تخم مرغ در فرهنگ واژه ها
تخم مرغ = جسمی تقریباً بیضوی با پوستی نسبتاً محکم که در شکم مرغ خانگی تولید می‌شود و از چند قسمت تشکیل می‌شود: ۱) پوست آهکی که دارای منافذ ریز برای تنفس نطفه است ۲) پوست نازکی که در داخل پوست آهکی وجود دارد ۳) آلبومین یا سفیدۀ تخم که مایع لزج بی رنگی است و پس از پخته شدن سفید و سفت می شود ۴) زرده که ماده ای است چرب و زرد رنگ و در میان سفیده قرار دارد: فرهنگ فارسی عمید
تخم مرغ = سلول نطفهٔ مادهٔ (تخمک) مرغ و معمولاً به‌شکل بیضی است که از نظر زیست شناختی برای تولید مثل گذارده می شود و برای انسان ها منبع غذایی محسوب می گردد. ایجاد یک تخم مرغ ۲۵ ساعت به طول می انجامد و به همین دلیل یک مرغ می تواند تنها ۱ تخم در طول یک شبانه روز بگذارد: دانشنامهٔ آزاد ویکی پدیا
برخی از ویژگی های تخم مرغ
وزن تخم‌مرغ به طور میانگین و بدون احتساب پوستهٔ آن، ۵۸ گرم است. پوست تخم مرغ حدود نیم میلی‌متر ضخامت دارد و ۹۰ درصد آن از کربنات کلسیم تشکیل شده است. رنگ پوست تخم مرغ به نژاد مرغ مربوط می شود و معمولاً سفید یا قهوه ای است. مرغ آراکانا تخم‌هایی به رنگ آبی می‌گذارد. آراکانا که از آن به "بیدم آمریکای جنوبی" هم نام می‌برند، نژادی از مرغ است که زادگاه آن کشور شیلی می‌باشد. غالباً این نژاد را با آمرکانا و تخم‌گذار عید پاک اشتباه می‌گیرند، اما آراکانا ها خصوصیاتی دارد که براحتی باعث تشخیص آن ها می شود. آن ها تخم آبی رنگ می‌گذارند و زائده هایی از پر در کنار گوش های خود دارند
تاریخچه ی مصرف تخم مرغ
.تاریخ استفاده از تخم مرغ تقریبا موازی با تاریخ استفاده انسان از مرغ به عنوان غذاست. تخم مرغ در سابقه ی باستانی همیشه تصویری از نیایش و احترام را در مذاهب مختلف به دنبال داشته است و هنوز هم در تعدادی از فرهنگ ها و مذاهب در اطراف دنیا همین حالت وجود دارد . تخم مرغ همیشه نمونه یا مظهری از باروری بوده است. نقاشی های کشف شده بر دیوار غار ها نشان می دهد هنرمندان غارنشین و اجداد بشر امروزی برای آن که رنگ ها خاصیت چسبندگی پیدا کنند و بهتر روی سنگ ها بنشینند رنگ های مورد نظر خود را با تخم مرغ خشک شده و شیره ی گیاهان مخلوط می کردند. در فراگیر ترین و مهم ترین اعیاد، تخم مرغ همیشه برای خوراک استفاده می شده است .بارزترین نمونه های آن عید نوروز و عید پاک است. تخم مرغ به عنوان یک غذای تجملی در عهد قدیم مطرح بوده است. همچنین خوردن آن را در ماه روزه و استغفار برای مسیحی ها منع کرده بودند. آن ها منتظر عید پاک می ماندند تا در آن روز تخم مرغ را مصرف کنند. جالب ترین و گیرا بودن نقاشی هایی که روی پوسته تخم مرغ انجام می گرفته یکی دیگر از کاربرد های آن در اعیاد و جشن هاست. این یک سابقه ی تاریخی و یک فرهنگ عام و مردمی در بین بسیاری از شهر وندان باستان مصر، چین، یونان و ایران بوده است. در رم باستان، از روش های مختلف برای نگهداری و جلوگیری از فاسد شدن تخم مرغ استفاده می کردند.
ارزش های غذایی تخم مرغ
تخم مرغ منبع پروتئين، ويتامين ها و املاح ضروري است و مي تواند به عنوان يك ماده غذايي مهم در برنامه ي غذايي افراد وجود داشته باشد. نيازهاي تغذيه اي افراد برحسب جنس و سنشان متفاوت است. از محبوب‌ترین غذاهای تهیه شده با تخم مرغ می‌توان به نیمرو اشاره کرد .
ارزش انرژي زايي تخم مرغ: يك عدد تخم مرغ متوسط ۷۶ كيلو كالري انرژي دارد و مصرف روزانه يك عدد تخم مرغ، ۳ درصد نياز انرژي يك مرد بالغ و ۴ درصد نياز انرژي يك زن بالغ را تأمين مي كند.
پروتئين: تخم مرغ منبع بسيارغني پروتئين است. ارزش بيولوژيكي پروتئين تخم مرغ بسيار بالاست و نسبت به ساير منابع پروتئيني مثل لبنيات، گوشت ها و حبوبات غني تر است. پروتئين تخم مرغ داراي تمامي اسيد آمينه هاي ضروري براي سلامتي بدن مي باشد. بنا بر اين مصرف تخم مرغ با ساير موادغذايي كه از نظر پروتئيني فقير هستند مانند نان ، برنج و غلات، باعث تكميل ارزش پروتئيني غذا مي شود. درصد وزن تخم مرغ را پروتئين تشكيل مي دهد و هم در زرده و هم در سفيده وجود دارد. ولي بيشتر در سفيده تخم مرغ و به نام آلبومين وجود دارد. در نمودارهاي ارزيابي كيفيت پروتئين موجود در موادغذايي، هميشه تخم مرغ در بالاترين حد قرار دارد و بعنوان استاندارد مرجع براي سنجش پروتئين ساير غذا ها استفاده مي شود.
ويتامين ها: تخم مرغ، بيشتر ويتامين هاي موردنياز بدن به جز ويتامين ث را دارد. تخم مرغ منبع خوبي از ويتامين هاي گروه ب و ويتامين آ مي باشد. همچنين ويتامين دی و ويتامين ای را به مقدار كافي و لازم تأمين مي كند.
املاح: تخم مرغ حاوي تمامي املاح براي تأمين سلامتي فرد است. به خصوص اينكه منبع بسيار خوب يد و فسفر مي باشد كه يد براي ساخت هورمون تيروئيدي و فسفر براي رشد بهتر و سلامتي استخوان هاي بدن لازم مي باشند املاح مهم ديگري كه در تخم مرغ وجود دارند شامل روي، سلنيم، آهن و كلسيم مي باشند. روي باعث بهبود زخم، بلوغ و رشد بهتر مي شود و عفونت را نيز از بين مي برد. سلنيم نيز يكي از آنتي اكسيدان هاي مهم مي باشد و راديكال هاي آزاد ناشي از سوخت ناقص چربي ها را در بدن از بين مي برد و مي تواند بر عليه عوامل ايجادكننده سرطان نقش داشته باشد. كلسيم نيز براي عملكرد بهتر سيستم عصبي، رشد بهتر افراد استخوان ها و استحكام ها آن ها لازم است. آهن يكي از اجزاء اصلي و حياتي گلبول هاي قرمز خون است ولي قابليت استفاده اين نوع آهن براي بدن هنوز مشخص نيست.
كربوهيدرات و فيبر: تخم مرغ به مقدار خيلي كم كربوهيدرات دارد و نيز فاقد فيبرغذايي است.
چربي ها: ۱۰٫۶ درصد تخم مرغ را چربي تشكيل مي دهد كه در زرده آن وجود دارد و كمتر از ۰.۰۵ درصد آن در سفيده موجود است. کلسترول و لسیتین، مواد چرب موجود در زرده ي تخم مرغ می‌باشند و برای ساختمان و عملکرد سلول‌های بدن ضروری اند. کلسترول قابلیت انعطاف و نفوذ پذیری غشای سلول‌های بدن را حفظ می‌کند. همچنین بعنوان یکی از اجزاي تشکیل دهنده ي مواد چربی باعث نرمی پوست می‌شود
مواد مغذی در هر ۱۰۰ گرم یک تخم مرغ آب پز
کربوهیدرات‌ها ۱٫۱۲ گرم - چربی ۱۰٫۶ گرم - پروتئین ۱۲٫۶ گرم - آب ۷۵ گرم
ویتامین آی معادل ۱۴۰ میکروگرم (۱۶٪) - ویتامین ب۱ (تیامین) ۰٫۰۶۶ میلی گرم (۵٪)
ویتامین ب۲ (ریبوفلاوین) ۰٫۵ میلی گرم (۳۳٪) - اسید پانتوتنیک ۱٫۴ میلی گرم (۲۸٪)
اسید فولیک (ویتامین ب۹) ۴۴ میکروگرم (۱۱٪) - ویتامین ب۱۲ ۱٫۱۱ میکروگرم (۴۶٪)
ویتامین دی (۲۲٪) - ویتامین ای ۱٫۰۳ میلی گرم (۷٪)
کلسیم ۵۰ میلی گرم (۵٪) - آهن ۱٫۲ میلی‌گرم (۱۰٪) - منیزیم ۱۰ میلی‌گرم (۳٪)
فسفر ۱۷۲ میلی گرم (۲۵٪) - پتاسیم ۱۲۶ میلی گرم (۳٪) - روی ۱٫۰ میلی گرم (۱۰٪)
کلسترول ۴۲۴ میلی گرم/ منبع: پایگاه اطلاعاتی مواد غذایی آمریکا
تخم مرغ و کلسترول خون
در رابطه با تأثیر تخم مرغ و کلسترول آن، بر کلسترول خون هنوز مطالعات دقیقی برای مصرف بیش از ۶ عدد در روز انجام نشده‌است. در نتیجه نمی‌توان نظر قطعی برای مصرف بالای ۶ عدد بیان کرد. طبق مطالعات انجام شده، مصرف تخم مرغ در محدودهٔ ۱–۶ عدد در روز، در صورتی که با یک رژیم غذایی سالم (کم کربوهیدرات و فاقد چربی‌های مضر و اشباع) همراه باشد، احتمالاً خطری نداشته یا حتی به کاهش کلسترول بد خون نیز شاید کمک کند. در رابطه با تأثیر تخم مرغ و کلسترول آن، بر کلسترول خون هنوز مطالعات دقیقی برای مصرف بیش از ۶ عدد در روز انجام نشده است. در نتیجه نمی توان نظر قطعی برای مصرف بالای ۶ عدد بیان کرد. اما احتمال می رود در صورت مصرف بیش از این میزان، یا مصرف کربوهیدرات و چربی‌های بد همراه آن، سبب کاهش کلسترول خوب شود و خطر بیماری های قلبی و عروقی را بالا ببرد. در رابطه با تأثیر دقیق کلسترول تخم مرغ بر کلسترول خون هنوز نتایج قطعی نشده و مطالعات همچنان ادامه دارد.
تخم مرغ در برخی از گزارشات علمی
پژوهش جدیدی که به زبان انگلیسی روز ۱۴ مارس ۲۰۱۹ به نقل از مجله ی انجمن پزشکی آمریکا یا "جاما" انتشار یافته است بی خطر بودن مصرف روزانه ی تخم مرغ را مورد تردید قرار داده است. برای آگاهی بیشتر در مورد این پژوهش نگاه کنید به بخش منابع و مآخذ
تخم مرغ در برخی از گزارشات ویدیویی
: زرده ی تخم مرغ، مقوی قلب و محرک نیروی جنسی
اگر همه روزه ۳ عدد تخم مرغ بخورید، چه اتفاقی رخ خواهد داد
برای آگاهی بیشتر در مورد این گزارشات نگاه کنید به بخش منابع و مآخذ
نگارش و تدوین
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
منابع و مآخذ
تخم مرغ در فرهنگ فارسی عمید: تارنمای واژه یاب/ تخم مرغ: تارنمای ویکی‌پدیا/ برخی از ویژگی های تخم مرغ: تارنمای ویکی‌پدیا/ تاریخچه ی مصرف تخم مرغ: بسیاری از تارنماها/ آراکانا: تارنمای ویکی‌پدیا/ ارزش های غذایی تخم مرغ: تارنمای عصر ایران/ مواد مغذی در هر ۱۰۰ گرم یک تخم مرغ آب پز: تارنمای ویکی‌پدیا/ تخم مرغ و کلسترول خون: تارنمای ویکی‌پدیا/ تخم مرغ و پژوهش جدید به نقل از مجله ی انجمن پزشکی آمریکا (به زبان انگلیسی): تارنمای امروز/ تخم مرغ در برخی از گزارشات ویدیویی: تارنمای یوتیوب/
*
گزیده ای از نوشتارها
https://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/03/blog-post_16.html
بخش های پیشین مجموعه ی گفتنی های تغذیه
==========================
