کتابخانه های مشهور جهان

کتابخانه در فرهنگ واژه ها
کتابخانه = خانه ٔ کتاب - جای نگهداری کتاب اعم از آنکه اتاق مانند و جای مسقفی باشد یا محلی که در آن کتاب ها را فراهم آورند و با نظم و ترتیب خاصی در قفسه ها بچینند (فرهنگ فارسی معین) - جایی که در آن کتاب های خطی و یا چاپی را جمع آورند و با نظم و ترتیب معینی قرار دهند (ناظم الاطباء) - دارالکتب (یادداشت دهخدا): لغت نامه ی دهخدا
کتا‌بخانه = به مجموعه ‌ای از اطلاعات و منابع و خدمات اطلاعاتی گفته می ‌شود که توسط یک نهاد عمومی، خصوصی یا یک شخص نگهداری و اداره می‌ شود. از نگاه سنتی، کتابخانه به ‌طور معمول به مجموعه ‌ای از کتاب‌ ها گفته می ‌شود. کتاب مجموعه ای از اطلاعات است که در صفحاتی کاغذی نوشته یا چاپ می ‌شود. بنای کتابخانه در جهان به دوران کهن و قرن‌ ها پیش از میلاد مسیح می ‌رسد. نخستین سنگ بنای کتابخانه را سران و زمامداران کشورها، نه به قصد و نیتِ صرفاً ایجاد کتابخانه، بلکه به‌ خاطر حفظ و نگهداری اسناد و گزارش‌ های مخصوص و محرمانه پایه‌ گذاری کردند: دانشنامهٔ آزاد ویکی‌ پدیا
*
کتابخانه ی تاریخی و مرکز اسناد و آرشیو دانشگاه جُندی شاپور در ایران 
جُندی شاپور یا گُندی شاپور یکی از مهمترین شهرهای دوره ی ساسانی در ایران بود که توسط شاپور یکم ایجاد گردید. شاپور یکم یا شاپور بزرگ پادشاه قدرتمند قرن سوم میلادی و نویسنده ی کتیبه‌های صخره ‌ای متعدد و کعبه ی زرتشت است. او پس از پدرش اردشیر بابکان بر تخت نشست. در دوران او مانی ظهور کرد و شاپور به او اجازه داد تا دینش را تبلیغ کند. مانی یکی از کتاب ‌های خود به نام شاپورگان را به او تقدیم کرد که به زبان فارسی میانه نوشته است. دانشگاه جندی‌شاپور یکی از آثار به‌ جای‌ مانده از زمان ساسانیان است و با بیش از ۱۷ سده قدمت، از باستانی‌ ترین دانشگاه ‌های خاورمیانه محسوب می‌شود. گندی‌شاپور شهری است کهن در شمال استان خوزستان و در نزدیکی شهرستان دزفول که امروزه ویرانه‌ های آن باقی است و به ‌سبب بیمارستان و دانشگاهی که در آن بوده شهرت بسیار داشته ‌است. در دانشگاه گندی‌شاپور، برخی کتاب‌ها از زبان‌های هندی، سریانی، و یونانی به پهلوی ترجمه شد که ازآن‌جمله می‌توان به خدای‌نامه، کَلیله و دِمنه، هزار افسانه، سندباد نامه، آیین ‌نامه، و تاج‌ نامه اشاره کرد. جندی شاپور از همان بدو تأسیس بتدریج بصورت یکی از مراکز علمی و پزشکی جهان آن روز در آمد و بنا بگفتهٔ تاریخ ‌نویسان شاپور دستور داده بود تعداد زیادی از کتاب‌ های طب یونانی را به زبان پهلوی ترجمه و در آنجا نگهداری کنند، ابیات زیر در توصیف شهر باستانی جندی شاپور و دانشگاه آن چند سال پیش توسط همین نگارنده سروده شد 
ای ‌تو شهر_ جند_ شاپور ، جایگاه_ علم و فن / ای که دانشگاه_ ‌تو ، یاد آور_ فر_ کهن
پیشتاز _ دانش و فرهنگ _ عهد _ باستان/ ساختی مردان_ دانشور، به یکجا انجمن
ساحت _ ‌تو ، سنگر _ارزنده ی جهد و تلاش/ داشتی از هند و یونان، عالمانی رایزن
تربیت دادی ‌پزشکان ، حا‌ذق و نیکو سرشت/ ملجائی بودی برای دردمندان، مرد و زن
مرکز_ اسناد و آرشیو _ زمانه بوده ای/ شهر‌ت_ ‌تو ، قرن ها در عالمی، پر‌تو فکن
یورش بیگانگان، هر چندگاه، دادت رکود/خوش که فا ئق آمدی، برصد گزند و بس فتن
جاودانه‌ ماندگاری ‌تو ، به تاریخ_ جهان/ ای ‌تو شهر_جند_ شا پور، جایگاه علم و فن
*
  کتابخانهٔ کنگرهٔ آمریکا / کتابخانهٔ ملی کنگرهٔ آمریکا
بازوی تحقیقاتی کنگره ایالات متحده، قدیمی‌ترین انستیتوی فرهنگی دولت فدرال آمریکا است که در پایتخت ایالات متحدهٔ آمریکا، شهر واشینگتن دی‌سی، محله کپیتال هیل قرار دارد. این کتابخانه که متعلق به کنگره آمریکا می‌باشد، با دارا بودن ۱۳۴ میلیون نسخه در رده دوم جهان از نظر تعداد منابع است و احتیاج به ۸۰۰ کیلومتر قفسه جهت ذخیره‌سازی کلکسیون خود دارد. این کتابخانه شامل بیشتر از ۳۰ میلیون کتاب و اسناد چاپ شده به ۴۷۰ زبان مختلف می‌باشد. دارای بیش از ۵۸ میلیون نسخه دستنویس، بزرگ‌ترین مجموعه کتاب‌های کمیاب در آمریکای شمالی، از جمله انجیل گوتنبرگ (یکی از ۴ کپی کاملی که وجود دارد) می‌باشد، شامل بیش از یک میلیون چاپ‌های دولت آمریکا، یک میلیون نشریات جهانی مربوط به سه قرن گذشته‌ است. سی و سه هزار روزنامه مجلد، پنجاه هزار حلقه میکروفیلم و بیش از ششصد هزار کتب مصور کودکان را در بر دارد. دارای بیشترین مقالات حقوقی، ۴٫۸ میلیون نقشه و نت موسیقی، ۲٫۷ میلیون صوت ضبط شده، ویولون آنتیک «بتز سترادیواریوس» و انواع دیگر آلات موسیقی سیمی ساخت خانواده «استرایواریوس» است.  این کتابخانه بدستور رئیس‌جمهور وقت جان آدامز در سال ۱۸۰۰ تأسیس گردید و در همین زمان پایتخت آمریکا از فیلادلفیا به واشینگتن منتقل شد. وقتی که در سال ۱۸۱۴ نیروهای بریتانیا اقدام به آتش زدن و نابودی کتابخانه نمودند، کتابخانه شامل ۳۰۰۰ جلد کتاب بود. توماس جفرسون با اهدای کتابخانه شخصی خود که حاوی ۶۵۰۰ نسخه کتاب از جمله یک نسخه قرآن کریم نیز بود اقدام به احیای مجدد کتابخانه کرد  رئیس کتابخانهٔ کنگره کتابدار کنگره نامیده می‌شود و درحال‌حاضر کارلا هایدن این سِمَت را بر عهده دارد
*
کتابخانه ی بریتانیا
 از بزرگ ‌ترین کتابخانه‌ های جهان است که در پایتخت بریتانیا، در شهر لندن، قرار دارد. تا سال ۱۹۷۳ انگلستان دارای کتابخانه ملی خاصی نبود و وظایف کتابخانه ملی را سازمانهای گوناگونی از قبیل سازمان ملی کتابشناسی، کتابخانه موزه بریتانیا، کتابخانه امانی ملی و غیره انجام می‌دادند. در سال ۱۹۷۳ قانون کتابخانه بریتانیا به تصویب رسید و کتابخانه از ادغام کتابخانه موزه بریتانیا، کتابخانه ملی مرکزی و سازمان ملی کتابشناسی و کتابخانه ملی امانی و کتابخانه ثبت اختراع، کتابخانه مرجع علوم، به وجود آمد. کتابخانهٔ بریتانیا توسط یک هیئت اداره می‌شود که در قبال «وزارت هنرو کتابخانه» مسئول است
*
کتابخانۀ ملی چین
 در غرب شهر پکن، پایتخت چین، قرار دارد. این کتابخانه با گردآوری آثار کتابخانۀ سلطنتی پکن در سال ۱۹۰۹ تأسیس شد. علاوه بر کتاب هایی که از کتابخانۀ سلطنتی به ارث برد کتابخانه ملی زمان بازگشایی هم تعداد زیادی از انتشارات مهم را از طریق اهدا از دولت دریافت نمود که پایه ‌ای برای مجموعه ی کتابخانه محسوب می‌ شد. تا سال ۱۹۴۹ مجموعه ‌ای کمی بیش از ۱،۴۰۰،۰۰۰ جلد با ۱۲۰ کارمند داشت. کتابخانه زیر نظر وزارت فرهنگ چین است و به ‌صورت کتابخانۀ تحقیقاتی وسیعی وظایف کتابخانۀ ملی را، که در سراسر دنیا اجرا می ‌شود، انجام می ‌دهد
*
کتابخانه ملی آلمان
 در سال ۱۹۹۰ بر مبنای پیمان وحدت دو آلمان، با ترکیب و ادغام کتابخانه ‌های ملی موجود در لایپزیگ (تأسیس ۱۹۱۲) و فرانکفورت (تأسیس ۱۹۷۴) و نیز آرشیو موسیقی برلین (تأسیس ۱۹۷۰) به وجود آمد. وظایف این کتابخانه به عنوان یک مرکز ملی اطلاع ‌رسانی عبارتست از گرد آوری کل انتشارات آلمان و کتاب های آلمانی زبان در جهان از سال ۱۹۱۳ به بعد، حفظ و نگهداری دراز مدت مجموعه، دبیزش و سازمان دهی جامع آن ها. این وظایف کتابخانه را ملزم می‌ کند که ضمن انتشار کتابشناسی ملی دسترسی نا محدود افراد را به مجموعه تأمین کند. مسؤولیت های کتابخانه ملی آلمان منطبق با تعریفی است که یونسکو از کتابخانه ‌های ملی داده‌ است
*
کتابخانهٔ دانشگاه هاروارد
نام یک سامانهٔ کتابخانه ‌ای در ایالات متحدهٔ آمریکاست. این مؤسسه متعلق به دانشگاه هاروارد است. سامانهٔ کتابخانهٔ این دانشگاه، با ۱۶٬۲۵۰٬۱۱۷ عنوان کتاب، در زمرهٔ بزرگ‌ ترین مخازن کتب کشور آمریکا محسوب می ‌شود
*
کتابخانهٔ عمومی شهر نیویورک
با ۱۵٬۳۴۸٬۴۲۷ نسخه کتاب از بزرگ‌ترین کتابخانه‌ های عمومی جهان است. این کتابخانه، که در سال ۱۸۹۵ میلادی تأسیس شده‌ است، در منطقهٔ منهتن در شهر نیویورک قرار دارد و ۳۲۰۶ کتابدار و متخصص در استخدام داشته و مجموعاً ۵۷۷ میلیون
دلار هدایای نقدی دریافت کرده ‌است
*
 کتابخانه ملی فرانسه
کتابخانه ملی فرانسه در پاریس، زمانی بزرگ‌ترین کتابخانه ملی در جهان بود. سابقهٔ تأسیس آن به سال ۱۳۶۸ میلادی باز می ‌گردد. اکنون بیش از بیست میلیون جلد کتاب در آن نگهداری می‌شود. هستهٔ اصلی و اولیه کتابخانه را مجموعهٔ شارل پنجم تشکیل می ‌دهد که در سال ۱۳۶۸میلادی، کتابخانه‌ ای اختصاصی با تقریباً ۱۰۰۰ نسخه خطی را در یکی از تالارهای ساختمان لوور برای خود دایر کرد. در زمان لویی یازدهم (۱۴۸۳–۱۴۶۱) تعدادی نسخه خطی و کتاب‌های چاپی مصادره‌شده به آن افزوده شد. شارل هشتم و لویی دوازدهم نیز به توسعه آن پرداختند و محل کتابخانه با تغییر محل اقامت پادشاهان، از قصری به قصر دیگر تغییر می‌کرد. در سال ۱۵۲۳ سرپرستی کتابخانه به "گیوم بوده" دانشمند مشهور علوم انسانی واگذار گردید و محل آن در "قصر فونتن بلو" تثبیت گردید
*
کتابخانۀ ملی کانادا
سال تأسیس ۱۹۵۳ - تعداد نسخۀ کتاب ۱۸٬۸۰۰٬۰۰۰
کتابخانۀ ملی کانادا بر اساس مصوبه ی پارلمان کانادا در سال۱۹۵۳ میلادی تاسیس شد  این کتابخانه در خیابان ولینگتون در شهر اتاوا پایتخت کانادا واقع است
*
کتابخانۀ مرکزی کلگری در شهر کلگری مرکز استان آلبرتای کانادا
این کتابخانه در روز اول نوامبر ۲۰۱۸ بجای کتابخانه ای که قبلا در مرکز شهر بود در دهکده ی شرقی  شهر کلگری گشایش یافت. برای آگاهی بیشتر در مورد این کتابخانه نگاه کنید به بخش منابع و مآخذ
* 
کتابخانۀ آکادمی علوم روسیه
سال تأسیس ۱۷۱۴ - تعداد نسخۀ کتاب ۲۰٬۰۰۰٬۰۰۰
*
کتابخانه ایالتی روسیه
یک کتابخانه ملی روسیه است که در مسکو واقع شده‌است. این کتابخانه بزرگترین کتابخانهٔ کشور روسیه و چهارمین کتابخنهٔ بزرگ در دنیاست که ۱۷٫۵ میلیون جلد کتاب دارد. تا ۱۹۲۵ میلادی نام آن کتابخانهٔ ایالتی ولادیمیر لنین بود و در سال ۱۹۹۲ نام آن کتابخانهٔ ایالتی روسیه شد. این کتابخانه ۲۷۵ قفسه و بیش از ۴۳ میلیون آیتم دارد که شامل ۱۷ میلیون کتاب و ۱۳ میلیون ژورنال و ۳۵۰ هزار منبع موسیقی و ۱۵۰ هزار نقشه و سایر موارد می‌باشد. آیتم‌های موجود در این کتابخانه به ۲۴۷ زبان دنیا می‌باشند که منابع خارجی آن حدود ۲۹ درصد از کل منابع کتابخانه را شامل می‌شوند. بین سال‌های ۱۹۲۲ تا ۱۹۹۱ حداقل یک کپی از هر کتاب چاپ شده در زمان اتحاد جماهیر شوروی به کتابخانه اهدا می ‌شد که در دیگر کشورها نیز چنین می‌کنند
*
کتابخانه ی ملی رشت مرکز استان گیلان در شمال ایران
در جنب ساختمان شهرداری رشت قرار دارد. این کتابخانه دارای ۱۵۰ هزار جلد کتاب چاپی و ۱۷۵۰ جلد کتاب خطی است که برخی از آن ‌ها منحصر به فرد هستند. تعداد اعضای آن ۲۰۰۰۰ نفر است و روزانه به ‌طور متوسط ۱۵۰۰ نفر از این کتابخانه استفاده می‌ کنند. فکر تأسیس کتابخانه ملی رشت در سال ۱۳۰۶ توسط محمدعلی تربیت، رئیس اداره فرهنگ گیلان، در زمین اهدایی شهرداری رشت به این اداره مطرح شد. بر اساس اسناد و شواهد موجود، عملیات ساختمانی در سال ۱۳۰۶ شمسی در زمینی که توسط شهردار وقت رشت به جمعیت نشر معارف برای ساخت کتابخانه اهدا شد، شروع گشت. به علت کمی بودجه ساخت بنا تا سال ۱۳۱۳ شمسی ادامه داشت و در این سال همزمان با هزارهٔ فردوسی طوسی کتابخانه افتتاح گشت. احداث این بنا هم‌زمان با ساخت و ساز یک سلسله ابنیه اداری و عام‌المنفعه در شمال ایران در عهد پهلوی اول انجام گرفت و نوع معماری آن تقلیدی از معماری شرق اروپا می ‌باشد. هم اکنون کتابخانه ملی رشت تحت نظر جمعیت نشر فرهنگ گیلان اداره می گردد
*
کتابخانه ی ملی تبریز مرکز استان آذربایجان شرقی در ایران
کتابخانه ی ملی تبریز مربوط به دوره ی پهلوی اول، در ضلع شمالی پارک باغ گلستان روبروی هنرستان وحدت واقع شده‌ است و این اثر در تاریخ ۲۶ آبان ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۴۹۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده ‌است
*
کتابخانه ی ملی تهران یا سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
آغاز به کار رسمی کتابخانه ملی به سال ۱۳۱۶ بازمی‌گردد. در سال ۱۳۵۸ مرکز خدمات کتابداری، و در سال ۱۳۷۸ سازمان مدارک فرهنگی در کتابخانه ملی ادغام شدند و سرانجام در سال ۱۳۸۱ با تصویب شورای عالی اداری، کتابخانه ملی و سازمان اسناد ملی با هم ادغام شدند و سازمان فعلی شکل گرفت. سازمان اسناد ملی ایران در ۱۳۴۹ بنیان شده‌ بود. اکنون این سازمان در دو ساختمان مستقل کتابخانه ملی ایران و گنجینه ی اسناد ملی ایران فعالیت دارد. این مجموعه ی فرهنگی دارای ۱۲ شعبه استانی
در سراسر کشور است
*
کتابخانه ی مرکزی دانشگاه تهران در تهران مرکز استان تهران و پایتخت ایران
در سال ۱۹۷۱ ساختمان جدید کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران با طراحی عبدالعزیز فرمانفرمایان گشوده شد که امروزه حاوی ۷۰۰٬۰۰۰ جلد کتاب و ۱۸۰۰ نشریه از سراسر جهان می‌باشد. هر دانشکده به‌طور جداگانه و همچنین اکثر گروه‌ها دارای کتابخانهٔ تخصصی می‌باشند
آنچه در کتابخانة مرکزی دانشگاه تهران وجود دارد/ ظرفیت و ظرافتِ ایرج افشار
افشار، این نظام «آرشیو آفرینی» را نه تنها در کتابخانة شخصی خود سامان داده است که در هر کجا مسئولیتی پذیرفته است، کوشیده است که در این راه بنیادی نهاده شود؛ گرچه پس از او و رفتن او از آن‌جا، دیگران به ادامة کار او دلبستگی نشان نداده باشند. آنچه در کتابخانة مرکزی دانشگاه تهران وجود دارد و نشانه‌های «انضباط آرشیوی» است همه و همه یادگار اوست. آرشیو عکس‌های تاریخی رجال و اماکن و جمعیت‌ها، اسناد و مکاتبات و فرمان‌ها و مجسمه‌های بزرگان فرهنگ ایران زمین در عصر ما. به یاد دارم که او برای کتابخانة مرکزی دانشگاه تهران، مهم‌ترین نشریات ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی جهان را مشترک شده بود و دوره‌های این گونه نشریات در کتابخانة مرکزی دانشگاه تهران به طور منظم موجود بود. بعد از فروپاشی نظام پیشین و رفتن افشار، به تعبیر بیهقی، «کار از پرگار افتاد» و آن‌ها که به جای او آمدند، خواستند در بیت‌المال «صرفه‌جویی» کنند؛ حق‌اشتراک بسیار ناچیز این مجلات را به نفع مستضعفین «صرفه‌جویی» کردند و نپرداختند. در نتیجه، استمرار و تکامل آن «آرشیو» عظیم فرهنگی منقطع شد. حالا اگر روزی بخواهند جبران این خسارات را بکنند، چندین برابر آن وجوه را باید بپردازند تا عکس یا زیراکس یا میکروفیلم آن مجلات را به دست آورند ـ اگر این کار امکان‌پذیر باشد. این قدر می‌دانم که دریافت نسخه‌های اصل آن مجلات امروز دیگر امری است محال. از قدیم نیاکان ما گفته‌اند که «خود کرده را تدبیر نیست». در‌‌ همان هنگام قطعه‌ای به شوخی و جدی منظوم کردم که نشر تمامی آن در این مقال روا نیست ولی دو بیت پایانی آن این چنین بود: حکمت مشرقـی‌ست ایـن گفتار - از «پکن» بشنو این سخن نه ز «رُم»/ هـر که در میخ صرفه‌ جویی کرد - می‌کند نعل اسب خود را گُم : دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی
*
کتابخانهٔ ملی کودکان و نوجوانان ایران
کتابخانه‌ای است بَرخط (آنلاین) و وابسته به «سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران». این کتابخانه در تاریخ ۱۲ اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۹، به‌ صورت مجازی در «مرکز اسناد و کتاب‌خانهٔ ملی ایران» راه‌ اندازی شد. این کتابخانه هم‌اکنون بیش از ۵۰۰ جلد کتاب به‌ صورت بَرخط را در اختیار کودکان و نوجوانان قرار داده‌ است. در دی ماه سال ۱۳۸۹، ۵۵ جلد کتاب دیگر، بیشتر با موضوع ‌های اجتماعی و شعر، به مجموعه کتاب‌ های «کتابخانه» افزوده شده‌است. هم ‌اکنون ۲۵ جلد کتاب گویا نیز در این کتابخانه برای استفادهٔ کودکان و نوجوانان استثنایی به‌ صورت شنیداری (صوتی) در دسترس هستند. این کتابخانه برای تمام کودکان و نوجوانان فارسی ‌زبان جهان، به رایگان در دسترس قرار دارد. کودکان و نوجوانان از سراسر جهان می‌ توانند در این کتاب‌خانه برای خود «کتابخانهٔ شخصی» و «کارت عضویت» درست کنند. خانواده‌ ها نیز می‌ توانند کتاب‌ها و قصه‌های قدیمی را در آن مطالعه کنند
*
کتابخانه و مرکز اسناد مجلس یا کتابخانهٔ مجلس در تهران مرکز استان تهران و پایتخت ایران
این کتابخانه طی نزدیک به یک قرن، یکی از کتابخانه ‌های مهم و مطرح ایران بوده و اهمیت آن به دلیل گنجینه‌ های ارزشمندی است که در بخش‌های خطی، موزه، اسناد و منابع چاپی دارد. تلاش کتابداران این کتابخانه به ‌ویژه در فهرست ‌نویسی کتاب‌های خطی، سنگی و چاپی به‌خوبی پیش رفت و تقریباً نزدیک به صددرصد رسید. در بخش نشریات نیز فهرست جامعی از موجودی انتشار یافت. همین‌طور در بخش اسناد، بیش از نود درصد اسناد موجود فهرست شده و اطلاعات در اختیار کاربران قرار گرفت. در این کتابخانه صدها هزار کتاب چاپی از کهنه و نو، فارسی، عربی و لاتین وجود دارد
تهیه و تدوین
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
منابع و مآخذ
کتابخانه در لغت نامه ی دهخدا: تارنمای پارسی ویکی/ کتابخانه: تارنمای ویکی‌پدیا/ آریایی ها درجندی شاپور سرزمین نخستین مرکز علمی ایران: تارنمای گزیده ای از نوشتارها/ شاپور یکم یا شاپور بزرگ: تارنمای ویکی‌پدیا/ دانشگاه جندی‌شاپور: تارنمای ویکی‌پدیا/ کتابخانهٔ کنگرهٔ آمریکا: تارنمای ویکی‌پدیا/ کتابخانه ی بریتانیا: تارنمای ویکی‌پدیا/ کتابخانۀ ملی چین: تارنمای ویکی‌پدیا/ کتابخانه ملی آلمان: تارنمای ویکی‌پدیا/ کتابخانهٔ دانشگاه هاروارد: تارنمای ویکی‌پدیا/ کتابخانهٔ عمومی شهر نیویورک: تارنمای ویکی‌پدیا/ کتابخانه ملی فرانسه: تارنمای ویکی‌پدیا/ کتابخانۀ ملی کانادا: تارنمای ویکی‌پدیا/ سال تاسیس .و محل کتابخانۀ ملی کانادا: تارنمای دایره المعارف کانادا/ کتابخانۀ ملی و مرکز اسناد کانادا: تارنمای رسمی دولت کانادا/ کتابخانۀ مرکزی کلگری: تارنمای ویکی‌پدیا/ کتابخانۀ آکادمی علوم روسیه: تارنمای ویکی‌پدیا/ کتابخانه ایالتی روسیه: تارنمای ویکی‌پدیا/  کتابخانه ی ملی رشت: تارنمای ویکی‌پدیا/ کتابخانه ی ملی تبریز، تارنمای ویکی‌پدیا/ کتابخانه ی ملی تهران: تارنمای ویکی‌پدیا/ کتابخانه ی مرکزی دانشگاه تهران: تارنمای ویکی‌پدیا/ آنچه در کتابخانة ی مرکزی دانشگاه تهران وجود دارد(ظرفیت و ظرافتِ ایرج افشار): تارنمای یاد نامه ها/ کتابخانهٔ ملی کودکان و نوجوانان ایران: تارنمای ویکی‌پدیا/ کتابخانه و مرکز اسناد مجلس یا کتابخانهٔ مجلس: تارنمای ویکی‌پدیا/
* 

همچنین نگاه کنید به
مجموعه ی بناهای مشهور جهان
*
گزیده ای از نوشتارها
https://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/03/blog-post.html
بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها
=========================