ماجرای زندگی او
عبدالحسین سرداری (زادهٔ ۱۸۹۵– درگذشتهٔ ۱۹۸۱) دیپلمات دولت ایران در پاریس در خلال سال‌های جنگ جهانی دوم بود. او که در آن زمان مسئول امور کنسولی ایران در پاریس بود، توانست با استناد به توافق‌نامهٔ حقوق شهروندی که بین دولت شاهنشاهی ایران و آلمان نازی منعقد شده بود، جان عده قابل توجهی از یهودیان ایرانی را نجات دهد. علاوه بر این او توانست جان بسیاری از یهودیان غیر ایرانی مقیم فرانسه و سایر نقاط تحت اشغال آلمان هیتلری را نیز با صدور گذرنامۀ ایرانی برای آن‌ها نجات دهد. اقدامات عبدالحسین سرداری بعدها به تأیید و تشویق دولت ایران نیز رسید. او همچنین توسط موسسات یهودی متعددی مورد قدردانی قرار گرفت. با توجه به شباهت اقدامات سرداری با اسکار شیندلر در نجات جان یهودیان به او لقب «شیندلر ایران» داده‌اند. او از ۱۰ مهر ۱۳۲۴ تا ۱۳۲۷ نیز وزیر مختار ایران در بلژیک بود.
تحصیلات او
وی فارغ التحصیل دانشگاه ژنو بود. دانشگاه ژنو دانشگاهی تحقیقاتی در ژنو سوئیس است. این دانشگاه توسط ژان کالون در سال ۱۵۵۹ و به عنوان یک مدرسه ی علوم دینی افتتاح شد. امروزه دانشگاه ژنو دارای ۸ دانشکده است که عبارتند از دانشکده علوم طبیعی، دانشکده پزشکی، علوم انسانی، علوم اجتماعی، اقتصاد، ترجمه، روان‌شناسی و پروتستانتیسم. علاوه بر عبدالحسین سرداری، کوفی عنان، احسان نراقی و علی محمد کاردان از جمله دانش آموختگان نامدار این دانشگاه هستند.
بستگان و خویشاوندان او
★ خواهر او بانو سرداری دختر ادیب السلطنه (نوه محمدحسن خان سردار ایروانی) و از طرف مادری نتیجه ی عزت الدوله (خواهر ناصرالدین شاه) از صلب یحیی خان مشیرالدوله بود. بانو سرداری مادر امیرعباس هویدا و فریدون هویدا بود.
★ عبدالحسین سرداری دایی امیرعباس هویدا و فریدون هویدا بود. امیرعباس هویدا (زادهٔ ۱۲۹۸ تهران - اعدام ۱۸ فروردین ۱۳۵۸ تهران) یکی از نخست‌وزیران ایران در زمان محمدرضاشاه پهلوی بود. وی ۱۳ سال نخست‌وزیر بود و ریاست دولت در ایران را بر عهده داشت که این طولانی‌ترین ریاست بر دولت در طول تاریخ ایران بوده است. فریدون هویدا (زادهٔ ۳۰ شهریور ۱۳۰۳ در دمشق - درگذشتهٔ ۱۲ آبان ۱۳۸۵ در نیویورک) نویسنده، سیاست مدار و نقاش ایرانی بود. وی از ۱۳۴۹ تا انقلاب ۵۷ سفیر و نمایندهٔ دائم ایران در سازمان ملل متحد بود.
برخی نوشتارها درباره ی او
★ کتاب "در سایه شیر" نوشته ی فریبرز مختاری، داستان زندگی عبدالحسین سرداری، دیپلمات ایرانی را نقل می کند. سرداری با به خطر انداختن جان خود به ایرانیان یهودی ساکن فرانسه کمک می کرد تا از دست نازی ها بگریزند. فریبرز مختاری در کتاب خود اظهارنظرهای ایرانیان بسیاری را که به لطف کمک های سرداری از مرگ نجات یافته بودند گنجانده است.
★ بر اساس کتاب "در سایه شیر"، در دوران جنگ جهانی دوم، هزاران یهودی ایرانی و فرزندانشان جان خود را مدیون یک دیپلمات مسلمان ایرانی در پاریس هستند. کتاب "در سایه شیر" روایت زندگی عبدالحسین سرداری را بازگو می کند که همه چیز را به خطر انداخت تا به هموطنان ایرانی اش کمک کند که از دست نازی ها بگریزند.
★ کتاب «در سایه شیر؛ شنیدلر ایرانی و زادگاه او در جنگ جهانی دوم» نوشته ی فریبرز مختاری، به داستان زندگی عبدالحسین سرداری، دیپلمات فداکار ایرانی و آن گروه از یهودیان ایرانی‌تبار و اروپایی می‌پردازد که بر اثر رشادت‌های این دیپلمات جانشان از خطر مرگ نجات یافت. این کتاب در ۱۳۹۰ به زبان انگلیسی در لندن منتشر شد.
برخی نظریات درباره ی او
دکتر ادنا فریدبرگ تاریخ دان موزه ی یادبود هولوکاست در واشنگتن گفت ایرانی ها به عملکرد عبدالحسین سرداری در نجات یهودیان افتخار می کنند: تارنمای یوتیوب
فیلم کوتاه «عبدالحسین سرداری، قهرمان ایرانی هولوکاست»: تارنمای صدای آمریکا
مستند سینمایی درباره ی او
مستند "معمای سرداری" ساخته ی مهدیه زردینی، که در هفته ی آخر خرداد ۱۳۹۷ برای نخستین بار در مرکز فرهنگی یهودیان لندن به نمایش درآمد، نخستین مستند سینمایی است که به زندگی و سرانجام این شخصیت مهجور تاریخی می پردازد. فیلم می کوشد روایت خود را گرد این پرسش سامان دهد که چرا نام عبدالحسین سرداری در فهرست نیکوکاران بین ملل موزه هولوکاست واشنگتن نیامده است؟ فهرست نیکوکاران بین ملل سیاهه بلند بالای اسامی افرادی غیریهودی است که به نجات جان یهودیان یاری رسانده اند. مسئولان این موزه مدعی‌اند که اسناد کافی برای گنجاندن نام سرداری در میان دیگر خیران ارائه نشده، اما در فیلم "معمای سرداری" از زبان یکی از مصاحبه شوندگان می شنویم که در ظاهر مدارک به حد کفایت به دست آن‌ها رسانده شده است.
تهیه و تدوین:
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
منابع و مآخذ
عبدالحسین سرداری: تارنمای ویکی پدیا/ دانشگاه ژنو: تارنمای ویکی پدیا/ امیرعباس هویدا: تارنمای ویکی پدیا/ فریدون هویدا: تارنمای ویکی پدیا/ برخی نوشتارها درباره ی او: تارنمای روزآنلاین و تارنمای بی بی سی و تارنمای رادیو فردا/ نظریات درباره ی او: تارنمای یوتیوب و تارنمای صدای آمریکا/ مستند "معمای سرداری": تارنمای بی بی سی
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
منابع و مآخذ
عبدالحسین سرداری: تارنمای ویکی پدیا/ دانشگاه ژنو: تارنمای ویکی پدیا/ امیرعباس هویدا: تارنمای ویکی پدیا/ فریدون هویدا: تارنمای ویکی پدیا/ برخی نوشتارها درباره ی او: تارنمای روزآنلاین و تارنمای بی بی سی و تارنمای رادیو فردا/ نظریات درباره ی او: تارنمای یوتیوب و تارنمای صدای آمریکا/ مستند "معمای سرداری": تارنمای بی بی سی
