ملکه های ایران در نیمه ی پایانی دوران قاجار

 ملکه های ایران در دوران ناصرالدین ‌شاه قاجار از ۱۲۲۷ تا ۱۲۷۵ / ۴۸ سال 

ناصرالدین شاه در طول حیات خود هشتاد و پنج زن صیغه و عقدی اختیار کرد. او ۴۲ فرزند داشت که از آن میان ۱۴ نفر در کودکی در گذشتند

ملکه گلین بانو

ملکه گلین بانو یا گلین خانم اولین همسر عقدی ناصرالدین شاه بود. گلین خانم دختر احمدعلی میرزا نوزدهمین پسر فتحعلی شاه بود. گلین خانم در سن پانزده‌ سالگی به عقد ناصرالدین شاه درآمد. او دارای چهار فرزند شد فخرالملوک، سلطان محمود میرزا که در سن یازده ماهگی درگذشت، افسرالدوله و محمد میرزا که در نه ماهگی درگذشتند

ملکه شکوه السلطنه

ملکه شکوه السلطنه شاهزاده قاجار، همسر عقدی ناصرالدین شاه و مادر مظفرالدین شاه قاجار بود. شکوه السلطنه در سال ۱۲۵۲ هجری قمری متولد شد. پدرش فتح الله میرزا شعاع السلطنه پسر سی و ششم فتحعلی شاه قاجار و مادرش شهربانو خانم دختر ابراهیم خان قاجار قوانلو بود. او در دوازده سالگی به عقد ناصرالدین شاه درآمد. حاصل این ازدواج دو فرزند بود، نخست مظفرالدین میرزا که در ۱۴ جمادی الثانی ۱۲۶۹ متولد شد و دیگری دختری بود به نام زینت الدوله که در نه ماهگی درگذشت. شکوه السلطنه در ولیعهد شدن فرزندش و نیز طلاق تاج الملوک، مادر محمدعلی شاه، از مظفرالدین میرزا تأثیر داشت. شکوه السلطنه از زنان مقتدر دربار ناصرالدین شاه بود و خدمه ی اندرون او هریک صاحب نفوذ بودند. او گرچه در اندرون ناصری در تهران زندگی می‌کرد، اما بر امور دربار ولیعهد در تبریز نظارت خاص داشت. با شیوع بیماری آنفلونزا در سال ۱۳۰۹ هجری قمری، شکوه‌ السلطنه نیز به این بیماری مبتلا شد. پزشکان فرنگی مقیم تهران برای مداوای او فرا خوانده شدند، اما شکوه السلطنه با استخاره مداوا توسط اطبای ایرانی را برگزید. او پس از سه ماه و با شدت گرفتن بیماری در سن پنجاه و پنج سالگی در تاریخ ۱۴ شوال ۱۳۰۹ در گذشت. جنازه شکوه‌ السلطنه در سال ۱۳۲۳ هجری قمری به عتبات عالیات منتقل شد

ملکه فاطمه بانو انیس‌الدوله


ملکه فاطمه بانو یا فاطمه خانم ملقب به انیس‌الدوله همسر مورد علاقه و سوگلی حرم‌سرای ناصرالدین‌شاه قاجار بود. مقام انیس‌الدوله بر سایر همسران ناصرالدین شاه برتری داشت و عملاً می‌توان او را ملکهٔ ایران دانست. او از سوی شاه «نشان حمایل آفتاب» و «تمثال همایونی» دریافت کرده بود و مقام رئیس اندرونی را داشت و وظایفی اداری همچون پذیرا شدن زنان بزرگ را برعهده داشت
ملکه جیران بانو فروغ ‌السلطنه 

ملکه جیران بانو با نام اصلی خدیجه خانم تجریشی ملقب به فروغ السلطنه (درگذشته ۱۲۷۶ قمری) ، یکی از همسران محبوب و اولین سوگلی ناصرالدین‌شاه قاجار و مادر محمدقاسم میرزا بود. جیران دختر باغبان و نجاری به نام محمدعلی از اهالی تجریش در نزدیکی تهران بود. او پس از آنکه به ازدواج ناصرالدین شاه درآمد، به سبب چشمان بزرگش، توسط شاه جیران نامیده شد. جیران واژه‌ای ترکی و به معنای غزال است. جیران علاوه بر یک خواهر، صاحب برادری به نام «اسدالله» بود که پس از ازدواج او با شاه، در زمره ی فراشان خلوت درآمد و پس از آن پیشخدمت خاص ناصرالدین شاه شد. ناصرالدین شاه سی سال پس از درگذشت جیران زنده بود و به گزارش بسیاری از منابع، تا پایان عمر او را از یاد نبرد. به نوشته ی دوستعلی خان معیرالممالک، شاه هرگز لقب جیران و اجازه سکونت در عمارت او را به کسی نداد. او گاه خود به تنهایی به سکونت گاه سابق همسرش می ‌رفت و به فکر روزگار گذشته و دیدن یادگارهای جیران زمان می‌گذراند. روزی که ناصرالدین شاه در شاه عبدالعظیم هدف گلوله ی میرزا رضا کرمانی قرار گرفت، خود را به آرامگاه جیران رساند و در کنارش جان داد. جسد ناصرالدین شاه را در همان مقبره به خاک سپردند
ملکه منیرالسلطنه

ملکه منیرالسلطنه همسر ناصرالدین‌شاه قاجار و مادر کامران میرزا نایب‌السلطنه بود. منيرالسلطنه زنی نیکوکار بود و ثروت فراوان خود را وقف امور خیریه کرد. بعد از فوت برادرش اميرنظام با ارث به جا مانده از وی مدرسه‌ ای را در گورستان مجاور بقعه ی امامزاده سيد نصرالدين به نام مدرسه ی منيريه بنا و موقوفاتی از تهران و مازندران را برای هزينه‌های اين مدرسه تعيين کرد. محله و خیابان منیریه در تهران به نام او نام‌گذاری شده است

*

ملکه های ایران در دوران مظفرالدین‌ شاه قاجار از ۱۲۷۵ تا ۱۲۸۵/ ۱۰ سال

ملکه تاج‌ الملوک ام‌ الخاقان

ملکه تاج الملوک معروف به ام‌الخاقان (درگذشتهٔ ۱۳۲۳ قمری) ملکه ی دوره مظفرالدین شاه قاجار و محمدعلی شاه فرزند او بود. وی پس از اینکه محمد علیشاه را در سال ۱۲۸۹ قمری در تبریز به دنیا آورد به ام الخاقان معروف شد. او دختر میرزاتقی خان امیر کبیر و عزت‌الدوله (خواهر ناصرالدین‌شاه قاجار) بود که در سال ۱۲۸۴ قمری با پسر دایی خود مظفرالدین میرزا (مظفرالدین شاه آینده) ازدواج کرد. عکس‌ های زیادی از وی در دست نیست مگر عکسی که در کتاب روزنامه ی خاطرات اعتمادالسلطنه آمده‌ است

ملکه اشرف ملک بانو

ملکه اشرف ملک بانو یا اشرف ملک خانم سرورالسلطنه ملقب به حضرت علیا شاهزاده قاجار، دختر فیروز میرزا و دومین همسر عقدی مظفرالدین شاه پس از تاج‌الملوک بود. سرورالسلطنه اقتدار بسیاری در دربار مظفرالدین شاه داشت و در دوران ولیعهدی همسرش، واسطه رساندن شکایات و عرایض مردم به او بود. عبدالحسین میرزا فرمانفرما برادر سرورالسلطنه توانست در عهد سلطنت مظفرالدین شاه از طریق نفوذ خواهرش به مناصب دولتی مهمی دست یابد. بر طبق گزارش‌ها، دربار مظفرالدین شاه دو دسته داشت، دسته نخست را سرورالسلطنه و فرمانفرما هدایت می‌کردند و دسته دوم را امیر بهادر و هوادارانش

*
ملکه های ایران در دوران محمد علی ‌شاه قاجار از ۱۲۸۵ تا ۱۲۸۸ / ۳ سال
ملکه ربابه بانو
ملکه ربابه بانو یا ربابه خانم ملیح ‌السلطنه، اولین همسر محمدعلی شاه بود
ملکه جهان بانو
ملکه جهان همسر محمدعلی شاه و فرزند کامران میرزا و نوه ی ناصرالدین شاه بود که در سال ۱۲۹۲ هجری قمری به دنیا آمد. او در ۲ شعبان ۱۳۱۰ به عقد محمدعلی میرزا فرزند مظفرالدین میرزا ولیعهد درآمد. شرطی که برای این ازدواج وجود داشت، طلاق محمدعلی از همسر صیغه ‌ایش بود که پذیرفته شد. حاصل ازدواج وی با محمدعلی شاه پنج فرزند بود که به ترتیب عبارت بودند از احمد میرزا (احمد شاه آینده)، محمدحسن میرزا، محمود میرزا، عبدالمجید میرزا و فاطمه خانم. مقاومت جدی در برابر تغییر نظام سلطنتی در خانواده قاجار، نه از سوی احمد شاه بلکه از سوی مادرش ملکه جهان صورت گرفت. او به تنهایی تصمیم به مبارزه با رضاخان سردار سپه نخست‌وزیر گرفت. او به این منظور از پاریس به عتبات عالیات سفر کرد تا حکم و فتوای خارج از دین بودن نخست‌وزیر را به هر قیمتی از مراجع عراق بگیرد ولی هنگامی به عراق رسید که رضاشاه در ۲۴ آذر ۱۳۰۴ در مجلس مؤسسان سوگند پادشاهی را ادا کرده بود. ملکه جهان در سال ۱۹۴۷ م (آبان ۱۳۲۶خورشیدی) هفده سال پس از مرگ پسرش احمدشاه در سن کلوی فرانسه درگذشت و در کنار فرزند و همسر و دیگر اعضای خاندان قاجار در کربلا دفن شد

*
ملکه های ایران در دوران احمد ‌شاه قاجار از ۱۲۸۸ تا ۱۳۰۴ / ۱۶ سال

ملکه بدرالملوک بانو

ملکه بدرالملوک بانو یا بدرالملوک والا (زاده ی ۱۲۷۶ - درگذشته ی ۲ خرداد ۱۳۵۸) شاهزاده قاجار و همسر احمدشاه بود. او دختر ظهیرالسلطان والا و آفاق خانم بود. پدر بزرگ ‌های او محمدحسن میرزا معتضدالدوله و محمدعلی میرزا دادستان هر دو پسران مهدی‌ قلی میرزا و نوادهٔ عباس‌ میرزا بودند. احمدشاه قاجار در سن ۱۷سالگی (یک سال پیش از تاج‌گذاری) با او پیمان زناشویی بست. این ازدواج توسط ملکه جهان بانو مادر احمدشاه ترتیب داده شده بود. عروس در آن هنگام ۱۲ ساله بود و در تنها مدرسهٔ دخترانهٔ تهران درس می‌ خواند. مراسم عقد با تشریفات مفصلی انجام شد و حاصل این ازدواج دختری به نام ایراندخت بود. گفته می‌شود بدرالملوک بسیار زیبا بود و احمدشاه به او علاقهٔ بسیار داشت. اغلب او را به تالار آیینه کاخ گلستان می‌ برد و به انعکاس عکس او در آینه‌ ها می ‌نگریست و می‌ گفت: «در این‌جا من فقط یک بدری ندارم، بلکه هزاران بدری دارم». احمدشاه قاجار ۵ بار ازدواج کرد و همسران او عبارت بودند از لیدا جهانبانی/ دل‌آرام/ بدرالملوک/ خانم‌خانما معزی و فاطمه خانم‌. بجز لیدا جهانبانی که از وی صاحب هیچ فرزندی نشد، صاحب ۳ دختر به نام‌ های «مریم‌دخت» از دل‌آرام ، «ایراندخت» از بدرالملوک، «همایون‌دخت» از خانم‌خانما معزی و یک پسر به نام فریدون‌میرزا از فاطمه شد. بدرالملوک خواهر لعبت والا مشهور به لعبت شیبانی شاعره ی ایرانی و خاله ی شهرنوش پارسی ‌پور داستان‌ نویس و مترجم ایرانی بود. ملکه بدرالملوک بانو در ۲ خرداد ۱۳۵۸ در تهران درگذشت و پیکر او در گورستان بهشت زهرا به خاک سپرده شد
پژوهش و تدوین
دکتر منوچهر سعادت نوری

*

گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/12/blog-post_18.html

بخش های پیشین مجموعه ی ملکه های نامدار ایران

======================

گفته ها و نکته هایی پیرامون شایستگی " زن "

زن خوب فرمانبر پارسا/ کند مرد درویش را پادشا: سعدی
بر گرفته از تارنمای گنجور

خداوند شایستگی زن را در قلب او جای داده است: لامارتین

زن شاهکار خلقت است: برنارد شاو

زن قبل از حدوث درد و غم از آن می ‌ترسد ولی پس از حدوث با کمال تحمل و بردباری مقاومت می‌ کند و به همین جهت است که زن ‌ها برای پرستاری مریض ‌ها از مردان به مراتب بهتر و بردبارترند: بالزاک

زنان در زمین آیت رحمتند: حضرت علی (ع)

زن عمیق‌تر می‌بیند و مرد دورتر. عالم برای مرد قلبی است و قلب برای زن عالمی: کرابه

زن مخزن اسرار خلقت است: کارل کونزوکو

زن برای تقدیس آفریده شده‌ است: ساموئل جانسن

زنان عاقل‌ تر از مردانند زیرا کم می ‌دانند و زیاد می ‌فهمند: جمز استفنن

زن تاج آفرینش است: یوهان گوتفرید هردر

زن از مرد دین‌دارتر است زیرا مرد به خدایی که نمی ‌بیند معتقد است ولی زن به مردی که می ‌بیند ایمان دارد: هِربرت جورج وِلز

بر گرفته از دانشنامهٔ ویکی‌پدیا

دو نیرو در جهان هست: یکی شمشیر و دیگری قلم. یک رقابت بزرگ و مسابقه میان این دو وجود دارد. یک نیروی سومِ نیرومندتر از آن دو نیز هست ، که نیروی زنان است: محمدعلی جناح

بر گرفته از تارنمای نقل قول ها

باراک اوباما رئیس جمهور سابق آمریکا اظهار کرد، اگر زنان همه کشورهای دنیا را اداره کنند، جهان استانداردهای زندگی و  نتایج بهتری را شاهد خواهد بود. او خاطر نشان کرد، زنان بی نقص نیستند، اما "مسلما بهتر از مردان هستند". او ادامه داد، اکثر مشکلات دنیا ناشی از قبضه شدن مناصب قدرت در جهان توسط افراد پیری است که عمدتا مرد هستند. اوباما در سخنرانی در مراسمی در سنگاپور اظهار کرد، زمانی که رئیس جمهور بوده به این فکر می‌کرده که جهان تحت رهبری زنان چطور به نظر می‌رسد. وی افزود: من میخواهم شما زنان بدانید هر چند که بی نقص نیستید اما قطع مسلم می‌توانم بگویم که شما بهتر از ما مردان هستید. او ادامه داد: من کاملا مطمئن هستم اگر هر کشوری روی زمین تنها برای دو سال توسط زنان رهبری شود، شما تقریبا در تمامی زمینه ها اعم از استاندارهای زندگی و نتایج، شاهد یک ارتقاء چشمگیر خواهید بود

بر گرفته از تارنمای عصر ایران

پژوهش و تدوین

دکتر منوچهر سعادت نوری

*

گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/12/blog-post_17.html

بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها

============

ملکه های ایران در نیمه ی نخست دوران قاجار

نمونه ای از دختر قاجار
==============
ملکه های ایران در دوران آقا محمدخان قاجار از ۱۱۶۱ تا ۱۱۷۶ / ۱۵ سال
ملکه آسیه بانو
ملکه آسیه بانو یا آسیه خانم عزالدین قاجار (درگذشته ی ۱۲۱۷ قمری) نخستین همسر آقا محمدخان قاجار و همچنین ملکه ی مادر فتحعلی‌شاه قاجار (از ۱۱۷۶ تا ۱۲۱۳ خورشیدی) بود. آسیه خانم ملقب به ام الخاقان و مهد علیا بود او نخستین کسی بود که در دوره ی قاجار لقب مهد علیا را داشت، پس از او همسر دیگر فتحعلی شاه ننه خانم بارفروش این لقب را داشت و سپس همسر عباس میرزا و بعد مادر ناصرالدین شاه این لقب را گرفتند. پس از مادر ناصرالدین شاه کسی به این لقب خوانده نشد
آسیه خانم، دختر محمدخان عزالدین‌لوی(عضدالدین) قاجار از طایفه آشاقه باش بود. او ابتدا در سال ۱۱۸۲ به عقد حسینقلی‌ خان جهانسوز، برادر آقا محمد خان و حاکم دامغان درآمد و یک سال بعد نخستین فرزندشان، فتحعلی، در دامغان متولد شد. پس از به قتل رسیدن حسینقلی‌خان قاجار، به فرمان کریم خان زند، آسیه خانم و دو پسرش توسط آقا محمدخان به ایل برگردانده شدند. پس از فرار آقا محمدخان از شیراز آسیه خانم به او پیوست و با او ازدواج کرد. پس از تصرف تهران آقا محمدخان او و پسرانش را به تهران آورد. آسیه به همراه میرزا محمد زکی مستوفی الممالک توسط شاه مأمور شد تا سایر سران ایل قاجار در استرآباد را با دادن هدایا به اتحاد با شاه درآورد. در سال ۱۰۲۴ فتحعلی، پسر آسیه، ولیعهد آقا محمد خان شد. او در ۱۲۰۷ به عتبات عالیات رفت و استخوان‌ های محمد حسن‌خان قاجار و حسینقلی ‌خان جهانسوز را در نجف دفن کرد. تا به حکومت رسیدن فرزندش آسیه خانم، از تاج و تخت و ثروت پادشاهی حفاظت می ‌کرد. زمانی که فتحعلی شاه بر تخت نشست، پسر دیگر آسیه، حسینقلی‌خان، بر علیه برادر شورش کرد که با میانجیگری آسیه بین آن دو صلح ایجاد می‌شود. در سال ۱۲۱۶ قمری او بار دیگر به عتبات می ‌رود و سنگ قبر آقا محمدخان را نیز با خود می‌برد. تعمیرات مدرسه حکیم هاشم از موقوفات اوست به همین دلیل این مدرسه به نام مادرشاه نیز معروف است. او در سال ۱۲۱۷ قمری در تهران درگذشت و در نجف دفن شد. آسیه خانم در طول زندگی‌ اش مابین فرزند دیگرش و فتحعلی شاه وساطت می‌کرد اما پس از مرگ او فتحعلی شاه برادرش را کور کرد
ملکه گل بخت بانو
ملکه گل بخت بانو یا گل بخت خانم: عده‌ای از زنان به دلایل سیاسی منتخبین حضور در حرمسرای شاهان قاجار بودند. ازدواج آقا محمدخان با گلبخت خانم دختر یکی از سران قبایل ترکمن برای اتحاد با این قبیله بود. این دست ازدواج‌ های مصلحتی در زمان قاجار رواج زیادی داشت. آنها با سران ایل ‌ها و طایفه‌ ها وصلت می ‌کردند. گاهی این حکام بودند که برای ایجاد روابط با شاه پیش دستی می‌ کردند... بسیاری از منابع از گلبخت خانم ترکمنی یا ترکمانی نیز نام برده اند که در حرمسرای فتحعلی شاه (جانشین آقا محمدخان) می زیست. او احتمالا همان گل بخت بانوست که همچنان در حرمسرای فتحعلی شاه روزگار می گذراند و یکی از افراد بسیار فعال در زمینه ی  پشتیبانی از ترویج و گسترش موسیقی دربار قاجار بوده است  بیشتر اطلاعاتی که از دوران فتحعلی شاه موجود است توسط فرزندش سلطان احمد میرزا عضدالدوله (نویسندهٔ تاریخ عضدی) مستند شده‌ اند. وی تاریخ عضدی را در سال ۱۳۰۴ قمری در زمان حکومت ناصرالدین شاه نوشته‌ و در آن از برخی از استادان دربار شاهان نخستین قاجار نام برده‌ است. او همچنین به وجود موسیقی ‌دانان حرفه ‌ایِ زن که در حرمسرا برای زنان موسیقی اجرا می‌ کرده‌ اند اشاره نموده ‌است و از آن جمله کسی بوده به نام «شاهوردی خانم» و از دیگر زنان موسیقی ‌دان این دوره، "گل‌بخت خانم ترکمانی" و "کوچک خانم تبریزی" بودند که از زنان حرم فتحعلی شاه بودند
یادآوری: باید دانست که آقا محمدخان قاجار از ملکه های خود آسیه بانو و گل بخت بانو و نه از هیچ زن دیگر دارای فرزندی نشد زیرا که اخته (آغا) بود. آقا یا آغا محمدخان در جوانی به دست عادلشاه جانشین نادر شاه یا به نقلی توسط سردار زند به عنوان مجازات تجاوز به نامزدش پیش از عقد اخته شده بود. وی نیز به عنوان تلافی پسر لطفعلی خان زند را پس از اسارت، اخته کرد  
ملکه های ایران در دوران فتحعلی ‌شاه از ۱۱۷۶ تا ۱۲۱۳/ ۳۷ سال
دارای ۱۶۹ همسر صیغه وعقدی بود، از جمله
ملکه بدر جهان بانو
ملکه بدر جهان بانو یا بدر جهان خانم (زاده ی ۱۱۸۵ قمری) اولین همسر فتحعلی‌ شاه قاجار و دختر جعفر خان عرب عامری و نوه ی قادر خان عرب عامری بود که پدر بر پدر حاکمان بسطام بودند. مادرش دختر اسماعیل خان خزیمه امیر قائنات بود. پس از آنکه پدر بدرجهان خانم به دامغان لشکر کشید آقا محمد خان قاجار او را تنبیه و به ساری تبعید کرد. بدرجهان خانم که در آن زمان (۱۱۹۶ قمری) یازده سال داشت به حکم آقا محمد خان به عقد باباخان ولیعهد (فتحعلی‌ شاه ) درآمد. گفته می‌ شود پس از حمله وهابیان به کربلا که خسارات زیادی به بار آورد، بدرجهان خانم اماکن مقدس و مدارس دینی را تعمیر کرد و چند باب خانه را وقف علما و طلاب نمود. او از فتحعلی ‌شاه صاحب سه دختر و دو پسر شد: پسرانش به ترتیب سن حسین‌ علی ‌میرزا فرمانفرما و حسن علی میرزا نام داشتند. دخترانش به ترتیب عبارت بودند از بیگم جان همسر امیرقاسم خان امیرکبیر (مادربزرگ ناصرالدین شاه قاجار) همایون خانم همسر ابراهیم ظهیرالدوله و همدم سلطان خانم همسر محمد زکی خان نوری وزیر و حاکم فارس
ملکه فاطمه بانو 
ملکه فاطمه بانو یا فاطمه خانم، مشهور به سُنبُل باجی، همسر فتحعلی شاه قاجار و از اهالی رابر کرمان بود. پس از آنکه در شوال ۱۲۰۷، فتحعلی خان قاجار به امر عموی خود آقا محمدخان قاجار قلعه رابر را تصرف کرد، فاطمه دختر هفت ساله عسگر کفش دوز را به همسری خود برگزید. با توجه سن کم فاطمه خانم، او را به دست زنان حرم سپردند و چهار سال بعد در محرم ۱۲۱۲ به عقد غیردائم فتحعلی خان درآمد. در همان دوران بود که خبر کشته شدن شاه قاجار در قلعه شوشی را به فتحعلی خان ولیعهد رساندند و تقارن این دو واقعه بر محبوبیت فاطمه خانم افزود و از سوی همسر تاجدار خود به سنبل باجی ملقب شد. علاوه بر آن از بس در مراحل خانمیت ممتاز بود فتحعلی شاه او را «خانم مطلق» خطاب می ن‌مود. سنبل باجی به سبب ادب و خوش قلبی مورد علاقه ی اهالی حرم فتحعلی شاه بود و شاه و شاهزادگان او را از روی احترام «خانم» می‌خواندند. سنبل باجی واسطه ی رساندن عرایض مردم به حضور شاه بود و فتحعلی شاه نظرات او را در خصوص شاهزادگان و اهالی حرم می‌پذیرفت. در هنگام غذا خوردن در کنار شاه می‌نشست و مسئولیت غذا کشیدن برای همسر و دیگر شاهزادگان سر سفره با او بود. فاطمه خانم سنبل باجی پس از مرگ همسر در زمره زنانی بود که در حرم محمدشاه ماندگار شد و بعد ها، به زیارت خانه خدا رفت و پس از بازگشت در تهران درگذشت
ملکه آغا بـِیگُم جوانشیر
آغا بـِیگُم جوانشیر (تخلص شعری: آغاباجی) از همسران فتحعلی شاه قاجار و دختر ابراهیم خلیل خان جوانشیر، خان دوم قره‌باغ بود. او به فارسی و ترکی شعر می‌سرود. آغاباجی چندان تمایلی به همجواری با دیگر همسران شاه و اهالی حرم نداشت و به همین منظور در قصری که شاه در نزدیکی امامزاده قاسم شمیران برای ییلاق خود بنا کرده بود اقامت کرد و فتحعلی شاه نیز عایدات شهر قم را به وی واگذار کرد. آغاباجی پس از چندی به همراه کیکاوس میرزا و مرصع خانم فرزند خواندگان خود به قم رفت و در این شهر ماندگار شد، شاه نیز برای ملاقات با وی به قم می‌رفت. او در دوره ی اقامتش در قم اقداماتی برای ساخت مسجد، مدرسه و حمام کرد. اعضای حرمسرا به او «بانوی بانوان شاه» یا «بانوی حرم» و «ملکه ی ایران» می‌گفتند. او در سال ۱۲۴۸ ق در قم درگذشت و در همان شهر دفن شد. آغابیگم که صاحب فرزندی از شاه نبود از سوی همسر مأمور تربیت دو تن از فرزندان وی به نام کیکاوس میرزا و مرصع خانم شد. آغابیگم از سواد بهره‌مند بود و شعر می‌سرود و تخلص او «طوطی»  بود. این سروده از اوست
خرم آن کو به سر کوی تو جایی دارد/ که سر کوی تو خوش آب و هوایی دارد
به سفر رفت و دلم شد جرس ناقه او/  رسم این است که هر ناقه درایی دارد
ملکه گل بدن بانو خازن الدوله
ملکه گل بدن بانو یا گل بدن خانم خازن الدوله همسر گرجی فتحعلی شاه قاجار بود. وی چون در زمان شاه اداره ی خزانه شاه را بر عهده داشت هنگامی که به ازدواج شاه در آمد لقب خازن الدوله گرفت. خازن الدوله از فتحعلی شاه صاحب دو پسر شد: بهمن میرزا بهاءالدوله (جد اعلای خاندان جهانسوزی) و دیگری سیف‌الله میرزا (جد اعلای خاندان جهانبانی). خازن الدوله پس از مرگ فتحعلی شاه به زیارت خانه ی خدا رفت و پس از بازگشت در تهران درگذشت
ملکه آسیه‌ بانو دولو
ملکه آسیه‌ بانو یا آسیه‌ خانم دولو، دختر فتحعلی‌خان قاجار دولو و خواهر امیر خان سردار، از همسران عقدی فتحعلی‌شاه قاجار بود و از او سه فرزند داشت: عباس میرزا نایب السلطنه، علیشاه میرزا ظل السلطان، و گوهر ملک خانم (مشهور به شاه بی بی)، می‌گویند آسیه‌ خانم در بعضی از جنگ‌ها با فرزندش عباس میرزا شرکت می‌کرد و در فنون نظامی اظهار نظر می‌کرد و فرمان می‌داد، در هنگام سلام رسمی و اعیاد نیز در ابتدای صف می‌ایستاد و از نظامیان سان می‌دید. آسیه خانم در سال ۱۲۳۰ ه‍.ق در گذشت و در عتبات عالیات دفن شد
ملکه ننه بانو
ملکه ننه بانو یا ننه خانم بارفروش ملقب به مهد علیا (زادهٔ ساری) شصتمین همسر فتحعلی ‌شاه قاجار بود که در پیش او مقام بالایی داشت به طوری که لقب مهد علیا را از او گرفت. او دختر محمد خان مازندرانی  و خواهر ملا عبدالله بود. او رابطه‌ای با زنان دربار نداشت و بیشتر با شوهرش وقت می‌گذراند. او چهار فرزند از فتحعلی شاه داشت، با این که مادر ولیعهد نبود، لقب مهد علیا را داشت. چرا که آسیه ‌خانم دولو، مادر عباس میرزا، زود درگذشت و مهلت داشتن لقب را نداشت
ملکه طاووس بانو تاج‌ الدوله
ملکه طاووس بانو تاج‌الدوله یا طاووس خانم (۱۲۰۹ – حدود ۱۲۶۰ قمری) ادیب، شاعره  و خطاط و همسر فتحعلی شاه قاجار بود و تباری گرجی داشت. در اصفهان متولد شد. در پانزده‌سالگی در سال ۱۲۲۴ قمری به عقد فتحعلی شاه درآمد. شاه به مناسبت این ازدواج نام تخت جواهرنشان خورشید را به تخت طاووس تغییر داد. تاج الدوله زیر نظر نشاط اصفهانی تحصیل کرد. نشاط در حق تاج‌الدوله پدری و استادی کرد و وی را به درجه کمال رساند. مدتی بعد از ازدواج، فتحعلی شاه به او چنان علاقه‌مند شد که پیشنهاد داد عقد غیردائم او به عقد دائم تبدیل شود، اما تاج‌الدوله نپذیرفت، چرا که معتقد بود بر هم زدن ساعت سعدی که او به عقد شاه درآمد، نامیمون خواهد بود. قرب و منزلت تاج‌الدوله تا جایی رسید که به دستور فتحعلی شاه، عمارتی مجلل برای اقامت او ساختند و به این طریق تاج‌الدوله درباری مستقل پیدا کرد. بخشی از خزانه شاهی نیز تحت عنوان «خزانه ی مخصوص» به او سپرده شد. تاج‌الدوله هرسال نوروز شاه را با تمام حرم و دختران شوهر کرده او به مدت سیزده روز در عمارت خود مهمان می‌کرد. فتحعلی شاه را رسم بر این بود که هر ماه در موقع استهلال (ماه نو دیدن/ هلال دیدن خواستن) پس از رویت ماه و نظر به آیینه و قرآن به روی تاج‌الدوله نگاه می‌کرد. تاج‌الدوله هنگام درگذشت فتحعلی شاه در ۱۹ جمادی‌الثانی ۱۲۵۰ در سعادت آباد اصفهان در کنار او بود و شاه سر در دامن تاج‌الدوله داشت که درگذشت. تاج‌الدوله مدتی از بیم درگیری شاهزادگان به سید محمدباقر شفتی پناه برد. پس از بر تخت نشستن محمدشاه تمام جواهرات خود را به شاه بخشید و به همراه پسرش سیف ‌الدوله به عتبات سفر کرد. او پس از چندبار سفر به حج، تا پایان عمر در نجف ماند. تاج‌الدوله در اوایل دهه ۱۲۶۰ یا اواخر دهه ۱۲۵۰ در نجف درگذشت و در صحن آرامگاه علی بن ابی‌طالب دفن شد. تاج‌الدوله در سرودن شعر دست داشت و سروده‌ های وی به طور پراکنده در برخی منابع آمده است
نامدارترین ملکه ی ایران در دوران محمد ‌شاه قاجار از ۱۲۱۳ تا ۱۲۲۷/ ۱۴ سال

ملکه ملک جهان بانو ملقب به مهد علیا و نواب عِلیّه
ملکه ملک جهان بانو یا ملک جهان خانم ملقب به مهد علیا و نواب عِلیّه (زاده ی ۱۲۲۰ قمری در تبریز - درگذشته ی ۶ ربیع‌الثانی ۱۲۹۰ قمری در ۷۰ سالگی  در تهران) امیربانوی ایرانی، همسر محمدشاه و مادر ناصرالدین شاه قاجار بود، او را از چهره‌های درباری مهم این دوره می‌دانند. در دوران ناصرالدین شاه (جانشین محمدشاه) با تحریک او میرزا تقی‌خان امیرکبیر از مقام صدارت اعظم برکنار و کشته شد. ملک جهان خانم دختر امیر محمد قاسم خان قاجار قوانلو (ملقب به ظهیرالدوله) و بیگم جان (دختر دوم فتحعلیشاه قاجار) بود. در ۱۶ سالگی او را به عقد پسردایی‌اش محمدمیرزا که آن زمان ولیعهد بود درآوردند. او پس از آنکه پسرش شاه شد، مهد علیا لقب گرفت. حاصل ازدواج او با محمدشاه، پنج فرزند به نام‌های سلطان ملک میرزا، سلطان محمود میرزا، کشور خانم، ناصرالدین میرزا و عزت الدوله بود که سه فرزند نخست در کودکی درگذشتند. او در ۲۵ سالگی، پسرش ناصرالدین میرزا و در ۳۰ سالگی، دخترش، عزت الدوله را به دنیا آورد. محمدشاه با اینکه ناصرالدین میرزا را از ۵ سالگی به عنوان جانشین خود معرفی کرده بود چند بار قصد کرد پسر دیگرش عباس میرزا (پسر خدیجه ی کردستانی که نسبش به شیخ ‌های نقشبندیه می ‌رسید) را ولیعهد کند. در سال ۱۲۶۴ ق که محمدشاه درگذشت، مهد علیا پسرش ناصرالدین میرزا را که در تبریز بود به تهران فراخواند و خود نیز به کمک هوادارانش و سفارت انگلیس برای ۴۵ روز امور مملکت را به دست گرفت و آرامش شهر را حفظ کرد. او به عنوان ملکه ی مادر و نایب السلطنه شورای سلطنت را تشکیل داد و حاج میرزا آقاسی وزیر محمدشاه را که هوادار عباس میرزا بود، عزل کرد. عباس میرزا و خدیجه ی کردستانی نیز که از جانب او احساس خطر جانی می‌کردند با کمک فرهاد میرزا معتمدالدوله به سفارت انگلیس پناه بردند و در آنجا تحصن کردند. مهدعلیا بسیار باهوش بود. بر ادبیات فارسی و زبان عربی مسلط بود، با موسیقی و آواز آشنا بود و خط ریز و خط درشت می‌ نوشت. شعر می‌ گفت و در سخنانش از مثل‌ها و روایات زیادی استفاده می‌کرد. او قرآن را به صورت دودانگ در آهنگ حجاز می‌خواند. مهد علیا در سن ۷۰ سالگی در ۶ ربیع‌الثانی ۱۲۹۰ ق. هنگامی که ناصرالدین شاه به سفر اروپا رفته بود در تهران درگذشت و در آرامگاه محمدشاه در قم دفن شد
پژوهش و تدوین
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/12/blog-post_14.html
مجموعه ی ملکه های نامدار ایران
==========

داستان جمعه ی سیزدهم

جمعه ی سیزدهم هنگامی رخ می‌دهد که سیزدهم ماه در روز جمعه قرار بگیرد. بر طبق خرافات این روز، روز بدشانسی خواهد بود. در تقویم گرگوری این روز حداقل یک بار در سال اتفاق میفتد اما به طور معمول سه بار در سال این اتفاق تکرار می‌شود. همچنین باید  یادآور شد که هراس و یا ترس از جمعه سیزدهم در دنیای  غرب به نام "فریگا تریسکا ایدکا فوبیا" خوانده می شود. فریگا نام الهه ای است که جمعه را به این نام صدا می‌ زد و تریسکا ایدکا به معنی عدد سیزده و "فوبیا" به معنای هراس و یا ترس است

*

خرافه ی نحسی "جمعه ی سیزدهم" از کجا سرچشمه گرفت 

در خیلی از داستان‌ها، روایت‌های قدیمی، فیلم‌ها و آثار هنری روز جمعه سیزدهم ماه روزی بدشگون لقب داده شده است. قرن ‌هاست که مردم این روز را بد یمن و نحس می‌دانند. اما خرافه جمعه نحس ۱۳‌ام از کجا سرچشمه می‌گیرد؟ مردم در قرن ۱۹ میلادی می‌گفتند که یهودا، یکی از حواریون مسیح که بعدا به او خیانت کرد، بسیار دیر بر سر میز "شام آخر" مسیح حاضر شد و سیزدهمین نفری بود که پشت میز قرار گرفت. کاتولیک‌ها همچنین معتقدند که مسیح در یک روز جمعه به صلیب کشیده شد. لئوناردو داوینچی در تابلوی معروف "شام آخر" خود این صحنه را استادانه ترسیم کرده است

*

همچنین نگاه کنید به

جمعه ی سیزدهم به زبان انگلیسی

https://en.wikipedia.org/wiki/Friday_the_13th

داستان جمعه ی سیزدهم به زبان انگلیسی

https://www.cnn.com/2019/12/13/us/friday-the-13th-history-why-trnd/index.html

*

پژوهش و تدوین

دکتر منوچهر سعادت نوری

*

گزیده ای  از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/12/blog-post_13.html
بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها

=============

ملکه های ایران در دوران کریم‌ خان زند و جانشینان او

پس از اینکه کریم خان زند شیراز را پایتخت زندیه و ارگ نوبنیاد شهر را به ‌عنوان مکان زندگی خود و همسرانش (ملکه ها) انتخاب کرد، این ارگ به ارگ کریم خانی معروف شد

ملکه های ایران در دوران کریم‌ خان بنیان‌ گذار دودمان زندیه

کریم‌خان زَند (زادهٔ ۱۰۸۶ خورشیدی در روستای پری، ملایر – درگذشتهٔ ۱۱۵۷ در شیراز) فرمانروای ایران از (۱۱۶۳ تا ۱۱۹۳ ه‍.ق) و بنیان‌ گذار دودمان زندیه بود. کریم‌خان با نام کامل محمدکریم خان زند مردی بود رعیت دوست و خوش رفتار و خالی از حس کینه، بسیار ساده می‌زیست و به دستگاه و جاه و جلال سلطنتی زیاد علاقه نداشت و حتی از قبول عنوان شاه و سلطان نیز احتراز می‌جست و خود را در تمام عمر وکیل الرعیا خواند.  او ۶ همسر داشت که نام دو تن از آن ها خدیجه بیگم و شاخ نبات بود.  شاخ نبات معشوقه ی او حساب می شد. نام سایر همسران کریم خان زند متاسفانه در دسترس نیست

بنا بر گزارش دانشنامهٔ ویکی‌پدیا جانشینان کریم‌خان زند به ترتیب عبارت بودند از ابوالفتح‌خان زند، محمدعلی‌خان زند، صادق‌خان زند، علیمراد خان زند، جعفرخان زند، صِیدمُراد خان زند و لطفعلی‌خان زند
ملکه های ایران در دوران جانشینان کریم‌ خان زند
صاحبه ‌سلطان خانم همسر ابوالفتح‌ خان زند - مهد علیا خانم و شاه جهان بیگم همسران صادق‌ خان زند - پری‌ جهان خانم و شاه‌ جهان خانم همسران علیمراد خان زند - مریم خانم همسر لطفعلی‌ خان زند. در مورد ویژگی های این ملکه ها متاسفانه هیچ گونه آگاهی در دسترس نیست
*

پژوهش و تدوین

دکتر منوچهر سعادت نوری

*

گزیده ای  از نوشتارها
https://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/12/blog-post_8.html

بخش های پیشین مجموعه ی ملکه های نامدار ایران

=======================

ملکه های ایران در دوران نادرشاه افشار و جانشینان او

ملکه گل‌اَفشان بانو
ملکه گل‌اَفشان بانو یا گل‌اَفشان خاتون دختر بابابیگ افشار از روسای ایل افشار نخستین همسر نادرشاه بود. او هم‌چنین مادر رضا قلی میرزا فرزند بزرگ نادرشاه افشار بود
ملکه گوهرشاد بانو
ملکه گوهرشاد بانو یا گوهرشاد خاتون، دختر کوچک بابابیگ افشار از روسای ایل افشار خراسان بود. گوهرشاد خاتون پس از مرگ خواهرش گل‌اَفشان بانو به عقد نادرشاه افشار درآمد. نصرالله میرزا افشار و امامقلی میرزا دو پسر نادر شاه از او می‌باشند او هم‌چنین مادر خوانده رضاقلی میرزا فرزند بزرگ نادرشاه از خواهرش بود
ملکه راضیه بانو
ملکه راضیه بانو یا راضیه بیگم، دختر سوم شاه سلطان حسین از فِردا سلطان بیگم بود که در سال ۱۷۰۰ میلادی در اصفهان به‌ دنیا آمد. او خواهر ناتنی و بزرگتر شاه طهماسب دوم و عمه ی شاه عباس سوم و هم‌چنین همسر نادرشاه افشار و ملکه ی او به مدت ۱۲ سال بود و بعد از مرگ نادر به مدت ۳۰ سال صحنه گردان امپراتوری افشاریان بود

ملکه کتایون بانو
ملکه کتایون بانو همسر عادل شاه افشار دومین پادشاه دودمان افشار بود. عادل شاه برادرزاده ی نادرشاه بود و پس از قتل وی در قوچان، بیشتر فرزندان نادر و تمامی زنان نادرشاه، را به قتل رساند. تنها شاهرخ میرزا، فرزند رضاقلی میرزا را به قتل نرساند. عادل شاه با نام اصلی «علیقلی خان» در بیست و هفتم ماه جمادی‌الثانی ۱۱۶۰ هجری در مشهد بر تخت سلطنت نشست، و از آن پس لقب «علی شاه» و سرانجام «عادل شاه» را عنوان خود ساخت
ملکه ی ایران در دوران ابراهیم شاه سومین پادشاه دودمان افشار
باید یادآور ساخت ابراهیم شاه سومین پادشاه دودمان افشار برادر عادل شاه افشار و برادرزادهٔ نادر شاه افشار بود. متاسفانه هیچ گونه آگاهی در مورد همسر و یا همسران وی در دسترس نیست
ملکه گوهرشاه خانم
ملکه گوهرشاه خانم همسر شاهرُخ‌ میرزا یا شاهرخ شاه افشار (زاده ی ۱۱۱۲ خورشیدی - در گذشته ی ۱۱۷۵ خورشیدی) چهارمین پادشاه دودمان افشار بود
*
پژوهش و تدوین
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
گزیده ای  از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/12/blog-post_5.html
بخش های پیشین مجموعه ی ملکه های نامدار ایران
========================

گل نامه

در فرهنگ واژه ها
گُل = عبارت از اندامی است که ازبرگ های تغییر شکل یافته ساخته شده و در آن سلول های نر و سلول های ماده تشکیل می شود. در اوراق مانوی (به پارتی) ور (گل سرخ)، اوستا وردا، ارمنی ورد، پهلوی گول: لغت نامه دهخدا/ واژه نامه‌ی پارسی ویکی
گُل =  ساختار زایشی در گیاهان گل‌دار یا نهان‌دانه است. کارکرد زیست‌شناختی گل به هم رسانیدن یاختهٔ زایشی نر (اسپرم) و یاخته زایشی ماده (تخم) است. این فرایند با گرده‌افشانی توسط حشرات آغاز و پس از لقاح به تشکیل دانه می‌انجامد. گل‌ها برای روحیه انسان بسیار مؤثر هستند. گل را می‌توان جوانه‌ای تصور کرد که برای تولیدمثل گیاه مادر تغییر شکل یافته‌است. در جریان تبدیل برگ به گل، برگ از نظر شکل و رنگ دستخوش تغییرات فراوانی می‌شود. این برگ‌های تغییرشکل‌یافته را قسمت‌های گل می ‌نامند: بخش فارسی دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا
*
در برخی اصطلاحات و ضرب المثل های فارسی
گل شکفتن = مثل گل از هم بازشدن / مثل گل آتشی = مثل گل انار./ گل در دامن خاراست و زر در کیسه خارا: سلمان ساوجی/ از صد گل یک گلش نشکفته یا گلی از هزار گلش نشکفته/ از گل نازک تر به کسی نگفتن/ از گل کسی برخوردن = از شفاعت کسی فایده بردن و از دولت کسی بهره مند گردیدن/ از گل ها چه گل = یعنی از کدام اصل و خاندان/ از یک گل بهار نمی شود: لغت نامه دهخدا
*
در برخی گفتاوردها
گل‌ها، تبسم زمین هستند: رالف والدو امرسن/ گل را میتوان زیر پا لِه کرد، ولی بوی عطر آن در فضا را نمی‌توان کشت: ولتر/ اسلحه را با بوسه و گلوله را با گل نمیتوان نابود کرد:  ایزابل آلنده/ به زنان خود به احترام بنگرید، آن ها گل‌های آسمانی را در بستر زمین می‌کارند و جامهٔ دلپذیر و زیبای عشق را می‌آرایند و در پردهٔ عفاف، احساسات لطیف را می‌پرورانند: فریدریش شیلر/ زنبور هرچقدر باشد، گل از آن بیشتر است؛ دل‌های ماتم‌زده هراندازه باشند، قلب‌های شاد زیادترند: ویلیام شکسپیر/ شاید بی‌پایه نباشد اگر بگوییم که وضع خاص طبیعی شهر نیشابور، خیام را در ادراک معنایی که در سبزه و گل میدیده، یاری کرده است: محمد علی اسلامی ندوشن: ویکی‌گفتاورد
*
در برخی نوشتارها و کتاب ها و مجموعه‌ ها
نوشتاری پیرامون انواع گل: گل‌ ها قسمتی از مهم‌ترین لحظات زندگی انسان ها هستند و زبان و دنیای خاص خودشان را دارند. گل ‌هایی نیز وجود دارند که درخور و مناسب موقعیت ‌های بخصوصی هستند مثل جشن تولد ها، مراسم خاکسپاری، مراسم عروسی، جشن فارغ ‌التحصیلی و غیره. در این نوشتار می توان با انواع گل در جهان آشنا شد و تصاویر گل های مختلف را
مشاهده کرد
گل ها عاطفه ندارند: نوشتاری از علی دشتی. وی در سال ١٢٧٧ خورشيدی (١٨٩٨ ميلادی) دو سال پس از ترور ناصرالدين شاه در دشتستان، در نزديکی ساحل خليج فارس در ناحيه ای دورافتاده بين بندر ديلم و بوشهر به دنيا آمده بود. علی دشتی نويسنده، روز نامه نگار، سفیر ایران در مصر و سناتور در دوران پهلوی بود
متاسفانه اثری از این نوشتار در تارنماها یافت نشد تا بتوان بخشی از آن را زیب این "گل نامه" نمود
کتاب گلستان سعدی: مشرف الدین مصلح بن عبدالله شیرازی متخلص به "سعدی" شاعر و نویسندهٔ قرن هفتم هجری قمری در سال ۶۵۶ هجری قمری گلستان را تألیف کرد
کتاب گل‌های ادب تألیف حسین سعادت نوری: گل‌های ادب که نخستین بار در سال ۱۳۱۳ خورشیدی در اصفهان چاپ شد گزیده ای است از سروده های ۷۴ تن ا ز شعرای سراسر ایران
 کتاب پرورش گیاهان گل دار در آپارتمان
مؤلف: ماهرخ عادلانی
سال چاپ: ۱۳۶۱ خورشیدی / تعداد صفحات: ۸۰
مجموعه‌ ی گٔل غنچه‌ های پندار: مشتمل بر سروده ها و قطعات ادبی است
مجموعه‌ ی گلچینی از سروده ها: مشتمل بر سروده های دکتر منوچهر سعادت نوری است
*
گل در تاریخ
گلکاری در ایران باستان: پَردیس در ایران باستان نامی برای باغ‌ هایی بزرگ و جنگل مانند بوده است. واژه ی فارسی پردیس به معنای بوستان و فضای سبز گلکاری شده  و بهشت به زبان های انگلیسی و فرانسه نیز به صورت (انگلیسی: پارادایز و پارادایس) و (فرانسوی: پارادی) وارد شده‌ است و معرب آن به صورت فردیس و فردوس و در بعضی زبان های اروپایی به صورت پارادایس درآمده است
تاریخچه گلکاری در ایران: به ۸۵ سال پیش باز می گردد. نخستین بار فردی مسیحی از اهالی تهران به نام "پرتیوار" که گلکاران محلات معتقدند از هلندی های مقیم پایتخت بوده است، به اتفاق چند نفر از هموطنانش در باغ خود در تهران با وارد کردن بذر گل از هلند اقدام به پرورش گل در ایران کرد. سرکارگر استخدام شده از سوی "پرتیوار" از اهالی محلات به نام "یحیی خان" بود که در آن سالها برای کار به تهران رفته و پس از بازگشت به دیار خود، کشت گل ها را در محلات به شکلی حرفه ای رواج داد. به گواهی تاریخ تا ابتدای دهه ی ۱۳۴۰ تعداد کارگران گل در محلات چهار نفر و در فاصله سالهای ۴۰ تا ۷۵ تعداد واحد های گلخانه ای ۲۵ واحد بود که در امر پرورش گل های آپارتمانی فعالیت داشتند. در حال حاضر نیز محلات به ع نوان یکی از مراکز تولید انواع گل های زینتی در آسیا، از جایگاه ویژه ای برخوردار است. شهرستان محلات یکی از قطب های مهم گردشگری استان مرکزی به شمار می آید، چشمه های آبگرم، سرچشمه آب معدنی و گل های زیبا و زینتی در کنار آتشکده خورهه این شهرستان را تبدیل به یک مجموعه با ارزش گردشگری و تاریخی کرده است. "محلات" به دلیل شهرتش در پرورش گیاه زینتی به "هلند ایران" معروف شده است. این شهر به دلیل قرار گرفتن در دامنه کوهستان، وجود باغ ها، مزرعه های پروش گیاه زینتی و همچنین دور بودن از مراکز و کارخانه های آلاینده هوا، از سوی گردشگران خارجی به "بهشت افسانه ای" نیز شهرت پیدا کرده است. محلات با داشتن چیزی حدود ۹۰۰ هکتار اراضی زیر کشت، به عنوان شهر گل ایران مطرح شده و نکته جالب اینکه اغلب گلفروش هایی که در پایتخت و شهر های دیگر وجود دارند نیز "محلاتی" هستند. محلاتی ها که در جنوب شرقی استان مرکزی زندگی می کنند، از سال های دور در پرورش انواع گل پیشقدم بوده اند. در همین حال سالانه بیش از ۲۲ ملیون شاخه گل گلدانی و شاخه ای از گلخانه ها و اراضی گل خیز محلات تنها به بازار کشور عرضه می شود. در یکهزار هکتار از گلزارهای این شهرستان ۱۲۰ نوع گل از گونه های میخک، گلایل ، مریم، داوودی، زنبق، کاکتوس، مینا، رز، پتوس، محبوبه شب، ختمی،انواع زنجیره مو، پاپیتال، نیکوس، بنجامین، دیفن باخیا، انواع بذر بنفشه و انواع درخجه های گل آور پرورده می شود. در حال حاضر افزون بر 3 هزار نفر به صورت رسمی در قالب ۷۰۰ واحد تولید و پر ورش گل و گیاهان زینتی در شهرستان محلات مشغول به کارند
گل در جغرافیا
گل = دهی است از دهستان گل فریز بخش خوسف شهرستان بیرجند/ گل = دهی است از دهستان سراجو بخش مرکزی شهرستان مراغه/ گل = دهی است از دهستان حومه ٔ بخش سلدوز شهرستان ارومیه/ گل = دهی است از دهستان گاودل بخش مرکزی شهرستان مراغه/ چشمه ٔگل = در ناحیه جاوی از بلوک ممسنی/ بیشتر: لغت نامه دهخدا
استان گُلِستان = از استان‌های شمالی ایران است. این استان بخشی از استان مازندران بوده‌ است که در سال ۱۳۷۶ به صورت استانی مستقل به نام استان گلستان درآمد و گرگان به عنوان مرکز آن برگزیده شد. بزرگترین و پرجمعیت‌ترین شهرستان آن گرگان است
*
در برخی از سروده ها
دانش و خواسته است نرگس و گل/ که به یکجای نشکفند بهم: .شهید بلخی
مجلس باید بساخته ملکانه/ از گل و از یاسمین و خیری الوان: .رودکی
به گل ننگرد آنکه او گل خور است
اگرچه گل از گل ستوده تر است: فردوسی
هنر به چشم عداوت بزرگتر عیب است
گل است سعدی و در چشم دشمنان خار است: سعدی
اکنون که گل سعادتت پربار است/ دست تو ز جام می چرا بیکار است
می‌خور که زمانه دشمنی غدار است/ دریافتن روز چنین دشوار است: خیام
صبحدم مرغ سحر با گل نوخاسته گفت
ناز کم کن که در این باغ بسی چون تو شکفت: حافظ
یارب این کعبه ٔ مقصود تماشاگه کیست
که مغیلان طریقش گل و نسرین من است: حافظ
حافظ منشین بی می و معشوق زمانی
کایام گل و یاسمن و عید صیام است: حافظ
آن قیامت که عاشقان خواهند/ قامت سرو گل عذار من است
مجلس‌آرای عالم معنی/ صورت نازنین نگار من است… : فروغی بسطامی
از خون جوانان وطن لاله دمیده/ از ماتم سرو قدشان سرو خمیده
در سایه گل، بلبل از این غصه خزیده
گل نیز چو من در غمشان جامه دریده: عارف قزوینی
گویند مرا چو زاد مادر/ پستان به دهان گرفتن آموخت
شب‌ها بر گاهواره من/ بیدار نشست و خفتن آموخت
لبخند نهاد بر لب من/ بر غنچه گل شکفتن آموخت: ایرج‌ میرزا
هرگلی، علت و عیبی دارد
گل بی‌علت و بی‌عیب خداست: پروین اعتصامی
لیک از یک ‌نفر چه‌ کار آید
از یکی گل کجا بهار آید: شهریار
من نمی‌دانم که چرا در قفس هیچ‌کسی کرکس نیست
گل شبدر چه کم از لاله قرمز دارد؟/ چشم‌ها را باید شست
جور دیگر باید دید: سهراب سپهری
در سرزمین شعر و گل و بلبل/ موهبت ست زیستن، آن‌هم
 وقتی که واقعیت موجودبودن تو
 پس از سال‌های سال پذیرفته می‌شود: فروغ فرخزاد
برای ماهرخ
نازنینا ، تو ، ای فرشته ی من/ روح و ایمان و چون مَه تابان
تو ، که جانانه در نظر باشی/ چون بهاران، همیشه گل افشان
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
در برخی از ترانه ها:
گل سنگم - اجرا: هایده
https://www.youtube.com/watch?v=enLSAiycqDU
گل گلخونه - اجرا: عارف
https://www.youtube.com/watch?v=ZteQgekv8aU
گل مریم - اجرا: گیتی پاشایی
https://www.youtube.com/watch?v=UuBVfHp8W_g
دختر گل فروش - اجرا: دریا دادور
https://www.youtube.com/watch?v=SsbfJ_rhmjE
*
تهیه و تدوین
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
گزیده ای از نوشتارها
https://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/12/blog-post_2.html
بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها

===================

ملکه های ایران در پایان دوران صفویه

خیابان چهارباغ اصفهان
ملکه دلارام بانو
ملکه دلارام بانو یا دلارام خانم (زاده ی گرجستان – درگذشته ی ۱۶۴۷ م در اصفهان) همسر دوم ولیعهد صفوی، محمدباقر صفی میرزا و ملکه ی مادر شاه صفی بود. دلارام از طرف یکی از امیران گرجستان به شاه عباس بزرگ هدیه شد. شاه بعداً او را به پسرش محمدباقر صفی میرزا هدیه داد. دلارام در سال ۱۶۱۱ سام میرزا (شاه صفی) را به دنیا آورد. دلارام در سال ۱۶۴۷ م در اصفهان درگذشت یا به‌ گفته ی برخی منابع به‌ دست آنا خانم (ملکه ی همسر شاه صفی) مسموم شد. او سرانجام در حرم امام رضا در مشهد دفن گردید

ملکه آنا بانو

ملکه آنا بانو یا آنا خانم چرکسی (درگذشت در ۹ سپتامبر ۱۶۴۷ م/ ۱۸ شهریور ۱۰۲۶ خورشیدی) ملکه ی همسر، شاه صفی و در دوره ی شاه عباس دوم، جانشین شاه صفی، ملکه ی مادر بود. او با شاه صفی پسر شاهزاده محمد باقر میرزا پسر ارشد شاه عباس بزرگ ازدواج کرد. بعد از مرگ شاه صفی، پسرش عباس دوم بر تخت شاهی نشست. قوهٔ سه ‌گانه متشکل از ساروتقی اعتمادالدوله محمد علی خان و جانی خان شاملو، در اتحاد با آنا خانم و به‌ طور مؤثر در سه سال اول حکومت شاه عباس دوم قدرت را دست داشتند. ساروتقی با حفظ موقعیت خود به عنوان بزرگ وزیر، آنا خانم را با خود متحد و برای تحکیم قدرت در درون جناح خود استفاده کرد. ژان شاردن سیاح فرانسوی به دوستی و همکاری آن دو پس از به تخت نشستن شاه عباس دوم اشاره کرده ‌است. او دربارهٔ آن ‌ها می ‌گوید: قدرت مادران شاه ایران زمانی که شاه جوان است به اوج می‌ رسد. مادر شاه عباس دوم تأثیر بسیار زیادی داشت که مطلق بود. او [ملکه ی مادر] با وزیر اعظم در ارتباط نزدیک بود و به یکدیگر کمک می ‌کردند. ساروتقی مأمور و محرم اسرار ملکه ی مادر بود. او [ساروتقی] برای ملکه ثروت فراوان جمع می ‌کرد. در واقع او [آنا خانم] از طریق نخست ‌وزیر بر ایران حکومت می ‌کرد  سارو تقی توسط جانی خان احتمالاً با رضایت شاه عباس دوم ترور شد که در تلاش بود تا استقلال خود را از مادر خود و او را بگیرد. آنا خانم بسیار از جانی خان عصبانی شد. او یکی از خواجه‌ های اصلیش، احتمالاً پیرترین آن ‌ها یا ریش سفید حرم را به نزد جانی خان فرستاد تا از او راجع به اعمالش توضیحات دریافت کند. او در پاسخی گستاخانه سارو تقی را سگ و دزد خواند و سپس اقدام به توهین به آنا خانم کرد.  پس از انجام قتل، جانی خان خودش دچار خیانت توسط یکی از خادمین سلطنتی شد. صفی قلی بیگ (پسر امیر بیگ ارمنی) می‌ترسید که هدف نهایی از این توطئه ‌ها سرنگونی خود شاه باشد. اما محرک اصلی پشت این انتقام وحشتناک کسی نبود جز آنا خانم. جانی خان در حالی ترور شد که فقط چهار روز پس از کشتن ساروتقی می‌گذشت

ملکه النا بانو   

ملکه النا بانو یا هلنا خانم یا ملکه مادر شاه; ملکه ی همسر شاه سلیمان یکم (۱۶۶۶ – ۱۶۹۴ م ) و ملکه ی مادر شاه سلطان حسین (۱۶۹۴ – ۱۷۲۲ م ) بود. او اصالتی گرجی داشت. مادر شاه سلطان حسین بیشتر به خاطر موقوفاتی که برای مدرسه ی چهارباغ انجام داده مشهور شده‌ است. به طوری که گاهی به آن مدرسه، مدرسه مادرشاه می ‌گویند. موقوفات او شامل یک کاروانسرا (هتل عباسی)، یک بازارچه و سرای فتحیه بوده است

همسران شاه سلطان حسین و ملکه های ایران در دوران او

شاه سلطان حسین (زاده ی مهر ۱۰۴۷ – درگذشته ی ۲۴ آبان ۱۱۰۵ خورشیدی/ اکتبر ۱۶۶۸ – ۱۵ نوامبر ۱۷۲۶ م) نهمین پادشاه سلسله ی صفویه بود. او فرزند و جانشین سلیمان یکم بود. وی به مدت ۲۸ سال سلطنت کرد. سرانجام حکومتش با قیام افغان ‌ها به ‌رهبری محمود افغان و سقوط اصفهان در سال ۱۷۲۲ م به پایان رسید

همسران شاه سلطان حسین: شاه سلطان حسین صفوی در سال ۱۶۹۴ با دختر صفی‌ قلی خان ازدواج کرد/ در سال ۱۶۹۸ با دختر شهنواز خان امیر کارتلی ازدواج کرد/ در سال ۱۷۱۰ با فریده بیگم (خروشان خانم) دختر کیخسرو خان امیر کاختی ازدواج کرد/ در سال ۱۷۱۰ با امینه بیگم (خیرالنسا خانم) دختر حسین‌قلی قاجار ازدواج کرد

نقش مريم بيگم در سلطنت شاه سلطان حسین

یکی از عمه هاي شاه سليمان (پدر شاه سلطان حسین)، مريم بيگم همسر صدر نامي بود. مريم بيگم پس از مرگ صدر دل به ساروتقي بست که از قورچيان شاه به شمار مي‏رفت. با مرگ شاه صفي، مريم بيگم تصميم گرفت سلطان حسين ‏ميرزا فرزند زود باور و خرافاتي او را به زمامداري برساند و او را بر عباس‏ميرزا (فرزند ديگر شاه صفي) که سلحشور و شجاع بود، ترجيح داد. خواسته او در ۱۴ ذيحجه ي ۱۱۰۵ هجري عملي شد و شاه به حکومت رسيد. مريم بيگم از پشت صحنه زمام امور سياسي را در دست گرفت و سلطان حسين صفوي که به ناتواني و زبوني معروف بود به صورت فردي بي‏اراده در دست او در آمد. شاه با تحريک خواجه ‏سرايان به عياشي و باده ‏نوشي روي آورد که اين رويه خشم علامه مجلسي را برانگيخت. علامه مجلسي که نفوذ بسياري در شاه داشت از وي خواست ميگساري، جنگ طوايف و دسته‏ها را با صدور فرماني متوقف سازد. شاه پذيرفت و دستور انهدام تمامي مشروب ‏فروشي‏ ها را داد. اين فرمان بر عمه پدر شاه ناگوار گرديد و تصميم گرفت با به اجرا گذاشتن نقشه‏اي با اين فرمان به مقابله برخيزد. از اين جهت قرار بر اين شد مريم بيگم تمارض کند و به شاه اطلاع داده شود تنها راه نجاتش بر حسب تجويز اطباي معالج، نوشيدن کمي باده است. از آنجا که ارامنه جلفا به تصور اينکه دامي برايشان گسترده ‏اند از دادن باده به فرستادگان شاه امتناع کردند، سفير لهستان که در مرکز حکومت حضور داشت مقداري مشروب تهيه کرد، شاه آن را به دست عمه پدرش داد. زن حيله‏گر که به نقشه خود آگاه بود ابتدا از قبول جام شراب خودداري کرد و گفت: اگر شاه اوّل لب به آن تر ننمايد، او چگونه خودسرانه ياراي نوشيدن مايع نهي شده را خواهد داشت. شاه بر حسب حکم شرعي از نوشيدن آن عذرخواهي کرد اما مريم بيگم گفت: مقامي که به شاه اعطا گرديده وي را برتر از قوانين قرار داده است و افزود: اگر پاي جانش هم در ميان باشد تا شاه مقدّم نگردد هرگز آن را نخواهد نوشيد. شاه که با اصرار زن مواجه گرديد تاب مقاومت نياورد و جامي لبالب نوشيد و در آن حال سرمست گرديد، پس از آن چنان به باده‏نوشي روي آورد که به ندرت مي‏توانست اوقات را به تفکر در مسائل کشور بگذراند. او علاوه بر باده‏گساري افراطي، به عيّاشي و شهوتراني هم تمايل افراطي نشان داد. تهي شدن خزانه کشور، شکست خفت‏بار دربار صفوي در مقابل هجوم ازبک‏ها و ديگر قبايل شورشي همراه با از دست دادن بحرين و ساير جزاير خليج فارس آنقدر ناراحت‏کننده بود که مريم بيگم را به هيجان و جوش و خروش وا داشت و موجب گرديد زبان به ملامت شاه بگشايد و او را به علت راحت‏طلبي و بي‏اعتنايي به امور مورد نکوهش و سرزنش شديد قرار دهد. مريم بيگم از امکانات مالي خود، عهده‏دار هزينه لشکرکشي عليه ياغيان گرديد و شاه ناگزير از پذيرفتن نظر وي گشت. دوبورث فرانسوي با بياني يأس‏آميز اوضاع اواخر سلطنت سلطان حسين صفوي را اسف‏بار، آشفته و خراب وصف مي‏کند. نصايح مريم بيگم هم شاه را نسبت به امور کشوري هوشيار نکرد و زمينه‏هاي سقوط دولت صفويه فراهم گشت

*

پژوهش و تدوین

دکتر منوچهر سعادت نوری

*

گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/12/blog-post.html

بخش های پیشین مجموعه ی ملکه های نامدار ایران

======================

ملکه های ایران در دوران شاه عباس صفوی

شاه عباس در طول زندگانى خود زنان بسیارى اختیار کرد و همچنان که در کار سیاست و ملک دارى مهارت و استعدادى فوق
 العاده داشت، در اداره ى حرم سرا متعصب و دقیق بود. باید یاداور شد که بر پایه ی بسیاری منابع تعداد بانوان حرمسرای شاه عباس بین چهارصد تا پانصد نفر بوده است و بیشتر ایشان، دختران و کنیزان خوبرویى بودند که امیران و حکام گرجستان و ارمنستان و ولایات دیگر براى شاه به هدیه مى ‏فرستادند. از این عده سه یا چهار تن از شاهزاده خانم ها، زنان عقدى و رسمى‏شاه بودند و دیگران به عنوان کنیز و صیغه در حرمسرا به سر مى ‏بردند. شاه عباس پیش از آنکه به سلطنت ایران برسد، و زمانى که هنوز شانزده سال بیشتر نداشت و تحت سرپرستى مرشد قلى خان استاجلو، در خراسان نام پادشاه بر خود نهاده بود، زنى چرکسى گرفت که همسر عقدى او نبود. چـِرکِس نام قومی قفقازی هم‌ ریشه با گرجی هاست که در جمهوری روسیه و ترکیه ساکن هستند. چرکس‌ها به زبان چرکسی از گروه زبان‌ های قفقازی شمال غربی سخن می ‌گویند و بیشتر آن ‌ها مسلمان سنی ‌مذهب و پیرو مکتب حنفی هستند. از این زن محمد باقر میرزا، پسر ارشد شاه عباس در ۹۹۵ ق / ۱۵۸۷ م زاده شد که بعدها به قتل رسید بانوان حرمسرای شاه عباس، کمتر در امور حکومتي تدبير و کارداني نشان مي دادند. اما زينب بيگم عمه شاه ‏عباس، که وي را از زمان کودکي تربيت کرده بود، در دوران جواني شاه عباس حکمران واقعي و فرمانده حقيقي لشکرش بود و شاه را براي بزرگ ‏ترين جنگ‏ها با عثماني‏ها، برانگيخت. پيتر دلاواله مي ‏گويد: دخالت‏هاي او در کارهاي دولتي و نظامي موجب گرديد که شاه او را از دربار خود دور کند و از اصفهان به قزوين بفرستد، ولي چندي بعد آشتي کردند و اين بانو به اصفهان بازگشت اگر چه اختيارات گذشته را ندا شت اما در سال ۱۰۲۷ قمری بار ديگر زينب بيگم محرم و مشاور شاه و مصلحت‏گذار امور سلطنتي گرديد. در این نوشتار برخی ویژگی های ۱۰ تن از ملکه های ایران در دوران شاه عباس را با یکدیگر بررسی و مرور می کنیم
ملکه اغلان پاشا بانو و ملکه مهد علیا بانو
شاه عباس صفوی  در سال اول سلطنت  خود اواخر ذى الحجه ۹۹۶ ق / نوامبر ۱۵۸۸ م، که هجده سال داشت، ازدواج کرد و در یک شب دو زن اختیار نمود. زنان وى هر دو، از شاهزاده خانم هاى بزرگ صفوى بودند؛ یکى اغلان پاشا خانم، دختر سلطان حسین میرزا پسر بهرام میرزا برادر شاه طهماسب اول بود . این بانوى صفوى، نخست با سلطان حمزه میرزا برادر شاه عباس ازدواج کرد و بعد از قتل حمزه میرزا، شوهرى نداشت تا آنکه شاه عباس او را به عقد نکاح خود درآورد. دیگرى مهد علیا خانم، دختر بزرگ سلطان مصطفى میرزا پسر شاه طهماسب اول و دختر عموى شاه عباس بود. این خانم و دوشیزه را در یک مجلس و در بهترین ساعت ! به عقد نکاح دائمى کلب آستان على درآوردند، و در باغ سعادت آباد یا باغ جنت قزوین جشنى شاهانه بر پا ساختند و سه شب چراغان و آتشبازى کردند
ملکه پری‌  شاه بانو
ملکه پری‌  شاه بانو یا پری‌ شاه بیگم  (ازدواج ۱۰۰۱ ق / ۱۵۹۱ م )  دختر شاه‌وردی‌خان لر بود
ملکه فخرجهان بانو
ملکه فخرجهان بانو (فخرجهان بیگم) ازدواج ۱۰۰۳ ق / ۱۵۹۲ م  دختر باگرات‌ کارتلی بود.  متاسفانه اطلاعات و آگاهی ها در مورد این ملکه بسیار محدود است. اما در مورد زبیده بیگم، دومین دختر شاه عباس یکم از ملکه فخرجهان بیگم می توان به نکات زیر اشاره کرد: زبیده بیگم،  دومین دختر شاه عباس یکم از ملکه فخرجهان بیگم بود.. زبیده بیگم به خوبی تربیت شد و زینب بیگم عمه ی قدرتمند شاه عباس درتربیت زبیده بیگم نقش اساسی داشت. زبیده بیگم، در سال ۱۶۰۳ برخلاف میلش با عیسی خان صفوی ازدواج کرد، اما به وی علاقه ای نداشت و حتی به صورت همسرش نگاه نمی کرد و حتی براو خنجر کشیده بود، عیسی خان به نزد شاه عباس شکایت برد و شاه عباس زبیده بیگم را نصیحت کرد و پس از آن زندگی سرشار ازعشق میان زبیده بیگم و همسرش شکل گرفت. او در سال ۱۶۰۵ اولین فرزندش، جهان بانو بیگم را به دنیا آورد و در سال ۱۶۱۱ پسرش محمد میرزا را به دنیا آورد و به دنبال آن دو پسر دیگر علی میرزا و معصوم میرزا را به دنیا آورد. عیسی خان صفوی، در سال ۱۶۲۱ به مقام قورچی باشی رسید و تاسال ۱۶۳۱ بر این مقام باقی ماند، زبیده بیگم و همسرش درنزد شاه عباس بسیار عزیز بودند. در سال ۱۶۳۸ شاه عباس ازدنیا رفت و اختلاف برسر جانشینی آن شکل گرفت، زینب بیگم و زبیده بیگم می خواستند امامقلی میرزا را به سلطنت برسانند یا اینکه محمد میرزا، پسر ارشد زبیده بیگم که از طرف پدر و مادر به خاندان صفوی می رسید، برتخت بنشیند اما بامخالفت های عیسی خان و خلیفه سلطانی، سام میرزا، پسر محمدباقر میرزا که شاه عباس او را ولیعهد اعلام کرده بود به سلطنت رسید. شاه صفی در سال ۱۶۳۱ با تحریک یکی از درباریان دستور اعدام سه پسر زبیده بیگم و عیسی خان و کور کردن تمامی دخترزاده های شاه عباس را صادر کرد و مقام عیسی خان را از وی گرفت و او را به شیراز تبعید کرد، اما در راه به فرمان شاه صفی به قتل رسید. در سال ۱۶۳۲ در حرم سرا توطئه ای برای کشتن شاه صفی برپا شد، زبید بیگم نیز در آن دست داشت به همین دلیل شاه صفی دستور داد تا زبیده بیگم را زندانی و سپس وی را مسموم کردند. وی در ستی فاطمه (یک منطقهٔ مسکونی در مراکش است که در استان حوز واقع شده‌است)، در کنار فرزندانش دفن شد
ملکه تامار بانو
ملکه تامار بانو یا تامار خانم  یا تامار آمیلاخوری (ازدواج ۱۰۰۵ق / ۱۵۹۶ م) یک اشراف زاده ی گرجی از خاندان آمیلاخوری و یکی از همسران صیغه ای مورد علاقه ی شاه عباس صفوی و مادر محمدرضا میرزا، چهارمین پسر شاه بود. تامار دختر فرامرز آمیلاخوری و یکی از خواهران عبدالغفار آمیلاخوری بود. حدود سال ۱۶۱۹ م پس از آنکه شاه عباس دستور داد ۴۰۰۰۰ خانواده ی مهاجران گرجی و ارمنی در فرح آباد به انجام مراسم دینی بپردازند. تامار ۳۰۰۰۰ تومان برای ساخت و ساز یک جاده ی " میانگذر " اهدا کرد. او این عمل را در راه خدا و برای سلامتی شاه عباس انجام داد
ملکه مهرجان بانو
ملکه مهرجان بانو یا مهرجان بیگم (ازدواج ۱۰۱۰ ق/ ۱۵۹۸ م) دختر لوان‌خان کاختی بود
ملکه یاکهان بانو
ملکه یاکهان بانو یا یاکهان بیگم، یا یاخان بیگم (ازدواج ۱۰۱۱/ ۱۶۰۲) دختر خان ‌احمد گیلانی بود. یاکهان بیگم (زاده ی ۱۵۸۶ م در گیلان) ملکه ی هم‌نشین شاه عباس یکم بود. یاکهان بیگم دختر، مریم بیگم دختر شاه تهماسب یکم از حوریخان خانم گرجی‌تبار بود. پدر وی خان احمد گیلانی فرزند سلطان حسین کارکیا و آخرین حاکم سلسله کیاییان بود.  یاکهان بیگم در سال ۱۵۹۰ نامزد محمدباقر میرزا پسر بزرگ و ولیعهد شاه عباس یکم شد و این یک پیوند سیاسی بود تا تنها وارث گیلان به‌عقد ولیعهد صفویه درآید و پس‌از آن گیلان استقلالش را ازدست بدهد. بعد از فرار خان احمد وی همراه با مادرش به کاخ چهل‌ستون قزوین فرستاده شدند. در سال ۱۶۰۲ دوباره مسئله ازدواج محمد باقر میرزا با یاکهان بیگم مطرح شد، اما به دلیل مخالفت شاهزاده این ازدواج صورت نگرفت به همین دلیل شاه عباس در ۱ سپتامبر ۱۶۰۲ با او ازدواج کرد
ملکه مارتا بانو
ملکه مارتا بانو یا مارتا خانم (ازدواج ۱۰۱۳ ق / ۱۶۰۴ م) دختر داوودخان کاختی بود. مارتا یک شاهزاده خانم گرجی از سلسله باگراتیونی و از همسران شاه عباس اول بود. او در سال ۱۶۰۴ میلادی به عقد شاه در آمد و در سال ۱۶۱۴ از او طلاق گرفت  مارتا دختر داوودخان کاختی از همسرش کتوان بود
ملکه لیلا بانو
ملکه لیلا بانو یا لیلا سلطان بیگم (ازدواج ۱۰۱۴ق/ ۱۶۰۵ م) دختر گرگین خان کارتلی بود
ملکه مازند بانو
ملکه مازند بانو (ازدواج ۱۰۱۶ ق/ ۱۶۰۷ م) دختر معصوم خان والی طبرستان  بود. باید یاد آور شد که طبرستان (تبرستان، تپورستان یا تپوران) به بخشی از سرزمین‌ میان کوه‌ های البرز و دریای مازندران گفته می ‌شد. نام طبرستان معرب نام تپورستان بوده و به پیشینه اسکان قوم تپور، یکی از قبایل ایرانی ‌تبار دوران باستان و یکی از طوایف سکاها بازمی ‌گردد. دکتر مشکور در مقدمه ی تاریخ مرعشی می‌ نویسد: نام مازندران که در شاهنامه فردوسی به صورت یک ایالت داستانی و جایگاه دیو سپید، یاد شده‌ است، از زمان سلجوقیان به موازات نام طبرستان به کار رفته‌ است. لیکن از این عهد تا دوران مغول و شاید کمی بعد تا قرن دهم هجری و عهد صفویه، به مرور زمان نام مازندران جایگزین طبرستان گشت

*

پژوهش و تدوین

دکتر منوچهر سعادت نوری

*

گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/11/blog-post_25.html

بخش های پیشین مجموعه ی ملکه های نامدار ایران

======================

اخبار و گزارشات ایران: اعتراض مردم به گرانی بنزین، و واکنش دولت های ایران و جهان در برابر آن

اعتراضات سراسری ۱۳۹۸ ایران یا اعتراضات علیه گرانی بنزین

اعتراضات سراسری ۱۳۹۸ ایران یا اعتراضات علیه گرانی بنزین به‌دنبال افزایش قیمت بنزین در آبان ماه ۱۳۹۸ آغاز شد. سهمیه‌ بندی بنزین و گران‌شدن آن با نرخ دولتی آزاد در نیمه‌شب ۲۴ آبان ۹۸ بدون اعلام قبلی اجرا شد. بر اساس اعلام شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی ایران، از این پس قیمت هر لیتر بنزین سهمیه ‌ای ۱۵۰۰ تومان و نرخ هر لیتر بنزین آزاد ۳۰۰۰ تومان شد. بر اساس گزارش نهادهای امنیتی، ۲۸ استان و بیش از صد شهر دستخوش ناآرامی‌های پس از افزایش قیمت بنزین بودند. در شامگاه ۲۴ آبان اعتراضات سراسری به سهمیه ‌بندی بنزین در شهرهایی چون اهواز، مشهد، سیرجان و شیراز آغاز شد و به‌سرعت به بندرعباس، اصفهان، ماهشهر، گچساران، خرمشهر، بابل، بیرجند، شوشتر، اندیمشک، قم و بهبهان گسترش یافت. در این روز اینترنت در شهرهایی چون امیدیه و اهواز مختل و ضعیف شد. نت‌بلاکس، سازمان غیردولتی نظارت بر اینترنت، اختلال در تلفن همراه و اینترنت در بسیاری از شهرهای ایران از جمله تهران و مشهد را تأیید کرده‌است. از روز شنبه ۲۵ آبان دسترسی عموم کاربران به شبکه جهانی اینترنت قطع شد، به طوری که آمار دسترسی به اینترنت جهانی در ایران در پی قطعی اینترنت، به حدود ۴–۷٪ آمار معمول رسیده ‌است. اعتراضات که عمدتاً متمرکز در محلات کارگری و فقیرنشین شهری بود، در بدو امر نسبتاً مسالمت آمیز بود و بتدریج به یک شورش خشونت‌آمیز علیه سیستم تبدیل شد. زمانی که نیروهای امنیتی برای ممانعت اقدام کردند، اعتراض کنندگان جسورتر شدند و در بسیاری از شهرها خیابان‌ها به صورت منطقه جنگی درآمد و ساختمان‌ها، بانک‌ها و مغازه‌های فراوانی به آتش کشیده شد و جریان عادی کسب و کار و آمد و شد مختل گشت. در برخی مناطق شهری در شیراز شبکه حمل و نقل شهری کلا تخریب و فروشگاه‌ها غارت شد. تلفات آغاز اعتراضات سراسری یک کشته و یک مجروح در شهر سیرجان بود. به گفتهٔ خبرگزاری‌های داخل ایران وسعت اعتراض ‌های روز جمعه در استان‌های خوزستان و کرمان بیشتر از نقاط دیگر بوده و در سیرجان معترضان سعی کردند انبار نفت شهر را آتش بزنند که با واکنش نیروی انتظامی تلاش‌شان ناکام ماند. در مشهد هم، نیروهای امنیتی برای مقابله با معترضان به شلیک گاز اشک‌آور متوسل شدند. با گسترش تجمعات اعتراضی در روز شنبه، نهادهای امنیتی ایران با ارسال پیامک تهدیدآمیز به تلفن همراه شهروندان از آنها خواستند که تجمعات را ترک کنند. هم‌زمان دادستان کل ایران معترضان به افزایش قیمت بنزین را اخلالگر خواند و تهدید کرد که با آنان برخورد جدی خواهد شد. تا ۳۰ آبان ۱۳۹۸، بنا بر گزارش سازمان عفو بین‌الملل دستکم ۱۰۶ تن در ۲۱ شهر ایران کشته شده‌اند، در حالی که رادیو فردا این تعداد را دستکم ۱۳۸ کشته در ۳۱ شهر اعلام کرده‌است. تا کنون آمار رسمی از سوی حکومت ایران منتشر نشده ‌است. آمار دستگیر‌شدگان در اعتراض‌های اخیر در ۱۸ استان دست‌کم ۴۸۰۰ نفر بوده است. از سوی دیگر، مقام‌های رسمی تاکنون مرگ هفت نفر از مأموران امنیتی یا اداری شامل سه نفر بسیجی، دو افسر پلیس، یک کارمند شهرداری و یک کارمند جهاد دانشگاهی را تأیید کرده‌اند 

اعتراض‌ها به گرانی بنزین در چهار گوشه ایران

بنا بر گزارش بی بی سی در تاریخ ۱۶ نوامبر ۲۰۱۹ (۲۵ آبان ۱۳۹۸) موجی از اعتراض‌ها ایران را در بر گرفته، اعتراض‌هایی که رنگ خون به خود گرفت. افزایش قیمت بنزین در ایران به شکلی کم سابقه و اجرای آن به شکلی غافلگیر کننده، جرقه تازه ترین دور اعتراضها را زد. تا حالا حرف از کشته شدن حتی بیش از ده معترض در سیرجان، بهبهان و مریوان دیگر شهرهای ایران است. در بهبهان جمعیت خشمگین یک ساختمان دولتی را هم آتش زدند و دودی غلیظ آسمان مرکز شهر را دربرگرفت. نیروهای امنیتی با حضوری سنگین سعی کرده اند تا وضعیت را کنترل کنند
در ۱۰۰ نقطه ی ایران تظاهرات صورت گرفته و هزار نفر بازداشت شدند
خبرگزاری فارس گزارشی را به نقل از یک نهاد امنیتی درباره ابعاد اعتراض‌های اخیر در ایران به گران‌شدن بنزین منتشر کرده است. طبق این گزارش در صد نقطه ایران تجمع و تظاهرات بوده و بیش از ۱۰۰۰ نفر بازداشت شده‌اند. در این گزارش آمده است: تعداد کل معترضیان و آشوبگران از شب جمعه تاکنون مجموعا ۸۷۴۰۰ نفر برآورد شده که از این میزان حدود ۸۲۲۰۰ نفر مرد و ۵۲۰۰ نفر آنها زن بوده‌اند.در گزارش خبرگزاری فارس ادعا شده است: «بخش قابل توجهی از معترضان صرفا در محل تجمعات حاضر بوده و با هسته مرکزی اغتشاشات همراهی نداشتند. با این حال برای بسیاری از آنها پیامک هشدار توسط دستگاه‌های امنیتی ارسال شده است». این گزارش هم‌چنین مدعی شده است: شیوه عملکرد هسته اصلی خشونت نشان می‌دهد که این افراد کاملا آموزش دیده بوده و برخلاف بسیاری از مردم که از افزایش ناگهانی بنزین غافلگیر شده‌اند، این افراد مترصد و آماده چنین موقعیتی بوده‌اند
قطع اینترنت در ایران
با گذشت حدود یک هفته از قطع اینترنت در ایران، گروه نت‌بلاکس که کار نظارت بر ترافیک اینترنت را انجام می‌دهد می‌گوید که سطح اینترنت ایران به ۶۴ درصد رسیده و در حال افزایش است. این رقم در روزهای اعتراض حدود پنج درصد بود. همزمان با اعتراض‌ها، اینترنت به دستور یک شورای دولتی در وزارت کشور، قطع شده بود. افزایش ناگهانی قیمت بنزین، باعث اعتراض‌های گسترده در ایران شد. مقام‌های ایران یک روز پس از آغاز این اعتراضات، دسترسی شهروندان این کشور به اینترنت را قطع کردند. پس از پنج روز قطعی کامل اینترنت، مقام‌های ایران گفتند دسترسی اینترنت به تدریج فراهم خواهد شد. اینترنت ایران در روزهای ششم و هفتم اعتراض‌ها، در برخی شهرها وصل شد اما قطعی به شکلی جدی در بسیاری از شهرها تا صبح روز شنبه به قوت خود باقی ماند. قطعی اینترنت، خسارات اقتصادی سنگینی به شرکت‌های داخلی وارد کرده است.
توطئه ی سکوت؟ مروری بر واکنش‌های بین‌المللی به اعتراض‌های ایران
بعد از هفت روز که از آغاز اعتراض‌ها در ایران گذشت و بعد از طرح مداوم این پرسش که چرا دونالد ترامپ سکوت کرده، سرانجام رئیس‌جمهوری آمریکا با انتشار توییتی درباره اعتراض‌ها چند خطی نوشت.
از اینجا که همچنان قطعی اینترنت ادامه داشت و در فضایی مبهم روشن نبود که آیا اعتراض‌ها در ایران ادامه دارد یا نه، واکنش‌های بین‌المللی نیز به حداقل رسید. به بیان دقیق‌تر، از روز پنج‌شنبه گذشته تا امروز، عمده واکنش‌های بین‌المللی به ابتکارات وزارت خارجه آمریکا محدود شده است. مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا که به تحولات ایران حساسیت قابل ملاحظه‌ای دارد و از زمان به قدرت رسیدن، همدوش جان بولتون، استراتژی مقابله‌جویی با تهران را پیش‌ می‌برد، تشکیلات زیر دستش را برای تبلیغات علیه حکومت ایران به کار انداخت. او حتی با انتشار پیامی به زبان فارسی در شبکه‌های اجتماعی از ایرانیان درخواست کرد که برایش ویدئوهایی از اعتراض‌های ایران بفرستند؛ کاری شبیه به اقدامات یک رسانه یا کمپین حقوق بشری. تا به گفته او واشنگتن پیگیر نقض حقوق بشر در ایران باشد… اما کماکان این ابتکارات واشنگتن به یک تلاش همه جانبه بین‌المللی تبدیل نشد، شرکای اروپایی واشنگتن همچنان به این کمپین تبلیغاتی بی‌توجه بودند و شدت واکنش‌ها، از آنچه در طول هفته بود، فراتر نرفت. ظاهرا دیگر از نقش رهبری ایالات متحده در تلاش‌های دیپلماتیک بین‌المللی خبری نبود و البته گزارش‌ها درباره استیضاح دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، بخش قابل توجهی از اخبار بین‌المللی درباره آمریکا را به خود اختصاص داد. این میان تاخیر طولانی دونالد ترامپ در واکنش نیز، از جمله مسایلی بود که گمانه‌زنی‌هایی را درباره احتمال بی‌علاقگی او از درگیر شدن در یک بحران وقت‌گیر بین‌المللی در ارتباط با ایران مطرح کرد. یا چه بسا، او همچنان صادقانه معتقد است که می‌تواند با سران ایران به توافقی دست یابد و تصمیم گرفته تا بختش را برای چنین توافقی با یک کمپین همه جانبه علیه اقدامات تهران، مخدوش نکند. در پایان، ابهامات درباره رهبری اعتراض‌ها، نقش سازمان‌های سیاسی مخالف در سازماندهی آنها یا اثربخشی بر معترضان و چشم‌انداز احتمالی برای ادامه دار شدن اعتراض‌هایی بدین شکل، همه به پرسش‌هایی بی‌پاسخ بدل شدند که احتمالا در کند بودن واکنش‌های بین‌المللی نیز بی‌اثر نبودند.
*
رباعی: اعتراض و انتظار
کوچه ها بس ازدحام است و خیابان ها شلوغ/ اعتراض است بر بساط_ جمع_ تزویر و دروغ
مردمان ، در  انتظار_ عهد  و  دورانی  دگر
تا بتابد ، پرتو_  زرین_ خورشید ،  پر  فروغ: دکتر منوچهر سعادت نوری
نگاه کنید به
همین رباعی در تارنمای ایرون دات کام و بخش نظریات آن

*

پژوهش و تدوین 

دکتر منوچهر سعادت نوری

*

همچنین نگاه کنید به

گرانی بنزین، گسترش اعتراض‌ها و طرح دو فوریتی مجلس: دویچه وله فارسی

*

گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/11/blog-post_23.html

*

مجموعه ی اخبار و گزارشات ایران

==========

ملکه های نامدار ایران: ۹ ، ۱۰ و ۱۱ - در دوران تهماسب یکم، اسماعیل دوم و محمد خدابنده پادشاهان صفویه

ملکه سلطنت بانو (سلطانم بیگم) همسر شاه تهماسب صفوی 

سلطانم بیگم (متولد ۱۵۱۷ میلادی در موصل – درگذشته ۱۵۹۳ میلادی در قزوین) ملکه همسر شاه تهماسب یکم و ملکه ی مادر شاه اسماعیل دوم، شاه محمد خدابنده و هم‌چنین مادربزرگ شاه عباس یکم بود. سلطانم بیگم یکی از قدرتمندترین زنان در تاریخ امپراتوری صفویان و نام کامل او مهدعلیا نواب علیه سلطانم بیگم بود. سلطانم بیگم دختر موسی سلطان از امرای قزلباش (از قبیله ی موصولو های ترکمان)، از نزدیکان تاجلی بیگم بود. وی در سال ۱۵۳۰ با شاه تهماسب یکم ازدواج کرد، ثمره ی این ازدواج چهار فرزند به‌ نام‌ محمد میرزا، اسماعیل میرزا، مراد میرزا و گوهرسلطان بیگم بود. او به مدت ۴۵ سال ملکه ی قدرتمند دربار شاه تهماسب یکم بود. او بعد از تبعید تاجلی بیگم به بانوی ارشد حرم‌سرا تبدیل شد. وی در تمام تصمیمات سیاسی همسرش، انتصابات و انتخابات دولتی نقش مهمی داشت. او دارای دادگاه سلطنتی مستقل بود و خواجه ابراهیم خلیل وزیر او محسوب می ‌شد و حتی پس از تبعید پسرش اسماعیل میرزا توانست جایگاهش را در نزد شاه تهماسب حفظ کند، سلطانم بیگم هم‌چنین لقب مهدعلیا را کسب کرد

شاه تهماسب در سال ۱۵۷۶ میلادی فوت شد و سلطانم بیگم در درگیری ‌های جانشینی از پسرش اسماعیل میرزا حمایت کرد، طایفه ی موصولو به دلیل پیوند خانوادگی با سلطانم از اسماعیل حمایت کردند. هنگامی که شاه اسماعیل دوم به سلطنت رسید سلطانم از معدود زنان دربار بود که تبعید نشد و موقعیت خود را به عنوان ملکه ی مادر حفظ کرد. او بعد از مرگ اسماعیل دوم با حمایت از پسر دیگرش محمد میرزا، وی را به‌ سلطنت رساند. سلطانم بیگم در زمان برکناری پسرش محمد خدابنده از حکومت و به سلطنت رسیدن نوه‌اش شاه عباس یکم زنده بود. او در دربار نوه ی خود دارای جایگاه و احترام بود. وی سرانجام در سال ۱۵۹۳ فوت شد به فرمان شاه عباس او را در حرم امام رضا دفن کردند سلطانم بیگم در عتبات عالیات وقف ‌های زیادی انجام داد. او دستور بازسازی حرم امام حسین را صادر کرد هم‌چنین برای روشنایی حرم عباس بن علی موقوفاتی انجام داد

ملکه پری ‌پیکر بانو (پری ‌پیکر بیگم) همسر شاه اسماعیل دوم 

پری پیکر بیگم  (زاده ی ۱۵۴۰ میلادی در اصفهان) ملکه همسر شاه اسماعیل دوم بود. مادر وی خانش بیگم دختر شاه اسماعیل یکم و خواهر شاه تهماسب یکم و پدرش نعمت‌الله یزدی والی اصفهان بود. پری پیکر بیگم در سال ۱۵۵۴ میلادی در قزوین با پسر دایی خود، اسماعیل (شاه اسماعیل دوم) ازدواج کرد و آن‌ ها صاحب دختری به نام صفیه بیگم شدند که بعدا به شهزادی خانم ملقب شد. پری پیکر در طول درگیری ‌های جانشینی شاه تهماسب یکم از طرفداران همسرش بود
خانش بیگم مادر پری پیکر بیگم، بزرگترین دختر شاه اسماعیل اول صفوی و بیوه مظفر سلطان گیلانی که به پیشنهاد برادرش شاه طهماسب صفوی به ازدواج یکی از نوادگان شاه نعمت الله ولی به نام شاه نعمت الله یزدی، معروف به باقی درمی‌آید. این ازدواج خاندان نعمت ‌اللهی را که تا آن زمان در انزوای زهد و تقوا به سر می‌بردند، به دوستداران مشاغلی چون وزارت و داروغه گری مبدل می‌سازد که تا چندین سال زمام امور را در این سر زمین به دست گرفتند. در مورد "داروغه گری" نکات زیر را نیز باید یادآور شد: بنا بر لغت نامه ی دهخدا، داروغه (ترکی - مغولی) رئیس شبگردان و سر پاسبانان است - داروغه که در زبان مغولی به معنی « رئیس » است یک اصطلاح عمومی اداری است و از احسن التواریخ چنین مستفاد می گردد که داروغه بطور کلی به "حکام" اطلاق می شده و بعدها لقب "حاکم پایتخت" گردیده است (سازمان اداری حکومت صفوی مینورسکی ترجمه ٔ رجب نیا). بنا بر دانشنامهٔ ویکی‌پدیا، داروغه (در اصل داراعه‌چی، مأخوذ از مغولی) سمت انتصابی مسئول انتظام و امنیت شهرها در دوران حکومت ایلخانی‌ ها، آق ‌قویونلو ها، قرا قویونلو ها و صفوی‌ ها بود. در دوران حکومت افشاریه و قاجار نیز این سمت با تغییراتی موجود بود. قدرت و اختیار داروغه ‌ها در طول تاریخ و در ایالات و شهر های مختلف تا حدی متفاوت بود
ملکه نکو کار بانو (خیرالنساء بیگم) همسر سلطان محمد خدا بنده 
 

 خیرالنساء بیگم یا مهدعلیا (زاده ی حدود ۱۵۴۸ میلادی در طبرستان – درگذشته ۲۷ ژوئیه ۱۵۷۹) ملکه همسر سلطان محمد خدابنده و همچنین مادر شاه عباس یکم بود. او به مدت دو سال شخصا امپراتوری صفوی را اداره می ‌کرد. خیرالنساء بیگم در سال ۱۵۴۸ در بهشهر طبرستان به‌دنیا آمد، پدر او میرعبدالله خان ثانی و مادرش فخرالنسا بیگم بود. وی در سال ۱۵۶۲ با سلطان محمد میرزا، پسر ارشد شاه تهماسب یکم ازدواج کرد، دلیل این ازدواج سیاسی و برای ارتباط بیشتر میان مرعشیان طبرستان با خاندان صفوی بود
در خلال جنگ چلدر، خیرالنساء بیگم، فرمان گردآوری سپاه داد و به همراه پسر ارشد خود حمزه میرزا (ولیعهد) و گروهی از سران دولت و امرای قزلباش به قصد سد کردن راه قشون عثمانی، مسیر آذربایجان را پیش گرفتند و در قره ‌باغ توقف و نهایتاً شروان را تصرف کردند. در جنگ چلدر، به دلیل عدم هماهنگی و وجود اختلاف بین مهدعلیا و سران قزلباش، امرای قزلباش کم‌کم نسبت به فرامین همسر شاه نا خرسند و خشگمین شدند. اقدامات خیرالنساء بیگم قزلباش ‌ها را برآشفت، و آنان با ارسال طوماری تهدیدآمیز برای شاه خواهان برکناری او شدند. خدابنده از خیرالنساء خواست تا پایتخت را ترک نماید اما با مقاومت او روبرو شد. سرانجام دسته‌ای از قزلباشان توطئه‌ ای ساختند و بدو تهمت زدند که با عادل خان برادر خان کریمه (بخشی از قلمرو عثمانی) که در آن زمان به اسارت در دربار صفویان بود رابطه عاشقانه دارد. بدین تهمت در تاریخ ۱ جمادی ‌الاول ۹۸۷ قمری برابر با ۲۶ ژوئن ۱۵۷۹ به همراه امامقلی میرزای موصلو و چند تن از اقوام نزدیک شاه محمد خدابنده، وارد حرمسرای شاه شدند و مهدعلیا را در هنگامی که در آغوش شاه پناه برده بود خفه کردند. آنها مادر مهدعلیا را نیز در این توطئه به قتل رساندند

*

پژوهش و تدوین

دکتر منوچهر سعادت نوری

*

گزیده ای از نوشتارها
https://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/11/blog-post_22.ht ml

بخش های پیشین مجموعه ی ملکه های نامدار ایران

======================