۱۳۹۴ مهر ۵, یکشنبه

یادداشت هایی پیرامون زندگی و آثار "وید دیویس" نویسنده، فیلمساز و پژوهشگر کانادایی

وید دیویس در ۱۴ دسامبر۱۹۵۳ در ونکوور کانادا به دنیا آمد. وی فارغ التحصیل دانشگاه هاروارد در رشته های مردم شناسی (قوم شناسی) و بیولوژی (زیست شناسی) است و درجه ی دکترای خود را نیز در رشته ی "آنتروپولوژی گیاهی" یا "اتنو بوتانی" (علم مطالعهٔ رابطهٔ بین انسان و گیاه) از همان دانشگاه دریافت کرده است. وید دیویس نویسنده، فیلمساز، پژوهشگر و استاد رشته ی مردم شناسی دانشگاه ونکوور در بریتیش کلمبیای کاناداست و به اتفاق همسر (گیل پرسی) و دخترانشان (تارا و رینا) در ونکوور کانادا زندگی می کند: ترجمه ی همین نگارنده از برخی نوشتارها به زبان انگلیسی در تارنماهای گوناگون
شرح زندگی و آثار "وید دیویس" در تارنمای رسمی او
http://www.daviswade.com/wade-p_2.html
شرح زندگی و آثار "وید دیویس" در تارنمای ویکی پدیا
https://en.wikipedia.org/wiki/Wade_Davis
"وید دیویس" و نگرانی های او
وید دیویس یکی از انسان شناسان معاصر است که ده ها سال از عمرش را بین اعضای قبایل بومی مختلف در آمریکای جنوبی و شمالی و آفریقا، اسیا گذرانده و تحقیقات زیادی در مورد باورها و مناسک دینی- جادویی که به نوعی با گیاهان مخدر و دارویی مرتبط می شود انجام داده است. با سال ها زندگی بین مردم بومی، زندگی را از دید آن ها نگاه کرده است.  وید دیویس در نشنال جیوگرافی کار می کند و عکس ها و فیلم های بی نظیری را از نقاط دست نیافتنی دنیا تهیه کرده و به مردم نشان داده است.
وید دیویس کتاب های زیادی نوشته که معروف ترینش کتاب " مار و رنگین کمان" بوده ولی ظاهرا آن را تا حالا کسی به فارسی ترجمه نکرده است. وی سخنرانی های جالبی داشته و نگرانی های او برای ۶۰۰۰ زبانی است که با هوش بشریت اختراع شده اما الان نیمی از ان زبان ها را فقط پیران قبایل بلدند و به کودکان خود یاد نمی دهند... نگرانی های او برای مردمانی است که با آئین های خود به دنبال حقیقت می گردند اما با دید مردمان مدرن به گوشه ای رانده شده و یا مدرنیزه می شوند نگرانی های او برای بشری است که ارتباطش با طبیعت قطع شده است: تارنمای مهد عشق
http://mahdeshgh.blogfa.com/post-70.aspx
زامبی گری و مطالعات "وید دیویس" درباره ی آن
مفهوم زامبی از مذهب "وُدون" یا "وودو" ریشه می‌گیرد، ۶۰ میلیون نفر در سراسر دنیا پیرو مذهب ودون هستند. در سال ۱۹۹۶، این مذهب، دین رسمی مردم «بنین» شناخته شد، ودون همچین دین اصلی مردم هاییتی است. در غنا، جمهوری دومنیکن و شهرهای بزرگ آمریکای جنوبی از جمله نیو اورلئان ، این دین پیروانی دارد. در هاییتی، زامبی‌‌ها، جزئی از فرهنگ مردم هستند، طوری که هر سال در این کشور هزاران مورد زامبی شدن گزارش می‌شود. مذهب ودون از لحاظ تاریخی از ساکنان "یُربولا" منشأ می‌گیرد، این آدم‌ها در مناطقی که امروز جزئی از بنین، نیجریه و توگو است، می‌زیستند، در طی قرن هجدهم، کلونیست‌های فرانسوی این مردم را به بردگی گرفتند و آنها را با کشتی به جزایر کارائیب و هیسپانیولا فرستادند. فرانسوی‌ها سعی کردند که برده‌هایشان را کاتولیک کنند، اما برده‌ها به صورت مخفی همچنان پای بند دین خود ماندند. بنابراین در مذهب "ودون مدرن"، می‌شود اجزایی از کاتولیسم را هم مشاهده کرد. در هاییتی، زامبی‌ کردن، خلاف قانون است، حتی اگر قربانی زنده بماند. در قانون جزایی این کشور در بند ۲۴۶، دادن موادی که یک فرد را به حالت کما ببرد، جرم است. پیشوایان مذهبی هاییتی، قربانی‌ های خود را انتخاب می‌کنند و با جادوگری آنها را اصطلاحا زامبی می‌کنند. از نظر دین ودون، در فرایند زامبی‌سازی، با جدا کردن هشیاری و آگاهی از یک فرد، او زامبی می‌شود و این جزء به کوزه سفالی جادوگر، انتقال می‌یابد. پزشکان هاییتی، اما زامبی‌سازی را چیزی بیش از مسموم کردن قربانیان نمی‌دانند و گزارش داده‌اند که جادوگرها برای این کار از پودر سفید خاصی استفاده می‌کنند.
در دهه ۱۹۸۰، زمانی که «وید دیویس» -دانشمند انسان‌شناس دانشگاه هاروارد به هاییتی سفر کرد، توانست اجزای تشکیل‌دهنده این پودر را شناسایی کند. او ۸ نمونه از این پودر را از چهار منطقه ی مختلف به دست اورد، او متوجه شد که در ساخت این پودر از ۷ ماده استفاده می‌شود، دو عدد از این مواد از یک وزغ و از یک قورباغه درختی استحصال می‌شود. پودر سفید جادوگران همچنین دارای یک سم دستگاه عصبی به نام تترودو توکسین بود، سمی که توسط تعدادی از موجودات آبزی تولید می‌شود. دیویس، نتایج یافته‌هایش را در دو کتاب منتشر کرد، از یکی از این کتاب‌ها فیلمی هم تهیه شده است. او عنوان کرد که ماده ی اصلی در سم همان تترودو توکسین است، این سم در مقادیر زیاد به خاطر فلج کردن بدن، کشنده است، اما در مقادیر کم، باعث کاهش ضربان قلب و سوخت و ساز بدن می‌شود و فرد را در حالی که هشیار است، فلج می‌کند. ماهی خاصی نیز در ژاپن وجود دارد که همین سم را در کبد خود تولید می‌کند، بنابراین آشپزها هنگام آماده کردن و پختن غذاهای حاوی این ماهی باید نهایت دقت و ظرافت را به خرج دهند. اما علیرغم این دقت، هر سال چند مورد مرگ متعاقب خوردن این ماهی و حتی زنده به گور شدن به تصور درگذشت فرد، گزارش می‌شود. دیویس در کتابش شرح داده است که پودر سفید، ماده محرکی دارد که باعث ایجاد زخم‌های کوچکی روی سطح بدن می‌شود، از طریق این زخم‌ها سم دستگاه اعصاب، وارد جریان خون می‌شود، قربانی بعد از تأثیر سم با تصور اینکه مرده، زنده به خاک سپرده می‌شود. چند روز بعد جادوگر به محل دفن برمی‌گردد و فرد را از خاک درمی‌آورد. جادوگر سپس محلول خاصی به قربانی می‌خوراند که او را به هذیان می‌برد. تصور می‌شود که این ماده ی دوم ترکیبی باشد از آتروپین، اسکوپلامین، و موادی که از گیاهان بومی خاصی در هاییتی استخراج می‌شود: منابع گوناگون
https://www.google.ca
سخنرانی "وید دیویس" در مورد فرهنگ های در حال انقراض
یکی از لذت های به يادماندني سفر و یکی از جنبه‌هاي لذت‌بخش پژوهش قوم شناسی فرصت زندگی میان آنانی است که طرق گذشته را به فراموشی نسپرده اند آنانی که هنوز گذشته خود را در وزش باد احساس می کنند در سنگهای صیقل داده شده توسط باران لمس می کنند و طعم آن را در برگهای تلخ گیاهان می چشند. همینکه بدانیم که کاهنان پلنگ هنوز فراتر از کهکشان راه شیری سفر می کنند یا اینکه افسانه بزرگان اینوئیت هنوز پر معنا موج می زند یا اینکه در هیمالیا پیروان بودا هنوز در پی نفس دارما می باشند همه در واقع یاد آوری مکاشفه اصلی مردم شناسی است، و آن این نظر است که دنیایی که در آن زندگی می کنیم به مفهومی محض وجود ندارد، و تنها یک الگو از واقعیت است، پیامد مجموعه ای خاص از انتخابات سازگارانه که آبا واجدادمان چندین نسل قبل و البته موفقیت آمیز انتخاب كردند... در اوایل دهه ی ۸۰، ماموريتي واقعآ اعجاب آور داشتم وقتی استادم در دانشگاه هاروارد از من پرسید آيا مایل بودم به هاییتی بروم، تا اقوام اسرارآمیز را بررسي كنم که اساس قدرت دووالیه بودند و ماکوتهای تونتون، و سمی که از آن معجون زامبي می سازند را بدست آورم. البته بمنظور درک بيشتر این ماموريت، نیاز داشتم چیزی از این آيين شگفت‌انگيز وودو بدانم و وودو فرقه جادوی سیاه نیست. بر عکس یک جهان بینی پیچیده متافیزیکی است. جالب است...: بخش فارسی تارنمای تد
http://www.ted.com/talks/wade_davis_on_endangered_cultures/transcript?language=fa
نمونه ای از سخنرانی ها و شرح خاطرات او
نقش تاثیر پذیر فلسفه و حکمت غرب در جهان امروز/ به زبان انگلیسی
https://www.youtube.com/watch?v=XuJsbjKKh3E
زامبی گری در هائیتی/ به زبان انگلیسی
https://www.youtube.com/watch?v=qGq2Bj3FGpc
انواع فرهنگ ها: در برنامه ی رادیویی "ایده ها" - سی بی سی کانادا/ به زبان انگلیسی
http://www.cbc.ca/radio/ideas/catalogues-of-culture-1.3239209
بخشی از خاطرات وید دیویس و همسرش گیل پرسی/ به زبان انگلیسی
https://www.youtube.com/watch?v=lHoWDnMwCOU
یادداشت پایانی
شاید می توان گفت که زنده یاد سهراب سپهری سراینده و نقاش هنرمند ایران نیز مانند "وید دیویس" از دانش و هنر "اتنو بوتانی" (مطالعهٔ رابطهٔ بین انسان و گیاه) آگاه بوده که گفته است:
باغ ما در طرف سايه ي دانايي بود
باغ ما جاي گره خوردن احساس و گياه
 باغ ما نقطه ي برخورد نگاه و قفس و آينه بود
 باغ ما شايد، قوسي از دايره ي سبز سعادت بود...
تهیه و تدوین:
دکتر منوچهر سعادت نوری

گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2015/09/blog-post_27.html
Notes on the Life and Works of Wade Davis, the Canadian Anthropologist, Author, Photographer, and Filmmaker
Abstract: His Life Story/ His Lecture on Catalogues of Culture/ His Awards/ His Official Website/ The Serpent and the Rainbow (Film)/ Some Videos on his Works
Collected & Prepared By
Manouchehr Saadat Noury, PhD

http://iranian.com/posts/notes-on-the-life-and-works-of-wade-davis-the-canadian-anthropol-57723
بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها