۱۳۹۶ اسفند ۱۰, پنجشنبه

ده (۱۰) " منوچهر " در عرصه ی سیاست و دانش و هنر ایران

در عرصه ی سیاست

منوچهر یکی از شخصیت‌های اساطیری در عرصه ی پهلوانی و سیاسی ایران است. او پادشاه پیشدادی بود که اسم "خاندان وی" در اوستا " اَئیریاوَ " یعنی یاور کنندهٔ ایرانیان آمده‌ است. منوچهر در اوستا "منوش چیتر" یعنی از نژاد و پشت مَنوش است و "مَه‌ائیوچیترَه" نیز آمده که به معنی از نژاد مینوئی، آسمانی، روحانی است. اسم منوچهر و خاندانش ایرج فقط یک بار در اوستا و در بند ۱۳۱ فروردین ‌یشت یاد شده‌ است. در جنگی که بین منوچهر و افراسیاب پیش‌آمد، منوچهر مغلوب و در تبرستان محاصره شد و  به ناچار صلح بین ایرانیان و تورانیان برقرار گردید. بنابر ابیاتی در شاهنامه تختگاه و پایتخت منوچهر ساری یا آمل طبرستان بوده است. منوچهر از پادشاهان درستکار در شاهنامه فردوسی است که پس از مرگ فریدون به پادشاهی رسید. از مهمترین رویداد های زمان پادشاهی منوچهر زادن زال، داستان زال و سیمرغ، عشق زال به رودابه و تولد رستم است.
دکتر منوچهر اقبال
 
(۲۱ مهر ۱۲۸۸، مشهد - ۴ آذر ۱۳۵۶ تهران) سیاستمدار، پزشک بیماری‌های عفونی، رئیس دانشگاه تهران، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، اولین رئیس سازمان نظام پزشکی و یک دوره نخست‌وزیر ایران بود. وی در فاصله ی سالهای ۱۳۲۳ تا ۱۳۲۹ در ده کابینه متوالی عهده‌دار سمت وزارت بود. منوچهر اقبال فرزند «میرزا ابوتراب» ملقب به مقبل السلطنه از رجال و ملاکین خراسان بود، از آنجائی که مادرش کاشمری بود، دکتر منوچهر اقبال در یک دوره از مجلس نیر وکالت کاشمر را به عهده گرفت.
منوچهر گنجی

در سال ۱۳۰۹ در ابراهیم آباد (بوئین زهرا) بدنیا امد و در کودکی به همراه خانواده به تهران مهاجرت کرد. پس از تحصیلات متوسطه، وارد دانشکده ی حقوق تهران شد. در رشته ی حقوق قضایی لیسانس گرفت و برای ادامه ی تحصیلات عازم فرانسه شد و دکترای حقوق خود را گرفت. پس از بازگشت به ایران با سمت دانشیاری در دانشکده حقوق به تدریس پرداخت. او علاوه بر تدریس در جمعیت ایرانی طرفدار سازمان ملل به ریاست احمد متین دفتری مشغول بکار شد و عهده‌دار دبیر خانه ان شد و در سال ۱۳۴۸ به ریاست دانشکده حقوق و علوم سیاسی منصوب گردید.  منوچهر گنجی در سال ۱۳۵۵ در آخرین ترمیم کابینه امیرعباس هویدا به وزارت آموزش و پرورش ایران تعیین گردید وی همچنین سرپرست وزارت علوم آموزش عالی هم بود که در این سمت تغییرات گسترده ‌ای در سطح روسای دانشگاه‌ ها بوجود آورد. دکتر منوچهر گنجی در سال ۱۳۵۷ در دوران بحران در کابینه ی جعفر شریف‌ امامی باز به وزارت آموزش و پرورش رسید. وی پس از سقوط کابینه ی شریف امامی از ایران خارج شد و در سال‌های بعد رهبر سازمان درفش کاویانی بود. در۱۴ نوامبر ۲۰۱۳ دکتر منوچهر گنجي ضمن یک نامه ی سرگشاده خطاب به باراک اوباما ریس جمهور وقت آمریکا به مواردی از نقض حقوق بشر در ایران اشاره کرد و مفاد پیمان مشهور هلسینکی (منعقد در دوم اوت ۱۹۷۵) را به او یادآور شد. در ۳۰ اوت ۲۰۱۶ دکتر منوچهر گنجي در یک برنامه ی تلویزیونی پیرامون علل فروپاشي رژيم پهلوي نیز توضیحاتی را ارائه کرده است.
 ★ منوچهر آزمون

منوچهر آزمون (ایستاده) غلامرضا پهلوی (نشسته)
(متولد ۱۳۰۹ در تهران –  اعدام  ۱۳۵۸ در تهران) از سیاستمداران ایران در دوران پهلوی، نماینده مردم تهران در مجلس شورای ملی سال ۱۳۵۴، وزیر کار و امور اجتماعی در کابینه هویدا از سال ۱۳۵۵ به مدت یک سال، پس از سقوط دولت هویدا؛ استاندار فارس در کابینه جمشید آموزگار از سال ۱۳۵۶ و پس از آن وزیر مشاور در امور اجرایی در کابینه شریف امامی بود. وي در فروردین ماه سال ۱۳۵۸ اعدام شد. منوچهر آزمون فرزند ابوالقاسم (انباردار وزارت دارايي) و عصمت بود در كتاب تاريخ سياسي معاصر ايران، آزمون در زمرة فراماسون‌ها آورده شده و نام وي در سياهة اعضاي لژ شريف امامي آمده است. هم‌چنين، در اين منبع آورده شده كه ارتقاي شغلي آزمون پس از عضويت وي در فراماسونري بوده است.
منوچهر متکی

(متولد ۳ فروردین ۱۳۳۲ در بندر گز) سیاستمدار و فعال سیاسی‌ای است که نماینده دوره‌های اول و هفتم مجلس شورای اسلامی بوده است. وی وزیر امور خارجهٔ جمهوری اسلامی ایران در سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۹ بوده است. مدرک تحصیلی رسمی وی در سوابق ثبت شده‌اش در سازمان بازنشستگی کشوری دیپلم علوم طبیعی است. منوچهر متکی در سال ۱۳۵۵ مدرک کارشناسی علوم اجتماعی خود را از دانشگاه الامین بنگلور هندوستان دریافت کرد و دوره کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل را در سال ۱۳۷۱ در دانشگاه تهران گذراند. او به زبان انگلیسی (مکالمه و ترجمه) مسلط بوده و با زبان ‌های اردو و ترکی استانبولی نیز آشنایی دارد. از متکی به عنوان اولین کسی یاد می‌شود که در  زمان معاونت بین‌الملل وزارت خارجه میزبانی کنفرانس سران کشورهای اسلامی و همچنین میزبانی اجلاس سران کشورهای غیر متعهد را در زمان وزارت خود برای جمهوری اسلامی به ارمغان آورده است. بر اساس اعلام رسمى دولت ژاپن، «نشان درجه یک خورشید تابان» در روز سه‌شنبه ۱۶ آبان سال ٢٠١٧ در کاخ امپراتورى و با حضور امپراتور و نخست‌وزیر ژاپن به وي اهدا شد.
در عرصه ی دانش

(زادهٔ ۷ بهمن ۱۲۹۱ در تهران – درگذشتهٔ ۲۴ مرداد ۱۳۹۱ در تهران) چهرهٔ ماندگار رشتهٔ ریاضی ایران در سال ۱۳۸۳ و پدر آنالیز ایران بود. منوچهر وصال (خواهر زاده محمد علی فروغی) دبستان را در شیراز و دبیرستان را در دارالمعلمین و دبیرستان‌های شرف و رازی تهران به پایان برد. سپس یک سال در دانشسرای عالی در رشتهٔ فیزیک تحصیل کرد. در این دوره معلم فیزیک او محمود حسابی بود. وصال پس از آن برای ادامهٔ تحصیل به فرانسه اعزام شد. در پاریس پس از یک سال شرکت در کلاس کنکور از تحصیل در رشتهٔ مهندسی منصرف شد و وارد دورهٔ لیسانس ریاضی شد. وی در سال ۱۳۱۹ موفق به اخذ درجهٔ دکترا در رشتهٔ ریاضی از دانشگاه ژنو ‌شد و در سال‌های پایان تحصیل در رصد خانهٔ ژنو و زوریخ به کارورزی و فعالیت علمی پرداخت و در نهایت در سال ۱۳۲۰ به ایران بازگشت. وصال پس از بازگشت در دانشکده علوم دانشگاه تهران در رشتهٔ ریاضی استخدام شد. در سال ۱۳۴۱ جهت تدریس عازم دانشگاه شیراز شد و پس از دو سال خدمت به ریاست دانشکدهٔ مهندسی این دانشگاه منصوب گردید. اداره موفقیت‌آمیز این دانشکدهٔ جدیدالتأسیس باعث انتخاب وصال به سمت معاونت آموزشی دانشگاه شیراز شد. وی تا زمان بازنشستگی در سال ۱۳۵۶ تدریس در دانشگاه شیراز را ادامه داد. او را بنیانگذاز بخش ریاضی دانشگاه شیراز می دانند. دکتر منوچهر وصال، در مرداد سال ۱۳۹۱ و در سن ۱۰۰ سالگی درگذشت و در قطعه نام‌آوران بهشت زهرا به خاک سپرده شد. انجمن ریاضی ایران که منوچهر وصال نیز از پایه‌گذاران آن است به پاس تجلیل از خدمات وی برای بیش از ۳۰ سال تدریس مستمر آنالیز ریاضی، جایزه‌ای را به نام وی تعیین کرد که هر سال در کنفرانس ریاضی ایران به مؤلف بهترین مقالهٔ ارائه‌ شده در زمینهٔ آنالیز ریاضی اهدا می‌شود.
منوچهر آگاه

(زادهٔ ۱۳۰۹ در رفسنجان - درگذشتهٔ ۱۳ شهریور ۱۳۹۱ در لندن) اقتصاددان ایرانی، بنیانگذار ادارهٔ بررسی‌های اقتصادی بانک ملی (سپس بانک مرکزی) ایران و یکی از آخرین روسای سازمان برنامه پیش از انقلاب بود. والدش غلامرضا آگاه را که یزدی بود، پدر صنعت نوین پسته ایران می‌دانند. غلامرضا آگاه مورد مشورت علی اکبر داور (از رجال سیاسی دورهٔ رضاشاه و بنیادگذار دادگستری نوین ایران) در توسعه صادرات بود. احداث باغات وسیع پسته رفسنجان را با جذب سرمایه یزدی‌ها، باب کرد و از برجسته ‌ترین تجار ایرانی در عرصه بین‌المللی و بنیانگذار شرکت صادرات پسته ایران بود غلامرضا اگاه در صادرات پسته ایران به آمریکا نقش برجسته ‌ای داشت. منوچهر تحصیلات ابتدایی را در کرمان و تحصیلات متوسطه را در دبیرستان البرز به اتمام رساند و در امتحانات دیپلم علمی شاگرد اول ایران شد. آنگاه برای ادامه تحصیل عازم انگلستان گردید و با تحصیل در دانشکدهٔ اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه کمبریج موفق به اخذ درجه‌های لیسانس و فوق لیسانس گردید. وی سپس برای ادامهٔ مطالعات به دانشگاه آکسفورد رفت، دورهٔ دکتری اقتصاد خود را در سال ۱۳۳۷ در آن دانشگاه به اتمام رسانید و در پایان نامهٔ دکتر‌ایش به بررسی و تحلیل تجربه نوسازی اقتصاد ایران در نیمه نخست قرن بیستم پرداخت. دکتر منوچهر آگاه در سال ۱۳۳۸ به ایران بازگشت و ریاست ادارهٔ بررسی های اقتصادی بانک ملی و سپس ادارهٔ بررسی های بانک مرکزی را بر عهده گرفت و با دانش خود بک نهاد مهم تولید آمار کلان اقتصادی را پایه‌گذاری کرد. دکتر منوچهر آگاه همچنین پس از دکتر حسین پیرنیا دومین رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران بود و در دورهٔ مدیریتش تلاش نمود که دانش اقتصاد مدرن و روشهای کمی را جایگزین روشهای توصیفی متأثر از اقتصاددانان فرانسوی کند. او در سال ۱۳۵۶ در کابینهٔ جمشید آموزگار وزیر مشاور در امور اجرائی گردید. پس از چندی با حفظ سمت وزارت به ریاست سازمان برنامه و بودجه منصوب شد. دوران مدیریت سازمان برنامه وی طولانی نشد و سرانجام جای خود را به دکتر مرتضی صالحی داد و خود در سمت وزارت مشاور تا سقوط کابینه جمشید آموزگار اشتغال داشت.
منوچهر فرهنگ

(متولد ۱۲۹۸ در بابل- درگذشتهٔ ۵ بهمن ۱۳۸۸ در تهران) اقتصاددان ایرانی بود. او را پدر علم اقتصاد ایران می‌ دانند. منوچهر فرهنگ، متولد بابل و بزرگ شده ی گرگان بود و پس از تحصیل دیپلم در ایران، از کشور فرانسه دکترای اقتصاد دولتی دریافت کرد. وی کارهای مهمی در زمینه ی علم اقتصاد در ایران انجام داد که مهمترین آن تدوین کتاب «فرهنگ علوم اقتصادی» است که تاکنون بیش از ۲۵ بار به چاپ رسیده است. علاوه بر آن، ۲۰ جلد کتاب نوشته یا ترجمه کرده که مهمترین آن کتاب برنامه‌‌گذاری اقتصاد ایران، زندگی اقتصادی ایران و ترجمه کتاب تئوری عمومی بهره و پول جان مینارد کینز در سال ۱۳۴۹ بوده است. فرهنگ در سال ۱۳۴۴ در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران استخدام شد و بعد از تشکیل دانشکده اقتصاد در آن دانشگاه مشغول تدریس شد و سپس به دانشگاه ملی آن زمان (بهشتی فعلی) منتقل شد و زمانی ریاست دانشگاه ملی ایران را بر عهده گرفت. او به کمک بزرگان اقتصاد در سال ۱۳۵۳ انجمن اقتصاددانان ایران را راه‌اندازی کرد و سال اول پیرنیا رئیس بود و سپس فرهنگ تا آخر عمر به عنوان رئیس انجمن انجام وظیفه کرد. فرهنگ در سال ۸۸ از طرف صدا و سیما به عنوان چهره برتر اقتصاد در همایش اقتصاد و رسانه معرفی و تقدیر شد.
در عرصه ی هنر

منوچهر نوذری (زاده ۱۰ اردیبهشت ۱۳۱۵ در قزوین - درگذشته ۱۶ آذر ۱۳۸۴ در تهران) دوبلور، هنرپیشه، مجری و کارگردان ایرانی بود. او فعالیت هنری خود را در سال ۱۳۳۲ آغاز کرد و از اولین گویندگان تاریخ دوبله در ایران بود. از سال ۱۳۳۵ در رادیو نیز مشغول به کار شد و فعالیت خود در سینما را از سال ۱۳۳۸ به عنوان دستیار فنی آغاز کرد. اولین تجربه بازیگری او در سال ۱۳۴۱ با بازی در فیلم «لاله آتشین» به کارگردانی برادرش محمود نوذری و هوشنگ لطیف پور رقم خورد و با ساخت فیلم «ایوالله» نخستین تجربه‌اش در کارگردانی را مقابل دوربین برد. نوذری در دهه ۱۳۵۰ با مهاجرت به مصر فیلم «الو من گربه هستم» را ساخت. فعالیت هنری او پس از انقلاب عمدتاً بر تلویزیون و رادیو متمرکز بود. از مشهورترین برنامه‌هایی که او در تلویزیون اجرا کرد می‌توان به «مسابقه هفته» و «تهران ساعت بیست» و همچنین مجموعه‌های داستانی «کوچه اقاقیا» و «باجناغ‌ها» اشاره کرد. حضور او با اجرای چند نقش در برنامه رادیویی «صبح جمعه با شما» و کارگردانی این برنامه از دیگر فعالیت‌های منوچهر نوذری محسوب می‌شود. نوذری روز چهارشنبه ۱۶ آذر ماه ۱۳۸۴ به علت بیماری ریوی و عفونت کلیوی در بیمارستان مدرس تهران درگذشت.
منوچهر چشم آذر

(متولد ۲۳ آذر ۱۳۲۳ در اردبیل) موسیقی دان، آهنگساز و تنظیم کنندهٔ ایرانی مقیم لس‌آنجلس است. او فرزند اسماعیل چشم آذر (از نوازندگان بنام موسیقی آذربایجان) و برادر بزرگتر ناصر چشم آذر آهنگساز و موسیقی‌دان ایرانی است. منوچهر چشم آذر در ۴ سالگی به همراه خانواده اش به تهران آمد. پدرش اولین بار ساز ویولن را برایش خرید اما بعد از دو یا سه سال کار با ویولن تمایلی به ادامه کار با این ساز نشان نداد، سپس ساز آکاردئون را برایش تهیه کرد که این بار او به این ساز علاقه‌ مند شد. وی برای تحصیل در زمینه موسیقی وارد هنرستان موسیقی شد. او صاحب دو فرزند است. یک پسر و یک دختر که پسرش در ایران و دخترش در خارج از ایران به دنیا آمده‌اند. از معروفترین آهنگ‌های ساخته شده توسط او می‌توان به طلاق با صدای گوگوش، بطلاق ا صدای داریوش، کلبه من با صدای ابراهیم حامدی (ابی)، هم قسم با صدای معین، خوب من با صدای مهستی، بهار بهاره با صدای حمیرا، شازده خانم با صدای ستار و کلاغ با صدای مسعود فردمنش اشاره کرد.
یادآوری: نام برخی دیگر از منوچهرها مانند منوچهرخان گرجی یا منوچهرخان معتمدالدوله (از سیاست‌مداران و سپهسالاران گرجی ایران در زمان قاجار)  و دکتر منوچهر آریانا (وزیر کار در زمان نخست وزیری شاپور بختیار)، سرلشکر منوچهر خسروداد (آخرین فرمانده هوانیروز شاهنشاهی، مؤسس تیپ نیروهای ویژه هوابرد معروف به نوهد یا کلاه سبزهای ارتش و خلباِن رکوردشکن ایران) در عرصه ی  سیاست و نام منوچهر آتشی (سراینده) را در عرصه ی دانش و ادب و نام منوچهر برومند (وزنه ‌بردار که در بازی‌های آسیایی برای ایران مدال طلا کسب کرد)، منوچهر لشگری (نوازنده ویلن، فلوت و آهنگساز)، منوچهر سخایی (خواننده)، منوچهر وثوق (هنرپیشه)، منوچهر والی زاده (دوبلور، بازیگر و گوینده رادیو) و منوچهر هادی (کارگردان و فیلمنامه ‌نویس سینما و تلویزیون) را در عرصه ی هنر نیز نباید فراموش کرد. 

تهیه و تدوین:
 دکتر منوچهر سعادت نوری

*
منابع و مآخذ
منوچهر شخصیت اساطیری ایران: تارنمای ویکی پدیا/ دکتر منوچهر اقبال: تارنمای ویکی پدیا/ منوچهر گنجی: تارنمای ویکی پدیا/ مصاحبه حسین دهباشی با منوچهر گنجی: تارنمای دهباشی/ پیمان مشهور هلسینکی: تارنمای ویکی پدیا/ نامه ی سرگشاده ي دکتر منوچهر گنجي خطاب به باراک اوباما: تارنمای ایرانیان ایرون/ دکتر منوچهر گنجي و فروپاشي رژيم پهلوي: تارنمای یوتیوب/ منوچهر آزمون: تارنمای ویکی پدیا/ منوچهر آزمون: تارنمای مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی/ منوچهر متکی: تارنمای ویکی پدیا/ منوچهر وصال: تارنمای ویکی پدیا/ دکتر منوچهر وصال: تارنمای همشهری آنلاین/ منوچهر آگاه: تارنمای ویکی پدیا/ منوچهر فرهنگ: تارنمای ویکی پدیا/ بیوگرافی دکتر منوچهر فرهنگ پدر علم اقتصاد ایران: تارنمای آکا ایران/ منوچهر نوذری: تارنمای ویکی پدیا/ منوچهر چشم آذر: تارنمای ویکی پدیا
*
همچنین نگاه کنید به
 ده (۱۰) "نصرت الله" در عرصه ی سیاست و دانش و هنر ایران
 ده (۱۰) " ملکی" در عرصه ی سیاست و دانش و هنر ایران
 ده (۱۰) " جهانشاه " در عرصه ی سیاست و دانش و هنر ایران
 ده (۱۰) " احمد " در عرصه ی سیاست و دانش و هنر ایران
ده (۱۰) " فریدون " در عرصه ی سیاست و دانش و هنر ایران
*
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2018/03/blog-post.html
بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها
==========