به مناسبت سفر رهبران آمریکا و کره شمالی به سنگاپور
برای دیدار تاریخی در روز سه شنبه ۱۲ ژوئن ۲۰۱۸ / ۲۲ خرداد ۱۳۹۷ خورشیدی
زنده یاد دكتر محمد امین ریاحی (١٣٠٢ - ١٣٨٨) ادیب، مورخ و شخصیت فرهنگی معاصر ایران، صاحب آثار پژوهشی در زمینهٔ فرهنگ ایرانی و ادب پارسی، در بیستم فروردین ماه سال ۱۳۴۹ طی یک سخن رانی جالب و آموزنده در برنامه ی "مرزهای دانش" رادیو ایران گفت: "زبان شیرین فارسی و فرهنگ گرانمایه ی ایران سده های دراز در بخش بزرگی از جهان متمدن قدیم سروری و سرافرازی داشت، و از كرانه‌های اقیانوس اطلس تا اقیانوس كبیر، و از فرغانه تا بغداد، و از دهلی تا قسطنطنیه، و سرانجام از سنگاپور تا اسپانیا، زبان اهل ادب و ذوق و حال بود. در سده ی هشتم هجری در همان سال ها كه معماران چیره دست ایرانی در ساختن بنا ی معروف الحمرا در اسپانیا می‌كوشیدند، خنیاگران چینی برای ابن بطوطه جهان گرد مراكشی غزل سعدی را میخواندند: (تا دل به مهرت داده ام/ در بحر فكر افتاده ام - چون در نماز استاده ام/ گویی به محراب اندری). در همان سال ها كتیبه ی سنگ های مزار را در جاوه و سنگاپور به فارسی می نوشتند. از آن جمله بر سنگ قبری از سال ۸۲۳ كه سی سال پیش در مالایا كشف شده این غزل سعدی را نگاشته اند: بسيار سالها بسر خاك ما رود/ كاين آب چشمه آيد و باد صبا رود".
★ رابطه ی ایران با کشورهای جنوب‌شرقی آسیا، رابطه‌ای دیرینه است. فرهنگ، زبان، هنر و ادبیات فارسی علاوه بر ارتباط مستقیم به‌صورت غیرمستقیم و از طریق جنوب هند نیز به این منطقه وارد شده است. محمد خوش هیکل آزاد، در مقاله ی "سابقه تاریخی روابط ایرانیان با منطقه جنوب شرقی آسیا" می نویسد: "روابط ایران با کشورهای جنوب‌شرقی آسیا به ویژه کشورهای مسلمان اندونزی، مالزی، برونئی و سنگاپور از سه منظر فرهنگ، ادبیات و زبان‌شناسی مورد توجه است. سابقه ی آشنایی و حضور ایرانیان در این شبه جزیره به قبل از اسلام می‌رسد. ادبیات فارسی تاثیری شگرف بر ادبیات مالایا داشته؛ به‌طوری که بسیاری از کتاب‌های معتبر ادبی مالایا، از آثار ادبی فارسی اقتباس شده است. یکی دیگر از شواهد قدمت روابط ایران و منطقه جنوب شرق آسیا، مشترکات زبانی و واژه های فارسی داخل شده در زبان شبه جزیره مالایا است"
★ بنا بر گزارش دانشنامه ی آزاد ویکی پدیا:" ریشه ی نام سنگاپور از واژه ی مالایایی سینگاپورا (به معنای "شهر شیر") است و سنگاپور به شهر شیر شهرت یافته است. این نام اولین بار توسط سانگ نیلا اوتاما بنیانگذار سنگاپور بر این شهر گذاشته شد. وی که درحال شکار در منطقه با جانوری مشابه شیر مواجه شده بود، این اتفاق را به فال نیک گرفته و در آن منطقه شهری به نام سنگاپور بنا کرد. هرچند طبق مطالعات انجام شده، احتمالاً هرگز شیری در سنگاپور زندگی نکرده است". بسیاری از پژوهشگران تاریخ و فرهنگ باستان تعبیرات فوق را نا معتبر، غیر مستند و کاملا بی پایه و اساس می دانند و قویا این تعبیرات را رد می کنند
★ همین نگارنده در نوشتاری پیرامون "نشانه های تاریخ و فرهنگ ایران درسنگاپور" نیز اشاره کرده است: "از میان سرایندگان ایران، شاید فقط روانشاد ملک الشعرای بهار است که در قصیده ی مشهور ای انگلیس از سنگاپور نیز نام برده است:
بگذری از لالی و بیرون شوی، از هفتگل/ وز غم نفتون، روان پرشعله نفت‌آسا شوی...
دشمن آید از قفایت، چون سحاب مرگبار/ زان سبب، گیری طریق_ برمه و آنجا شوی
قلعهٔ ستوار "سنگاپور" را، گیری حصار/ چند روزی، برکنار از جنگ و از دعوا شوی...
در مورد وجه تسمیه ی سنگاپور، برخی از پژوهشگران بر این باورند که واژه ی سنگاپور احتمالا با زبان فارسی بستگی و پیوند دارد و بی تردید این امر نیازمند مطالعه و تحقیق توسط کارشناسان فن است".
★ باید افزود که استفاده از پسوند "پور" در نامگذاری برخی از شهرهای ایران معمول و متداول بوده است. از آن جمله اند:
بندر شاهپور (یکی از بندرهای استان خوزستان ایران در خلیج فارس) - نِیْشابور (از فارسی میانه نیو شاهپوهر، به معنای شهر نوساختهٔ شاهپور شهری در استان خراسان رضوی، مرکز شهرستان نیشابور) و بَمپور (یکی از شهرهای استان سیستان و بلوچستان ایران، در منطقه ی مکران).
نگارش و تدوین:
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
منابع و مآخذ
زبان شیرین فارسی از سنگاپور تا اسپانیا - نوشتاری از دكتر محمد امین ریاحی : مجله ی هنر و مردم، دوره ی هشتم، شماره ی ۹۲، خرداد ماه ۱۳۴۹/ نفوذ زبان و ادبیات فارسی در قلمرو عثمانی - سخن رانی دكتر محمد امین ریاحی : تارنمای آریا ادیب/
سابقه تاریخی روابط ایرانیان با منطقه جنوب شرقی آسیا: تارنمای کتابخانه دیجیتالی دید
ریشه ی نام سنگاپور از واژه ی مالایایی سینگاپورا: تارنمای ویکی پدیا
نشانه های تاریخ و فرهنگ ایران درسنگاپور: تارنمای گزیده ای از نوشتارها
*
همچنین نگاه کنید به
مجموعه ی واژه های ایرانی در فرهنگ جهانی
*
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.com/2018/06/blog-post_7.html
بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها
========
برای دیدار تاریخی در روز سه شنبه ۱۲ ژوئن ۲۰۱۸ / ۲۲ خرداد ۱۳۹۷ خورشیدی
زنده یاد دكتر محمد امین ریاحی (١٣٠٢ - ١٣٨٨) ادیب، مورخ و شخصیت فرهنگی معاصر ایران، صاحب آثار پژوهشی در زمینهٔ فرهنگ ایرانی و ادب پارسی، در بیستم فروردین ماه سال ۱۳۴۹ طی یک سخن رانی جالب و آموزنده در برنامه ی "مرزهای دانش" رادیو ایران گفت: "زبان شیرین فارسی و فرهنگ گرانمایه ی ایران سده های دراز در بخش بزرگی از جهان متمدن قدیم سروری و سرافرازی داشت، و از كرانه‌های اقیانوس اطلس تا اقیانوس كبیر، و از فرغانه تا بغداد، و از دهلی تا قسطنطنیه، و سرانجام از سنگاپور تا اسپانیا، زبان اهل ادب و ذوق و حال بود. در سده ی هشتم هجری در همان سال ها كه معماران چیره دست ایرانی در ساختن بنا ی معروف الحمرا در اسپانیا می‌كوشیدند، خنیاگران چینی برای ابن بطوطه جهان گرد مراكشی غزل سعدی را میخواندند: (تا دل به مهرت داده ام/ در بحر فكر افتاده ام - چون در نماز استاده ام/ گویی به محراب اندری). در همان سال ها كتیبه ی سنگ های مزار را در جاوه و سنگاپور به فارسی می نوشتند. از آن جمله بر سنگ قبری از سال ۸۲۳ كه سی سال پیش در مالایا كشف شده این غزل سعدی را نگاشته اند: بسيار سالها بسر خاك ما رود/ كاين آب چشمه آيد و باد صبا رود".
★ رابطه ی ایران با کشورهای جنوب‌شرقی آسیا، رابطه‌ای دیرینه است. فرهنگ، زبان، هنر و ادبیات فارسی علاوه بر ارتباط مستقیم به‌صورت غیرمستقیم و از طریق جنوب هند نیز به این منطقه وارد شده است. محمد خوش هیکل آزاد، در مقاله ی "سابقه تاریخی روابط ایرانیان با منطقه جنوب شرقی آسیا" می نویسد: "روابط ایران با کشورهای جنوب‌شرقی آسیا به ویژه کشورهای مسلمان اندونزی، مالزی، برونئی و سنگاپور از سه منظر فرهنگ، ادبیات و زبان‌شناسی مورد توجه است. سابقه ی آشنایی و حضور ایرانیان در این شبه جزیره به قبل از اسلام می‌رسد. ادبیات فارسی تاثیری شگرف بر ادبیات مالایا داشته؛ به‌طوری که بسیاری از کتاب‌های معتبر ادبی مالایا، از آثار ادبی فارسی اقتباس شده است. یکی دیگر از شواهد قدمت روابط ایران و منطقه جنوب شرق آسیا، مشترکات زبانی و واژه های فارسی داخل شده در زبان شبه جزیره مالایا است"
★ بنا بر گزارش دانشنامه ی آزاد ویکی پدیا:" ریشه ی نام سنگاپور از واژه ی مالایایی سینگاپورا (به معنای "شهر شیر") است و سنگاپور به شهر شیر شهرت یافته است. این نام اولین بار توسط سانگ نیلا اوتاما بنیانگذار سنگاپور بر این شهر گذاشته شد. وی که درحال شکار در منطقه با جانوری مشابه شیر مواجه شده بود، این اتفاق را به فال نیک گرفته و در آن منطقه شهری به نام سنگاپور بنا کرد. هرچند طبق مطالعات انجام شده، احتمالاً هرگز شیری در سنگاپور زندگی نکرده است". بسیاری از پژوهشگران تاریخ و فرهنگ باستان تعبیرات فوق را نا معتبر، غیر مستند و کاملا بی پایه و اساس می دانند و قویا این تعبیرات را رد می کنند
★ همین نگارنده در نوشتاری پیرامون "نشانه های تاریخ و فرهنگ ایران درسنگاپور" نیز اشاره کرده است: "از میان سرایندگان ایران، شاید فقط روانشاد ملک الشعرای بهار است که در قصیده ی مشهور ای انگلیس از سنگاپور نیز نام برده است:
بگذری از لالی و بیرون شوی، از هفتگل/ وز غم نفتون، روان پرشعله نفت‌آسا شوی...
دشمن آید از قفایت، چون سحاب مرگبار/ زان سبب، گیری طریق_ برمه و آنجا شوی
قلعهٔ ستوار "سنگاپور" را، گیری حصار/ چند روزی، برکنار از جنگ و از دعوا شوی...
در مورد وجه تسمیه ی سنگاپور، برخی از پژوهشگران بر این باورند که واژه ی سنگاپور احتمالا با زبان فارسی بستگی و پیوند دارد و بی تردید این امر نیازمند مطالعه و تحقیق توسط کارشناسان فن است".
★ باید افزود که استفاده از پسوند "پور" در نامگذاری برخی از شهرهای ایران معمول و متداول بوده است. از آن جمله اند:
بندر شاهپور (یکی از بندرهای استان خوزستان ایران در خلیج فارس) - نِیْشابور (از فارسی میانه نیو شاهپوهر، به معنای شهر نوساختهٔ شاهپور شهری در استان خراسان رضوی، مرکز شهرستان نیشابور) و بَمپور (یکی از شهرهای استان سیستان و بلوچستان ایران، در منطقه ی مکران).
نگارش و تدوین:
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
منابع و مآخذ
زبان شیرین فارسی از سنگاپور تا اسپانیا - نوشتاری از دكتر محمد امین ریاحی : مجله ی هنر و مردم، دوره ی هشتم، شماره ی ۹۲، خرداد ماه ۱۳۴۹/ نفوذ زبان و ادبیات فارسی در قلمرو عثمانی - سخن رانی دكتر محمد امین ریاحی : تارنمای آریا ادیب/
سابقه تاریخی روابط ایرانیان با منطقه جنوب شرقی آسیا: تارنمای کتابخانه دیجیتالی دید
ریشه ی نام سنگاپور از واژه ی مالایایی سینگاپورا: تارنمای ویکی پدیا
نشانه های تاریخ و فرهنگ ایران درسنگاپور: تارنمای گزیده ای از نوشتارها
*
همچنین نگاه کنید به
مجموعه ی واژه های ایرانی در فرهنگ جهانی
*
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.com/2018/06/blog-post_7.html
بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها
========
