در عرصه ی سیاست
★ صادق صادق (۱۲۴۲ - ۱۳۳۲ خورشیدی): معروف به میرزا صادق خان مستشارالدوله و از دولتمردان و سیاستمداران دوران قاجار و پهلوی بود. میرزا صادق خان در تبریز متولد شد. پدرش میرزا جواد خان، برادر کوچک میرزا یوسف خان مستشارالدوله مولف کتاب معروف یک کلمه بود. او از کارمندان عالی رتبه وزارت خارجه و مدتی مستشار سفارت ایران در استانبول بود. میرزا جواد، لقب مستشارالدوله را بعد از فوت برادرش دریافت کرد و این لقب در خاندان مزبور موروثی شد و بعد از درگذشت میرزا جواد، لقب او به فرزند ارشد و بزرگ خاندان یعنی صادق صادق اهدا شد که پیش از این لقب صدیق حضرت داشت. میرزا صادق دوره مقدماتی را نزد پدرش به پایان رساند و در همین دوران زبان فرانسه را نیز آموخت. دوره متوسطه را در تبریز به اتمام رساند، سپس به عثمانی رفت و در مدرسه سلطانی استانبول ادامه تحصیل داد. بعد از اخذ مدرک حقوق در کنار پدر به عنوان کارمند سفارت ایران در استانبول به کار پرداخت و با مطبوعات آزادیخواه آنجا همکاری می کرد. وی در سال ۱۲۷۰ شمسی به ایران بازگشت و ریاست دارالانشای وزارت عدلیه و تجارت را به عهده گرفت و مدتی هم مدیر دیوان مظالم عامه در وزارت عدلیه بود. پس از انقلاب مشروطه، در مجلس اول به عنوان نماینده طبقه اعیان تبریز وارد مجلس شد... مستشارالدوله در سال ۱۲۸۹ از نمایندگی کناره گیری کرد و وزیر داخله شد. او از مخالفین قرارداد ۱۹۱۹ بود و به همین دلیل، وثوق‌الدوله به کاشان تبعیدش کرد. در کابینه سردار سپه وزیر معارف و در آذر ماه ۱۳۰۴ به ریاست مجلس موسسان برای تغییر سلطنت انتخاب شد. در سال ۱۳۰۹ شمسی سفیر ایران در آنکارا و در سال ۱۳۲۱ وزیر مشاور قوام بود. با افتتاح مجلس سنا در سال ۱۳۲۸ به عنوان سناتور انتصابی آذربایجان برگزیده شد.. زندگی این مرد سیاست سال ۱۳۳۲ در ۸۸ سالگی به پایان رسید.
★ سید محمد صادق طباطبایی (۱۲۶۰–۱۳۴۰خورشیدی) مؤسس حزب اعتدالیون و فرزند سید محمد طباطبایی سنگلجی از رهبران جنبش مشروطیت ایران بود. سید محمد صادق از کودکی در سامرای عثمانی بشاگردی پدر و دیگر استادان تحصیل کرد و به لباس ملایی درآمد. در سال ۱۲۷۲ خورشیدی به اتفاق پدر به تهران مراجعت کرد. در سال ۱۲۷۸ که پدرش سید محمد طباطبایی اقدام به تأسیس مدرسه اسلامی نمود وی را به مدیریت مدرسه گماشت. در ایام اوج‌گیری جنبش مشروطیت به مساعدت پدر وارد در مبارزه گردید. پس از استقرار مشروطیت و در مجلس اول روزنامه مجلس را به مدیریت خود و سردبیری ادیب الممالک فراهانی در سوم آذر ۱۲۸۵ منتشر کرد. در دوران استبداد صغیر از ایران تبعید شد و مدتی را در اروپا گذراند. پس از آن از مشهد وکیل مجلس دوم گردید. وی مؤسس و رهبر حزب اجتماعیون اعتدالیون در ادوار مجلس بود. در سال ۱۳۰۳ به سفارت ایران در آنکارا اعزام گردید. در ترکیه لباس ملایی را کنار گذاشت و مکلا شد. در ۱۳۲۲ در مجلس چهاردهم به ریاست مجلس شورای ملی رسید و در ۱۳۲۸ به ریاست مجلس مؤسسان دوم برگزیده شد. در سال ۱۳۳۲ به سناتوری دوره دوم مجلس سنا انتخاب گردید و سرانجام در سوم دیماه ۱۳۴۰ خورشیدی درگذشت و در آرامگاه خانوادگی در عبدالعظیم سر قبر آقا به خاک سپرده شد.
★ صادق سرمد: سراینده، روزنامه نگار، حقوق دان، سیاست مدار ایرانی و فرزند سید محمدعلی سرمد بود. صادق سرمد، در سال ۱۲۸۶ خورشیدی در تهران متولد شد. تحصیلات خود را در ادبیات و حقوق به پایان رسانید و مدت ها عضو هیئت مدیره ی کانون وکلای دادگستری بود. وی در دوره هیجدهم به نمایندگی مجلس شورای ملی از حوزه ی انتخابیه ی درگز برگزیده شد. صادق سرمد در ۲۸ تیر ۱۳۳۹ خورشیدی بر اثر بیماری سرطان در لندن درگذشت و پس از انتقال پیکرش به ایران در امامزاده عبدالله (شهرری) به خاک سپرده شد. برخی آثار چاپ شده ی او عبارتند از: درای کاروان (۱۳۲۹) - نغمهٔ کمال (۱۳۳۴) - سرو و سرمد (۱۳۴۱) - دیوان صادق سرمد (۱۳۴۷). صادق سرمد سالها مشاور حقوقی دربار محمد رضا شاه و آستان قدس رضوی بود. در شهریور ۱۳۲۰ با دریافت امتیاز روزنامه ی صدای ایران وارد عرصه ی مبارزات سیاسی شد. وی به مدت ۷ سال روزنامه ی صدای ایران را به چاپ رسانید. سرمد از یازده سالگی به سرودن شعر فارسی پرداخت و در انواع شعر به سبک کهن و نو طبع آزمایی کرد وی در بیشتر انجمن های ادبی تهران شرکت می کرد و ریاست بعضی از آنها از قبیل انجمن ادبی ایران و پاکستان، انجمن ادبی ایران و ترکیه را بر عهده داشت. آگاهی کافی از ادبیات و تاریخ و فرهنگ و هنر ایران داشت و مضامین اشعار او بازگو کننده این موضوع است.
★ صادق قطب‌زاده (زاده ی ۴ اسفند ۱۳۱۴ - اعدام ۲۴ شهریور ۱۳۶۱): سیاستمدار اهل ایران بود که پس از پیروزی انقلاب ۵۷ وزیر امور خارجه و مدیرعامل سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران و عضو شورای انقلاب شد. صادق در اصفهان به دنیا آمد پدر وی تاجر الوار بود و تحصیلات مقدماتی را در مدرسهٔ دارالفنون گذراند. در سال ۱۳۳۷ برای ادامه تحصیل در رشته زبان انگلیسی به ایالات متحده رفت. وی در سال ۱۳۴۸ از دانشگاهی در شهر نلسون کانادا فارغ التحصیل شد و سپس با یک گذرنامه سوریه ای که با کمک سید موسی صدر تهیه کرده بود در پاریس ساکن شد. در پی ورود خمینی به پاریس، قطب‌زاده امکانات اقامت خمینی و همراهانش را در فرانسه فراهم کرد. ابتدا آنان را به خانه ی احمد غضنفرپور برد و سپس باغ نوفل‌لوشاتو را برایشان اجاره کرد. قطب‌زاده در زمان حضور خمینی در فرانسه از جمله مشاوران وی بود و در ۱۲ بهمن ۵۷ با هواپیمای حامل خمینی که بعدها «پرواز انقلاب» نام گرفت به ایران بازگشت. وی در نخستین دوره ی انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۵۸ شرکت کرد و با کسب حدود ۰/۲۵ درصد آرا در میان ۷ نفر، آخرین نفر شد و پس از آن با برخی مقامات حکومت درگیر گردید. پس از این شکست، به تدریج حضور قطب‌زاده در ساختار سیاسی ایران کمرنگ شد. وی در ۱۷ فروردین ۱۳۶۱ به اتهام طرح کودتا و تلاش برای قتل خمینی بازداشت و متهم شد که با ریختن مواد منفجره در چاهی در نزدیکی منزل خمینی قصد داشته وی را ترور کند. صادق قطب‌زاده در ۲۴ شهریور ۱۳۶۱ به حکم محمد محمدی ری‌شهری در زندان اوین تهران اعدام شد.
همچنین نگاه کنید به
کتاب "مردی در آینه" به قلم کارول جروم، نامزد صادق قطب زاده
★ محمد صادق صادقی گیوی معروف به صادق خلخالی (۵ مرداد ۱۳۰۵، خلخال – ۵ آذر ۱۳۸۲، قم): حاکم شرع دادگاه های انقلاب پس از انقلاب ۵۷ بود. خلخالي حکم اعدام مقامات کشوري و لشکري حکومت پهلوي را بدون محاکمه و دادگاهي در کمتر از بيست و چهار ساعت صادر مي کرد خلخالی سه دوره نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی و نماینده مردم استان تهران در دور دهم مجلس خبرگان رهبری بود. پس از درگذشت خمینی، از صحنه سیاسی کنار گذاشته شد. وی سپس به تدریس در حوزه علمیه قم مشغول شد. خلخالی در روز ۵ آذر سال ۱۳۸۲ بر اثر بیماری قلبی و به دنبال یک انزوای ده ساله در ۷۸ سالگی درگذشت.
★ سید صادق حسینی شیرازی: از مراجع تقلید شیعه ی حاضر در شهر قم و از جمله مراجع تقلید منتقد نظام جمهوری اسلامی ایران است. سید صادق حسینی شیرازی در ۱۸ دی ۱۳۲۰ در کربلا متولد شد. وی در ۱۰سالگی، طبق سنت خانوادگی، ملبس به لباس روحانیت شد و در کربلا شروع به تحصیل حوزوی کرد و مراحل اول تحصیل را زیرنظر پدرش گذراند و سپس وارد حوزه شد. وی فرزند سید مهدی بن میرزا حبیب‌الله بن سید آقا بزرگ شیرازی و برادر محمد حسینی شیرازی و دایی محمدتقی مدرسی است. سید آقا بزرگ شیرازی برادر میرزای شیرازی (مرجع تقلید شیعه ایرانی و مرجعیت عام شیعیان در سال ۱۲۴۳ و صاحب حکم تحریم تنباکو) بود. سید صادق حسینی شیرازی، ضمن رد نظریهٔ جدایی دین از سیاست، معتقد به پیوند و ارتباط مطلق بین دین و سیاست است. او معتقد است سیاست اسلام اصیل مغایر با سیاست کنونیِ حاکم بر کشورهای اسلامی است. وی در باب موضوع ولایت غیر معصوم در زمان غیبت ضمن قبول آن، حق زمامداری را متعلق به «شورای فقهای مراجع» می‌داند. همچنین او تأکید فراوانی بر احیای روش های سنتی عزاداری همانند قمه زنی دارد، که باعث انتقادات فراوانی از او شده است. بیش از ۱۸ شبکهٔ ماهواره ای و ۳ شبکهٔ رادیویی، توسط مقلدان سید صادق حسینی شیرازی اداره می‌شوند. این شبکه ها با هدف نشر عقاید اسلام و تشیع تأسیس شده اند.
همچنین نگاه کنید به
صادق حسینی شیرازی و 'شیرازی‌ها' چه می‌خواهند؟
در عرصه ی دانش
★ محمد صادق (میرزا صادق خان) فراهانی (زاده ی ۱۱ مرداد ۱۲۳۹، در گازران از توابع شهرستان فراهان - درگذشتهٔ ۱۲۹۶ خورشیدی در تهران): ملقب به ادیب الممالک فراهانی و امیرالشعرا و متخلص به امیری و پروانه شاعر، ادیب و روزنامه‌نگار دوره مشروطه بود. ادیب الممالک فراهانی را می توان برجسته ترین شاعر ادبیات زمینه ساز مشروطه در ایران دانست. نام او محمد صادق است و زیر برخی اشعار خود را "امیری قائم مقام فراهانی" امضا کرده است. آن گونه که در مقدمه دیوان اشعارش آمده است، کُنیه اش "ابو عیسی " بود. او در کودکی پدرش را از دست داد و چند سالی پس از آن زندگی او در تنگدستی و مشقت بسیار سپری شد. اما از طریق آشنایی با یکی از شاهزادگان قاجار و سرودن شعری در مدح او دارای مشاغل دیوانی و دولتی گردید. در سال ۱۳۱۴ قمری مظفرالدین شاه لقب ادیب الممالک را به او اعطا کرد.
★ صادق هدایت (زادهٔ ۲۸ بهمن ۱۲۸۱ تهران - درگذشتهٔ ۱۹ فروردین ۱۳۳۰ پاریس) داستان نویس و مترجمی بود که او را همراهِ محمدعلی جمال‌زاده و بزرگ علوی و صادق چوبک یکی از پدران داستان نویسی نوین ایران می‌دانند. بسیاری از پژوهشگران، رمانِ "بوف کور" او را مشهورترین و درخشان‌ترین اثر ادبیات داستانی معاصر ایران دانسته‌اند. هرچند شهرت عام هدایت در نویسندگی است، امّا آثاری از نویسندگانی بزرگ مانندِ ژان پل سارتر و فرانتس کافکا و آنتون چخوف را نیز ترجمه کرده است. پدرش هدایت قلی‌خان (اعتضاد الملک، فرزند نیرالملک وزیر علوم، در دوره ی ناصرالدین شاه) و نام مادرش زیور الملوک (دختر حسین‌قلی مخبرالدوله) بود. جدّ اعلای صادق، رضاقلی‌خان هدایت از رجال معروف عصر ناصری و صاحب کتاب‌هایی چون مجمع الفصحا و اجمل التواریخ بود. صادق هدایت در سال ۱۲۸۷ تحصیلات ابتدایی را در سن ۶ سالگی در مدرسهٔ علمیهٔ تهران آغاز نمود. در سال ۱۲۹۳ روزنامه دیواری "ندای اموات" را در مدرسه انتشار داد و دوره متوسطه را در دبیرستان دارالفنون آغاز نمود؛ ولی در سال ۱۲۹۵ به خاطر بیماری چشم‌درد مدرسه را ترک کرد و در سال ۱۲۹۶ در مدرسهٔ سن‌لویی که مدرسهٔ فرانسوی‌ها بود، به تحصیل پرداخت. وی در جوانی گیاه‌خوار شد و کتابی در این مورد با عنوان "فواید گیاه‌خواری" نیز نوشت. او تا پایان عمر گیاه‌خوار باقی ماند. صادق هدایت در ۴۹ سالگی در پاریس خودکشی کرد و چند روز بعد در قطعهٔ ۸۵ گورستان پرلاشز به خاک سپرده شد.
★ صادق چوبک (زاده تیر ۱۲۹۵ بوشهر - درگذشته تیر ۱۳۷۷ برکلی) نویسنده ایرانی بود.صادق چوبک پدرش تاجر بود، اما به دنبال شغل پدر نرفت و به کتاب روی آورد. در بوشهر و شیراز درس خواند و دوره کالج آمریکایی تهران را هم گذراند. در سال ۱۳۱۶ به استخدام وزارت فرهنگ درآمد. اولین مجموعه داستانش را با نام خیمه شب بازی در سال ۱۳۲۴ منتشر کرد. در این اثر و «چرا دریا طوفانی شد» (۱۳۲۸) بیشتر به توصیف مناظر می‌پردازد، ضمن اینکه شخصیت‌های داستان و روابط آنها و روحیات آنها نیز به تصویر کشیده می‌شود. در سال ۱۳۲۸ اثر دیگرش را هم که حاوی سه داستان و یک نمایشنامه بود، تحت عنوان «انتری که لوطی اش مرده بود» به چاپ سپرد. آثار دیگر وی که برایش شهرت فراوان به ارمغان آورد، رمان‌های «تنگسیر» (۱۳۴۲) و «سنگ صبور» (۱۳۴۵) است.
در عرصه ی هنر
★ صادق گودرزی (زاده ۲۹ شهریور ۱۳۶۶ در ملایر): کشتی‌گیر کشتی آزاد ایران است که مدال طلای قهرمانی آسیا ۲۰۰۹ و بازی‌های آسیایی ۲۰۱۰ در دستهٔ ۷۴ کیلوگرم را کسب کرده است. وی همچنین مدال نقره قهرمانی جهان ۲۰۱۰ در مسکو و مدال برنز قهرمانی جهان ۲۰۰۹ در هرنینگ دانمارک را دارد. مدال نقره المپیک ۲۰۱۲ لندن را نیز به کارنامه خود افزوده است. وی در فینال المپیک لندن مغلوب نابغهٔ کشتی جهان جردن باروز شد. گودرزی در سال ۱۳۹۲ به علت مشاهده ی وجود یک زائده کنار نخاع، مجبور شد تا از دنیای کشتی خدا حافظی کند
یادآوری
در گروه "صادق" های معروف ایران از این افراد نیز می توان نام برد: "صادق طباطبایی" (زاده ۱۳۲۲ در قم، درگذشت ۲ اسفند ۱۳۹۳ در دوسلدورف آلمان) سیاستمدار، "صادق اردشیر لاریجانی" (زادهٔ ۱۳۳۹ در نجف) شناخته شده با عنوان صادق آملی لاریجانی یا صادق لاریجانی رئیس قوه قضاییه ایران، "دکتر صادق زیباکلام مفرد" (زاده ۲۲ خرداد ۱۳۲۷ در تهران) استاد علوم سیاسی،" صادق نوجوکی" (زادهٔ ۲ بهمن ۱۳۲۹ در تهران) موسیقی‌دان، آهنگساز پیشگام و نوآورو "صادق واحدی" با نام هنری صادق (زادهٔ ۷ اردیبهشت ۱۳۶۹ در کرج) خواننده
یادآوری
در گروه "صادق" های معروف ایران از این افراد نیز می توان نام برد: "صادق طباطبایی" (زاده ۱۳۲۲ در قم، درگذشت ۲ اسفند ۱۳۹۳ در دوسلدورف آلمان) سیاستمدار، "صادق اردشیر لاریجانی" (زادهٔ ۱۳۳۹ در نجف) شناخته شده با عنوان صادق آملی لاریجانی یا صادق لاریجانی رئیس قوه قضاییه ایران، "دکتر صادق زیباکلام مفرد" (زاده ۲۲ خرداد ۱۳۲۷ در تهران) استاد علوم سیاسی،" صادق نوجوکی" (زادهٔ ۲ بهمن ۱۳۲۹ در تهران) موسیقی‌دان، آهنگساز پیشگام و نوآورو "صادق واحدی" با نام هنری صادق (زادهٔ ۷ اردیبهشت ۱۳۶۹ در کرج) خواننده
نگارش و تدوین:
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
منابع و مآخذ
صادق صادق: تارنمای ویکی پدیا/ سید محمد صادق طباطبایی: تارنمای ویکی پدیا/ صادق سرمد: تارنمای گزیده ای از نوشتارها/ صادق قطب‌زاده: تارنمای ویکی پدیا/ کتاب "مردی در آینه": تارنمای دست نوشته ها/ صادق خلخالی: تارنمای ویکی پدیا/ سید صادق حسینی شیرازی: تارنمای ویکی پدیا/ صادق حسینی شیرازی و 'شیرازی‌ها' چه می‌خواهند: تارنمای بی بی سی/ یاد نامه ی ادیب الممالک فراهانی: تارنمای گزیده ای از نوشتارها/ ادیب الممالک شاعری از دربار قاجار تا لژ بیداری: تارنمای خبرگزاری تسنیم/ صادق هدایت: تارنمای ویکی پدیا/ صادق چوبک: تارنمای ویکی پدیا/ صادق نوجوکی: تارنمای ویکی پدیا/ صادق گودرزی: تارنمای ویکی پدیا
*
همچنین نگاه کنید به
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
منابع و مآخذ
صادق صادق: تارنمای ویکی پدیا/ سید محمد صادق طباطبایی: تارنمای ویکی پدیا/ صادق سرمد: تارنمای گزیده ای از نوشتارها/ صادق قطب‌زاده: تارنمای ویکی پدیا/ کتاب "مردی در آینه": تارنمای دست نوشته ها/ صادق خلخالی: تارنمای ویکی پدیا/ سید صادق حسینی شیرازی: تارنمای ویکی پدیا/ صادق حسینی شیرازی و 'شیرازی‌ها' چه می‌خواهند: تارنمای بی بی سی/ یاد نامه ی ادیب الممالک فراهانی: تارنمای گزیده ای از نوشتارها/ ادیب الممالک شاعری از دربار قاجار تا لژ بیداری: تارنمای خبرگزاری تسنیم/ صادق هدایت: تارنمای ویکی پدیا/ صادق چوبک: تارنمای ویکی پدیا/ صادق نوجوکی: تارنمای ویکی پدیا/ صادق گودرزی: تارنمای ویکی پدیا
*
همچنین نگاه کنید به
