پارک ملی " یلو استون " واقع در ایالات متحده ی آمریکا نخستین پارک ملی جهان محسوب میگردد
پارک ها در فرهنگ واژه ها و نوشتارها
پارک = واژه ی فرانسوی - باغ وسیع پردرخت که گردش و شکار و جز آن را بکار است: لغت نامه ی دهخدا
پارک = تفرجگاهی باغ مانند با محوطۀ وسیع و پُر درخت: فرهنگ فارسی عمید
پارک = اگرچه ایجاد فضاهای سبز عمومی در ایران، قدمتی به عمقِ تاریخِ فرهنگِ این سرزمین دارد و اوج نمایش آن، در چهارباغ اصفهانِ صفوی پدیدار می شود؛ اما واژه ی "پارک" نخستین بار در دوره ی قاجار و در عصر ناصرالدین شاه به دایره ی واژگان شهرنشینی ایران وارد شد: تارنمای پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
پارک شهری = که با نام های دیگری مانند پارک شهر، پارک شهرداری، پارک عمومی و باغ شهری هم شناخته میشود، هر نوع پارکی است که در شهرها و دیگر مناطق شهرداری ساخته میشود تا امکانات تفریحی و فضای سبز برای ساکنان و بازدید کنندگان آن شهر یا منطقه فراهم کند. ساخت و نگهداری پارک های عمومی با دولت است و معمولاً دولت محلی عهدهدار این کار است؛ اما گاه طبق قرارداد، امور فوق به شرکت های خصوصی سپرده میشود. مشخصات و امکانات مشترک پارکهای عمومی شامل زمینهای بازی، باغ، مسیرهای پیادهروی، امکانات ورزشی، امکانات بدن سازی، رستوران، محوطه، آبنما، سرویس بهداشتی، دریاچه، قایق، اسکله، حوض، امکانات پیک نیک و مانند آن است: دانشنامهٔ ویکیپدیا
پردیس ها، باغ ها و پارک ها = در پاسارگاد نخستین پایتخت ایران باستان/ نوشتاری از همین نگارنده. برای آگاهی بیشتر در مورد این نوشتار نگاه کنید به بخش منابع و مآخذ
مشهورترین پارک های ایران
پارک امین الدوله: عصر ناصرالدین شاه قاجار از مؤثرترین ادوارِ شکل گیریِ حیات مدنیِ نوین در ایران است. ارتباطات گسترده با غرب، دنیای بکر و سنتی ایرانی را دستخوش تحولاتی شگرف کرد؛ از جمله این تغییرات در معماری و شهرسازی رخ داد که شاخصه اصلی آن تمایل به الگو برداری از سبک فرنگی بود. در این دوره، فضاهای نوینی در شهر پدید آمد که از همان زمان در مدارک، اسناد و نقشه ها «پارک» نامیده شدند؛ از «پارک امین الدوله» در اسناد مختلف، به عنوان نخستین پارک تهران یاد شده است. نخستین پارک تهران، دارای تفاوت هایی با اصالت باغ ایرانی بوده که موجب متفاوت نامیده شدن این فضاها، از همان زمان قاجار شده است؛ پارک قاجاری، مانند بسیاری از اجزای دیگرِ معماری و شهرسازی دوره قاجار، دارای خصوصیات التقاطی بوده و مفهومی میانی و برآمده از پارک فرنگی و باغ ایرانی است.
پارک اتابک یا باغ اتابک: باغ و بنایی بود در محله ی اعیان نشین تهران قدیم که به خواست میرزا علی اصغر خان اتابک مشهور به "اتابک اعظم"، صدراعظم توانمند قاجاریه برای اقامت شخصی بر پا شده بود. دلیل اصلی مشهور شدن این باغ به واقعه ی پارک اتابک در دوران مشروطه باز میگردد
پارک های اصفهان: شهربازی رؤیاهای اصفهان به عنوان پارک بازی سالانه میزبان تعدادی گردشگر میباشد. مرکز شهر (سیتی سنتر) اصفهان مرکز رفاهی معروفترین مرکز گردشگری رفاهی تجاری این شهر میباشد. شهربازی سرپوشیده هم در این مجموعه است. پارک جنگلی صفه در دامنه کوه صفه یکی از پارکهای جنگلی با امکاناتی نظیر سینما و بولینگ و تله کابین است. پارک جنگلی ناژوان از معروف ترین پارک های جنگلی اصفهان است که از امکاناتی نظیر باغ پرندگان. خزندگان و پروانهها و آکواریوم برخوردار است. پارک ابی ابسار بزرگترین مجموعه ابی در سپاهان شهر است. همچنین آکواریوم اصفهان در پارک جنگلی ناژوان به عنوان اولین تونل آکواریوم ایران در نوروز سال ۱۳۹۵ افتتاح شد و در آن انواع ماهیها و آبزیان وجود دارد. باغ جوان بوستان مشتاق پارک سپاهان شهر باغ غدیر باغ فدک کوه نخودی کوه قایمیه پارک رجایی (بوستان هشت بهشت) شهربازیهای ملکشهر آبشار صفه و … از معروف ترین مکانهای تفریحی دیگر اصفهان است
پارک شهر رشت (باغ محتشم): قدیمی ترین پارک رشت و دارای دو بخش مکانیزه و باغ میباشد. قدمت باغ محتشم که امروزه پارک اصلی شهر رشت میباشد، به دوران سلطنت ناصرالدین شاه قاجار میرسد. مالک و بانی اصلی این پارک اکبر خان بیگلربیگی از مالکان و متمولان طراز اول ایران در عصر ناصری و اجاره دار گمرکات شمال ایران بود. معروف است که غرس نهال های این پارک که امروزه درختان تنومندی شدهاند و نیز خیابان کشی و احداث عمارت تابستانی واقع در آن که معروف به عمارت کلاه فرنگی است، همگی تحت نظارت شخص اکبر خان صورت پذیرفته است
پارکِ شَهْر تهران: قدیمی ترین پارک شهر تهران است. این پارک در منطقه ی ۱۲ در مرکز تهران در محدوده ی خیابان های خیام و فیاضبخش قرار دارد. تاریخ تأسیس این پارک به سال ۱۳۳۹ باز می گردد. مساحت این پارک تقریباً ۲۵ هکتار است و ۸ در ورودی دارد. درون این پارک: موزه صلح تهران، آکواریم پارک شهر تهران، استخر، ورزشگاه، کتابخانه و سایت پرنده نگری وجود دارد
پارک آزادی یا پارک شهر شیراز: نام یکی از قدیمیترین بوستانهای شیراز، است که در سال ۱۳۴۵ در زمینی به وسعت بیش از ۲۰۰ هزار متر مربع در شمال شیراز ساخته شد. این بوستان به عنوان بزرگترین مرکز بوستان شیراز شناخته میشود. این بوستان دارای امکاناتی چون تالار اجتماعات، خانه ی فرهنگ، تالار نمایش، شهر بازی، غرفه های خوراکی، لانه ی پرندگان، دریاچه ی مصنوعی و آب نماهای زیبا می باشد
بوستان ملت یا پارک ملت (پارک شاهنشاهی): بوستان بزرگی در شهر تهران است که از شرق به خیابان ولیعصر، از جنوب به بزرگراه نیایش، از غرب به مجموعهٔ ورزشی انقلاب و از شمال به ساختمان مرکزی صدا و سیما محدود میشود. این بوستان از سال ۱۳۴۵ در زمان پادشاهی محمد رضاشاه پهلوی در شمال شهر تهران ساخته شد و پیش از انقلاب ۵۷ پارک شاهنشاهی نامیده می شد
پارک ساعی (بوستان ساعی): یکی از بوستان های عمومی تهران است که با مساحتی حدود ۱۲ هکتار در خیابان ولیعصر و در منطقه ی ۶ شهرداری تهران واقع شده است. محل این پارک در سال ۱۳۲۴ توسط مهندس کریم ساعی درختکاری شد و در اختیار وزارت کشاورزی وقت قرار گرفت. سرانجام ایده طراحی اصلی پارک در دهه ۴۰ شکل گرفت و این پارک در سال ۱۳۴۲ با طراحی حسین محجوبی ساخته شد. تکمیل مراحل طراحی و ساخت پارک بین سالهای ۱۳۴۲ تا ۱۳۵۲ ادامه یافت
پارک جنگلی نور (پارک سعیدی آشتیانی): که با الحاق رستم رود به شهر نور اکنون در داخل شهر نور قرار گرفته است. این پارک در سال ۱۳۵۱ با همت حسین سعیدی آشتیانی، بنیانگذار پارک های جنگلی در ایران، طراحی و احداث گردید. پارک جنگلی نور با مساحت ۳۶۰۰ هکتار، بزرگترین پارک جنگلی طبیعی در خاورمیانه است. ورودی غربی پارک جنگلی نور از جادهٔ اصلی نور به محمودآباد جدا می شود و سردری سنگی با پوشش چوبی دارد. این پارک به دلیل دسترسی مناسب به جادهٔ ساحلی نور، نزدیکی به شهرهای محمودآباد، نور، و آمل مورد استفادهٔ مردم شهر های مجاور و مسافران است
فهرست نام برخی دیگر از پارک های مشهور ایران
پارک شهر گرگان - پارک شیرین کرمانشاه - پارک شیرسنگی یا بوستان شیرسنگی همدان. برای آگاهی بیشتر در مورد این فهرست نگاه کنید به بخش منابع و مآخذ
مشهورترین پارک های جهان
پارک ملی یلو استون: یک پارک ملی واقع در ایالات متحده ی آمریکا و ایالت های وایومینگ، مونتانا و آیداهوست. این پارک در ۱ مارس ۱۸۷۲ به وسیله ی کنگره ی آمریکا و به عنوان یک پارک ملی در ایالت وایومینگ بنا نهاده شد و سپس به ایالتهای مونتانا و آیداهو گسترش یافت. این پارک نخستین پارک ملی جهان محسوب می گردد و شهرتش را مدیون حیات وحش و ویژگی های انرژی زمین گرمایی خود و به خصوص آبفشان الد فیتفول است. این پارک ملی دارای اکوسیستمهای متنوعی است ولی جنگلهای کوهستانی اکوسیستم غالب را شکل میدهد
هاید پارک: از بزرگترین پارک های شهر لندن و یکی از پارک های سلطنتی این شهر است. هاید پارک توسط دریاچهٔ سرپنتاین به دو نیم میشود. هاید پارک به همراه باغ کنسینگتون ۲۵۳ هکتار مساحت دارد و همواره مرکز برگزاری تظاهرات مختلف بوده است
پارک ملی اوزارک در جنوب ایالت میزوری در آمریکا: میزوری از ایالتهای غرب میانه آمریکا و مرکز آن جفرسون سیتی است. میزوری از نظر منابع طبیعی بسیار غنی میباشد. جنگل ملی مارک توین و "پارک ملی خوش منظره و تماشایی اوزارک" در جنوب این ایالت گسترده شده است که بسیار مورد بازدید دوستداران طبیعت از سرتاسر آمریکا قرار دارد. این پارک بر نیمه شمالی رشته کوه اوزارک در جنوب ایالت میزوری واقع شده است. برای آگاهی بیشتر در مورد این پارک و منطقه ی خوش منظره و تماشایی اوزارک نگاه کنید به بخش منابع و مآخذ
پارک ملی بَنف: نام قدیمی ترین پارک ملی در کشور کاناداست. این پارک ملی در میان رشتهکوه راکی در نزدیکی شهر بنف در استان آلبرتای کانادا واقع شده است. پارک ملی بنف به عنوان یکی از پر بازدید ترین پارک های ملی جهان شناخته میشود. پارک ملی بنف به همراه سه پارک ملی دیگر به نام پارک ملی جاسپر، پارک ملی کوتنی و پارک ملی یوهو تحت عنوان پارک های رشته کوه راکی در میراث جهانی یونسکو به ثبت جهانی رسیده است
پارک مرکزی نیویورک: نام پارک بزرگ و معروفی است که در مرکز منهاتن و در میان مراکز تجاری شهر نیویورک قرار دارد. پارک مرکزی نیویورک، اولین پارک مُدرن در تاریخ ایالات متحدهٔ آمریکا محسوب میشود که در سال ۱۸۵۷ میلادی توسط فردریک لو اولمستد و همکار انگلیسی اش کالورت واکس طراحی و افتتاح شد. وسعت این پارک حدود ۳۴۲ هکتار است که به شکل مستطیل در قلب منطقه منهاتن واقع شدهاست و دارای دریاچههایی به وسعت جمعاً ۶۰/۷ هکتار میباشد.
سالیانه ۲۵ میلیون نفر از این پارک بازدید میکنند
پارک ملی هورتوبادْی: یک پارک ملی در مجارستان است و از سال ۱۹۹۹ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است
پارک ملی سئوراکسان: این پارک بزرگ در شمال خاوری کشور کره جنوبی قرار دارد، مساحت آن بیش از ۴۰۰ کیلومتر مربع است و به ستون فقرات کره مشهور است
پارک ملی کروگر: در لیپوپوی آفریقای جنوبی و در امتداد مرز موزامبیک در شرق، زیمبابوه در شمال، و در مرز جنوبی رودخانه ی تمساح قرار دارد
پارک ملی بند امیر: در ولایت بامیان افغانستان است. ﺩﺭ ﻣﺮﻛﺰ ﭘﺎﺭﻙ ﻣﻠﻲ ﺑﻨﺪ ﺍﻣﻴﺮ ﺷﺶ دریاچه ی طبیعی ﻛﻮﭼﻚ ﻭ ﺑﺰﺭﮒ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ : ﺑﻨﺪ ﺫﻭﺍﻟﻔﻘﺎﺭ، ﺑﻨﺪ ﭘﻮﺩﻳﻨﻪ، ﺑﻨﺪ ﭘﻨﻴﺮ، ﺑﻨﺪ ﻫﻴﺒﺖ، ﺑﻨﺪ ﻗﻨﺒﺮ، ﻭ ﺑﻨﺪ ﻏﻼﻣﺎﻥ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﻫﻢ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ . ﺁﺏ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ دریاچه ی ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺩﺭﻩ ﺳﺮﺍﺯﻳﺮ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺁﺑﺸﺎﺭ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺯﻳﺒﺎ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍند. ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﭘﺎﺭﻙ ﻣﻠﻲ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﺑﻴﺴﺖ ﻗﺮﻳﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ . ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺮﻛﺰﻱ ﭘﺎﺭﻙ ﻣﻠﻲ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺍﻟﻴﻪ ﺑﻨﺪ ﻫﻴﺒﺖ ﻳﻚ ﺑﻨﺎﻱ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﻗﺪﻣﺖ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺣﺪﻭﺩ ﺻﺪ ﺳﺎﻝ ﻣﻲ ﺭﺳﺪ ﻭ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﻭ ﻣﺸﻬﻮﺭ ﺑﻪ « ﻣﺰﺍﺭ ﺑﻨﺪ ﺍﻣﻴﺮ» ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ
فهرست نام برخی دیگر از پارک های مشهور جهان
پارک هرمان مشهورترین پارک عمومی شهر هیوستون در ایالت تگزاس - پارک گورکی در شهر مسکو - پارک بی های از اماکن تفریحی کشور چین در پکن - پارک های توکیو. برای آگاهی بیشتر در مورد این فهرست نگاه کنید به بخش منابع و مآخذ
تهیه و تدوین
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
منابع و مآخذ
پارک در لغت نامه ی دهخدا: تارنمای پارسی ویکی/ پارک در فرهنگ فارسی عمید: تارنمای واژه یاب/ واژه ی "پارک" و پارک امین الدوله: تارنمای پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی/ پارک شهری: تارنمای ویکیپدیا/ پردیس ها، باغ ها و پارک ها در پاسارگاد نخستین پایتخت ایران باستان: نوشتاری به زبان انگلیسی از همین نگارنده/ پارک اتابک یا باغ اتابک: تارنمای ویکیپدیا/ پارک های اصفهان: تارنمای ویکیپدیا/ پارک شهر رشت (باغ محتشم): تارنمای ویکیپدیا/ پارک شهر تهران: تارنمای ویکیپدیا/ پارک آزادی یا پارک شهر شیراز: تارنمای ویکیپدیا/ بوستان ملت یا پارک ملت (پارک شاهنشاهی): تارنمای ویکیپدیا/ پارک ساعی (بوستان ساعی): تارنمای ویکیپدیا/ پارک جنگلی نور (پارک سعیدی آشتیانی): تارنمای ویکیپدیا/ پارک شهر گرگان: تارنمای ویکیپدیا/ پارک شیرین کرمانشاه: تارنمای ویکیپدیا/ پارک شیرسنگی همدان: تارنمای ویکیپدیا/ پارک ملی یلواستون: تارنمای ویکیپدیا/ هاید پارک: تارنمای ویکیپدیا/ پارک ملی اوزارک در جنوب ایالت میزوری در آمریکا: تارنمای ویکیپدیا/ منطقه ی خوش منظره و تماشایی اوزارک (به زبان انگلیسی): تارنمای ویکیپدیا/ پارک ملی بَنف: تارنمای ویکیپدیا/ پارک مرکزی نیویورک: تارنمای ویکیپدیا/ پارک ملی هورتوبادْی: تارنمای ویکیپدیا/ پارک ملی سئوراکسان: تارنمای ویکیپدیا/ پارک ملی کروگر: تارنمای ویکیپدیا/ پارک ملی بند امیر: تارنمای ویکیپدیا/ پارک هرمان هیوستون در تگزاس: تارنمای ویکیپدیا/ پارک گورکی در شهر مسکو: تارنمای تور روسیه/ پارک بی های در پکن: تارنمای ویکیپدیا/ پارک های توکیو: تارنمای ویکیپدیا/
*
همچنین نگاه کنید به
مجموعه ی بناهای مشهور جهان
*
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/04/blog-post_8.html
بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها
===============