ژاله و ژیلا در فرهنگ واژه ها و نوشتارها
ژاله = شبنم و آن چون قطره ٔ باران باشد که بامدادان از خنکی بر چیزها نشیند (صحاح الفرس) - شبنم را گویند و سبب آن چنان باشد که که شدت سرما هوای صافی را غلیظ کند و بخار سازد و از زمین اندکی بلند شود و بر برگهای نباتات نشیند و از آن قطره ها پدید گردد (برهان) - تگرگ را نیز گویند: لغت نامه ی دهخدا
ژاله = قطره‌ای کوچک و از آب است که در شب های مرطوب بر روی گیاهان ظاهر می‌گردد. واژهٔ ژاله که امروزه مترادف شبنم به کار می‌رود، در قدیم علاوه بر شبنم به معنی تگرگ هم بود: دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا
ژاله = این واژه از زبان های "فارسی" و "ترکی" منشا گرفته و به معنای شبنم است. در ایران و ترکیه از واژه ی ژاله بیشتر برای نامگذاری دختران استفاده می شود: بخش انگلیسی تارنمای ویکی‌پدیا
ژیلا = نام رودی در اتازونی که در نووومکزیک و آریزونا جریان دارد و به رود کلرادو پیوندد: لغت نامه ی دهخدا
ژیلا = یک نام دخترانه ی فارسی است . گزینش این نام برای نامیدن دختران به خاطر خوش آهنگ بودن آن است . در باره ی معنی اش اختلاف نظر بسیار است . برخی به معنای تگرگ می دانند . احتمال دارد به معنی مایه ی زندگی نیز باشد .این نام را
برخی با نام هندی شیلا یکی می دانند اما این گونه نیست - ژیلا یک اسم "کردی" و به معنی مایه ی زندگی است: تارنمای واژه
*
ژاله و ژیلا در برخی از فرهنگ های جهان
ژاله در زبان عربی = ژاله را به تازی "برد" گویند.(ذخیره ٔ خوارزمشاهی و لغت نامه ٔ مقامات حمیدی): لغت نامه ی دهخدا
ژیلا = (به زبان انگلیسی): تارنمای ویکی‌پدیا/ ژاله = (به زبان فرانسوی): تارنمای ویکی‌پدیا / ژاله = (به زبان انگلیسی): تارنمای ویکی‌پدیا
*
ژاله ها و ژیلاهای نامدار در ایران و جهان
ژاله قائم‌مقامی با نام اصلی عالمتاج قائم‌مقامی (زاده ی ۱۲۶۲ خورشیدی، فراهان – درگذشته ی۵ مهر ۱۳۲۶، تهران) شاعره و مادر حسین پژمان بختیاری سراینده ی نامدار ایرانی بود.
ژاله اصفهانی با نام اصلی اِتل سلطانی (زاده ی ۱۳۰۰ خورشیدی، اصفهان – درگذشته ی ۷ آذر ۱۳۸۶، لندن)، شاعره ی ایرانی که به شاعره ی امید معروف بود.
ژاله کاظمی (زاده ی ۱۲ فروردین ۱۳۲۲ تهران - درگذشته ی ۱۲ فروردین ۱۳۸۳ واشینگتن دی سی) نقاش، گوینده، مجری تلویزیونی و دوبلور ایرانی بود
ژاله کریمی از بازیگران زن ایرانی در فیلم‌های سینمایی پیش از انقلاب ۱۳۵۷ ایران است. وی بیشتر به عنوان زوج هنری نصرت الله وحدت شناخته می‌شود.
ژاله آموزگار یگانه (زادهٔ ۱۲ آذر ۱۳۱۸ در خوی) پژوهشگر ایرانی فرهنگ و زبان های باستانی است. او دکتری زبان های باستانی از دانشگاه سوربن دارد و بیش از ۳۰ سال در دانشگاه تهران تدریس کرده است.
ژاله آریکان (زادهٔ ۲۲ آوت )۱۹۶۵) بازیگر فیلم های سینما و تلویزیون در کشور ترکیه است
ژیلا مساعد (زاده ی سال ۱۳۲۷ خورشیدی در تهران) شاعر و نویسندهٔ ایرانی ساکن یوتبوری سوئد است. از ژیلا مساعد ۵ کتاب به زبان سوئدی منتشرشده و مجموعه ی شعرجدید او نیز به زبان سوئدی انتشار یافته است. مساعد به عنوان بهترین نویسندهٔ سال ۲۰۱۳ در منطقه ی غرب سوئد برگزیده شد.
ژیلا مهرجویی (زاده ی ۱۱ مهر ۱۳۲۴ در تهران - درگذشته ی ۸ آذر ۱۳۹۲ در تهران) طراح صحنه و لباس ایرانی و خواهر داریوش مهرجویی بود.
ژیلا الماسی (زادهٔ ۱۵ ژوئیهٔ ۱۹۵۴) شمشیرباز ایرانی است. او در رقابت‌های فردی و تیمی فلوره در بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۷۶ شرکت داشت.
ژیلا آواز خوان افغان (زادهٔ ۱۵ ژوئیهٔ ۱۹۴۳ – درگذشته ی ۲۸ ژوئن ۲۰۰۹) خواننده، هنرپیشه اهل افغانستان بود. وی بین سال‌های ۱۹۵۷ تا ۲۰۰۱ میلادی فعالیت می‌کرد. او ۴۸۲ تک آهنگ برای رادیو و ۱۳ تک آهنگ در تلویزیون اجرا کرد.
*
ژاله و ژیلا در نام برخی از مکان ها و نقاط گوناگون ایران و جهان
میدان شهدا (نام پیشین: میدان ژاله): مکانی تاریخی در مرکز شهر تهران، پایتخت ایران، است. این میدان، محل وقوع حادثه ی ۱۷ شهریور است و به همین سبب میدان شهدا نام گرفت. این میدان از اطراف، در میان خیابان‌های ۱۷ شهریور (شهباز سابق)، پیروزی (فرح‌آباد سابق) و مجاهدین اسلام (ژاله ی سابق) قرار داشته و تا میدان بهارستان امتداد دارد. ایستگاه متروی میدان در خط ۴ متروی تهران در شمال این میدان واقع شده است
سینما میلاد (نام پیشین: سینما ژاله): از سینماهای قدیمی تهران است. این سینما در سال ۱۳۲۰ در یک سالن با ظرفیت ۵۴۰ نفر تاسیس شد. این سینما که در ضلع جنوب شرقی میدان شهدا قرار دارد دارای درجه ی کیفی "یک" می‌باشد
موسسه‌ی علمی ژیلا: واقع در آمریکاست. این موسسه در سال ۱۹۶۲ تحت عنوان پروژه‌ای مشترک بین مؤسسه ملی فناوری و استانداردها و دانشگاه کلرادو در بولدر تأسیس شد. تحقیقات این مرکز تاکنون ۳ جایزه نوبل را برای محققان آن از جمله اریک کرنل به ارمغان آورده است.
رودخانه ی ژیلا: رودی است در ایالات متحده آمریکا به طول ۱۰۴۴ کیلومتر که به رودخانه ی کلرادو می ریزد. همانگونه که در بخش "ژاله و ژیلا در فرهنگ واژه ها و نوشتارها" اشاره شد رودخانه ی ژیلا در ایالت های آریزونا و نیومکزیکو جریان دارد.
منطقهٔ مسکونی ژیلا: واقع در شهرستان کیلیفی در کنیا (کشوری در شرق آفریقا) است. شهرستان کیلیفی ۱۲٬۲۴۵٫۹ کیلومترمربع مساحت و ۱٬۱۰۹٬۷۳۵ نفر جمعیت دارد.
تهیه و تدوین:
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
همچنین نگاه کنید به
مجموعه ی واژه های ایرانی در فرهنگ جهانی
*
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.com/2018/08/blog-post_10.html
بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها
=======
