گفتنی های تغذیه: ۳۰ - استفاده از " رستوران" در امر تغذیه و تاریخچه ی آن

رستوران بازار تهران در اوایل دوره ی قاجار
رستوران در فرهنگ واژه ها
رستوران = جایی که در آن غذا خورند و مشروب نوشند(فرهنگ فارسی معین) - لفظ رستوران فرانسوی است (فرهنگ نظام): لغت‌نامه دهخدا
رستوران = جایی که در آن انواع نوشابه و اغذیه به فروش می‌رسد و مشتریان می‌توانند غذا را در همان‌جا مصرف کنند: فرهنگ فارسی عمید
غذاخوری یا رستوران = مکانی است که در آن خوراک و نوشیدنی ارائه و در همان‌ جا صرف می‌ شود. مطلوبیت خوراک ارائه شده، چیدمان مناسب و پاکی و تمیزی آن می‌ تواند در کیفیت رستوران و شهرت آن نقش به سزایی داشته باشد. گاه ممکن است که غذاخوری ‌ها، بخشی از یک واحد بازرگانی و جهانگردی بزرگ ‌تر باشند، مانند رستوران در فروشگاه‌ ها و مهمانخانه ‌ها: دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا
انواع رستوران  در فرهنگ ایران
سفره ‌خانه یا سفره خونه = گونه‌ای از رستوران با محیط و معماری سنتی ایرانی است که در آن خوراک های سنتی ایران پخت و ارائه می ‌شود
 کافه رستوران = جای عمومی برای صرف غذا و نوشابه
کله ‌پزی = گونه‌ای از غذاخوری سنتی ایران است که در آن غذاهای سنگین و پرحجم مانند کله‌ پاچه، خوراک مغز، خوراک زبان و … ارائه می‌ شود
دیزی‌ سرا = مکانی است که به صورت خاص و حرفه ‌ای به عرضه و توزیع نوعی خوراک سنتی ایران به نام دیزی (آبگوشت) می‌ پردازد و معمولاً در ظروف سفالی و لعابدار طبخ و آماده می ‌شود که به دیزی سنگی معروف است آبگوشت(شوربا یا دیزی یا پیتی) یکی از غذاهای سنتی ایران است. در طبخ آبگوشت از گوشت و دنبه گوسفند، گوجه فرنگی (و یا رب گوجه فرنگی) و برخی حبوبات از قبیل نخود و لوبیا استفاده می ‌شود. خوراکی رقیق که از پختن گوشت و پیاز و سیب زمینی و حبوبات درست می‌ شود که در دو مرحله می‌خورند اول آب آن را با تکه‌های نان مخلوط نموده، می‌خورند (ترید یا تلیت). بقیه مواد را می‌توان با گوشت‌کوب کاملاً کوبیده یا نکوبیده با نان، پیاز و چاشنی مانند ترشی و سبزی خوردن میل می‌کنند(گوشت کوبیده). در صورت پخته شدن در ظروف سنگی آن را دیزی سنگی می‌نامند. برخی افراد از طریق ترید کردن، نان‌های خشک را به مصرف مفید می ‌رسانند. همچنین دیزی یکی از غذاهای محلی همدان به‌ شمار می ‌آید.
چای خانه = از مکان‌هایی است که عموماً به عرضه‌ ی چای و دمنوش‌ های ایرانی و گاه شرقی درقالبی خاص یا سنتی مانند استکان کمر باریک و رسوم خاص ارائه می‌دهند. امروزه با گسترش کافه و کافی شاپ‌ها این مکان‌ها از رونق افتاده است
چلوکبابی = نوعی رستوران است که در آن خوراک و نوشیدنی مخصوص ایرانی، همانند انواع چلوکباب ارائه و در همان‌جا صرف می‌شود. گاه ممکن است انواع غذاهای دیگر نیز مثل خورش فسنجان یا قورمه‌ سبزی در چلوکبابی ارائه شود و گاه ممکن است که این غذاخوری ‌ها، بخشی از یک واحد بازرگانی و جهانگردی بزرگ ‌تر باشند. چلوکباب غذای معروف و مطبوع ایرانی است که در بیشتر شهرهای ایران برای پختن و فروختن آن به مشتریان، محل های مخصوص وجود دارد. غذایی مرکب از چلوی ساده و کباب، که غالباً با تخم مرغ و پیاز و ترشی و دوغ مصرف کنند. خوراکی ایرانی که آن را ا زچلو یعنی برنج پخته ٔ آبکش شده با کباب یعنی گوشت به ورقه های نازک بریده شده (برگ ) یا کوبیده فراهم آورند. مورخان و جهانگردان اروپايي كه در دوران صفويه از ايران ديدن كرده اند درباره ي چلوها، پلوها، ترشي ها و مربا ها كه در ايران طبخ مي شده است مطالب بسيار زيادي نوشته اند ولي هرگز راجع به چلوكباب حرفي به ميان نيامده است. به احتمال زياد بر اساس مطالبي كه توسط «ميرزا محمدرضا معتمدالكتاب» نويسنده كتاب تاريخ قاجار بيان شده است چلوکباب اصليتي قفقازي داشته است و بر اساس نوع كبابي كه در آن منطقه طبخ مي شده، به دستور شخصي ناصرالدين شاه قاجار توسط آشپزان او  تهیه شد و بعد از مدتي تغيير شكل داده و به صورت امروزي در آمده است. پخت کباب ایرانی و مصرف آن همراه با نان از زمان ناصرالدین شاه قاجار و در دربار او و از دوران رضا شاه همراه برنج و تحت عنوان "چلو کباب " در میان عوام رایج شد و باعث و بانی آن شخصی به نام " غلامحسین خان نایب " (و البته پدرش) بود. یکی از معروف ‌ترین چلوکبابی ‌های تهران چلوکبابی شمشیری بود که در اصل قهوه‌ خانه ی کوچکی متعلق به محمدحسن شمشیری بود. بسیاری از چلوکبابی ‌های تهران بعدها شمشیری نامیده شدند. نخستین چلوکبابی تهران که زنان نیز به همراه خانواده حق حضور در آن را یافتند، چلوکبابی عباس شمرونی(بعدها چلوکبابی فرد شمیرانی) واقع در میدان امین‌السلطان بود
*
رستوران های ایران در برخی از گزارشات ویدیویی: برای آگاهی بیشتر در مورد این رستوران ها، نگاه کنید به بخش منابع و مآخذ
تاریخچه ی رستوران در جهان
رستوران ‌ها جزو اصولی‌ ترین نهادها برای هر کشور و فرهنگی در جهان هستند. شروع پیدایش رستوران، به شکل امروز و به عنوان محلی که در آن مردم به خوردن و نوشیدن و معاشرت می‌پردازند، به انقلاب فرانسه برمی‌گردد. اما حتی قبل از آنکه ماری آنتوانت و لویی شانزدهم به گیوتین سپرده شوند هم، رستوران‌ها داستان خود را داشتند. ایده ی فروش مواد غذایی برای ایجاد سود، به زمان شروع تمدن باز می ‌گردد. نیاز به وجود مکانی عمومی برای خوردن غذا اتفاقی است که در امپراتوری رم و چین باستان هم وجود داشت. زمانی که دهقانان و کشاورزان برای رساندن دام و محصولات خود به بازارهای مواد غذایی به شهرها می‌رفتند، گاهی روزها در راه بودند. برای همین تعدادی مسافرخانه یا مکانی که بشود در آن غذا خورد در طول جاده‌ ها به وجود آمد. معمولاً در مکانی که در میان شهر وجود داشت، مقداری غذا بر روی یک میز بزرگ و واحد ارائه می‌شد و البته هیچ منویی هم وجود نداشت. چرا که انتخاب غذا با آشپز بود.  به علت عدم وجود آشپزخانه در خانه‌ها، فروشندگانی برای ارائه غذا بر روی چرخ ‌های دستی کوچک وجود داشتند. این کار البته هنوز هم در بسیاری از شهرهای دنیا رایج است. غذاهایی که آن‌ها می‌فروشند غذاهایی معمولاً از پیش طبخ شده و ارزان است که هر کسی بتواند از پس خریدنش برآید. در قرون وسطی، در خاور میانه مکان ‌هایی در شهرها و بین راه‌ها قرار داشت که برای مسافران غذا به همراه دسر و نوشیدنی ارائه می شد و به کسانی که در ازای غذا پولی نداشتند غذای رایگان داده می شد، بعدها در دوره رنسانس در اروپا، کاروانسرا ها و میخانه ‌ها مکانی برای خوردن غذا بودند. در انگلستان سوسیس و شیرینی رواج داشت و در فرانسه انواع خورش و سوپ در رستوران‌ها ارائه می‌شد. به محض سفر کلمب به قاره آمریکا در سال ۱۴۹۲ تجارت جهانی گسترش یافت و غذاهای بیشتری به اروپا وارد شد. قهوه، چای و شکلات خوراکی‌هایی بودند که در غذاخوری‌های عمومی ارائه می‌شدند و نوشیدنی‌ها هم کم‌کم راهشان را به آن‌ها باز کردند
در قرن ۱۷ میلادی، با وجود آنکه همچنان وعده‌ های کامل غذایی در منازل خورده می‌شد، تعدادی از اشراف ‌زادگان که متمول ‌تر بودند، به جای استفاده از مکان‌های عمومی غذای خود را در یک سالن خصوصی در ناهارخوری‌ها می‌خوردند. در فرانسه و در طول قرون وسطی هر صنفی به صورت انحصاری یک ماده غذایی را به فروش می‌رساند. مثلاً اگر شما به حزبی که مسئول فروش گوشت پخته بود تعلق نداشتید، فروش گوشت برای شما به هر شیوه‌ای ممنوع بود. در سال ۱۷۶۵ مردی به نام بولانگر، به خورشی که در مغازه‌اش می‌فروخت، برهٔ پخته اضافه کرد و همان روز دستگیر شد. اما اتفاقی که افتاد این بود که بولانگر در دادگاه پیروز شد و در طی ۲۰ سال بعد مغازه‌های غذا فروشی دیگر هم در پاریس از کار او پیروی نمودند. با سرنگونی ماری آنتوانت و لویی شانزدهم، روش‌های قدیمی هم با آن‌ها سرنگون شد. احزاب از بین رفتند و آشپزهای شخصی آن‌ها هم از کار خود استعفا دادند. بسیاری از این آشپزها رستوران‌های خودشان را در پاریس افتتاح کردند و راه‌های جدید غذا خوردن یکی پس از دیگری به روی کار آمد. چینی‌های ظریف، کارد و چنگال، رومیزی‌های زیبای کتانی و تمام چیزهایی که فقط مخصوص اشراف بود، برای همه شهروندان فرانسوی در دسترس قرار گرفت. منوها متنوع شد و هر دو مدل سلف سرویس و غذای انتخابی به شیوه ی رستوران‌ها اضافه گشت
*
تاریخچه ی "رستوران" در کانادا و آمریکا - برنامه ی "ایده ها" در ۲۶ فوریه ۲۰۱۹ در رادیو سی بی سی
برای آگاهی بیشتر در مورد تاریخچه ی رستوران در کانادا و آمریکا (به زبان انگلیسی)، نگاه کنید به بخش منابع و مآخذ
*
تاریخچه ی رستوران هایی که در آن ها غذاهای معروف ایران (چلوکباب - کله پاچه - دیزی ‌و آبگوشت) ارائه می ‌شود: برای آگاهی بیشتر در مورد تاریخچه ی این رستوران ها، نگاه کنید به بخش منابع و مآخذ
*
تاریخچه ی تغذیه در ایران باستان: برای آگاهی بیشتر در مورد این تاریخچه، نگاه کنید به بخش منابع و مآخذ. یادآور می شود بخسی از این تاریخچه متاسفانه به نام شخص دیگری در " تارنمای اخبار ایرانشهر" نیز آمده است و انتظار باید داشت که مسئولین آن تارنما در تصحیح اشتباه خود اقدام نمایند

نگارش  و تدوین
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
منابع و مآخذ
 رستوران در لغت نامه ی دهخدا: تارنمای واژه نامه پارسی ویکی/ کافه رستوران در لغت نامه ی دهخدا: تارنمای واژه نامه پارسی ویکی/ رستوران در فرهنگ فارسی عمید: تارنمای واژه یاب/ رستوران: تارنمای ویکی‌پدیا/ غذاهای معروف ایران (چلوکباب - کله پاچه - آبگوشت): تارنمای گزیده ای از نوشتارها/ چلوکبابی: تارنمای ویکی‌پدیا/ تاریخچه ی "رستوران" در کانادا و آمریکا (به زبان انگلیسی) - برنامه ی "ایده ها" در ۲۶ فوریه ۲۰۱۹ : تارنمای سی بی سی/ تاریخچه ی رستوران هایی که در آن ها غذاهای معروف ایران ارائه می ‌شود: تارنمای گفتنی های تغذیه/ تاریخچه ی تغذیه در ایران باستان: تارنمای گفتنی های تغذیه (١) و (٢)/ رستوران های ایران در برخی از گزارشات ویدیویی: تارنمای یوتیوب

*

گزیده ای از نوشتارها
https://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/02/blog-post_27.html
بخش های پیشین مجموعه ی گفتنی های تغذیه
===========================

زنان نامدار ایران: ۴۳ - رایکا زهتابچی، کارگردان و فیلمساز ۲۵ ساله ی ایرانی‌ تبار

 
ماجرای زندگی او
رایکا زهتابچی (زاده ی ۱۹۹۴ میلادی/ ۱۳۷۲ خورشیدی در لس‌آنجلس، آمریکا) کارگردان و مستند ساز ایرانی - آمریکایی است. "زهتابچی" به همراه "ملیسا برتون"، در نود و یکمین دوره جوایز اسکار، توانست جایزه ی "بهترین مستند کوتاه" را برای فیلم «پریود. ختم کلام.» به دست آورد. این فیلم به مسائل بهداشتی زنان در هند می‌پردازد. این فیلمساز ۲۵ ساله ایرانی‌ تبار که ساکن آمریکاست، پیش‌تر در سال ۲۰۱۶ فیلم «مادران» را کارگردانی کرد که درباره بخشش یک قاتل توسط یک مادر ایرانی است
تحصیلات او
فارغ‌ التحصیل دانشکده ی هنرهای سینمایی کالیفرنیا 
تارنمای رسمی او/ به زبان انگلیسی
http://www.raykazehtabchi.com/
نام "رایکا" در فرهنگ واژه ها
رایکا = ریکا. محبوب و مطلوب و معشوق (ناظم الاطباء) (از برهان) - محبوب و مطلوب و معشوق است و مردم تبرستان الف آنرا حذف کرده ریکا گویند و در نسوان استعمال نکنند و بیشتر در پسران استعمال کنند -دختران را کیجا گویند (آنندراج) (انجمن آرا) (از جهانگیری) - طبری ریکا (پسر)، گیلکی (لاهیجی) ریکا (پسر)، گیلکی (رشتی) ری (پسر). (از حاشیه ٔ برهان چ معین): لغت نامه ی دهخدا
*
رایکا = این واژه یک واژه پارسی کهن میباشد که از اسامی مردم شمال ایران در ناحیه ای که سکاها در آن میزیستند میباشد، سکاها مردمی بودند، جنگجو در حاشیه دریای کاسپین (خزر) که همواره به خاک ایران تجاوز میکردند ، داریوش هخامنشی پس از به قدرت رسیدن به آنجا لشگرکشید و سکستان را فتح نمود و آن ناحیه را یکی از ساتراپهای (استانهای) ایران نمود، بعدها آن ناحیه در زبان عامه به تبرستان و طبرستان ، معروف شد ، این واژه به معنی پسر محبوب ، پسر دوست داشتنی میباشد که ساکنان تبرستان یا مازندران کنونی با برداشتن الف آن این واژه را به صورت متداول کنونی یعنی ریکا تغییر دادند: لغت نامه ی دهخدا
سخنان کوتاه او در مراسم نود و یکمین دوره ی جوایز اسکار
رایکا زهتابچی مستند ساز ۲۵ ساله که نخستین زن ایرانی – آمریکایی است که جایزه ی اسکار را از آن خود می ‌کند در سخنان کوتاهش در مراسم نود و یکمین دوره ی جوایز اسکار گفت باورش سخت است که مستندی درباره ی عادت ماهانه ی زنان برنده
اسکار شده است.
نکاتی پیرامون "پریود. ختم کلام" فیلم مستند او که برنده ی جایزهٔ اسکار شد
فیلم "پریود. ختم کلام" به زبان هندی نام یک فیلم کوتاه مستند به کارگردانی رایکا زهتابچی است. این فیلم کوتاه در نود و یکمین دوره جوایز اسکار جایزهٔ اسکار بهترین فیلم مستند کوتاه را از‌ آن خود کرد. فیلم "پریود. ختم کلام" درباره ی زنی هندی است که انقلابی جنسی را رهبری می‌کند. این مستند کوتاه گروهی از زنان هاپور هند را به تصویر کشیده است که توانسته‌ اند دستگاهی را که نوار بهداشتی ارزان ‌قیمت تولید می‌کند، به‌ کار بیندازند و محصولش را به قیمتی مناسب به دیگر زنان بفروشند. این کار نه تنها با تأمین نیاز اولیه زنان به بهبود بهداشت در آنان کمک می‌کند، بلکه با حمایت از زنان و توانمندسازی آن ها، باعث ضعیف شدن تابوهای قاعدگی در جامعه ی‌ هند می‌شود و به آینده ی‌ اقتصادی آن یاری می ‌رساند

یادداشت پایانی
با بهترین آرزوها برای رایکا زهتابچی. روزگاران بر رایکا بانو و خانواده ی گرامی او جاودانه خوش و شادان باد
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
منابع و مآخذ
رایکا زهتابچی: تارنمای ویکی‌پدیا/ رایکا زهتابچی/ به زبان انگلیسی: تارنمای اخبار سینمایی/ سخنان کوتاه او در مراسم نود و یکمین دوره ی جوایز اسکار: تارنمای رادیو فردا/ نکاتی پیرامون "پریود. ختم کلام" فیلم مستند او که برنده ی جایزهٔ اسکار شد: تارنمای ویکی‌پدیا/ 
*
گزیده ای از نوشتارها
https://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/02/blog-post_25.html
بخش های پیشین زنان نامدار ایران
=========

ایرانیان در پهنه ی سرزمین نیاکان آریایی: ۹۳ - ایلامی های آریایی

پیشینه ی تاریخی ایلام
ایلام (به فارسی باستان: اووْجه، هووجه)، نام یک تمدن است که بخش بزرگی از جنوب غربی فلات ایران را در ۲۷۰۰ پیش از میلاد در بر می‌ گرفت ولی در دورهٔ هخامنشی، به منطقه ی جغرافیایی شوش تقلیل یافت. ایلامیان کشورشان را «هَلتَمتی» به‌ معنی «سرزمین خدا» می ‌خواندند، اکدیان  آن را «اِلامتو» می ‌گفتند و سومریان آن را کشور «بالا و مرتفع» می ‌خواندند. در ۲۷۰۰ پیش از میلاد، نخستین پادشاهی ایلام در شوش در جنوب غربی ایران تشکیل شد. سفالینه ‌های نقاشی شده متعلق به حدود ۳۵۰۰ پیش از میلاد در شوش، بیانگر دوره‌ای پیشرفته از طرح‌ های هندسی، ایجاد سبک خاص از انسان و شکل ‌هایی از جانوران در آن ها می باشد. حدود ۲۷۰۰ پیش از میلاد، پادشاهی ایلام به پایتختی شوش تشکیل گردید. همچنین حدود ۲۰۹۴ تا ۲۰۴۷ پیش از میلاد، ایلام توسط "شولگی" پادشاه دوم سلسله ی "سوم اور" تسخیر گردید و بعداً در سال ۲۰۰۴ پیش از میلاد سلسله ی سوم اور توسط ایلام واژگون ‌شد. در سال ۶۳۹ پیش از میلاد، آشور بانیپال شاه آشور، ایلام را شکست داد و شوش را غارت کرد. پس از این جنگ، ایلام هرگز به عنوان یک قدرت مستقل ظاهر نگردید. ایلامیان از آغاز "دوره ی پیش ا‌یلامی" تا پایان "دوره ی ایلام نو"، حدود ۲۶۶۱ سال در جنوب غربی ایران زندگی و حکومت کردند
*
در یکی از بخش های پیشین همین مجموعه ضمن اشاره به پیشینه ی مردمان کُرد یادآور گردید: "کُردها قومی ایرانی و آریایی می باشند که در ایران غربی و ترکیه و عراق سکونت دارند... از اسناد بسیار قدیمی که حاوی ذکر طوایف ناحیه ٔ زاگرس است آثار سارگن پادشاه مقتدر آگاد را باید شمرد. این پادشاه از ٢۵٣٠  تا ٢٤٧۵ پیش از میلاد، بر آگاد (جنوب بین النهرین) سلطنت کرد و به جنگ اهالی زاگرس رفت ، نواحی کازالو در مشرق دجله و بدره فعلی را فتح کرد و این فتح راه او را بسوی ایلام و لرستان و کردستان گشود... از اواخر هزاره ٔ دوم پیش از میلاد، تعداد مهاجرین مادی و پارسی رو به افزایش نهاد و در قرن هفتم پیش از میلاد، همه ٔ قلعه ها و دیه های این ناحیه به دست این اقوام مهاجر افتاد و زاگرس آریائی نشین شد".
سرزمین ایلام پیش از اسلام
سرزمین ایلام، بنا به اسناد تاریخی فراوان، بخشی از کشور  ایلام باستان بوده که در ۶۴۰ سال پیش از میلاد به دست آشور بانی پال تصرف شد. در کتیبه‌های بابلی،  ایلام را «آلامتو" یا "آلام"خوانده‌اند؛ که به قولی به معنای کوهستان یا "کشور طلوع خورشید» است. بر طبق جدیدترین نظریه از دکتر والتر هینتس، استان ایلام کنونی یکی از مهم‌ترین بخش‌های امپراتوری ایلام بوده ‌است. این منطقه به لحاظ موقعیت جغرافیایی و کوهستانی بودن بر سرزمین بین‌النهرین مسلط بوده‌ است و فاتحان و مهاجمان سومری، اکدی و بابلی گاه از طریق مسیرهای پر پیچ و خم آن، وارد سرزمین ایلام باستان می‌شدند و از منطقه استان ایلام کنونی که در آن زمان به عنوان یکی از ایالت‌های ایلام به نام (ورهشی) یا (مرهشه) خوانده می‌شده ‌است، با پیمودن دره‌ها و کوهستان‌های آن به سوی شمال جلگه‌های خوزستان و شوش پیشروی می‌کردند و شهرها و مناطق پرجمعیت ایلام را مورد هجوم و قتل و غارت قرار داده ‌اند. ورهشی به احتمال قوی منطقهٔ کوهستانی پشتکوه - ایلام امروزی - و سرزمین اطراف کرخهٔ علیا - سیمره امروزی - در قسمت شمال غرب سوزیانا بوده‌ است. بیشتر مورخان نیز بر این باورند که ورهشی یک ایالت و حکومت کاملاً مستقل از ایلام باستان بوده‌ است که گاهی متحد حکومت‌های بین‌النهرین و گاهیه متحد ایلام می‌شده‌ است و زمانی که حکام ایلامی قوی بوده‌اند، ورهشی را ضمیمه خاک خود می‌کرده‌اند. مدتی پس از سقوط  ایلام، حوزه فرمانروایی آنان به دو منطقه تحت نفوذ پارسها و مادها در غرب تقسیم شد. در دوره هخامنشی جزئی از امپراطوری هخامنشی بوده ‌است.
از آن جا که ایلام، بین خوزستان، بین‌النهرین، لرستان و کرمانشاه واقع شده‌است، لذا در دورهٔ اشکانیان، جزو ماد بزرگ بوده که ارشک آن را تصرف نمود. بنابه اعتقاد بعضی از محققان، خرابه‌ های شهر باستانی «سیروان» واقع در شهرستان سیروان در شمال استان ایلام، از آثار و شهرهای دوره اشکانی است. در دورهٔ ساسانیان، استان ایلام جزء سرزمین «پهله» یا «پهلو»، یعنی استان بزرگی بود که بعدها اعراب آن را جبال نامیدند. پهله سرزمینی بود که شامل اصفهان، ری، همدان، کرمانشاهان...، نهاوند، قم، قزوین، کومش، و آذربایجان بوده‌ است. در این تقسیم‌بندی غرب لرستان شامل دو بخش مهم، ماسبذان و مهرجانقذق بود. شمال آن الشتر بود. بخش میانی آن، نیز جزو شاپور خواست [شاپور خوره= خرم‌آباد] یعنی شهری که به قرمان شاپور اول ساسانی بنا شده بود. دو شهر مهم این منطقه «سیمره» و «سیروان» بودند
*
ایلام در نقاط دیگر جهان
ایلام در نپال (کشوری در آسیا واقع در شمال هندوستان)/ ایلام در زلاند نو/ ایلام در انگلستان/ ایلام در سری‌لانکا (سیلان)/ در کلیسای ایلام آنتالیا: نگاه کنید به بخش منابع و مآخذ
*
ایلام  در فرهنگ واژه ها
ایلام = دردمند کردن (غیاث اللغات) (تاج المصادر بیهقی) . درد رسانیدن (منتهی الارب) . |دردمند شدن (المصادر زوزنی) . طعام عروسی ساختن (منتهی الارب) (آنندراج) . مهمانی عروسی کردن (تاج المصادر بیهقی) . به طعام عروسی کسی را بردن . ولیمه دادن . مهمانی عروسی دادن (یادداشت بخط دهخدا) . مجتمع و فراهم آمدن خوی و خرد (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء): لغت نامه ی دهخدا
ایلام = یکی از شهرستان های استان پنجم ایران است که سابقاً آن را پشتکوه می نامیده اند: لغت نامه ی دهخدا
ایلام = یکی از استان‌ های کشور ایران است که در باختر این کشور و در ناحیه‌ای کوهستانی و نیمه گرم قرار گرفته‌ است. استان ایلام یک استان استراتژیک است که دارای بیشترین ذخایر نفت و گاز کشور به همراه استان خوزستان و طولانی‌ترین مرز بین‌المللی با کشور عراق است: دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا
*
ایلام: در گلچینی از سروده ها
ما درین دامگاه خونخواره/ کم ازان مرغکیم صد باره
هیچ از آسیب دام نهراسیم/ بلکه دانه ز دام نشناسیم
دام بینم و دانه پنداریم/ دام را جز فسانه نشماریم
ور بگوید کسی که آن دام است/ دام بهر عذاب و ایلام است… : جامی
*
تو ای دزد بغدادی گرگ خوی/ گروهی زن خسته جان را مکش
به ایلام ما پاره آتش مریز/ چو دد مردم اصفهان را مکش
به دزفول ویرانه موشک مزن/ دل افسرده ی ناتوان را مکش
به خمپاره ها دختران را مسوز/ سی مادر مهربان را مکش
یتیمان ما را پریشان مخواه/ غریبان بی آشیان را مکش
به پیران درمانده خصمی مکن/ به یک شعله صد نوجوان را مکش
اگر می زنی مادران را مزن
وگر می کشی کودکان را مکش: مهدی سهیلی
*
من نمی گویم چنان یا این چنینم/ ‌کیستم من زاده ی ايران زمینم
کشور_ افسانه‌ های باستانی/ خطه ای من برتر از ايران نبینم
یادگاری از تمدن ‌های ‌ایلام/ مانده ایمن از گزند چرخ ایام
مهد مانی مرز مزدک بوم زرتشت/ سرزمین حافظ و ‌رومی وخیام
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
تاریخ و جغرافیا ی ایلام در کتاب ها و نوشتارها
کتاب «جغرافیای تاریخی و گردشگری استان ایلام و شهرستان دهلران» توسط دکتر حبیب‌الله محمودیان تألیف شده و در سال ۱۳۹۳ انتشار یافته است. کتاب در دو بخش تنظیم شده است: در بخش اول، جغرافیای تاریخی ایران و استان ایلام مورد بررسی قرار گرفته است. بخش دوم نیز به جغرافیای تاریخی و گردشگری شهرستان دهلران اختصاص یافته و ذیل آن موقعیت جغرافیایی، پیشینۀ تاریخی، بقاع متبرکه و زیارتگاه­ها و مکان­های شاخص گردشگری، معرفی و بررسی شده است
*
نظریاتی در مورد ایلامیان و تمدن ایلامی: نوشتاری از همین نگارنده
*
کتاب "استان شناسی ایلام" برای دوره ی دوم آموزش متوسطه
*
نوشتاری پیرامون تمدن ایلام
*
ایلام در برخی از برنامه های ویدیویی
مستند تاریخ ایران - گفتاری از کاووس ارجمند - قسمت ۱ ایلام
https://www.youtube.com/watch?v=J8Au7ZIf0Y8
ایلام و خوانندگان قدیم و جدید
https://www.youtube.com/watch?v=t-oE3n7t-JA
استان ایلام
https://www.youtube.com/watch?v=CpYDe97cKGE
پیشگویی غلط  درباره ی ایلام
https://www.youtube.com/watch?v=sVbglcq2MUk
ایلام  وایلامی
https://www.youtube.com/watch?v=wmzEeDh6BAs
 نگارش و تدوین
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
منابع و مآخذ
ایرانیان در پهنه ی سرزمین نیاکان آریایی/ نظریاتی در مورد ایلامیان و تمدن ایلامی: تارنمای گزیده ای از نوشتارها/  ایرانیان در پهنه ی سرزمین نیاکان آریایی/ مردمان کُرد: تارنمای گزیده ای از نوشتارها/ پیشینه ی تاریخی ایلام پیش از اسلام: تارنمای ویکی‌پدیا/ ایلام در نپال (به زبا ن انگلیسی): تارنمای ویکی پدیا/ ایلام در زلاند نو (به زبا ن انگلیسی): تارنمای ویکی پدیا/ ایلام در انگلستان (به زبا ن انگلیسی): تارنمای ویکی پدیا/ ایلام در سری‌لانکا (به زبا ن انگلیسی): تارنمای ویکی پدیا/ در کلیسای ایلام آنتالیا: تارنمای یوتیوب/ ایلام  در فرهنگ واژه ها: تارنماهای لغت نامه ی دهخدا و پارسی ویکی و تارنمای ویکی‌پدیا/ کتاب جغرافیای تاریخی و گردشگری ایلام: تارنمای صدا و سیمای مرکز ایلام/ کتاب استان شناسی ایلام: تارنمای وزارت آموزش و پرورش/ تمدن ایلام: تارنمای ویکی‌پدیا/ ایلام در برخی از برنامه های ویدیویی: تارنمای یوتیوب/
*
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/02/blog-post_24.html
بخش های پیشین مجموعه ی ایرانیان در پهنه ی سرزمین نیاکان آریایی
==================

آشنایی با برخی نامداران جهان: ۲۱ - "دافنی کالر" پژوهشگر مسائل هوش مصنوعی (آرتیفیشل اینتلیجنس) و کاربرد آن ها در علم پزشکی

ماجرای زندگی او
دافنی کالر (زادهٔ ۱۹۶۸) یک استاد اسرائیلی - آمریکایی در بخش "علوم رایانهٔ دانشگاه استنفورد" آمریکاست. او از سال ۲۰۰۴ از اعضای "بنیاد جان دی و کاترین مک ‌آرتور" است. این بنیاد  یکی از ده بنیاد خصوصی بزرگ آمریکا  اهداف مهم خود را مبارزه با تبعیض و کمک به پیشبرد آزادی ‌های مدنی، دموکراسی و دفاع از حقوق بشر اعلام کرده است.  پژوهش ‌های دافنی کالر عمدتاً در حوزهٔ "هوش مصنوعی" و کاربرد های آن در علم پزشکی است. کالر در سال ۲۰۰۸ نخستین جایزهٔ ۱۵۰٫۰۰۰ دلاری "انجمن ماشین ‌های حسابگر" را در زمینهٔ علوم رایانه دریافت کرد. یک سال بعد با همکاری "نیر فرید من" رساله‌ ای را در زمینهٔ "مدل گرافی احتمالی" منتشر نمود. کالر از بنیانگذاران " کورسه را " نیز می باشد. " کورسِه را " یک شرکت فناوری آموزشی انتفاعی تأسیس ‌شده توسط "اندرو اینگ" و "دافنی کالر" است و در "مانتین ویوی کالیفرنیا" واقع است. این شرکت اخیراً ۱۶ ملیون "سرمایه‌ گذاری خطر پذیر" دریافت کرده‌ است
*
تارنمای شخصی او
https://ai.stanford.edu/users/koller/index.html
*
برخی از ویژگی های "دافنی کالر" از زبان خود او
دافنی کالر در تارنمای شخصی خود نوشته است: من در روز ۴ ژوئیه ۱۹۸۹ مصادف و همزمان با روز استقلال برای گذراندن دوره ی دکترا (پی اچ دی) وارد آمریکا شدم و از آن روز تا کنون در کنار همسرم " دان اویدا " در این کشور زندگی کرده ام. من
و " دان " دو فرزند دختر داریم. من به مطالعه، موسیقی، رهنوردی و پیاده روی و بازی با فرزندانم علاقه مند هستم. دخترانمان و دان و من همچنین بسیار دوست داریم اوقات مرخصی و تعطیلات خود را در خارج از ایالات متحده بگذرانیم و تاکنون از این نقاط دیدن کرده ایم: استرالیا، زلاندنو، جزایر فیجی، منطقه ی کارائیب، مجارستان. چکسلواکی، نروژ، سوئد، فنلاند، تایلند، تاهیتی، بلیز، شیلی، آرژانتین و کاستاریکا. ضمن سیر و سیاحت در این کشورها،  همگی از تعطیلات خود با پیاده روی، قایقرانی و اخیرا غواصی با استفاده از "دستگاه خودکفای تنفس زیر آب" لذت برده ایم 
*
تحصیلات او
دافنی کالر مدرک کارشناسی خود را از دانشگاه عبری اورشلیم در ۱۹۸۵ در ۱۷ سالگی و کارشناسی ارشدش را یک سال بعد از همان مؤسسه دریافت کرده است. کالر پس از دریافت مدرک دکتری (پی‌اچ‌دی) خود از دانشگاه استنفورد در سال ۱۹۹۳. به عضویت هیئت علمی بخش علوم رایانهٔ  این دانشگاه درآمد
*
تالیفات او
 از مهمترین تالیفات او رساله‌ ی "مدل گرافی احتمالی" با همکاری نیر فرید من (چاپ  سال ۲۰۰۹) است. برای آگاهی بیشتر در مورد این تالیف نگاه کنید به بخش منابع و مآخذ
*
اشاراتی به "هوش مصنوعی" و سایر مسائل علمی در برخی از برنامه های ویدیویی او
برای آگاهی بیشتر در مورد این برنامه های ویدیویی نگاه کنید به بخش منابع و مآخذ
*
گفتگوی "فرید زکریا" مجری برنامه ی در چهارراه مسائل گوناگون جهان با او 
در ۱۷ فوریه ۲۰۱۹ دافنی کالر پیرامون "هوش مصنوعی" و کاربرد های آن در علم پزشکی با "فرید زکریا" مجری برنامه ی "جی پی اس" گفتگو کرد. برای آگاهی بیشتر در مورد این گفتگو نگاه کنید به بخش منابع و مآخذ
نگارش و تدوین
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
منابع و مآخذ
دافنی کالر: تارنمای ویکی‌پدیا/ بنیاد جان دی و کاترین مک ‌آرتور: تارنمای ویکی‌پدیا/ کورسِه را: تارنمای ویکی‌پدیا/ دافنی کالر: تارنمای شخصی/ برخی از ویژگی های دافنی کالر از زبان خود او  به زبان انگلیسی (ترجمه ی همین نگارنده): تارنمای دافنی کالر/ غواصی اسکوبا: تارنمای ویکی‌پدیا/ زندگی و آثار فرید زکریا تحلیل گر مسائل سیاست خارجی آمریکا و مجری برنامه های تلویزیونی: تارنمای گزیده ای از نوشتارها/ تالیفات او: تارنما های گوگل و آمازون/ اشاراتی به "هوش مصنوعی" و سایر مسائل علمی در برخی از برنامه های ویدیویی او: تارنمای یوتیوب/ گفتگوی دافنی کالر با "فرید زکریا" (به زبان انگلیسی): تارنما های گوناگون/ 

*
گزیده ای از نوشتارها
https://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/02/blog-post_17.html
بخش های پیشین مجموعه ی آشنایی با برخی نامداران جهان
====================

پل های مشهور جهان

نمای طولی سی‌وسه ‌پل (از پل های تاریخی اصفهان)
در بخش های پیشین " مجموعه ی بناهای مشهور جهان "، به دیوارها و برج ها و کانال های مشهور جهان اشاره شد. در این نوشتار ضمن ارائه ی توضیحاتی پیرامون پل در فرهنگ واژه ها، " پل های مشهور جهان" را با یکدیگر بررسی و مرور می کنیم
*  
پل در فرهنگ واژه ها
پل = طاقی باشد که بر رودخانه  بندند و آن را به عربی قنطره خوانند (برهان قاطع) - طاقی که بر روی آب بندند - چیزی که روی رود برای عبور سازند (منتهی الارب): لغت نامه ی دهخدا
پُل = سازه‌ ای است که دو مکان را به هم متصل می ‌کند. در تعریف قدیمی چنین می‌گفتند که پل طاقی است بر روی رودخانه، دره، یا هر نوع گذرگاه که رفت‌ و آمد را ممکن می ‌سازد. اما امروزه در مبحث مدیریت شهری، پل را سازه ‌ای برای عبور از موانع فیزیکی قلمداد می‌ کنند تا ضمن استفاده از فضا (نه صرفاً سطح زمین) بتواند عبور و مرور و دسترسی به اماکن را تسهیل کند. یکی از عناصر پل‌سازی تیرهای سراسری هستند: دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا
مشهورترین پل ها
۱
پل‌های ایران: الواح بدست آمده از شوش (تمدن ایلام) و در بابل (تمدن بین‌النهرین) و با نشانه‌ هایی از دوره ی مادها گواه وجود پل هایی بر کرخه ، دجله و فرات و رودخانه‌ های منطقه ی زاگرس می‌ باشد. در این میان از پل بابل بر رود خانه ی فرات (عهد بخت النصر) یاد می‌ شود و قدیمی‌ ترین اثر باستانی پل مربوط به پلی بر رود ارس (دوره ی اورارتوها) می‌ باشد. باید یادآور شد "اورارتو" که بر پایه انجیل به آن پادشاهی وان و نیز پادشاهی آرارات نیز گفته می‌شود، نام تمدّنی در عصر آهن است. از نقطه نظر گستره جغرافیایی، این تمدن در اطراف دریاچه ارومیه در ایران، دریاچه وان در ترکیه و همچنین بر بلندی ‌های ارمنستان قرار داشته ‌است. مردم اورارتو از نیاکان گرجی‌ ها و ارمنی‌ های باستان منطقه بوده‌ اند و از حدود ۱۵۰۰  تا ۶۰۰ سال پیش از میلاد بر این منطقه حکمرانی داشته ‌اند
  پل‌ شادروان شوشتر (بند قیصر) پل مربوط به دوران ساسانی است. پل شادروان شوشتر قدیمی‌ ترین پل جهان می‌باشد که دارای ۴۴ دهانه بوده و حدود ۵۰ درصد آن بازسازی شده است. به موجب روایات شرقی شاپور یکم ساسانی پس از اسارت والریانوس امپراتور روم او را مجبور کرد که در ساختمان سد نزدیک به شوشتر کار کند. این سد ۱۵۰۰ قدم طول داشت و هنوز هم برای برگرداندن آب کارون به مزارع بکار می ‌رود. ایرانیان مهارت رومیان را در فنون بسیار اهمیت می ‌دادند و بلاشک پل بزرگ شوشتر عمل مهندسین رومی است. این پل به همراه ۱۵ اثر تاریخی دیگر شوشتر بصورت یکجا در نشست سالانه ی کمیته میراث جهانی یونسکو در ۲۶ ژوئن ۲۰۰۹ (۵ تیرماه ۱۳۸۸) به عنوان دهمین اثر ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو با شماره ۱۳۱۵ به ثبت رسید. پل شادروان دارای ۴۴ دهانه بوده که در حال حاضر تعداد ۳۷ دهانه آن موجود است. ظاهراً این پل در طول تاریخ چند بار به عمد تخریب شده‌ است. فردوسی در شاهنامه ی خود ابیاتی را در وصف ساخت پل شادروان آورده ‌است: همی برد هر سو برانوش را/ بدو داشتی در سخن گوش را - یکی رود بد پهن در شوشتر/ که ماهی نکردی برو بر گذر - برای آگاهی بیشتر در مورد این پل نگاه کنید به بخش منابع و مآخذ
 یکی از پل‌ های سده ی اخیر، پل‌ طبیعت در شهر تهران است. پل‌ طبیعت یک پل دو طبقه پیاده ‌رو و غیرخود رویی است که در عباس‌ آباد تهران قرار دارد. معمار و طراح این پل که از نماد های شهر تهران است لیلا عراقیان و علیرضا بهزادی بودند. برای آگاهی بیشتر در مورد این پل نگاه کنید به بخش منابع و مآخذ  

۲
سی ‌و سه‌ پل یا پل الله ‌وردی ‌خان: پلی است با ۳۳ دهانه، ۲۹۵ متر طول و ۱۴ متر عرض، که توسط الله‌ وردی ‌خان معروف به الله ‌وردی خان گرجی بر روی زاینده ‌رود در شهر اصفهان و همزمان با حکومت شاه عباس صفوی ساخته شده و محل برگزاری مراسم جشن آب ‌پاشان و همچنین مراسم خاج‌ شویان ارامنهٔ اصفهان در دورهٔ صفویه بوده ‌است. اندیشهٔ بنای سی ‌و سه ‌پل در سال ۱۰۰۸ هجری قمری و در دوازدهمین سال سلطنت شاه عباس یکم به وجود آمد و در سال ۱۰۱۱ هجری قمری، الله‌ وردی ‌خان گرجی، سردار مشهور او مأمور اتمام ساختمان پل گردید. در سفرنامه ‌های سیاحان اروپایی آن دوران؛ به برگزاری این جشن ها اشاره ‌هایی شده ‌است. در جشن آب ‌پاشان که در ۱۳ تیرماه هر سال برگزار می‌ شد مردم با پاشیدن آب و گلاب روی یکدیگر در این مراسم شرکت می‌ کرده‌ اند. ارامنهٔ جلفای اصفهان هم مراسم خاج شویان خود را در محدوده ی‌ همین پل برگزار می ‌کرده‌ اند. این پل یکی از شاه‌کارهای معماری و پل‌ سازی ایران محسوب می‌شود و از زیبایی و عظمت منحصر به فردی برخودار است. سرپرسی سایکس، از سی‌ و سه ‌پل به عنوان یکی از پل‌ های درجه ی اوّل جهان نام برده است، شاردن آن را شاهکار معماری و
شگفت ‌آفرین  و دن گارسیا آن را از بهترین آثار معماری ایران خوانده است. علاوه بر سی ‌و سه‌ پل، یکی دیگر از پل‌های مشهور ایران در شهر اصفهان پل خواجوست. برای آگاهی بیشتر در مورد "پل خواجو"، نگاه کنید به بخش منابع و مآخذ
۳
پل سفیر (به انگلیسی آمباسادور بریج): یک پل معلق است که دیترویت در ایالت میشیگان آمریکا را به ویندزور در ایالت انتاریوی کانادا متصل می‌ کند. کار ساخت این پل در سال ۱۹۲۷ آغاز و در سال ۱۹۲۹ به پایان رسید و در ۱۱ نوامبر ۱۹۲۹ بازگشایی شد. طول کلی این پل ۲۳۰۰ متر و بزرگترین دهانه آن ۵۶۰ متر است
۴
پل لندن: نام یکی از پل‌های لندن است که بر روی رودخانهٔ تایمز ساخته شده و مرکز قدیمی شهر را به محلهٔ ساث ‌وارک متصل می‌سازد. پل لندن تا ۱۷۵۰ تنها پلی بود که بر روی تیمز ساخته شده بود اما در ۱۸۲۴ کار ساخت پل دیگری در غرب آن آغاز شد که تا ۱۸۳۱ طول کشید و پس از آن پل قدیمی را تخریب کرده و پل جدید را پل لندن نامیدند. پس از آن در ۱۹۶۷ و باز به‌منظور ایجاد تغییراتی در سازهٔ پل، عملیات احداث پل جایگزین دیگری آغاز گردید و پل قدیمی برای فروش گذاشته شد. در ۱۹۶۸ بازرگانی آمریکایی این پل را خریداری و آن را در ایالت آریزونای آمریکا بازسازی نمود. کار ساخت پل کنونی در ۱۹۷۲ به پایان رسید و ملکه الیزابت دوم آن را در۱۷ مارس ۱۹۷۳ افتتاح نمود
۵
پل سلطان محمد فاتح: نام پلی در شهر استانبول ترکیه است که بر روی تنگه ی بسفر ساخته شده است. این پل در زمان ساخته شدن پنجمین پل معلق جهان از لحاظ طول به شمار می ‌رفت ولی امروزه در جایگاه بیست و یکم قرار دارد
۶
پل سه ورن: یک پل معلق بر روی رود سه ورن و رود وای مابین کشورهای انگلستان و ولز است. این پل که در سال ۱۹۶۶ ساخته شده از روستای اوست، گلاسترشر شروع و در شهرک چپستاو در ولز به پایان می رسد، پل سه ورن ۱٫۶ کیلومتر طول و ۱۳۶ متر ارتفاع دارد
۷
پل مشهور به "گذرگاه طلائی" (به انگلیسی گلدن گیت بریج): یک پل معلق در سانفرانسیسکو است که این شهر را به شمال ایالت کالیفرنیا وصل می‌ کند. این پل بر روی تنگه ی گلدن گیت زده شده‌ است. این پل با هزینه ی ۳۵ میلیون دلار ظرف مدت ۴ سال در سانفرانسیسکو ساخته شد. پل گلدن گیت در ۲۷ مه ۱۹۳۷ گشایش یافت و در فاصله ی بین سال ‌های ۱۹۳۷ تا ۱۹۶۴ با طول ۱٬۳۰۰ متر طولانی ‌ترین پل معلق دنیا به حساب می‌آمد. ساکنین شهر سانفرانسیسکو این پل را نماد شهر خود به حساب می ‌آورند. ارتفاع این پل از سطح آب ۶۷ متر و وزن آن ۸۸۷۰۰۰ تن است. این پل از نظر زیبایی ‌شناسی و معماری در نوع خود منحصر به‌ فرد است
۸
پل آه و افسوس: پلی سرپوشیده در شهر " ونیز" ایتالیاست که از سنگ آهک سفید ساخته شده و با پنجره‌ هایی پوشیده از نقوش سنگی، محصور بین دیوارهاست. پل بر رودخانهٔ "ریو دی پالاتزو" بنا شده و" زندان جدید" را به اتاق‌های بازجویی در قصر دوک متصل می‌کند. طراح پل "آنتونیو کونتینو" بود که آن را سال ۱۶۰۰ ساخت. «پل آه و افسوس» را نخستین بار "لرد بایرون" در قرن نوزدهم به این نام خواند و دلیلش این بود که پنجره‌ های پل آخرین روزنه‌ هایی بود که زندانی می‌توانست شهر زیبای ونیز را قبل از ورود به سلول ببیند. واقعیت این است که در زمان ساخته شدن پل دیگر بساط بازجویی‌ها و اعدام ‌های بی ‌محاکمه برچیده شده بود و سلول‌های کاخ صرفاً محلی برای نگهداری خلاف ‌کاران خرده ‌پا بود. وانگهی از آن پنجره ‌های سنگ‌ پوش چیز زیادی هم از شهر قابل رؤیتنبود. بنا بر یک افسانهٔ محلی اگر عشاق هنگام غروب وقتی که ناقوس "برج کلیسای سنت مارک" به صدا درمی‌ آید، زیر این پل یکدیگر را ببوسند، به آن ‌ها عشق و سعادت ابدی ارزانی داده خواهد شد. این افسانه سال ۱۹۷۹ دستمایه ی تولید فیلمی به نام "یک عاشقانهٔ کوتاه" با شرکت "لارنس اولیویه" و "دایان لین" قرار گرفت
۹
پل اورسوند: یک پل دو طرفه ی جاده ‌ای و ریلی است که با عبور از تنگه ی اورسوند دو کشور سوئد و دانمارک را از طریق زمینی به یک‌دیگر متصل می ‌کند. پل اورسوند طولانی ‌ترین پل جاده ‌ای و ریلی اروپا است
۱۰
پل معلق: پلی است که عرشهٔ آن از کابل‌های معلق آویزان شده باشد. تاریخ این نوع پل‌ها به اوایل قرن ۱۹ باز می‌ گردد. این نوع پل‌ها دارای کابل‌های معلق بین برج ها، همراه با کابل‌های معلق عمودی هستند که وزن عرشه را تحمل می‌کنند. پل معلق را می‌توان مانند گویی در نظر گرفت که از یک نخ آویزان شده باشد، نخ مانع از افتادن گوی می‌شود اما گوی حتی با یک فوت شروع به حرکت و نوسان می‌کند. در پل‌های معلق نیز کابل‌ها وزن پل را تحمل می‌کنند اما پل نسبت به ملایم‌ترین نسیم‌ها و حتی حرکات ناگهانی وسایط نقلیه مانند مارپیچ رفتن و ترمزهای ناگهانی حساسیت نشان می‌دهد و شروع به حرکت می ‌کند. از مزیت‌های این نوع پل نسبت به دیگر پل‌ها می‌توان به دهانه ‌های بسیار عریض آن اشاره کرد، به همین دلیل از پل‌های معلق معمولاً در آبراه ‌های شلوغ و پررفت ‌و آمد استفاده می ‌کنند
۱۱
پل خلیج سانفرانسیسکو - اوکلند: که با نام پل خلیج (به انگلیسی بی بریج) نیز شناخته شده است، یک پل معلق دو عرشه‌ ای در سانفرانسیسکوی آمریکاست که اوکلند (هشتمین شهر بزرگ ایالت کالیفرنیا) و مرکز سانفرانسیسکو (چهارمین شهر بزرگ ایالتکالیفرنیا و پس از نیویورک متراکم ‌ترین شهر آمریکا از نظر جمعیت) را به هم متصل می‌ کند. بی بریج در ۱۲ نوامبر ۱۹۳۶ گشایش یافت و یکی از بزرگترین دهانه‌ های دنیا را دارد. این پل دو دهانه شرقی و غربی دارد و طول کلی آن ۷،۱۸ کیلومتر است. عرض پل خلیج سانفرانسیسکو - اوکلند با داشتن ۵ مسیر حرکت ۱۷،۵ متر می ‌باشد. این پل روزانه ۲۷۰ هزار وسیله ی نقلیه را روی دو عرشه ی خود جا بجا می‌ کند. اتومبیل‌ها در عرشه ی بالایی از شرق به غرب و در عرشه ی  زیرین از غرب به شرق حرکت می ‌کنند
۱۲
پل جرج واشنگتن: نام یکی از پل‌های معلق و بزرگ ایالات متحدهٔ آمریکاست که بر روی "رودخانه ی هادسن' ساخته شده و "منها تن" در نیویورک را به "فورت لی" در نیوجرسی وصل می ‌کند. کار ساخت این پل در اکتبر ۱۹۲۷ آغاز شد و در ۱۹۳۱ به پایان رسید. بزرگترین دهانه ‌اش ۱۱۰۰ متر طول دارد و طول کلی آن ۱۴۵۰ متر می ‌باشد
۱۳
پل نقره ‌ای: یک پل معلق بود که در سال ۱۹۲۸ ساخته شد و نام آن از رنگ آلومینیومی آن برگرفته شد. این پل بر روی رودخانه ی اوهایو قرار داشت و پوینت پلزنت در ویرجینیای غربی را به کاناگا در اوهایو متصل می‌کرد. در ۱۵ دسامبر ۱۹۶۷ این پل در اوج ساعت ترافیک ریزش کرد و ۴۶ کشته برجای گذاشت که دو نفر از آنان هرگز پیدا نشدند. بررسی‌ها نشان داد که باری که پل تحمل می ‌کرد بیش از حدی بود که برای آن طراحی شده بود و همچنین نگهداری از پل ضعیف بوده ‌است. این پل با "پل یادبود نقره ‌ای" که کار ساخت آن در سال ۱۹۶۹ به پایان رسید جایگزین شد
۱۴
پل صلح گرجستان: یک پل پیاده‌رو بر روی رود کر در تفلیس، پایتخت گرجستان است. این پل ۱۵۰ متری به دستور شورای شهر تفلیس برای ایجاد بنایی معاصر به منظور ارتباط بخش قدیمی تفلیس با بخش مدرن آن ساخته شد. افتتاحیهٔ رسمی این پل در تاریخ ۶ می ۲۰۱۰ بود
۱۵
پل صلح در کلگری کانادا: نام پلی بر روی "رودخانه ی بو" در کلگری، آلبرتا، کاناداست که توسط معمار اسپانیایی "سانتیاگو کالاتراوا" طراحی شده است. این پل امکان تردد عابران پیاده و دوچرخه سواران را از روی رودخانه بو در مرکز کلگری فراهم کرده است. این پل در ۲۴ مارس ۲۰۱۲ جهت استفاده عموم افتتاح شد
تهیه و تدوین
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
منابع و مآخذ
پل‌ در لغت نامه ی دهخدا: تارنمای پارسی ویکی/ پل‌: تارنمای ویکی‌پدیا/ پل‌های ایران و فهرست پل‌های ایران به ترتیب تاریخ: تارنمای ویکی‌پدی/ دوره ی اورارتوها: تارنمای ویکی‌پدیا / پل‌ طبیعت در شهر تهران: تارنمای ویکی پدیا/ سی ‌و سه‌ پل: تارنمای ویکی‌پدیا/ سفرنامه ی سایکس، ترجمه ی  حسین سعادت نوری: تارنمای گزیده ای از نوشتارها / پل خواجو: تارنمای ویکی پدیا/ پل سفیر: تارنمای ویکی پدیا/ پل لندن: تارنمای ویکی پدیا/ پل سلطان محمد فاتح: تارنمای ویکی پدیا/ پل سه ورن: تارنمای ویکی پدیا/ پل مشهور به "گذرگاه طلائی": تارنمای ویکی پدیا/ پل آه و افسوس: تارنمای ویکی پدیا/ پل اورسوند: تارنمای ویکی پدیا/ پل معلق: تارنمای ویکی پدیا/  پل خلیج سانفرانسیسکو - اوکلند: تارنمای ویکی پدیا/ پل جرج واشنگتن: تارنمای ویکی‌پدیا/ پل نقره‌ ای:: تارنمای ویکی‌پدیا/ پل صلح گرجستان: تارنمای ویکی‌پدیا/ پل شادروان شوشتر (بند قیصر): تارنمای ویکی‌پدیا/پل صلح در کلگری: تارنمای ویکی‌پدیا/
*
 همچنین نگاه کنید به 

مجموعه ی بناهای مشهور جهان
https://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/02/blog-post_12.html

*
گزیده ای از نوشتارها
 بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها
http://msnselectedarticles.blogspot.com/2016/06/blog-post_61.html
============

مجموعه ی بناهای مشهور جهان

دیوار های مشهور جهان
http://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/01/blog-post_18.html
برج های مشهور جهان
http://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/02/blog-post.html
کانال های مشهور جهان
http://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/02/blog-post_9.html
پل های مشهور جهان
http://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/02/blog-post_12.html
 کتابخانه های مشهور جهان
https://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/03/blog-post.html
کاخ های مشهور جهان
http://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/03/blog-post_9.html
فانوس های دریایی یا خَشاب های مشهور جهان
http://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/03/blog-post_11.html
باغ  های گل‌ و گیاه و میوه یا بوستان های مشهور جهان
https://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/03/blog-post_17.html
دژها یا قلعه های مشهور جهان
https://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/04/blog-post_5.html
 پارک های مشهور جهان
http://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/04/blog-post_8.html
*
گزیده ای از نوشتارها
https://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/02/blog-post_11.html
بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها
===================================

ایرانیان در پهنه ی سرزمین نیاکان آریایی: ۹۲ - نکاتی در زمینه ی ایرلندی های آریایی

ت
پرچم جمهوری ایرلند شبیه پرچم ایران اما بطور عمودی سبز و سفید و نارنجی است
دیرزمانی است که آریایی بودن ایرلندی ها که در شمال غربی اروپا روزگا ر می گذرانند مورد گفتگو و مباحثه ی پژوهشگران و تاریخ نگاران و باستان شناسان است. در این نوشتار نکاتی را در این زمینه با یکدیگر بررسی و مرور می کنیم
پیشینه ی تاریخی ایرلند
آریایی ‌ها را به نام زبان فرضی مشترک باستانی آنان هند و ایرانی می‌نامند. زبان، دین و ساختار اجتماعی جامعه ی آنان در دوره‌ های پس از مهاجرت حاکی از آن است که این اقوام در ابتدا قوم واحدی بودند. جدا شدن آریایی‌ها از دیگر قبایل دامدار و اسکان نیافته هند و اروپایی باید پس از آغاز پراکنده شدن جمعی این قوم‌ها در نیمه ی دوم هزاره ی ۴ پ. م رخ داده باشد. مهاجرت اقوام هند و اروپایی که در فاصله هزاره ی ۵ تا ۳ پ. م در استپ ‌های جنوب روسیه زندگی می‌کردند، احتمالاً به سبب افزایش جمعیت، ثروت (به ویژه احشام)، اختراع گردونه و ارابهٔ جنگی و استفاده از اسب برای سواری بود. این قوم‌ها با فرهنگ کورگان که از هزاره‌های ۵ تا ۳ پ. م در استپ‌ های شمال دریای سیاه گسترش داشت، مربوط‌ند. هند و اروپایی‌ها در جهات مختلف حرکت کردند و از هند تا ایرلند مسکن گرفتند
آگاهی های بیشتر پیرامون ایرلند در فرهنگ واژه ها
ایرلند = سرزمین ایرها (ایرانی ها - آریایی ها) آخرین مرز باختریی است که آریایی ها در آن جای گرفته اند: لغت نامه ی دهخدا
ایرلند = نام فارسی آن دخیل از ارلند فرانسوی است. از واژه ی ایرلندی ایر، از واژه ی سلتی ایوری "سرزمین حاصلخیز" یا "سرزمین ایزد بانوی حاصلخیزی و باروری" - برخی به خطا "سرزمین آیرون (آهن)" معنی می‌کنند: لغت نامه ی دهخدا
ایرلند با نام قدیم هیبرنی = نام کشوری به پایتختی دوبلین است که در جزیرهٔ ایرلند، در شمال‌غرب قارهٔ اروپا واقع شده‌ است. این کشور گاهی با نام ایرلند جنوبی خوانده می ‌شود تا با ایرلند شمالی اشتباه نشود: دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا
آگاهی های بیشتر پیرامون ایرلندی ها در نوشتارها
۱
پژوهش ‌های ژنتیکی نشان داده‌ است که مهاجران اولیه ایرلند پس از پایان عصر یخبندان از شبه جزیره ی ایبری به ایرلند آمده ‌اند. شبه جزیره ایبِری در جنوب غربی اروپا قرار دارد و کشور های اسپانیا، پرتغال، آندورا و جبل ‌طارق را در بر می‌گیرد. تاریخ‌دانان بر این باورند که نخستین تمدن در ایبری مربوط به مینوسی‌ها بود و بنیاد شهری در اندلس که در داستان‌ها به نام تارتسوس از آن یاد شده را به‌دست مینوسی‌ها دانسته‌اند. پس از این مردم، سلتی‌های هند و اروپایی تبار به این منطقه آمدند که بازمانده‌های زیادی از این قوم بر جای مانده‌است.
۲
زبان ایرلندی ها از شاخه ی زبان‌ های کِلتی و متعلق به خانواده ی زبان ‌های هند و اروپایی است. پیش از گسترش زبان انگلیسی، زبان ایرلندی بیش از دو هزار سال زبان بومی مردم این کشور بود.
۳
زبان گروهی از آریایی‌ها را که بعداً سراسر شبه قاره هند را فتح کردند، به اعتبار زبان مشترکشان، هند و آریایی می‌نامند.
۴
بخش ابتدایی نام کشور ایرلند نیز مرتبط با آریایی است. آریاییان در توصیفات، کهن مردمانی دارای اسب و ارابه توصیف شده اند و این دو عامل سبب برتری آن ها بر مردمان بومی شده و از این رو آریا به معنی آقا، ارباب و اشراف زاده نیز معنی شده است
۵
مطالعه و بررسی حماسه‌ های هند و اروپایی در چند سال اخیر بیش از پیش مورد توجه محققان قرار گرفته است. دکتر فاضل اسدی امجد، دانشیار ادبیات انگلیسی دانشگاه خوارزمی تهران و رضا کاظمی‌فر کارشناس ارشد ادبیات انگلیسی در پژوهش خود درباره ی رستم و کوهولین (نگاهی به قهرمانان اسطوره ‌ای حماسی ایران و ایرلند)، به بررسی شباهت ‌های محتوایی داستان کوهولین از مجموعه حماسه‌ های ایرلندی با عنوان عصر اولستر و داستان رستم از شاهنامة ی فردوسی پرداخته و نوشته اند: "ایران و ایرلند با وجود فاصلة جغرافیایی بسیار زیادشان از یکدیگر، نقاط مشترکی نیز با هم داشتند. اگرچه نظام حکومتی ایران با نظام حکومتی ایرلند بسیار متفاوت بود، اما قسمت ‌هایی از هر دو کشور به وسیلة دشمن اشغال شده بودند. فردوسی در حماسة خود تورانیان را دشمن سرزمین خویش می‌خواند در حالی که در آن زمان شرق ایران به دست تورانیان اداره می‌شد. به همین منوال در بخش‌هایی از ایرلند نیز وایکینگ‌ها قدرت را در دست گرفته بودند و دشمنان آن سرزمین محسوب می‌ شدند. لذا بدیهی است هر دو حماسه از پادشاهی، وفاداری، نبرد و مشروعیت حاکمیت سخن به میان آورند. نکتة قابل توجه دیگر درآمدن هر دو کشور به دین جدید است. ایرانیان به اسلام گرویده بودند و ایرلندی‌ها به مسیحیت؛ همین نکته باعث به چشم خوردن عناصر دینی و کفرآمیز در کنار یکدیگر است؛ برای مثال وجود سیمرغ، دیو و اهریمن در شاهنامه و لوگ در کوهولین. و بالاخره ذکر این نکته خالی از لطف نیست که قدیمی ‌ترین نسخ داستان‌ های کوهولین و رستم فاصله ‌ای دویست ساله از هم دارند. این شباهت ‌ها در قرابت محتوایی آثار ادبی دو کشور ایران و ایرلند تاثیر بسزایی داشته‌ اند و باعث گرایش بیشتر پژوهشگران به بررسی این شباهت ‌ها و نقاط مشترک در سال ‌های اخیر شده ‌اند". برای آگاهی بیشتر نگاه کنید به بخش منابع و مآخذ
۶
امير كيهان سپهر نوشته است: "وقت گرفتم براي چك كردن و معاينه ی دندان هایم. دندانپزشك خانمی است.ايرلندي و چه مباهاتي مي كند به ايرلندي بودن و آريايي بودن خودش. كفتم پس شما ايرلندي هستي؟ گفت بله من ايرلندي هستم و همانطور كه مي داني ايرلند يعني سرزمين آريايي ها. گفتم ظاهرا ايران هم معنيش سرزمين آرياييان است". برای آگاهی بیشتر نگاه کنید به بخش منابع و مآخذ
۷
دکتر داود رهنی نوشته است: " د ر زمینه ی فرهنگ و تاریخ و اسطوره هیچکس بهتر از " جين وايلد" شاعره ی ایرلندی (۱۸۲۱  - ۱۸۹۶ میلادی) همبستگی نزدیک ایران و ایرلند  را توصیف نکرده است ". برای آگاهی بیشتر نگاه کنید به بخش منابع و مآخذ 

*
تهیه و تدوین
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
منابع و مآخذ
پیشینه ی تاریخی ایرلند: تارنمای ویکی‌پدیا/ ایرلند سرزمین ایرها - لغت نامه ی دهخدا: تارنمای پارسی ویکی/ ایرلند نام فارسی آن دخیل - لغت نامه ی دهخدا: تارنمای پارسی ویکی/ ایرلند با نام قدیم هیبرنی: تارنمای ویکی‌پدیا/ شبه جزیره ی ایبری: تارنمای ویکی‌پدیا/ زبان گروهی از آریایی‌ه: تارنمای ویکی‌پدیا/ بخش ابتدایی نام کشور ایرلند: تارنمای آفتاب/ رستم و کوهولین (نگاهی به قهرمانان اسطوره ‌ای حماسی ایران و ایرلند): تارنمای خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)/ نوشتاری از امير كيهان سپهر: تارنمای ام كيهان/ نوشتاری از داود رهنی: تارنمای روزنامه ی ترقی خواه لندن

*
Irish and Aryans
By M. Saadat Noury, PhD
Abstract: Some short notes on Republic of Ireland, The term of Irish, Aryans and Irish, Iran and Ireland: An Ethno-Cultural and Etymological Interconnectedness, and More
This article is respectfully dedicated to my daughter Padideh Nouri, and her Canadian husband Steve Meehan. Steve's ancestors are originally Irish (from the Father side), and also French Canadian (from the Mother side).
*
گزیده ای از نوشتارها
https://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/02/blog-post_10.html
  بخش های پیشین مجموعه ی ایرانیان
 درپهنه ی سرزمین نیاکان آریایی
===================

کانال های مشهور جهان

کانال سوئز از روی ناو هواپیمابر جورج اچ دبلیو بوش
در بخش های پیشین " گزیده ای از نوشتارها"، به دیوارها و برج های مشهور جهان اشاره شد. در این نوشتار ضمن ارائه ی توضیحاتی پیرامون کانال در فرهنگ واژه ها، "کانال های مشهور جهان" را با یکدیگر بررسی و مرور می کنیم
*  
کانال در فرهنگ واژه ها
کانال = آب راهه ای است که میان دو دریا یا دو آبگیر ایجاد کنند: لغت نامه ی دهخدا
آب راهه = هر جا که آب در آن گذرد از رود و جوی و مسیل و مانند آن: لغت نامه ی دهخدا
آب راهه یا کانال = مسیری است که برای عبور آب به وجود می ‌آید. کانال‌ ها به دو دسته ی عمده تقسیم می‌ شوند: ۱ - قنات ها یا راه آب ‌ها که برای عبور آب ایجاد می ‌گردند. ۲ - راه‌ های آبی که برای عبور کشتی‌ها و وسایل نقلیه ی آبی ایجاد می‌شوند و اغلب به رودخانه ‌ها، دریاچه ‌ها یا اقیانوس منتهی می ‌شوند: دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا
*
مشهورترین کانال ها
۱
کانال سوئز: آب‌راهی به طول ۱۹۲ کیلومتر است که دریای مدیترانه را به دریای سرخ وصل می‌ کند. احداث کانال سوئز پس از یک‌دهه و در سال ۱۸۶۹ خاتمه یافت. این کانال در غرب صحرای سینا و شمال شرق کشور مصر واقع شده‌ است. آبراه سوئز به عنوان میان‌ بُری برای کشتی‌ها و قایق‌هایی که از بندرهای قارهٔ اروپا و آمریکا به سمت بندرهای جنوب شرق آسیا، شرق آفریقا و قاره ی اقیانوسیه دررفت‌و آمد هستند، ساخته شده‌ است تا ناچار به دور زدن قاره ی آفریقا یا انتقال زمینی بارها نباشند. کانال سوئز سریع ‌ترین مسیر کشتی‌ رانی بین اروپا و آسیا‌ست. این کانال یکی از منابع اصلی درآمد ارزی کشور مصر است و حدود ۷ درصد کل تجارت دریایی دنیا از این کانال انجام می‌شود
۲
کانال پاناما: اقیانوس آرام را به اقیانوس اطلس ارتباط می‌دهد. این آبراه که در جریان یکی از بزرگ‌ ترین و دشوار ترین پروژه‌ های مهندسی در جهان ایجاد گشته ‌است یکی از سرشناس ‌ترین و مهم ‌ترین آبراه ‌های جهان است. در شرایطی که راه معمولی کشتیرانی میان شهرهای نیویورک و سان فرانسیسکو ۲۲۵۰۰ کیلومتر مسافت دارد، عبور از کانال پاناما این مسافت را به ۹۵۰۰کیلومتر کاهش می‌دهد. در گذشته کشتی‌ها برای عبور از اقیانوس آرام به اطلس مجبور بودند آمریکای جنوبی را دور بزنند اما پس از ایجاد این کانال به طور مستقیم از اروپا به آمریکا و از آنجا به آسیای شرقی می‌روند
۳
آبراه بزرگ چین: که به نام آبراه بزرگ پکن - هانژوا نیز شناخته می‌شود، بزرگترین آبراه باستانی یا رودخانه ی مصنوعی جهان است. این آبراه از پکن آغاز شده و پس از گذشتن از شهر تیانجین، از استان‌های هبی، شاندونگ، جیانگسو و ژجیانگ، به شهر هانژوا می‌ رسد. تاریخچه ی قدیمی‌ ترین بخش‌ های این آبراه به سده ی پنجم پیش از میلاد باز می ‌گردد. مجموع طول این آبراه ۱،۷۷۰ کیلومتر است. این آبراه قدیمی ‌ترین مسیر آبی ساخت بشر در جهان است. بیشترین ارتفاع این آبراه در کوهستان شاندونگ قرار دارد، که به حدود ۴۲ متر می‌رسد.
۴
کانال ولگا - دن: کانالی است در کشور روسیه که رودخانه ی ولگا از حوزه ی آبریز دریای خزر را به رودخانه ی دان از حوزه ی آبریز دریای آزوف متصل می‌ کند. بوسیله این کانال کشتیرانی از آب‌های آزاد به دریا ی خزر امکان ‌پذیر می‌باشد این کانال به طول ۱۰۱ کیلومتر، بین سال ‌های ۱۹۴۸ تا ۱۹۵۲ و بیشتر توسط زندانیان سیستم گولاگ (اداره کل اردوگاه ‌های کار و اصلاح) ساخته شد. تعداد زندانیان در حال بیگاری در این پروژه در سال ۱۹۵۲ به بیش از یکصد هزار نفر می ‌رسید. بیش از ۱۵۰۰۰ نفر از این کارگران بخاطر گرسنگی و سوء تغذیه، جان از دست دادند و درگذشتند
تهیه و تدوین:
دکتر منوچهر سعادت نوری
همچنین نگاه کنید به طرح احداث کانال اتصال دریای خزر به خلیج فارس
*
منابع و مآخذ
کانال در لغت نامه ی دهخدا: تارنمای پارسی ویکی/ آب راهه در لغت نامه ی دهخدا: تارنمای پارسی ویکی/ آب راهه یا کانال: تارنمای ویکی‌پدیا/ کانال سوئز: تارنمای ویکی‌پدیا/ کانال پاناما: تارنمای ویکی‌پدیا/ آبراه بزرگ چین: تارنمای ویکی‌پدیا/ کانال ولگا - دن: تارنمای ویکی‌پدیا

*
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/02/blog-post_9.html
بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها
=============================

نوشتاری پیرامون زندگی، کتاب ها و سروده های پورسینا فیلسوف و پزشک نامدار ایران

پور سینا، مشهور به "ابن سینا" و "شیخ الرئیس ابو علی سینا" که در سال ۳۵۹ خورشیدی در بخارا به دنیا آ مد و در سال ۴۱۶ خورشیدی در همدان درگذشت ، یکی از فیلسوفان و پزشکان نامدار ایران است. آرامگاه بوعلی‌سینا در میدان بوعلی سینا در مرکز شهر همدان واقع شده‌ است. پور سینا، به ویژه با آثار برجسته اش در زمینه ی فلسفه ارسطویی و پزشکی، اهمیت و شهرت بسیار در جهان دارد پور سینا در شعر و ادبیات نیز دست داشته و اشعار زیبا و دلپذیری به زبان های فارسی و عربی سروده‌ و حتی قصیده هایی پیرامون مسایل علمی ساخته ‌است. برخی از اشعاری که به زبان فارسی از او روایت کرده‌اند، به نام دیگران نیز آمده‌ است و با توجه به اسلوب و معانی آن‌ها باید در انتساب این اشعار به ابن سینا اندکی تردید روا داشت. "درگاهی کرمانی" در نوشتار ارزنده ای زیر عنوان "اشعار ابن سینا" با اشاره به شیخ الرئیس ابوعلی سینا چنین می نگارد: "شیخ در سرودن اشعار عربی و پارسی مفلق و مبدع بوده و قوت‌ طبع و حسن قریحه خداداد با ترصیعات علمی و تصرفات دقیق فلسفی را باهم جمع نموده الا اینکه اشعار پارسی او که از دستبرد زمانه محفوظ مانده بسیار کم و اشعار عربی او بالنسبه بیشتر است. با یکدیگر، زندگی و سروده های پور سینا را در این نوشتار مطالعه و مرور می کنیم
ماجرای زندگی او
ابوعلی حسین بن عبدالله بن حسن بن علی بن سینا، مشهور به ابن سینا و شیخ الرئیس، همه‌چیزدان، پزشک، ریاضی‌دان، منجم، فیزیک‌دان، شیمی‌دان، روان‌شناس، جغرافی‌دان، زمین‌شناس، شاعر، منطق دان و فیلسوف[۱۵] ایرانی و از مشهورترین و تأثیرگذارترینِ فیلسوفان و دانشمندان ایران‌زمین است. وی نویسنده ی "کتاب شفا" یک دانشنامه علمی و فلسفی جامع است و "کتاب القانون فی الطب" او یکی از معروف ‌ترین آثار تاریخ پزشکی است. کتاب قانون ابن سینا در پزشکی به سال ۱۹۷۳ در شهر نیویورک ایالات متحده آمریکا تجدید چاپ گردیده‌است. وی ۴۵۰ کتاب در زمینه ‌های گوناگون نوشته ‌است که شمار زیادی از آن ‌ها در مورد پزشکی و فلسفه است. جرج سارتن در کتاب تاریخ علم وی را یکی از بزرگترین اندیشمندان و دانشمندان پزشکی می‌داند.  جرج سارتن او را مشهورترین دانشمند دیار ایران می‌ داند که یکی از معروف‌ ترین‌ها در همهٔ زمان ‌ها و مکان ‌ها و نژادهاست. "دانشنامهٔ فلسفهٔ دانشگاه تنسی" ابن سینا را تأثیرگذارترین فیلسوف جهان پیش از دوران مدرن معرفی می‌کند 
نمونه ها یی از سروده های او
 ١- فوائد باده
 غذای روح بود باده ی رحیق الحق/‌ که رنک و بوش کند رنک و بوی کل رادق
 عقیق پیکر و یاقوت‌فام و لعل‌سرشت‌/ همای گردد اگر جرعه‌ای بنوشد بق‌
 بطعم تلخ چو بند پدر و لیک مفید/ به نزد جاهل باطل به نزد دانا حق
 حلال گشته به تجویز عقل بر دانا/ حرام گشته بفتوای شرع بر احمق
 می از جهات جهال شد به شرع حرام‌/ چو ماه کز سبب منکران دین شد شق
 شراب را چه گنه زانکه ابلهی نوشد/ زبان به هرزه گشاید دهد به باد ورق‌
 غلام آن می صافم که بر رخ جانان‌/ به یک دو کاسه به بارد هزارگونه عرق‌
 چه درچکد بمیان قدح ز حلق کدوی‌/ ز لحن باربدی‌ وشتر آید آن لق‌لق‌
چو بو علی می ناب ار خوری حکیمانه‌/ به حق‌حق که وجودت شود به حق ملحق
 ٢ - طاعت و معصیت
 بنا بر نوشتاری در لغت نامه ی دهخدا : " فیلسوف دانا شیخ الرئیس در بدایت حال آنگاه که هنوز بر مدارج کمالات چنانچه باید ارتقاء نجسته بود وقتی به مجلس ابوسعیدبن ابوالخیر درآمد و بر زبان آن عارف کامل سخنی ازطاعت و معصیت گذشت و حرمان اهل عصیان و عفو و غفران خداوند از نکال و حرفی در میان آمد شیخ الرئیس این رباعی را در مجلس بگفت:
مائیم به عفو تو تولا کرده/ وز طاعت و معصیت تبرّا کرده
آنجاکه عنایت تو باشد باشد/ ناکرده چو کرده کرده چون ناکرده
ابوسعید در جواب آن رباعی بدیهة برگفت:
این نیک نکرده و بدی ها کرده/ وانگاه خلاص خود تمنا کرده
بر عفو مکن تکیه که هرگز نبود/ ناکرده چو کرده کرده چون ناکرده
 ٣ - تا اوج_ زحل
از قعر_گل_سیاه ، تا اوج_ زحل/ کردم همه مشکلات_ گیتی را ، حل
بیرون جستم زقید_ هر مکر و حیل/ هر بند گشاده شد ، مگر بند_ اجل
رباعی "تا اوج_ زحل" در مجمع الفصحا و پاره‌ای نسخه‌ های خطی به نام شیخ ثبت‌ شده است ولی فیتزجرالد در ترجمه ی رباعیات خیام به انگلیسی این رباعی را از خیام‌ دانسته است. پرفسور برون در کتاب طب عربی در ضمن شرح حال شیخ با اشاره به عقیده فیتزجرالد و نقل ترجمه ی انگلیسی ، جانب مجمع الفصحا را ترجیح داده است‌. درگاهی کرمانی بر این اندیشه است که : "سبک و مدلول رباعی نیز بمذاق شیخ که طبیب حاذق بوده است می سازد ، نه‌ با شیوه ی خیام که حکیم الهی و ریاضی‌دان بوده است".
٤ - کفر و ا یما ن
کفر چو منی گزاف و آسان نبود/ محکم تر از ایمان من ایمان نبود
در دهر چو من یکی و آن هم کا فر/ پس در همه دهر یک مسلمان نبود
 ۵ - قصیده ‌ای از پور سینا به زبان عربی
 بر پایه ی نوشتاری در لغت نامه ی دهخدا : " تاج الملک در ایام شمس الدوله در سلک امرای وی منسلک بود چون پسرش تاج الدوله بر مسند حکمرانی جای گرفت و دست وزارت بر اومسلم شدنظر به کینه ٔ دیرینه ای که از شیخ الرئیس در دل داشت درحضرت تاج الدوله از شیخ الرئیس سعایت برد و شکایت آغاز کرد که وی را با علاءالدوله کاکویه در نهانی مراسلات و مفاوضات است . آن سخنان بر تاج الدوله اثر کرده بفرمود تا شیخ را گرفته به زندان برند. جمعی درصدد برآمدند و در هرجا گمان رفتی ، میرفتند. آخرالامر گروهی از معاندین وی گماشتگان تاج الملک را به خانه ٔ ابوغالب عطار دلالت کردند و ناگهان به خانه ٔ ابوغالب درآمده شیخ را بند کرده به قلعه ٔ بردان بردند. نقل است که چهارماه در آن قلعه بماند و درآن ایام که هنگام سجن وسجین او بود، فراغ وقت را غنیمت شمرده بعض اجزاء شفا را که ناتمام مانده بود به اتمام برد و تاب هدایه و رساله ٔ حی بن یقظان را نیز در آن قلعه تصنیف کرد و قصیده ای در شرح حال خود که یک بیت آن این است انشاد فرمود:دُخُولی فی الیقین کما تراه/ و کُل ّ الّشک فی امر الخُروُج". متن نسبتا کامل این قصیده را ضمن نوشتار بسیار جالب و خواندنی پژوهشگر ارجمند زنده یاد دکتر عباس زریاب خوئی ، با عنوان "قصیده‌ای از ابن سینا"در تارنمای پایگاه مجلات تخصصی نور می توان یافت
 ۶ - قصیده ی شکوه از خویش
 لغت نامه ی دهخدا همچنین در شرح زندگی پور سینا اشاره می کند که : " یکچند آن حکیم بزرگ در ملازمت قابوس بسر برد قضا را در آن ایام اهل مملکت بر قابوس شورش کرده نوائر فتنه چنان اشتعال یافت که از هیچ تدبیر خاموش نشد. بساط سلطنت پامال و خود او دستگیر آمده در یکی از قلاع بسطام که موسوم به خناشنک بود او را به قید حبس آوردند و بعد از چند روز مقتول گشت ... پس به ناگزیر شیخ از جرجان با عجلت تمام بیرون شده طریق دهستان پیش گرفت و مدتی در آن سرزمین اقامت و به تألیف کتاب اشتغال جست و پس از چندی بیمار و ناتوان به ساحتساحت جرجان معاودت کرد و در شکوای خویش قصیده ٔ غرائی که یک بیتش این است بیاورد: لَمّا عَظمْت فَلیس مِصر واسعی/ لَمّا غَلاثمنی عدمِت الُمشتری
 ٧- عمل رهروان چالاک
زمنزلات هوس گر برون نهی قدمی/ نزول در حرم کبریا توانی کرد
ولیک این عمل رهروان چالاک است/ تو نازنین جهانی کجا توانی کرد
 ٨ - مو شکافی
دل گرچه درین بادیه بسیارشتافت/ یک موی ندانست ولی موی شکافت
اندر دل من هزار خورشید بتافت/ آخر به کمال ذره ای راه نیافت
 ٩ - معمای جهان
 روزکی چند ، در جهان بودم/ بر سر خا ک ، با د پیمودم
 ساعتی لطف و لحظه‌ای در قهر/ جان پاکیزه را بیا لودم
 باخرد را به طبع کردم هجو/ بی خرد را به طمع بستود م
 آ تشی بر فروختم از دل/ و آ ب دیده ، ازو بپا لودم
 با هوا های حرص و شیطانی/ ساعتی شادمان ، نیاسودم
 آخر الامر ، چون بر آمد کار/ رفتم و تخم کشته بدرودم
 کـس نداند که من ، کجا رفتم/ خود ندانم ، که من کجا بود م
 ١٠ - هیچ معلوم نشد
در پرده سخن نیست ، که معلوم نشد/ کم ماند ز اسرار ، که مفهوم نشد
در معرفتت چو نیک فکری کردم/ معلومم شد ، که هیچ معلوم نشد
 ١١ - حضرت علی امام اول شیعیان
 دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا در مجموعه ی "علی در ادبیات فارسی" و تارنمای محمد علی صولی، سروده ی زیر را به پور سینا نسبت داده اند:
به گردون ابرش از رحمت، برآمد از دل دریا/ که دریا شد از آن صحرا ، که صحرا شد از آن دریا
 علی_ عالی_ اعلا، ولی_ والی_ والا/ وصی سید بطحا، به حکمش جمله مافیها...
قوام جسم را جوهر، زمانی روح را رهبر/ کلام نیک پیغمبر، ولی ایزد دانا
حدیثی خاطرم آمد که می‌فرمود پیغمبر/ به اصحابش شب معراج سر لیله الاسرا
به طاق آسمان چهارمین، دیدم من از رحمت/ هزاران مسجدی اندر درون مسجد اقصا
به هر مسجد هزاران طاق، هر طاق محرابی/ به هر محراب صد منبر، به هر منبر علی پیدا
به پیغمبر چو بشنیدند اصحاب این سخن گفتند/ که دیشب با علی بودیم، جمله جمع در یکجا
تبسم کرد سلمان، این سخن گفتا به پیغمبر/ به غیر از خود ندیدم هیچ کس، در نزد آن مولا
اباذر گفت با سلمان به روح پاک پیغمبر/ نشسته بودم اندر خدمتش در گوشه‌ای تنها
که ناگه جبرئیل آمد، سلام آورد براحمد/ که‌ ای مسند نشین بازگاه قرب او ادنا
اگرچه بر همه ظاهر شدم بر صورتی، اما/ ولیکن از همه بگذشت، با ما بود در بالا
 ١٢ - مهر_ علی‌
تا باده ی عشق ، در قدح ریخته‌اند/ و ندر پی عشق ، عاشق انگیخته‌اند
با جان و روان بو علی ، مهر_ علی‌/ چون شیر و شکر ، به هم درآمیخته‌اند
 ١٣ - نادان ها و دانایان
 با این دو سه نادان که چنان می دانند/ از جهل که دانای جهان ایشانند
خر باش که از خری ایشان بمثل/ هر گونه خر است کافرش می خوانند
 ١٤ - "می" طلبی‌
می‌ ، حاصل عمر جاودانی است ، بده/ سرمایهٔ لذت جوانی است ، بده
سوزنده چو آتش است بر بس غم/ سازنده چو آب زندگانی است ، بده
با نگاهی به گلچین تقدیمی ، به خوبی می‌توان به توانایی و تسلط پور سینا در سخنوری و سرایندگی پی برد. بسیاری بر این باورند که وی نه تنها فیلسوف و پزشک ، بلکه یکی از سخنورآن نامدار ایران بود
 در سروده ی "هویت در مکان است" ، نگارنده به کتاب های "قانون" و "شفا" ، دو اثر جاودانه ی "پور سینا" اشاره دارد
من نمی گویم چنان ، یا این چنینم/ ‌کیستم من ، زاده ی ايران زمینم
کشور ا فسانه‌ ها ی با ستا نی/ خطه ای ، من برتر از ايران نبینم
یا دگا ری از تمدن ‌های ‌ا یلا م/ مانده ا یمن از گزند چرخ ا یا م
مهد مانی ، مرز مزدک ، بوم زرتشت/ سرزمین حا فظ و ‌رومی و خیا م
وادی فردوسی توسی ست آن/ اوکه با شهنا مه کرد ايران به‌ نا م
یا که سینا آن خرد مند مهین/ صا حب قانون ، شفا ی برترین
یا همان نقطه که سعدی آفرید/ تا گلستان ، بوستان آمد پدید
ما من ا فشین و با بک ، ما زیا ر/ مهبط حلا ج ، مرد ی سربدار.. : دکتر منوچهر سعادت نوری
منابع و مآخذ
ابن سینا : تارنمای لغت نامه ی دهخدا/ ابن سینا : تارنمای دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا/ اشعار ابن سینا : نوشتاری از درگاهی کرمانی ، تارنمای پایگاه مجلات تخصصی نور/ اشعار مذهبی : تارنمای محمد علی صولی/ پور سینا : نوشتاری از همین نگارنده ، تارنمای ایراندخت/ علی در ادبیات فارسی : تارنمای دانشنامهٔ آزاد ویکی‌پدیا/ قصیده‌ای از ابن سینا : نوشتاری از دکتر عباس زریاب خوئی
تهیه و تدوین:
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
گزیده ای از نوشتارها
https://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/02/blog-post_7.html
بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها
=============================