۱۳۹۵ اسفند ۱۵, یکشنبه

یادداشتی در مورد مجلس و روسای مجلس در تاریخ ایران


پیشینه ی مجلس در ایران
اولین مجلس شناخته شده در تاریخ ایران به زمان اشکانیان بازمی‌ گردد. در این دوران مجلس مهستان از میان بزرگان و اشراف ایرانی به دو دسته بزرگان و شاهی تقسیم می‌شده‌است. پس از حمله اعراب به ایران بساط مجلس در حکومت‌های ایران برای بیش از ۱۲ قرن برچیده شد. در زمان ناصرالدین شاه قاجار وی در چند مورد مجوز تشکیل مجالسی را صادر کرد. در ۲۳ محرم ۱۲۷۵ قمری در روزنامه وقایع اتفاقیه فرمانی از ناصرالدین شاه منتشر شد که وظایف حکومت را میان وزارت خانه ‌های امورخارجه، جنگ، مالیه، عدلیه و فواید عامه تقسیم نمود و در این میان میرزا جعفرخان مشیرالدوله (دیپلمات تحصیل کرده بریتانیا) نیز به عنوان رییس مجلس ۲۵ نفره «مصلحت خانه» یا به اختصار «مجلس مشورت» معرفی شده بود. هرچند این مجلس مشورتی همانگونه که از نامش پیدا بود بیشتر جنبه ی تشریفاتی داشت، اما به هر حال پس از چندین قرن می‌توان آن را بارقه‌ ای از اصلاح ساختار سیاسی ایران دانست. پس از آن و در شوال ۱۳۰۱ قمری، جمعی از تجار و بازرگانان نیز توانستند اجازه ی تاسیس مجلس وکلای تجار ایران را از ناصرالدین شاه بگیرند که مرامنامه ی آن بسیار مترقی و برخوردار از جنبه ی پررنگ اصلاح‌ طلبانه بود. اما تشکیل اولین مجلس ملی کشور به انقلاب مشروطه باز می‌گردد که فرمان تشکیل آن در روز ۱۶ مرداد سال ۱۲۸۵ توسط مظفرالدین شاه قاجار به امضا رسید. نظام‌نامه مجلس شورای ملی نیز در روز ۱۷ شهریور ۱۲۸۵ به امضای مظفرالدین شاه رسید... مجلس شورای ملی از ۱۲۸۵ تا ۱۳۶۸ در حدود ۸۳ سال به حیات خود ادامه داد و در جریان بازنگری در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۶۸ از مجلس شورای ملی به مجلس شورای اسلامی تغییر نام پیدا کرد: تارنمای ویکی پدیا
روسای مجلس شورای ملی ایران
دوره اول: مرتضی ‌قلی‌خان هدایت (۱۲۸۵)  - حاج میرزا محمودخان احتشام‌السلطنه (۱۲۸۶)  - میرزا اسماعیل‌خان ممتازالدوله (۱۲۸۷)
دوره دوم: صادق‌خان مستشارالدوله (۱۲۸۸) - میرزا اسماعیل‌خان ممتازالدوله (۱۲۸۹) - محمدعلی‌خان ذکاء‌الملک - حسین پیرنیا (۱۲۹۰)
دوره سوم:حسین پیرنیا (۱۲۹۳)
دوره چهارم:حسین پیرنیا (۱۳۰۰)
دوره پنجم:حسین پیرنیا (۱۳۰۲)  - میرزا حسن‌خان مستوفی (۱۳۰۴)
دوره ششم:سیدمحمد تدین (۱۳۰۵)  - حسین پیرنیا (۱۳۰۶)
دوره هفتم:حسین دادگر (۱۳۰۷)
دوره هشتم:حسین دادگر (۱۳۰۹)
دوره نهم:حسین دادگر(۱۳۱۱)
دوره دهم:میرزا حسن‌خان اسفندیاری (۱۳۱۴)
دوره یازدهم:میرزا حسن‌خان اسفندیاری (۱۳۱۶)
دوره دوازدهم:میرزا حسن‌خان اسفندیاری (۱۳۱۸)
دوره سیزدهم:میرزا حسن‌خان اسفندیاری (۱۳۲۰)
دوره چهاردهم:محمدصادق طباطبایی (۱۳۲۲)
دوره پانزدهم:رضا حکمت (۱۳۲۶)
دوره شانزدهم:رضا حکمت (۱۳۲۸)
دوره هفدهم:حسن امامی (۱۳۳۱) - سیدابوالقاسم کاشانی (۱۳۳۲) - عبدالله معظمی (۱۳۳۲)
دوره هجدهم:رضا حکمت (۱۳۳۲)
دوره نوزدهم:رضا حکمت (۱۳۳۵)
دوره بیستم:رضا حکمت (۱۳۳۹)
 دوره بیست و یکم:عبدالله ریاضی (۱۳۴۲)
دوره بیست و دوم:عبدالله ریاضی (۱۳۴۶)
دوره بیست و سوم:عبدالله ریاضی (۱۳۵۰)
دوره بیست و چهارم:عبدالله ریاضی (۱۳۵۴) - جواد سعید (۱۳۵۷)
منبع: تارنمای ویکی پدیا
روسای مجلس شورای اسلامی
مجلس اول و دوم و سوم: اکبر هاشمی رفسنجانی (۱۳۵۹–۱۳۶۸)
مجلس سوم: مهدی کروبی (۱۳۶۸–۱۳۷۱)
مجلس چهارم و پنجم: علی‌اکبر ناطق نوری (۱۳۷۱–۱۳۷۹)
مجلس ششم: مهدی کروبی (۱۳۷۹–۱۳۸۳)
مجلس هفتم: غلامعلی حداد عادل (۱۳۸۳–۱۳۸۷)
مجلس هشتم و نهم و دهم: علی لاریجانی (۱۳۸۷ تا کنون)
ارسال شده توسط در