۱۳۹۷ تیر ۱۳, چهارشنبه

واژه ی " قَمَر" از دیدگاه های گوناگون


قمر در فرهنگ واژه ها
قمر: این واژه از اساس پارسى و پهلوى ست و تازیان از واژه پهلوىِ "کومریا" (در اوستا: کومارا) به معنى ماهِ آسمان برداشته معرب نموده و ساخته اند القَمَر (لغت نامه ی دهخدا): تارنمای واژه نامه پارسی ویکی
قمر: ۱ - (نجوم) = اجرام سماوی که بر گرد سیارات می‌گردند؛ ماه. ۲. پنجاه ‌وچهارمین سورۀ قرآن کریم، ۳. (قدیمی، مجاز) = زن زیبا. ۴ - قمر مصنوعی = ماهواره (فرهنگ فارسی عمید): تارنمای واژه یاب
قمر در تاریخ
 قمر لقب عبد مناف جد پیغمبر است. عَبدِ مَناف بن قصی بن کلاب پرده‌ دار کعبه و از بزرگان قبیلهٔ قریش و شهر مکه بود. وی جد سوم محمد بن عبدالله پیامبر اسلام است. فرزندان وی که به بنی عبد مناف یا آل عبد مناف شهرت دارند تا قرن‌ها حکومت جهان عرب را در اختیار داشتند. خلفای اموی، خلفای عباسی و امامان شیعه و پیشوای سوم اهل سنت یعنی محمد بن ادریس شافعی جملگی از نوادگان عبد مناف به شمار می‌روند: تارنمای ویکی‌پدیا
ماه تابان خانم، ملقب به قمرالسلطنه: شاعره و مادرش نوش‌ آفرین خانم، دختر بدرخان زند و خود وى همسر میرزا حسین خان سپهسالار بود. او زبان فرانسه و تركى استانبولى را به خوبى مى‌دانست و در شعر و ادب مهارت داشت...: تارنمای دانشنامه ی اسلامی
قمرالدوله: دختر ابوالفتح میرزا سالار الدوله بود. قمرالدوله با حسین علی میرزا اعتضادالسلطنه و پس از او با بحرالعلوم، ازدواج کرد: تارنمای زنان قاجاریه
قمرالملوک وزیری (۱۲۸۴ - ۱۴ مرداد ۱۳۳۸ خورشیدی): نخستین زن در دوران تاریخ معاصر ایران بود که به صورت بی‌حجاب، به خوانندگی در حضور مردان پرداخت. از وی به عنوان پرآوازه‌ ترین خواننده ی زن آوازهای سنتی ایران یاد می‌شود (لغت نامه ی دهخدا): تارنمای واژه نامه پارسی ویکی
قمر در جغرافیا
کومور یا مجمع ‌الجزایرقمر  با نام رسمی اتحاد قمر مجمع ‌الجزایری است که در جنوب شرقی آفریقا در آب های اقیانوس هند و در شرق سواحل موزامبیک و شمال غربی ماداگاسکار قرار دارد. مساحت آن به ۲۲۳۶ کیلو مربع بالغ می‌گردد. 
 قَمَر در زنجیری از سروده ها
من غلام قمرم غیر قمر هیچ مگو/ پیش من جز سخن شمع و شکر هیچ مگو
دوش دیوانه شدم عشق مرا دید و بگفت/ آمدم نعره مزن جامه مدر هیچ مگو
گفتم ای عشق من از چیز دگر می‌ترسم
گفت آن چیز دگر نیست دگر هیچ مگو...: مولوی
*
به روی روز چو از خون اثر پدید آمد/ سپاه شب را روی ظفر پدید آمد
چو آفتاب‌، سنان‌های زر به خاک افکند/ مه دو هفته چو سیمین سپر پدید آمد
همی تو گفتی خورشید در تنور افتاد/که از قفایش چندان شرر پدید آمد
تنور مغرب چون سرد شد ز شعلهٔ خور
به خوان مشرق قرص قمر پدید آمد… : ملک‌الشعرای بهار
*
از کوری چشم فلک امشب قمر اینجاست/ آری قمر امشب به خدا تا سحر اینجاست
آهسته به گوش فلک از بنده بگوئید/ چشمت ندود این همه یک شب قمر اینجاست
تنها نه من از شوق سر از پا نشناسم
یک دسته چو من عاشق بی پا و سر اینجاست… : شهریار
*
قمر آن عندلیب نغمه پرداز/ زنی هنگامه گر هنگام آواز
اگر در بوستان لب باز می کرد/ میان بلبلان اعجاز می کرد… : مهدی سهیلی
*
روزگاران گذشته همه پر خاطره است/ مثل یک قوس به اطراف_ دل_ دایره است
خوش درخشیدن_ خورشید_ نشاط/ دانه بر چیدن کفترها، در صحن حیاط
چای نوشیدن ها، در لب_ حوض/ گردش_ تشت_ کبودی در آب
دیدن_ ماهی ها، عاشقانه رقصیدن/ دور همدیگر، گشتن، چرخیدن
گفت و گو های بزرگتر ها، در ایوان/ خنده ها، قهقهه ها، شادی و ساز
خوردن_ شربت_ آلبالو در یک لیوان/ گوش دادن به ترانه، آواز
قمر و گیتی و یکسو دلکش / گوگوش و ویگن و گاهی مهوش
ضعف در دولت، رشد_ یک قدرت/ چه نمایش ها، چه سیاست ها
کنفرانس ها و سخن رانی ها
چه همایش ها، چه حکایت ها… : دکتر منوچهر سعادت نوری
قمر در فیلم های تلویزیونی و سینمایی
مجموعهٔ تلویزیونی خانه قمر خانم: در سال ۱۳۴۷ تولید و طی سال های ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۰ از تلویزیون ملی ایران پخش می‌ شد. مجموعهٔ تلویزیونی خانه قمر خانم به کارگردانی محمدعلی کشاورز، فخری خوروش، سهراب اخوان، محسن هرندی و نویسندگی منوچهر محجوبی، هادی خرسندی، دکتر صنعتی، محمد آذری و محمدتقی اسماعیلی است. موضوع فیلم: قمر خانم موجری تندخو، طماع، زورگو و ضعیف‌کش است که خانه‌ای بزرگ را از شوهرش به ارث برده و اتاق ‌های آن را به خانواده‌ های مختلفی اجاره داده است. مستاجران این خانه، اغلب کسانی هستند که به اجبار دراین خانه زندگی می‌کنند، چرا که نه پول خرید خانه دارند و نه درآمد کافی برای زندگی در مکانی بهتر. همین نیازِ مستاجران است که قمرخانم را هر روز گستاخ‌تر می‌سازد و هربار داستان‌ها و مسایل گوناگونی از درگیری او با مستأجران پیش می‌آید.
فیلم سینمایی خانه قمر خانم: فیلمی به کارگردانی بهمن فرمان آرا و نویسندگی محمد آذری و محمدتقی اسماعیلی محصول سال ۱۳۵۱ است. موضوع فیلم: قمر خانم مالک ملکی قدیمی است که این ملک فاقد سند است. همگی مستاجرین و از جمله داماد قمر خانم چشم طمع به این خانه دارند و در صدد تصاحب آن بصورت قانونی و مخفیانه هستند.
مجمع‌ الجزایر قمر (کومور) و آگاهی هایی  پیرامون موقعیت و نام و ساکنان آن
 نام کومور از نام ایرانی "قَمَر" به معنی "ماه" گرفته شده‌است. این کشور عضو اتحادیه ی عرب است. ساکنان اولیه ی کومور از جزایر پولینزی بودند. این سرزمین در قرون قبل به تصرف مسلمانان درآمد و اهالی آن به اسلام گرویدند. اسلام برای اولین بار توسط مردمانی از سواحل خلیج فارس و از جمله تجار شیرازی به مردمان این جزیره معرفی شد. از سال ۱۸۴۳ فرانسه این کشور را مستعمره خود نمود و در سال ۱۹۱۲ رسماً مستعمرهٔ آن شد و با ماداگاسکار که تحت‌الحمایه فرانسه بود، یکی گردید اما پس از چندی جدا شد و در سال ۱۹۷۱ به لحاظ اقتصادی خودمختار شد. در سال ۱۹۷۵ مجلس نمایندگان کومور به‌ طور یکجانبه استقلال کومور را اعلام نمود. کشورهای اروپای غربی، عربستان، عراق و کویت از سال ۱۹۷۹م با رژیم آن روابط سیاسی و بازرگانی برقرار نمودند و کومور که پس از کودتایی، از سازمان وحدت آفریقا خارج شده بود در این تاریخ به عضویت آن درآمد. کومور ۷۹۰ هزار نفر سکنه دارد که ۳۰٪ آن در شهرها زندگی می‌کنند. رشد جمعیت ۳٪ و تراکم نسبی آن ۲۱۵ نفر در کیلومتر مربع می‌باشد. ترکیب کلی جمعیت از تیره ‌های آفریقائی است اما دو دسته مهاجر در آن سکونت دارند دسته ی اول مهاجران سواحل شرقی آفریقا، ماداگاسکار، ایران، اعراب و هندی ‌ها. دسته ی دوم اروپائی ‌ها شامل پرتقالی ‌ها، هلندی ها و فرانسوی‌ ها،
آگاهی های بیشتر پیرامون روابط کشور قمر (کومور) با ایران
روابط دولت قمر (کومور) با ایران در سال‌ های ریاست‌ جمهوری محمود احمدی ‌نژاد خیلی گرم شد. رهبران دو کشور به پایتخت‌ های یک‌دیگر سفر کردند و بین این دو کشور، موافقت ‌نامه‌ هایی از جمله در زمینه تشویق و گسترش تجارت و سرمایه‌ گذاری متقابل بسته شد. همچنین، در سال ۲۰۰۸ کمیته امداد اعلام کرد که دفتر این سازمان بزرگ ایرانی در قمر آغاز به کار کرده است. ایران گفت ماموریت این دفتر "ارائه خدمات بشردوستانه" است. اما در سال ۱۳۹۴ خورشیدی و با وخیم ‌شدن رابطه ایران و عربستان سعودی، مجمع‌ الجزایر قمر هم در حمایت از ریاض، رابطه دیپلماتیک خود با تهران قطع کرد. قمر (کومور) کشوری کم‌درآمد، از سال ۲۰۰۸ (۱۳۸۷ خورشیدی) برنامه ی فروش گذرنامه‌اش را با قصد جذب پول نقد آغاز کرد. بنا بر گزارش خبرگزاری رویترز، این افراد ایرانی از جمله کسانی بوده‌اند که گذرنامه این کشور را در سال ‌های اخیر خریده بوده‌اند: مجتبی عرب‌محقی (یکی از مدیران ارشد در صنعت نفت ایران) - ناصر معصومیان (مدیر مالی شرکت سیلک‌رود پترولیوم) - محمدصادق کاوه (رئیس شرکت خدمات دریایی و بندری کاوه) - حسین مختاری زنجانی (یک چهره ی بانفوذ در حوزه ی انرژی در ایران) و محمد ضراب (تاجر طلا که تابعیت ایران و ترکیه را دارد).
تهیه و تدوین:
 دکتر منوچهر سعادت نوری
*
منابع و مآخذ
قمر: تارنمای واژه نامه پارسی ویکی/ قمر: تارنمای واژه یاب/ عَبدِ مَناف: تارنمای ویکی‌پدیا/ ماه تابان قمرالسلطنه: تارنمای دانشنامه اسلامی/ قمرالدوله: تارنمای زنان قاجاریه/ قمرالملوک وزیری: تارنمای واژه نامه پارسی ویکی/  قَمَر در زنجیری از سروده ها: تارنمای گلچینی از سروده ها/ مجموعهٔ تلویزیونی خانه قمر خانم: تارنمای ویکی‌پدیا/ فیلم سینمایی خانه قمر خانم: تارنمای ویکی‌پدیا/ کومور یا مجمع ‌الجزایر قمر: تارنمای ویکی‌پدیا/ استفاده ی مدیران شرکت‌های ایرانی از گذرنامه‌ های فروشی کشور قمر (کومور): تارنمای بی بی سی
*
همچنین نگاه کنید به
مجموعه ی واژه های ایرانی در فرهنگ جهانی
*
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.com/2018/07/blog-post_4.html
بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها
=======