب غذا = کام پرهیز: فرهنگ واژه‌های سره/ تارنمای واژه یاب
اعتصاب غذا = اقدام به نخوردن غذا در اعتراض به موضوعی مشخص و با اراده خود شخص است... در واقع اعتصاب غذا آخرین ابزار مظلوم برای احقاق حق خود و اعتراض به ظلم ظالم است.اعتصاب کننده، بدن خود را به مانند سلاحی برای دفاع از حق خود بکار می گیرد: تارنمای مجذوبان نور
اعتصاب غذا = "امتناع از خوردن" در زندان پدیده رایجی است که اغلب برای خواسته‌های کوچک یا اعتراض انجام می‌شود.اما اعتصاب غذای "واقعی" تقریبا در تمام موارد مربوط به زندانیان سیاسی است. آنها در اعتراض به تضییع حقوق خود یا به چالش کشیدن قدرت چنین می‌کنند؛ گاهی فردی و گاهی دسته جمعی. این که تا چه حد از خوردن و آشامیدن خودداری می کنند کاملا متغیر و متفاوت است؛ برخی حاضرند جان خود را هم بر سر آن بگذارند(نوشتاری از دکتر مهبد ابراهیمی): بخش فارسی تارنمای بی بی سی
اعتصاب غذا = به عنوان یک روش از بیان خواسته و مقاومت بدون خشونت، به حالتی گفته می شود که فرد برای به دست آوردن خواستۀ خود یا رسیدگی به حقی که پایمال شده، به طور داوطلبانه از خوردن و گاه آشامیدن پرهیز کند: تارنمای ویکی‌پدیا
انواع اعتصاب غذا
۱ - اعتصاب غذای خشک: نه غذا نه آب و نه هیچ نوع نوشیدنی دیگری. این نوع اعتصاب غذا نادر است.
۲ - اعتصاب غذای تر: خودداری از خوردن غذای جامد و فقط نوشیدن آب، با یا بدون نمک. معمولا این نوع اعتصاب غذا به معنای آن است که آب به هیج وجه شیرین نشود؛ به عبارت دیگر قطع دریافت کالری.
۳ - نیمه اعتصاب غذا: هر شکلی از روزه گرفتن بجز دو نوع بالا. در واقع فرق روزه با اعتصاب غذا این است که در روزه مصرف آب و غذا محدود می‌شود اما خوردن و آشامیدن بر اساس معیار یا قاعده مشخصی ادامه پیدا می‌کند. در مورد اعتصاب غذا یک نکته را باید حتما مد نظر داشت: مدت. هر چه اعتصاب غذا طولانی‌تر شود خطر آسیب به بدن بیشتر می‌شود ،مثلا اگر "نیمه اعتصاب غذا" طولانی شود می‌تواند به اندازه اعتصاب غذای خشک خطرناک باشد و حتی باعث مرگ شود (نوشتاری از دکتر مهبد ابراهیمی): بخش فارسی تارنمای بی بی سی
تاریخچه ی اعتصاب غذا
۱ - اعتصاب غذا پدیده جدیدی نیست، سابقه آن به روم باستان می‌رسد. در دوران معاصر اما اعتصاب غذا نماد نافرمانی مدنی و اعتراض بدون خشونت است. از معروف‌ترین موارد اعتصاب غذا به جنبش زنان بریتانیا موسوم به "سافرجت" در سال ۱۹۱۰ می‌توان اشاره کرد، جنبش سافرجت یکی از تاثیرگذارترین جنبش‌های زنان در تاریخ است که به کسب حق رای برای زنان منجر شد. اما شاید معروف‌ترین مورد، اعتصاب غذای مهاتما گاندی در ۷۴ سالگی باشد که بیست و یک روز فقط با کمی آب اعتصاب غذا کرد. گفته می‌شود گاندی در زندگی‌اش چهارده بار اعتصاب غذا کرده است. یکی دیگر از موارد مشهور اعتصاب غذا به اعتصاب غذای ایرلندی‌ها معروف است که در دهه ی هفتاد و هشتاد میلادی اتفاق افتاد و نماد آن بابی سندز، مبارز ایرلندی جان خود را بر سر این کار گذاشت. در واقع شواهد علمی و طبی از تاثیر اعتصاب غذا بر بدن بیشتر از مطالعه بر روی معترضان ایرلندی به دست آمده، مثل خواهران پرایس که ۲۰۵ روز اعتصاب غذا کردند و بیش از چهار صد بار به زور به آنها غذا خورانده شد... در سال ۲۰۰۳ دیوید بلین شعبده باز آمریکایی ۴۴ روز در محفظه ای بر فراز رود خانه ی تایمز لندن گذراند و وقتی بیرون آمد ۲۵ کیلو وزن کم کرده بود، او روزه ی تر گرفته بود (نوشتاری از دکتر مهبد ابراهیمی): بخش فارسی تارنمای بی بی سی
۲ - در قرون وسطی در ایرلند مردم هنگامی که کسی به آنها ظلم می کرد و در حق آنها بی عدالتی روا می داشت بر در خانه او می نشستند و دست به اعتصاب غذا می زدند تا حق خود را از فرد ظالم بگیرند و اگر فرد اعتصاب کننده می مرد، خون او بر گردن صاحب خانه بود و اعضای خانواده او می توانستند خونخواهی کنند. این رسم در هند باستان نیز وجود داشت مردم بر در خانه کسی که فکر می کردند در حق آنها ظلم کرده،می نشستند و لب به غذا نمی زدند. از معروف ترین اعتصاب کنندگان غذا مهاتما گاندی رهبر استقلال طلبی هند است وی در طول سال های ۱۹۲۰-۱۹۴۰ هفده بار در اعتراض به قوانین بریتانیا دست به اعتصاب غذا زد. وی درباره ی اعتصاب غذا به یکی از هوادارنش گفت :"در شرایط مخصوص پرهیز از خوردن غذا سلاحی است که خدا به ما داده تا در هنگام بی پناهی محض آنرا به کار گیریم": تارنمای مجذوبان نور
۳ - فعالان حقوق زنان بریتانیایی - آمریکایی نیز از جمله معترضانی هستند که در طول قرن بیستم بارها برای نشان دادن اعتراضشان، در زندان های بریتانیا دست به اعتصاب غذا زدند که می توان “ماریان والاس دونلاپ” را اولین آن ها (سال ۱۹۰۹) دانست. دولت برای جلوگیری از مرگ وی، او را آزاد کرد اما در همان زمان تعداد دیگری از زندانیان نیز دست به اعتصاب زدند. این بار دولت به اجبار رو آورد و به تغذیه ی اجباری زندانیان پرداخت. در نتیجه ی این عمل چند تن از این فمینیست ها جان دادند و عده ای نیز دچار مشکلات صحی جدی شدند. “اورلاندو زاپاتا” نیز فعال سیاسی و زندانی کوبایی بود که پس از بیش از هشتاد روز اعتصاب غذا، درگذشت. مرگ وی توجه جامعه جهانی را برانگیخت و تاثیر بسیار در روابط میان کوبا و آمریکا و انگلیس داشت. درسال ۲۰۰۰ زندانیان سیاسی در ترکیه به صورت چرخشی دست به اعتصاب غذا زدند. در این نوع اعتصاب تعداد شرکت کنندگان بسیار زیاد است و پس از یک دوره جای فرد با شخصی دیگر تبدیل می شود. در پی این اعتصاب حدود صد نفر جان باختند و تعداد زیادی نیز به بیماری های لاعلاج دچار شدند. زندانیان گوانتانامو نیز در اعتراض با آنچه “رفتار غیر انسانی” می نامیدند و نیز”صدام حسین” رئیس جمهور مخلوع عراق، در اعتراض به تامین نشدن امنیت وکیلان مدافعش و اعتراض به دادگاه دست به اعتصاب زدند. طولانی ترین زمان اعتصاب غذایی، ثبت شده در کتاب رکوردهای جهانی گینس، بمدت نود وپنج روز- از تاریخ ۱۱ آگوست تا ۱۲ نوامبر سال ۱۹۲۰- بدون تغذیه اجباری، توسط جان و پیتر کراولی، توماست دوناوان، مایکل بروک، مایکل اوریلی، کریستوفر آپتون، جان پاور، جوزف کِنی و سیان هِنسی در زندان کُرک ایرلند بوده است. در سال های اخیر عده کثیری از فعالین و زندانیان در ایران نیز دست به اعتصاب زده اند. از این میان می توان به "هدی صابر" که پس از ده روز اعتصاب در زندان اوین جان داد و یا اعتصاب غذای ۴۹ روزه "نسرین ستوده" در زندان اوین در اعتراض به ممنوع الخروج شدن دخترش اشاره کرد. وی پس از رفع این ممنوعیت اعتصاب غذایش را شکست... "توماس اش"، رهبر قیام ایستر که در پی یک اعتصاب غذایی در زندان شهر دوبلین درگذشت- مدتی کوتاه پیش از مرگ خود گفت: “پیروزی از آن کسانی نیست که بیشتر از همه آدم می کشند، بلکه از آن کسانی است که بیش از همه رنج می کشند” (نوشتاری از دکتر عاقله امیری): تارنمای سازمان بین المللی زنان هزاره
۴ - همچنین نگاه کنید به بخشی از " تاریخچه ی اعتصاب غذا " در نوشتار " اعتصاب غذا، رنج ها و گنج ها " از امیر حکاک: بخش فارسی تارنمای بی بی سی
چند نکته ی قابل توجه در اعتصاب غذا
اعتصاب غذا ممکن است همراه با تحصن و بست نشینی در مکانی خاص انجام شود یا توسط زندانیان در زندان انجام گیرد. برای مقابله با اعتصاب غذا در زندان، در مواردی خاص مسئولین زندان با توسل به زور به زندانیان غذا می‌خورانند. اعتصاب غذا بسیار خطرناک است و ممکن است موجب بروز بیماری‌های دائمی و درمان ناپذیر گشته و در نهایت به مرگ فرد منجر شود، بنابراین باید آخرین حربه‌ای باشد که فرد برای بیان نظرش یا تحقق خواسته‌اش از آن استفاده می‌کند... طرفداران اعتصاب غذا معتقدند فردی که دست به اعتصاب غذا زده با گرسنگی دادن به خود، "مرگ" و "رنج" را که امری بسیار شخصی است، همگانی می‌کند و رنج او منبع انرژی برای حمایت‌کنندگان و ناظران می‌شود. به گفتۀ آنها، فرد اعتصاب‌کننده که اغلب صدایش به جایی نمی‌رسد، با بر سر دست گرفتن جان خود، قادر می‌شود پیامی را برساند و بر صاحبان قدرت، اثر بگذارد: تارنمای ویکی‌پدیا
عوارض و اختلالات حاصله از اعتصاب غذا
۱ - عوارض اعتصاب غذا بر جسم و برخی از اندام ها: اعتصاب غذا عوارض بسیاری بر جسم ضعیف زندانی که در شرایط سخت زندان نیز قرار دارد، وارد می کند... از جمله عوارض ناشی از اعتصاب غذا به احساس ضعف و گیجی، افت فشار خون، حالت تهوع، سردرد، درد عضلات، درد شکم، سستی، ،سنگ کلیه، ناتوانی کلیه و ضربان نامنظم قلب می توان اشاره کرد..وقتی فرد اعتصاب کننده ۳۰ درصد وزن خود را در اثر اعتصاب غذا از دست داد، زندگی وی با خطر جدی روبرو می شود: تارنمای مجذوبان نور
۲ - در بدن چه اتفاقی می افتد؟ در چند ساعت اول بدن از ذخیره قند کبد (گلیکوژن) استفاده می کند و اگر این ذخیره به پایان برسد، قند و چربی پلاسمای خون را مصرف می‌کند. با گذشت زمان ممکن است قند خون به تدریج پایین بیاید و شاید فرد احساس، ضعف و بی‌حالی و سرگیجه کند. با این حال فرد بزرگسال سالم با تغذیه مناسب قاعدتا ۴۸ تا ۷۲ ساعت را می‌تواند به راحتی فقط با آب سر کند/ دوسه روز اول: اگر اعتصاب غذا ادامه پیدا کند متابولیسم بدن شروع به تغییر می کند و روندی به نام "کتوز" آغاز می‌شود و بدن که دیگر قند ندارد به سراغ چربی می‌رود. در واقع اعتصاب غذا از نظر طبی و فیزیولوژیک، دو تا سه روز بعد از شروع اعتصاب غذای تر آغاز می شود. در این شرایط دهان بیمار بوی استون یا میوه گندیده می دهد و در ادرار فرد استون یافت می شود. علت این است که بدن دیگر به کربوهیدرات دسترسی ندارد بنابراین به سراغ چربی منبع دیگر انرژی می‌رود. اگر ذخیره چربی بدن زیاد باشد تحمل اعتصاب غذا راحت تر است با این حال در این مرحله ممکن است فرد ضعیف و بی‌حال باشد. اگر اعتصاب غذا ادامه پیدا کند، احساس و درد گرسنگی پس از دو تا سه روز از بین می‌رود. با ادامه اعتصاب غذا وزن فرد شروع به کاهش می‌کند و ذخیره چربی که به پایان برسد بدن به ناچار خودخواری را شروع خواهد کرد. اینکه چربی کی به پایان برسد به ذخیره بدن فرد بستگی دارد اما معمولا بعد از هفت تا ده روز دیگر نه قندی مانده نه چربی و بدن به سراغ پروتئین آخرین منبع انرژی می رود. متابولیسم بدن دوباره تغییر می کند و این دفعه به سراغ عضلات می‌رود و پروتئین آن را می‌سوزاند. از اینجاست که عضلات شروع به تحلیل رفتن می‌کنند.
در اعتصاب غذای خشک احتمال اینکه فرد بیش از هفت تا ده روز زنده بماند کم است اما در اعتصاب غذای تر بدن می تواند مدت نسبتا قابل توجهی این شرایط را تاب بیاورد تا تمام عضلات را بسوزاند. تغییر متابولیسم بدن به این معناست که مواد زائد ناشی از سوخت و ساز با مواد زائد در شرایط عادی تفاوت دارد. اگر در اعتصاب غذا آب کافی مصرف شود بدن دست کم می‌تواند سموم را با آب دفع کند. اما اگر اعتصاب غذا خشک باشد سموم در بدن تجمع کرده و همین ممکن است به کبد و مغز آسیب برساند. بعد از حدود ده روز بدن دچار سوء تغذیه شده و در گرسنگی شدید و طولانی دو بیماری "کواشیورکور" یا "ماراسموس" ایجاد می‌شود؛ شبیه قحطی‌کشیدگان آفریقا. تمام عضلات تحلیل رفته، چشم‌ها در اعماق کاسه سر گم شده، گیجگاه کاملا فرو رفته، دست و پاها پوستی است بر استخوان و شکم برآمده است و متورم. از نظر طبی اعتصاب غذای تر کامل (بدون افزودن قند به آب) بین ۴۶ تا ۷۳ روز بیشتر نمی‌تواند طول بکشد (این زمان در منابع مختلف اندک تفاوت دارد) و فرد بعد از این مدت به دلیل آسیب شدید به اعضای مختلف به خصوص کبد، مغز و کلیه و اختلال شدید متابولیسم در خواهد گذشت.
توجه به یک نکته اهمیت اساسی دارد: اینکه چقدر می‌توان با اعتصاب غذا دوام آورد به شدت تحت تاثیر وزن بدن، ژنتیک و متابولیسم فرد، سلامت یا بیماری و حجم غذای فرد است. اما شاید از همه چیز مهمتر نوشیدن آب است؛ بنابراین تحمل اعتصاب غذا از فردی به فردی دیگر فرق می‌کند. برای پزشکان اینکه آیا باید مداخله کنند یا نه همیشه یک مسئله اخلاقی بوده و هنوز هم هست. سوال دیگر این است که پزشک کی باید مداخله کند. اینکه نقطه بحرانی که بعد از آن فرد به شدت در خطر مرگ قرار می‌گیرد کجاست دقیقا معلوم نیست، اما اگر ضریب متابولیسم بازال تا ۱۲.۵ (در فرد سالم باید بالای ۱۸ باشد) کاهش پیدا کند، یعنی زمانی که معمولا وزن فرد به سی تا چهل کیلو رسیده، حتی با رسیدگی پزشکی هم ممکن است زنده نماند (نوشتاری از دکتر مهبد ابراهیمی): بخش فارسی تارنمای بی بی سی
۳ - اثرات اعتصاب غذا بر سلامت اعتصاب‌کننده: اثرات بهداشتی اعتصاب غذا (به غیر از ارادۀ فرد) به مدت و نوع اعتصاب غذا بستگی دارد. باید توجه داشت که مرگ می تواند در هر لحظه از زمان اعتصاب غذا اتفاق بیفتد و این به میزان سلامت قبلی فرد و تطابق اندام‌های بدن با وضعیت جدید بستگی دارد. طول اعتصاب غذا بستگی به میزان چربی بدن شخص، میزان سلامتی او و استراتژی‌اش دارد. اگر اعتصاب‌کننده از خوردن آب امتناع کند، بیش از یک هفته زنده نخواهد ماند. اگر مایعات، شکر و یا نمک هم بخورد، مدت بسیار بیشتری می‌تواند زنده بماند. اگر اعتصاب‌کننده جز شکر و نمک، ویتامین هم مصرف نماید، این وضعیت دردناک او ممکن است تا ۳۰۰ روز نیز به طول انجامد. در جریان اعتصاب غذا بدن در واقع "خود" را مصرف می‌کند. پس از حدود سه روز، کبد شروع به شکستن چربی‌های بدن می‌کند. بدن برای جبران این واکنش، متابولیسم خود را کُند می‌کند، ولی پس از حدود سه هفته ناگزیر می‌شود ماهیچه‌ها و اندام‌های حیاتی خود را برای کسب انرژی بکاود و مصرف کند. پوست بدن مومی شکل می‌شود، بدن از خود بویی ترش متصاعد می‌کند و نَفَس بوی شیرینی همچون بوی گلابی می‌گیرد. در نهایت مرگ شخص در پی بی‌آبی، تحلیل بدن و از کار افتادن دردناک اندام‌های درونی، و بیش از هر چیز کلیه‌ها و کبد فرا می‌رسد: تارنمای ویکی‌پدیا
رباعی اعتصاب غذا
بهر دفع_ ستم، دفاع از حق/ روش_ نیک، انتخاب باید کرد
بهترین کار، اعتصاب غذاست/ از غذا، اجتناب باید کرد
دکتر منوچهر سعادت نوری
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2017/01/blog-post_6.html
همین نوشتار در تارنمای ایران
بخش های پیشین مجموعه ی گفتنی های تغذیه
اعتصاب غذا = غذا نخوردن - امساک کردن از خوردن و آشامیدن بمنظور تهدید و ارعاب متصدیان امور برای رسیدن به امری: لغت نامه ی دهخدا/ تارنمای واژه نامه‌ی پارسی ویکی
اعتصاب غذا = کام پرهیز: فرهنگ واژه‌های سره/ تارنمای واژه یاب
اعتصاب غذا = اقدام به نخوردن غذا در اعتراض به موضوعی مشخص و با اراده خود شخص است... در واقع اعتصاب غذا آخرین ابزار مظلوم برای احقاق حق خود و اعتراض به ظلم ظالم است.اعتصاب کننده، بدن خود را به مانند سلاحی برای دفاع از حق خود بکار می گیرد: تارنمای مجذوبان نور
اعتصاب غذا = "امتناع از خوردن" در زندان پدیده رایجی است که اغلب برای خواسته‌های کوچک یا اعتراض انجام می‌شود.اما اعتصاب غذای "واقعی" تقریبا در تمام موارد مربوط به زندانیان سیاسی است. آنها در اعتراض به تضییع حقوق خود یا به چالش کشیدن قدرت چنین می‌کنند؛ گاهی فردی و گاهی دسته جمعی. این که تا چه حد از خوردن و آشامیدن خودداری می کنند کاملا متغیر و متفاوت است؛ برخی حاضرند جان خود را هم بر سر آن بگذارند(نوشتاری از دکتر مهبد ابراهیمی): بخش فارسی تارنمای بی بی سی
اعتصاب غذا = به عنوان یک روش از بیان خواسته و مقاومت بدون خشونت، به حالتی گفته می شود که فرد برای به دست آوردن خواستۀ خود یا رسیدگی به حقی که پایمال شده، به طور داوطلبانه از خوردن و گاه آشامیدن پرهیز کند: تارنمای ویکی‌پدیا
انواع اعتصاب غذا
۱ - اعتصاب غذای خشک: نه غذا نه آب و نه هیچ نوع نوشیدنی دیگری. این نوع اعتصاب غذا نادر است.
۲ - اعتصاب غذای تر: خودداری از خوردن غذای جامد و فقط نوشیدن آب، با یا بدون نمک. معمولا این نوع اعتصاب غذا به معنای آن است که آب به هیج وجه شیرین نشود؛ به عبارت دیگر قطع دریافت کالری.
۳ - نیمه اعتصاب غذا: هر شکلی از روزه گرفتن بجز دو نوع بالا. در واقع فرق روزه با اعتصاب غذا این است که در روزه مصرف آب و غذا محدود می‌شود اما خوردن و آشامیدن بر اساس معیار یا قاعده مشخصی ادامه پیدا می‌کند. در مورد اعتصاب غذا یک نکته را باید حتما مد نظر داشت: مدت. هر چه اعتصاب غذا طولانی‌تر شود خطر آسیب به بدن بیشتر می‌شود ،مثلا اگر "نیمه اعتصاب غذا" طولانی شود می‌تواند به اندازه اعتصاب غذای خشک خطرناک باشد و حتی باعث مرگ شود (نوشتاری از دکتر مهبد ابراهیمی): بخش فارسی تارنمای بی بی سی
تاریخچه ی اعتصاب غذا
۱ - اعتصاب غذا پدیده جدیدی نیست، سابقه آن به روم باستان می‌رسد. در دوران معاصر اما اعتصاب غذا نماد نافرمانی مدنی و اعتراض بدون خشونت است. از معروف‌ترین موارد اعتصاب غذا به جنبش زنان بریتانیا موسوم به "سافرجت" در سال ۱۹۱۰ می‌توان اشاره کرد، جنبش سافرجت یکی از تاثیرگذارترین جنبش‌های زنان در تاریخ است که به کسب حق رای برای زنان منجر شد. اما شاید معروف‌ترین مورد، اعتصاب غذای مهاتما گاندی در ۷۴ سالگی باشد که بیست و یک روز فقط با کمی آب اعتصاب غذا کرد. گفته می‌شود گاندی در زندگی‌اش چهارده بار اعتصاب غذا کرده است. یکی دیگر از موارد مشهور اعتصاب غذا به اعتصاب غذای ایرلندی‌ها معروف است که در دهه ی هفتاد و هشتاد میلادی اتفاق افتاد و نماد آن بابی سندز، مبارز ایرلندی جان خود را بر سر این کار گذاشت. در واقع شواهد علمی و طبی از تاثیر اعتصاب غذا بر بدن بیشتر از مطالعه بر روی معترضان ایرلندی به دست آمده، مثل خواهران پرایس که ۲۰۵ روز اعتصاب غذا کردند و بیش از چهار صد بار به زور به آنها غذا خورانده شد... در سال ۲۰۰۳ دیوید بلین شعبده باز آمریکایی ۴۴ روز در محفظه ای بر فراز رود خانه ی تایمز لندن گذراند و وقتی بیرون آمد ۲۵ کیلو وزن کم کرده بود، او روزه ی تر گرفته بود (نوشتاری از دکتر مهبد ابراهیمی): بخش فارسی تارنمای بی بی سی
۲ - در قرون وسطی در ایرلند مردم هنگامی که کسی به آنها ظلم می کرد و در حق آنها بی عدالتی روا می داشت بر در خانه او می نشستند و دست به اعتصاب غذا می زدند تا حق خود را از فرد ظالم بگیرند و اگر فرد اعتصاب کننده می مرد، خون او بر گردن صاحب خانه بود و اعضای خانواده او می توانستند خونخواهی کنند. این رسم در هند باستان نیز وجود داشت مردم بر در خانه کسی که فکر می کردند در حق آنها ظلم کرده،می نشستند و لب به غذا نمی زدند. از معروف ترین اعتصاب کنندگان غذا مهاتما گاندی رهبر استقلال طلبی هند است وی در طول سال های ۱۹۲۰-۱۹۴۰ هفده بار در اعتراض به قوانین بریتانیا دست به اعتصاب غذا زد. وی درباره ی اعتصاب غذا به یکی از هوادارنش گفت :"در شرایط مخصوص پرهیز از خوردن غذا سلاحی است که خدا به ما داده تا در هنگام بی پناهی محض آنرا به کار گیریم": تارنمای مجذوبان نور
۳ - فعالان حقوق زنان بریتانیایی - آمریکایی نیز از جمله معترضانی هستند که در طول قرن بیستم بارها برای نشان دادن اعتراضشان، در زندان های بریتانیا دست به اعتصاب غذا زدند که می توان “ماریان والاس دونلاپ” را اولین آن ها (سال ۱۹۰۹) دانست. دولت برای جلوگیری از مرگ وی، او را آزاد کرد اما در همان زمان تعداد دیگری از زندانیان نیز دست به اعتصاب زدند. این بار دولت به اجبار رو آورد و به تغذیه ی اجباری زندانیان پرداخت. در نتیجه ی این عمل چند تن از این فمینیست ها جان دادند و عده ای نیز دچار مشکلات صحی جدی شدند. “اورلاندو زاپاتا” نیز فعال سیاسی و زندانی کوبایی بود که پس از بیش از هشتاد روز اعتصاب غذا، درگذشت. مرگ وی توجه جامعه جهانی را برانگیخت و تاثیر بسیار در روابط میان کوبا و آمریکا و انگلیس داشت. درسال ۲۰۰۰ زندانیان سیاسی در ترکیه به صورت چرخشی دست به اعتصاب غذا زدند. در این نوع اعتصاب تعداد شرکت کنندگان بسیار زیاد است و پس از یک دوره جای فرد با شخصی دیگر تبدیل می شود. در پی این اعتصاب حدود صد نفر جان باختند و تعداد زیادی نیز به بیماری های لاعلاج دچار شدند. زندانیان گوانتانامو نیز در اعتراض با آنچه “رفتار غیر انسانی” می نامیدند و نیز”صدام حسین” رئیس جمهور مخلوع عراق، در اعتراض به تامین نشدن امنیت وکیلان مدافعش و اعتراض به دادگاه دست به اعتصاب زدند. طولانی ترین زمان اعتصاب غذایی، ثبت شده در کتاب رکوردهای جهانی گینس، بمدت نود وپنج روز- از تاریخ ۱۱ آگوست تا ۱۲ نوامبر سال ۱۹۲۰- بدون تغذیه اجباری، توسط جان و پیتر کراولی، توماست دوناوان، مایکل بروک، مایکل اوریلی، کریستوفر آپتون، جان پاور، جوزف کِنی و سیان هِنسی در زندان کُرک ایرلند بوده است. در سال های اخیر عده کثیری از فعالین و زندانیان در ایران نیز دست به اعتصاب زده اند. از این میان می توان به "هدی صابر" که پس از ده روز اعتصاب در زندان اوین جان داد و یا اعتصاب غذای ۴۹ روزه "نسرین ستوده" در زندان اوین در اعتراض به ممنوع الخروج شدن دخترش اشاره کرد. وی پس از رفع این ممنوعیت اعتصاب غذایش را شکست... "توماس اش"، رهبر قیام ایستر که در پی یک اعتصاب غذایی در زندان شهر دوبلین درگذشت- مدتی کوتاه پیش از مرگ خود گفت: “پیروزی از آن کسانی نیست که بیشتر از همه آدم می کشند، بلکه از آن کسانی است که بیش از همه رنج می کشند” (نوشتاری از دکتر عاقله امیری): تارنمای سازمان بین المللی زنان هزاره
۴ - همچنین نگاه کنید به بخشی از " تاریخچه ی اعتصاب غذا " در نوشتار " اعتصاب غذا، رنج ها و گنج ها " از امیر حکاک: بخش فارسی تارنمای بی بی سی
چند نکته ی قابل توجه در اعتصاب غذا
اعتصاب غذا ممکن است همراه با تحصن و بست نشینی در مکانی خاص انجام شود یا توسط زندانیان در زندان انجام گیرد. برای مقابله با اعتصاب غذا در زندان، در مواردی خاص مسئولین زندان با توسل به زور به زندانیان غذا می‌خورانند. اعتصاب غذا بسیار خطرناک است و ممکن است موجب بروز بیماری‌های دائمی و درمان ناپذیر گشته و در نهایت به مرگ فرد منجر شود، بنابراین باید آخرین حربه‌ای باشد که فرد برای بیان نظرش یا تحقق خواسته‌اش از آن استفاده می‌کند... طرفداران اعتصاب غذا معتقدند فردی که دست به اعتصاب غذا زده با گرسنگی دادن به خود، "مرگ" و "رنج" را که امری بسیار شخصی است، همگانی می‌کند و رنج او منبع انرژی برای حمایت‌کنندگان و ناظران می‌شود. به گفتۀ آنها، فرد اعتصاب‌کننده که اغلب صدایش به جایی نمی‌رسد، با بر سر دست گرفتن جان خود، قادر می‌شود پیامی را برساند و بر صاحبان قدرت، اثر بگذارد: تارنمای ویکی‌پدیا
عوارض و اختلالات حاصله از اعتصاب غذا
۱ - عوارض اعتصاب غذا بر جسم و برخی از اندام ها: اعتصاب غذا عوارض بسیاری بر جسم ضعیف زندانی که در شرایط سخت زندان نیز قرار دارد، وارد می کند... از جمله عوارض ناشی از اعتصاب غذا به احساس ضعف و گیجی، افت فشار خون، حالت تهوع، سردرد، درد عضلات، درد شکم، سستی، ،سنگ کلیه، ناتوانی کلیه و ضربان نامنظم قلب می توان اشاره کرد..وقتی فرد اعتصاب کننده ۳۰ درصد وزن خود را در اثر اعتصاب غذا از دست داد، زندگی وی با خطر جدی روبرو می شود: تارنمای مجذوبان نور
۲ - در بدن چه اتفاقی می افتد؟ در چند ساعت اول بدن از ذخیره قند کبد (گلیکوژن) استفاده می کند و اگر این ذخیره به پایان برسد، قند و چربی پلاسمای خون را مصرف می‌کند. با گذشت زمان ممکن است قند خون به تدریج پایین بیاید و شاید فرد احساس، ضعف و بی‌حالی و سرگیجه کند. با این حال فرد بزرگسال سالم با تغذیه مناسب قاعدتا ۴۸ تا ۷۲ ساعت را می‌تواند به راحتی فقط با آب سر کند/ دوسه روز اول: اگر اعتصاب غذا ادامه پیدا کند متابولیسم بدن شروع به تغییر می کند و روندی به نام "کتوز" آغاز می‌شود و بدن که دیگر قند ندارد به سراغ چربی می‌رود. در واقع اعتصاب غذا از نظر طبی و فیزیولوژیک، دو تا سه روز بعد از شروع اعتصاب غذای تر آغاز می شود. در این شرایط دهان بیمار بوی استون یا میوه گندیده می دهد و در ادرار فرد استون یافت می شود. علت این است که بدن دیگر به کربوهیدرات دسترسی ندارد بنابراین به سراغ چربی منبع دیگر انرژی می‌رود. اگر ذخیره چربی بدن زیاد باشد تحمل اعتصاب غذا راحت تر است با این حال در این مرحله ممکن است فرد ضعیف و بی‌حال باشد. اگر اعتصاب غذا ادامه پیدا کند، احساس و درد گرسنگی پس از دو تا سه روز از بین می‌رود. با ادامه اعتصاب غذا وزن فرد شروع به کاهش می‌کند و ذخیره چربی که به پایان برسد بدن به ناچار خودخواری را شروع خواهد کرد. اینکه چربی کی به پایان برسد به ذخیره بدن فرد بستگی دارد اما معمولا بعد از هفت تا ده روز دیگر نه قندی مانده نه چربی و بدن به سراغ پروتئین آخرین منبع انرژی می رود. متابولیسم بدن دوباره تغییر می کند و این دفعه به سراغ عضلات می‌رود و پروتئین آن را می‌سوزاند. از اینجاست که عضلات شروع به تحلیل رفتن می‌کنند.
در اعتصاب غذای خشک احتمال اینکه فرد بیش از هفت تا ده روز زنده بماند کم است اما در اعتصاب غذای تر بدن می تواند مدت نسبتا قابل توجهی این شرایط را تاب بیاورد تا تمام عضلات را بسوزاند. تغییر متابولیسم بدن به این معناست که مواد زائد ناشی از سوخت و ساز با مواد زائد در شرایط عادی تفاوت دارد. اگر در اعتصاب غذا آب کافی مصرف شود بدن دست کم می‌تواند سموم را با آب دفع کند. اما اگر اعتصاب غذا خشک باشد سموم در بدن تجمع کرده و همین ممکن است به کبد و مغز آسیب برساند. بعد از حدود ده روز بدن دچار سوء تغذیه شده و در گرسنگی شدید و طولانی دو بیماری "کواشیورکور" یا "ماراسموس" ایجاد می‌شود؛ شبیه قحطی‌کشیدگان آفریقا. تمام عضلات تحلیل رفته، چشم‌ها در اعماق کاسه سر گم شده، گیجگاه کاملا فرو رفته، دست و پاها پوستی است بر استخوان و شکم برآمده است و متورم. از نظر طبی اعتصاب غذای تر کامل (بدون افزودن قند به آب) بین ۴۶ تا ۷۳ روز بیشتر نمی‌تواند طول بکشد (این زمان در منابع مختلف اندک تفاوت دارد) و فرد بعد از این مدت به دلیل آسیب شدید به اعضای مختلف به خصوص کبد، مغز و کلیه و اختلال شدید متابولیسم در خواهد گذشت.
توجه به یک نکته اهمیت اساسی دارد: اینکه چقدر می‌توان با اعتصاب غذا دوام آورد به شدت تحت تاثیر وزن بدن، ژنتیک و متابولیسم فرد، سلامت یا بیماری و حجم غذای فرد است. اما شاید از همه چیز مهمتر نوشیدن آب است؛ بنابراین تحمل اعتصاب غذا از فردی به فردی دیگر فرق می‌کند. برای پزشکان اینکه آیا باید مداخله کنند یا نه همیشه یک مسئله اخلاقی بوده و هنوز هم هست. سوال دیگر این است که پزشک کی باید مداخله کند. اینکه نقطه بحرانی که بعد از آن فرد به شدت در خطر مرگ قرار می‌گیرد کجاست دقیقا معلوم نیست، اما اگر ضریب متابولیسم بازال تا ۱۲.۵ (در فرد سالم باید بالای ۱۸ باشد) کاهش پیدا کند، یعنی زمانی که معمولا وزن فرد به سی تا چهل کیلو رسیده، حتی با رسیدگی پزشکی هم ممکن است زنده نماند (نوشتاری از دکتر مهبد ابراهیمی): بخش فارسی تارنمای بی بی سی
۳ - اثرات اعتصاب غذا بر سلامت اعتصاب‌کننده: اثرات بهداشتی اعتصاب غذا (به غیر از ارادۀ فرد) به مدت و نوع اعتصاب غذا بستگی دارد. باید توجه داشت که مرگ می تواند در هر لحظه از زمان اعتصاب غذا اتفاق بیفتد و این به میزان سلامت قبلی فرد و تطابق اندام‌های بدن با وضعیت جدید بستگی دارد. طول اعتصاب غذا بستگی به میزان چربی بدن شخص، میزان سلامتی او و استراتژی‌اش دارد. اگر اعتصاب‌کننده از خوردن آب امتناع کند، بیش از یک هفته زنده نخواهد ماند. اگر مایعات، شکر و یا نمک هم بخورد، مدت بسیار بیشتری می‌تواند زنده بماند. اگر اعتصاب‌کننده جز شکر و نمک، ویتامین هم مصرف نماید، این وضعیت دردناک او ممکن است تا ۳۰۰ روز نیز به طول انجامد. در جریان اعتصاب غذا بدن در واقع "خود" را مصرف می‌کند. پس از حدود سه روز، کبد شروع به شکستن چربی‌های بدن می‌کند. بدن برای جبران این واکنش، متابولیسم خود را کُند می‌کند، ولی پس از حدود سه هفته ناگزیر می‌شود ماهیچه‌ها و اندام‌های حیاتی خود را برای کسب انرژی بکاود و مصرف کند. پوست بدن مومی شکل می‌شود، بدن از خود بویی ترش متصاعد می‌کند و نَفَس بوی شیرینی همچون بوی گلابی می‌گیرد. در نهایت مرگ شخص در پی بی‌آبی، تحلیل بدن و از کار افتادن دردناک اندام‌های درونی، و بیش از هر چیز کلیه‌ها و کبد فرا می‌رسد: تارنمای ویکی‌پدیا
رباعی اعتصاب غذا
بهر دفع_ ستم، دفاع از حق/ روش_ نیک، انتخاب باید کرد
بهترین کار، اعتصاب غذاست/ از غذا، اجتناب باید کرد
دکتر منوچهر سعادت نوری
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2017/01/blog-post_6.html
همین نوشتار در تارنمای ایران
بخش های پیشین مجموعه ی گفتنی های تغذیه
