۱۳۹۷ خرداد ۲۰, یکشنبه

ده (۱۰) " شیرین" در عرصه ی سیاست و دانش و هنر ایران

در عرصه ی سیاست

شیرین ملکه ‌ی پرنفوذ ساسانی: محبوب ‌ترین همسر خسرو پرویز شاه مقتدر ساسانی بود. شیرین را امیر بانویی ایرانی ارمنی‌الاصل دانسته ‌اند که خسروپرویز عاشق او شد و مطابق روایات، سخت زیبا و مورد مهر و پرستش خسرو پرویز بود.
خصایصی چون عشق، صلابت، استواری، صبر، وفاداری به شوهر و پاکدامنی و مرگ پرافتخار شیرین او را به زنی اعلا و آرمانی در تاریخ و ادبیات بدل کرده است. به روایت نظامی گنجوی در " منظومه ی خسرو و شیرین"، شیرین بزرگزاده ‌ای از تبار شاهان ارمنستان بود که بعدها نیز یک چند به جای عمه‌اش بر تخت نشست اما بعد از ازدواج با خسرو فرمانروایی بر ارمنستان را رها کرد. براساس همین روایت او زنی پاکدامن و وفادار و صبور بود و وفاداری و عشق خالص او به خسرو زبانزد بود. در منظومهٔ نظامی حدیث وصال خسرو و شیرین پس از فراز و نشیب‌ها و دوری‌های فراوان، با آب و تاب بازگفته شده و صورتی بس عاشقانه خود، گرفته‌است. چهره شیرین در شاهنامه استوارتر و با صلابت تر است هر چند از او در شاهنامه کم سخن به میان رفته اما او نماد یک زن نمونه است که همواره در کنار و همدم شوهر خویش است و جز او مهر کسی را در دل ندارد به حدی که وقتی شیرویه پس از مرگ پدر به او پیشنهاد همخوابگی و اعتبار و ثروت‌های کلان دوره پدرش را می‌دهد او مرگ در کنار تنها عشقش را به خفت همخوابگی با شیرویه ترجیح می‌دهد و به چهره ای آرمانی مبدل می‌گردد. شاعران و مورخان زیادی در باب او شعرها سروده و داستان سرایی‌ها کرده‌اند. همچنین باید یادآور ساخت که به گفته ی نظامی گنجوی در " منظومه ی شیرین و فرهاد"، فرهاد که مهندسی برجسته در سنگ‌تراشی و نگارگری بود در مأموریتی دل در گروی عشق شیرین بست و شیفته ی وی شد (به عقیده نظامی گنجوی این جریان زمانی اتفاق افتاده بود که شیرین هنوز به ازدواج رسمی با خسرو درنیامده بود و در کاخی در بهیستون اقامت داشت) خسروپرویز از این جریان اطلاع یافت و خشمگین شد اما چون جرمی برای کشتن او ندید او را فریفت و به کندن کوه بیستون واداشت، با این شرط که اگر در این کار توفیق یافت دل از عشق شیرین می‌کشد، اما امید او به این بود که جان بر سر این کار ببازد. فرهاد با شوق و توانایی خاصی به این کار پرداخت و پاره ‌های سنگین کوه را که ده مرد از برداشتن آن عاجز بودند، کَند. گویند به تحریک خسرو پرویز پیرزنی به دروغ خبر مرگ شیرین را به او داد و فرهاد به شنیدن این خبر تیشهٔ خود را بر فرق خویش کوبید و در دم جان سپرد.
شیرین طهماسب یا شیرین هانتر (متولد ۱۹۴۵ در تبریز): استاد ایرانی - آمریکایی در دانشگاه جورج تاون است که در زمینه مقالات سیاسی به فعالیت مشغول است. او یک متخصص در مسائل سیاسی ایران است و تا پیش از انقلاب ۵۷ ایران، عضو وزارت امور خارجه ایران بود و پس از آن به ایالات متحده نقل مکان نمود. وی به زبان‌های فارسی، انگلیسی، فرانسه و ترکی صحبت می‌کند… به گزارش «تابناک» شرین هانتر، استاد و محقق مرکز مطالعات اسلامی مسیحی دانشگاه جرج تاون، در مطلبی با نام «مخمصه ژئوپلتیک ایران و پیامدهای آن» تلاش کرده است از زاویه ای متفاوت به ماجرای سیاست خارجی ایران و کنش های امنیتی، سیاسی و اقتصادی ـ فرهنگی با کشورهای همسایه بپردازد.
شیرین علم‌هولی آتشگاه: متولد ۱۳ خرداد ۱۳۶۰ در روستای دیم قشلاق در حوالی ماکو، پس از گذراندن یک سال و ۹ ماه حبس در زندان اوین تهران در روز هشتم آذر ماه به اتهام ارتباط با گروه پژاک (گروه سیاسی و شبه نظامی چپ‌گرا در کردستان ایران) دادگاهی شد و به اعدام محکوم گردید و در تاریخ ۱۹ اردیبهشت ۱۳۸۹ بدون اطلاع خانواده و وکلایش در زندان اوین اعدام شد.
در عرصه ی دانش
شیرین بختیار: فرزند دوم ابوالقاسم بختیار و هلن جفریز در ۱۹۳۰ (۱۳۰۹ خورشیدی) در نیویورک به دنیا آمد. بنا بر نوشته ی جهانشاه جاوید فرزند برومند او: "شیرین بختیار نقاش، روزنامه نگار، نویسنده و شاعر بود و مادری پر محبت برای شش فرزندش از سه شوهر. بعلاوه در ده پانزده سال آخر عمرش چند معشوق داشت. دو سال آخر را در اسپانیا زندگی کرد و در ۲۰۰۳ در ۷۳ سالگی از دنیا رفت و خاکسترش در دریای مدیترانه آرام گرفت".
شیرین عبادی (متولد ۳۱ خرداد ۱۳۲۶ در همدان): حقوق‌دان، قاضی سابق دادگاه، فعال حقوق بشر، نویسنده و مدرس ایرانی است. او از نخستین قاضیان زن در ایران و تنها ایرانی و مسلمانی است که جایزه صلح نوبل را دریافت کرده ‌است. کمیته جایزه صلح نوبل علت انتخاب خود را، تلاش عبادی برای ترویج مردم ‌سالاری و رعایت حقوق بشر در ایران به ویژه در مورد حقوق زنان و کودکان در سال ۲۰۰۳ میلادی اعلام نمود. شیرین عبادی کتاب‌های مختلفی دربارهٔ حقوق زنان و کودکان نوشته‌ است. کتاب‌های شیرین عبادی عبارت است از: بیداری ایران/ قفس طلایی/ آزادی همه ما. کتاب «بیداری ایران» حاوی خاطرات شیرین عبادی از بدو تولد تا زمان دریافت نوبل صلح توسط اوست. در این کتاب او از وقایع مؤثر در زندگی‌اش مانند انقلاب اسلامی، جنگ و قتل‌های زنجیره‌ای سخن گفته ‌است. کتاب «قفس طلایی» روایت زندگی سه برادر ‌است که گرایش‌ های سیاسی متفاوت دارند؛ اما در تلاطم انقلاب، سرنوشت یکسانی پیدا می‌ کنند. کتاب دیگر او دربارهٔ حقوق بشر با عنوان «آزادی همه ما» می‌باشد. این کتاب زندگی‌نامه شیرین عبادی است. وی در این کتاب به اتفاقات سیاسی ایران در چند سال اخیر پرداخته‌ است
در عرصه ی هنر
شیرین نشاط (زاده ی ۶ فروردین ۱۳۳۶ در قزوین): يکی از موفق ترين هنرمندان ايرانی در خارج از کشور است. چندين جايزه معتبر جهانی برای هنرهای تجسمی اش و جايزه مهم جشنواره فيلم ونيز برای اولين فيلم بلند داستانی اش " زنان بدون مردان" از جمله افتخارات اوست. ۱۷ ساله بود که به اصرار خانواده اش برای ادامه تحصيل به آمريکا رفت و در دانشگاه کالیفرنیای برکلی به تحصیل هنر پرداخت، اما وقتی در سال ۱۹۹۰ سفری کوتاه به ايران کرد، زندگی اش دگرگون شد: زندگی خصوص اش تغيير کرد، شيفته ايران شد و زنان کشورش منبع الهام هنری او شدند. او هم ‌اکنون در نیویورک زندگی می‌کند. او در طول دهه ۸۰ میلادی مدیر شرکت نمایشگاه هنر و معماری نیویورک بود. در این دوره او با برگزاری نمایشگاه ‌هایی، عکس‌های ساختمان ‌های آسیب‌دیده در سارایوو به تحلیل نقش جنسیت در تعیین فضاها و معناهای فضای فیزیکی پرداخت، موضوعی که به همهٔ فیلم‌های او راه یافت. در سال ۲۰۰۱ فیلیپ گلاس آهنگساز آمریکایی از او خواست فیلمی بسازد که او برای آن آهنگ بسازد. شیرین نشاط تحت تأثیر مشاهده ی تصاویر تلویزیونی برخوردهای فلسطینی‌ها و سربازان اسرائیلی، فیلم رنگی یازده و نیم دقیقه‌ای «گذرگاه خمیده»، را ساخت که با موسیقی گلاس همراه شد. آثار نشاط دارای ریشه ی بومی از زندگی و جامعه ی ایران است و به‌ویژه آثار فراوانی پیرامون زندگی و موقعیت زنان ایرانی خلق کرده ‌است. او در آثار خود از نقوش زنانه که زنان ایرانی با آن‌ ها تأثرات روحی‌شان را به صورت شعر بر کف دست و پای خود نقش می‌ زنند استفاده می‌کند… شیرین نشاط در جلسه ی سال ۲۰۱۴ مجمع جهانی اقتصاد به عنوان یکی از سه راهبر فرهنگی اثرگذار سال به سخنرانی پرداخت. او هم ‌اکنون در حال ساخت فیلمی دربارهٔ زندگی " ام کلثوم" خواننده ی نامدار عرب است. فیلمبرداری " ام کلثوم" در پاییز سال ۲۰۱۳ میلادی در مصر آغاز شد. نشاط به عنوان کارگردان امیدوار است که بودجه ی فیلم از کشورهای عربی خاورمیانه تأمین شود.
شیرین رضویان (زاده ی ۱۳۴۶ در تهران): شاعره و لیسانس مدیریت بازرگانی و حسابداری است. وی در تارنمای رسمی خود نوشته است: " ۹ ساله بودم که دست های نقره فام شعر گریبانم را گرفت. اول با او جنگیدم. سال ها را در آمیخته ای از عشق و نفرت به شعر زیستم. آن پنجه های نقره فام دور گردنم تنگ تر و تنگ تر پیچید تا آنجا که دریچه ای گشود به قلبم. بعد از آن ما یکی شدیم و جنگی که نزدیک به دو دهه به طول انجامیده بود مغلوبه شد. زندگی روزمره ام با شعر درآمیخته است. دنیا را از پشت عینک رنگی نگاه نمی کنم. چشم هایم را به واقعیت ها نزدیک نگاه می دارم هرچند که چهره ای کریه داشته باشند…. باری، سال ۱۳۴۶ در تهران به دنیا آمدم. روح شاعرانه‌ام اما در اصفهان و همدان پرورش یافت. هنوز هوای خنک صبحگاهان همدان در حیاط خانه پدربزرگم مسرور همدانی گونه‌ام را می نوازد و چهچه آرام پرنده‌ها بر درخت بزرگ اقاقی در گوشم می‌پیچد. پدرم مهندس متالوژی در ذوب آهن اصفهان و مادرم نویسنده نیمه وقت پاورقی‌های مجله اطلاعات بانوان بود که به سردبیری سیاوش بشیری در اصفهان اداره می شد و من و خواهرم تنها فرزندان این خانواده کوچک. تحصیلاتم ،دیپلم ادبی و همچنین دیپلم علوم تجربی از اصفهان، و بعد لیسانس روانشناسی از دانشگاه اصفهان را نیمه کاره رها کردم و در لندن لیسانس مدیریت بازرگانی و حسابداری گرفتم". در سال ۱۹۹۷ میلادی مجموعه ی سروده های او با عنوان" از واژه تا پندار" در لندن انتشار یافت.
همچنین گوش کنید به گفتگوی صدای آمریکا با شیرین رضویان در ۲ بخش
شیرین یزدان‌ بخش (زاده ی ۱۳۲۷ در اصفهان): بازیگر فیلم‌های سینمایی اهل ایران است. وی در چهار سالگی به دلیل شغل پدرش به بهبهان خوزستان نقل مکان کرد. درحال حاضر وی در تهران سکونت دارد. وی تماشاگر پیگیر و حرفه‌ای تئاتر و علاقه ‌مند به موسیقی است، وی به ‌طور اتفاقی و بنا بر درخواست افشین هاشمی، با ایفای نقش در فیلم «لطفاً مزاحم نشوید» وارد عرصه ی بازیگری سینما شد. قبل از حرفه ی بازیگری وی به مدت ۳۲ سال کارمند دولت بود و اکنون بازنشسته ‌است. وی بخاطر ایفای نقش در فیلم ابد و یک روز (۱۳۹۴)، نامزد دریافت جایزه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش دوم زن از سی و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر شد.
شیرین بینا (زاده ی ۲۹ مرداد در مرند): بازیگر زن تاتر، سینما و تلویزیون ایران است. شیرین بینا از سال ۱۳۷۲ با بازی در فیلم «تیک تاک» فعالیت سینمایی خود را آغاز کرد. نام اصلی وی شیرین صدق گویا می‌باشد و بینا نام خانوادگی همسر اوست که وی این نام را به عنوان نام هنری خود انتخاب نموده‌است. به علت آنکه خواهر وی نیز بازیگر است و از اسم صدق‌گویا (نگین صدق‌گویا) استفاده می‌کند، وی از نام فامیل «بینا» استفاده می‌کند. شیرین بینا دارای مدرک لیسانس علوم تربیتی از دانشگاه آزاد است. او برای بازی در فیلم تیک تاک، نامزد دریافت جایزهٔ بهترین بازیگر نقش دوم زن در دوازدهمین دورهٔ جشنواره ی فیلم فجر شد.
شیرین آقا رضا کاشی: با نام هنری شیرین آقا کاشی: بازیگر سینما و متولد تهران می‌باشد. وی فعالیت‌ های هنری خود را از اوایل دهه ی ۹۰ آغاز کرد و با ایفای نقش "عصمت" در فیلم سینمایی « فروشنده » محصول سال ۱۳۹۴ به کارگردانی اصغر فرهادی به شهرت رسید. آقا کاشی تجربه بازیگری در تلویزیون را نیز در کارنامه دارد.
نگارش و تدوین:
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
منابع و مآخذ
شیرین ملکه ‌ی پرنفوذ ساسانی: تارنمای ویکی پدیا/ شیرین طهماسب یا شیرین هانتر: تارنمای ویکی پدیا/ تحلیل «شرین هانتر» از شرایط ژئوپلتیک ایران: تارنمای تابناک/ شیرین علم‌هولی: تارنمای ویکی پدیا/ شیرین بختیار: تارنمای ایرانیان ایرون/ شیرین بختیار (نوشته ای به زبان انگلیسی از همین نگارنده): تارنمای ایرانیان/ شیرین عبادی: تارنمای ویکی پدیا/ شیرین نشاط: تارنمای ویکی پدیا و بی‌بی‌سی/ شیرین رضویان: تارنمای رسمی/ شیرین یزدان‌بخش: تارنمای ویکی پدیا/ شیرین بینا: تارنمای ویکی پدیا/ شیرین آقا رضا کاشی: تارنمای ویکی پدیا و تارنمای فیلیسن 
ارسال شده توسط در