۱۳۹۸ اردیبهشت ۱, یکشنبه

گفتنی های تغذیه: ۳۳ - مصرف مواد شگفت انگیز حیوانی در تغذیه ی انسان


بریان خوکچه ی هندی درکشور پرو
انتخاب انواع گوناگون مواد غذایی و مصرف آن در تغذیه ی عمومی یکی از سنت های دیرینه ی جوامع بشری در جهان بوده است. استفاده از فراورده های حیوانی در کشورها و در گوشه و کنار دنیای هستی نه تنها با شرایط محیط بلکه با چگونگی توانایی مالی افراد پیوندی ناگسستنی دارد. در پاره ای از کشورها به دلیل فقر و مصیبت و یا برای تفریح و سرگرمی و یا دلایل دیگر برخی مواد شگفت انگیز حیوانی نیز به عنوان غذا مصرف می شود. در این نوشتار ضمن اشارات کوتاهی به "خوراک متعارف و معمولی انسان"، "غذای حیوانی"، "فرآورده ‌های مفید حیوانات" و "خوردنی‌ های تابو "، برخی از مواد شگفت انگیز حیوانی
مورد مصرف در تغذیه ی انسان را با یکدیگر بررسی و مرور می کنیم

خوراک متعارف و معمولی انسان: به مجموعه ی موادی گفته می‌شود که بدن برای ادامه حیات خود به آن‌ها نیازمند است. انسان بدون غذا می‌تواند ۲ تا ۸ هفته زنده بماند اما در این زمان به قدری ضعیف خواهد شد که نمی‌تواند حرکت کند. البته این در صورتی امکان‌پذیر است که آب در اختیار داشته باشد وگرنه می‌تواند تنها ۳ روز زنده بماند. غذا به چیزی گفته می‌شود که بتواند در بدن ماده و انرژی تولید کند. به عبارت دیگر موادی که نتوانند به‌طور مستقیم یا غیر مستقیم در تولید ماده و انرژی شرکت داشته باشند غذا محسوب نمی‌شوند. فرایندی که طی آن غذا به درون سلول‌های بدن راه می‌یابد و مورد استفاده قرار می‌گیرد تغذیه نام دارد: تارنمای ویکی‌پدیا
غذای حیوانی: غذایی که منشا حیوانی دارد (انواع گوشت قرمز - انواع گوشت سفید - فراورده های لبنی و تخم مرغ) - گوشت قرمز: گوشت گاو وگوساله وگوسفند و..- گوشت سفید: گوشت مرغ وماهی وحیوانات دریایی و..- فراورده های لبنی: شیرو
ماست و پنیر و.. : تارنمای خبرنامه
فرآورده ‌های مفید حیوانات: بسیاری از حیوانات فرآورده‌ ها و محصولات سودمندی در اختیار انسان قرار می‌دهند که از آن جمله می‌توان به تولید عسل و قهوه و رنگ قرمزدانه مکزیکی اشاره کرد: تارنمای خبرگزاری دانشجویان ایران
گران ‌ترین قهوه جهان = مشمئزکننده است، اما حقیقت دارد. مدفوع حیوانی به نام "زَبّادان" که تیره‌ای از گربه ‌سانان است به عنوان گران‌ترین قهوه جهان به فروش می‌رسد. هر کیلو از این قهوه حدود ۱۰۰۰ یورو قیمت دارد. سازمان حافظ حقوق حیوانات "پتا" هشدار داده که به خاطر سودآوری مدفوع این جانور، بسیاری از این حیوانات تنها به خاطر مدفوع‌شان به دام افتاده ‌اند
رنگ قرمزدانه مکزیکی = حشره قرمزدانه مکزیکی در مناطق گرمسیری آمریکای جنوبی و مرکزی زندگی می‌کند. از بدن این حشره که به‌ویژه از برخی انواع کاکتوس تغذیه می‌کند، رنگ قرمز "کارمین" به دست می‌آید. البته برای تولید یک کیلوگرم "کارمین" احتیاج به ۱۰۰ هزار قرمزدانه مکزیکی است. از رنگ قرمز "کارمین" از جمله در تهیه انواع شیرینی‌ها، سس‌های روی شیرینی و انواع تنقلات استفاده می‌شود
عسل = مهم‌ترین تولید زنبور عسل است. زنبور عسل برای تولید یک کیلوگرم عسل در شرایط عادی باید به سراغ سه تا چهار میلیون گل برود و مسافتی حدود چند بار دور کره زمین را بپیماید. در یک کندو در فصل تابستان حدود ۶۰ هزار زنبور تجمع می‌کنند
خوردنی‌ های تابو: به غذاها و نوشیدنی‌هایی گفته می‌شود که برخی مردم به دلایل مذهبی، فرهنگی و بهداشتی از مصرف آن‌ها خودداری می‌کنند. در بسیاری موارد این محدودیت شامل گوشت جانورانی خاص شامل پستانداران، جوندگان، خزندگان، دوزیستان، ماهیان استخوان‌دار، و سخت‌پوستان می‌شود. در برخی موارد تابو فقط شامل قسمتی از بدن یا فضولات جانور می‌شود و در حالی که در موارد دیگر گیاهان، قارچ‌ها و حشرات را در بر می‌گیرد. غذاهای تابو در مواردی بر اساس قواعدی مدون شناخته می‌شوند و در موارد دیگر بستگی به ترکیب چند خوردنی با هم یا نحوه ذبح حیوان دارد. ریشه این احکام شرعی متفاوت است و در برخی موارد به دلیل سلامتی یا دلایل دیگر این دستورها صادر و در موارد دیگر به دلایل نمادین این ممنوعیت برقرار شده‌است. برخی خوردنی‌ها هم ممکن است در برخی مراسم خاص (مانند حج) یا در مراحل خاصی از زندگی ( مثل زمان حاملگی) یا برای قشرهای خاصی از مردم (مانند روحانیون) ممنوع شده باشند: تارنمای ویکی‌پدیا
برخی از مواد شگفت انگیز حیوانی مورد مصرف در تغذیه ی انسان
مصرف "ملخ خوراکی" در عربستان سعودی: "ملخ" غذای لوکس سعودی هاست. با داغ شدن بازار فروش ملخ در استان "رابغ" عربستان، قیمت ملخ خوراکی به صورت بی سابقه‌ ای جهش یافت. صادرات این محصول زنده به استان های عربستان و کشورهای عضو شورای همکاری، در افزایش بهای ملخ نقش داشته است. ملخ از طبیعت شکار شده و به صورت زنده به مشتریان عرضه می شود. ملخ در بازار کشورهای عربی فقط به صورت زنده عرضه می شود، زیرا فقط از این راه است که مشتری می تواند مطمئن شود ملخ ها با سم و یا حشره کش شکار نشده اند. روزنامه سعودی "المدینه" تأکید کرد، افزایش قیمت ملخ موجب شده است که در عربستان، کویت و برخی کشورهای شورای همکاری، فقط برخی از ثروتمندان در مناسبت هایی ملخ خوراکی را سر سفره خود ببینند. "ابوزید البقیلی" از صیادان و فروشندگان ملخ در کشورهای عربی می گوید: در عربستان ملخ غذا و دارو است؛ زیرا ملخ کپسولی است که از انواع درختان و گیاهان دارویی تغذیه کرده است. به گزارش بسیاری از تارنماها جایی بین تهران و قزوین نیز ملخ خوراکی پرورش می‌ دهند و آن را به کشورهای عربی صادر می‌کنند: تارنمای گزیده ای از
نوشتارها
گزارشات ویدیویی پیرامون مصرف ملخ خوراکی در برخی از کشورهای جهان: برای آگاهی بیشتر در مورد این گزارشات نگاه
کنید به بخش منابع و مآخذ
خوردن عنکبوت زنده توسط انجلینا جولی در کامبوج: آنجلینا جولی بازیگر و کارگردان ۴۱ ساله ی هالیوود در سفر به کامبوج برای افتتاح فیلم تازه ‌اش، نه تنها در پختن بلکه در "برنامه ی خوردن حشرات" شرکت کرد و از علاقه‌ اش به خوردن حشرات گفت. آنجلینا جولی با حضور در یک برنامه ی مستند, اقدام به خوردن یک عنکبوت کرد: تارنمای ایران ناز
حلزون خوراکی: یکی از گونه‌ های خوراکی حلزون (لیسَک)، اسکارگو نام دارد. خوراکی که از "حلزون اسکارگو" تهیه می‌شود به همین نام نیز خوانده می‌شود: تارنمای ویکی‌پدیا
مصرف حلزون، گوشت اسب و خرگوش در فرانسه: مردم فرانسه تقریبا پانصد میلیون حلزون در سال می خورند. فرانسوی ها به شدت از خوردن گوشت اسب و خرگوش استفبال می کنند و دیدن غذاهای این حیوانات در منوی رستوران های فرانسوی بسیار طبیعی است: تارنمای كوشان
 مصرف شیر و گوشت شتر در برخی از کشورهای جهان: شتر در ایران سابقه ی دیرینه دارد و ایرانیان از دیر باز، از گوشت و شیر شتر استفاده می کردند. در مورد مبدا و منشاء و تاریخ دقیق اهلی شدن شتر یک کوهانه عقاید و نظریه های متفاوتی وجود دارد، بعضی موطن اصلی شتر یک کوهانه را عربستان دانسته و معتقدند که این حیوان از عربستان ، به آسیای صغیر ، آفریقا ، و سپس به سایر نقاط جهان رفته است و بعضی دیگر موطن اصلی شتر را ایران دانسته اند . اما در مورد مکان اهلی شدن شتر های دو کوهانه ببشتر پژوهشگران معتقدند که شتر دو کوهانه در منطقه خراسان بزرگ ، مغولستان ، چین ، افغانستان و آسیای میانه بوده است... در کتاب اوستا، کتاب مذهبی ایرانیان پیش از اسلام ، مطالب زیادی درباره شتر ذکر شده و نگهداری و حمایت از شترتوصیه شده است. گوشت شتر در مقایسه با گوشت گاو میزان كمتری چربی، پروتئین و خاكستر دارد. پروتئین‌ های گوشت شتر فاقد اسید های آمینة ضروری نظیر تريپتوفان، والین، لیوسین و ایزولیوسین و همچنین اسید آمینة ی نیمه‌ ضروری هیستیدین است. گوشت شتر همچنین در مقایسه با گوشت سایر دام‌های اهلی، دارای سدیم بیشتر و پتاسیم كمتری است كه این امر با متابولیسم آب در بدن دام ارتباط مستقیم دارد. مقدار ویتامین ب كمپلكس و برخی عناصر معدنی نظیر فسفر و كلسیم آن بسیار زیاد است. باید افزود كه نسبت كلسیم فقط در عضلات ران زیاد است، اما نسبت آهن و روی در گوشت شتر كمتر از میزان آن در گوشت دام‌های اهلی دیگر است. گفتنی است که در فروردين ١٣٩١ در شهر مشهد ایران "اولين كنگره ی ملي شتر" برگزار شد و در آن پیرامون مسائل گوناگون تغذیه و پرورش شتر بحث و تبادل نظر شد و همین نگارنده در "رباعی شتر" سرود: در شهر مشهد، شمال ایران/ یک کنگره ی شتر گشودند - از شیر شتر و گوشت حیوان/ خوردند و بسی دعا نمودند
خوردن شیر شتر و سوسمار: در عربستان و برخی از کشورهای عربی پیشینه ای کهن دارد و حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی این چنین سروده است
به نانی تو سیری و هم گرسنه/ نه پیل و نه تخت و نه بار و بنه
زشیر شتر خوردن و سوسمار/ عرب را به جایی رسیده ست کار
که فر کیانی کند آرزو/ تفو بر تو ای چرخ گردون تفو: از حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی در شاهنامه ی بایسنقری در بخش نامه ی
رستم فرخزاد به سعد
مصرف گوشت الاغ در ایران و ترکیه: در بهمن ۱۳۹۱ برخی از پیتزا فروشی‌ها و رستوران‌ های بالای شهر کرمان در ایران آخرین مورد سوء استفاده کنندگان از اعتماد مردم و قالب کردن گوشت الاغ به جای گوشت گاو و گوسفند به کرمانی‌ها بودند: تارنمای تابناک/ گزارش ویدیویی پیرامون خوردن گوشت الاغ توسط مردم ترکیه: تارنمای یوتیوب
خوردن گوشت سگ و گربه در سوئیس: یک مدافع حقوق حیوانات در سوئیس مدعی شده است که حدود ۲۵۰ هزار سوئیسی به طور مرتب به عنوان وعده ‌غذایی گوشت سگ و گربه مصرف می‌کنند: تارنمای دویچه وله فارسی
خوردن گوشت سگ و گربه در"هانوی" پایتخت ویتنام: مسئولان در هانوی، پایتخت ویتنام از ساکنان این شهر خواسته‌اند که خوردن گوشت سگ را متوقف کنند، چرا که این کار به شهرت این شهر آسیب می‌زند و منجر به بیماری‌هایی مثل هاری می‌شود. کمیته ی مردم هانوی که یک اداره ی دولتی است گفته که خوردن گوشت سگ وجهه ی این شهر را به عنوان "پایتختی متمدن و مدرن" لکه ‌دار می‌کند. این اداره ی دولتی افزوده که مصرف این گوشت همچنین ممکن است باعث شیوع بیماری‌هایی مثل هاری و تب شالیزار (لپتوسپیروز) شود. ‌بیش از یک هزار فروشگاه در هانوی هنوز هم گوشت سگ می‌ فروشند. این اداره همچنین از ساکنان پایتخت ویتنام خواسته که خوردن گوشت گربه را هم متوقف کنند. گوشت گربه اگر چه محبوبیت کمتری در میان مردم ویتنام دارد اما گوشت آن هنوز هم در دسترس است. درخواست این کمیته این واقعیت را برجسته می‌کند که بسیاری از این حیوانات بی‌رحمانه کشته می‌شوند: تارنمای بی بی سی فارسی
شکار خرس قهوه ای برای مصرف گوشت آن در شهرستان کلاردشت ایران: روز چهارشنبه ۹۴/۴/۱۷ در بازرسی از درون کوله پشتی های دو نفر شکارچی ۲۵ کیلوگرم گوشت راسته و فیله خرس قهوه ای به همراه یک چاقو کشف و ضبط گردید. متهمین پس از دستگیری به پایین ارتفاعات منتقل شده و با دستور مقام قضایی جهت بازداشت موقت به کلانتری کلاردشت تحویل شدند: تارنمای تابناک
خوردن قورباغه در ژاپن: کشورهای آسیایی ید طولایی در خوردن آبزیان عجیب و غریب دارند. جانورانی که حتی شنیدن نام آنها هم با ترس همراه است چه برسد به دیدن آن ها در ظرف غذای مقابل خود. اما گویا ذائقه چشم بادامی ها در این مورد کاملا خاص و متفاوت است. بشنوید از رستورانی در ژاپن که جانوران دریایی را پخته و در مقابل مشترین خود قرار می دهد. سرآشپز در طول روز تنها 5 قورباغه را خواهد پخت، بنابراین باید از قبل سفارش خود را ثبت کرد. قورباغه بوسیله تزریق زهر فلج می شود و سپس براحتی پخته و زنده زنده در ظرف غذای مشتری قرار داده می شود. به گفته برخی از مشتری ها گوشت قورباغه
لذیذ و سبک است و مقدار چربی کمتری از سایر گوشت ها دارد: تارنمای باشگاه خبرنگاران
خوردن قورباغه در چین: خوراك قورباغه در رستوان های چین ارایه می شود و مردم باور جمعی شان این است كه كار درستی می كنند ، در صورتی که تغذیه طبیعی انسان بر اساس آناتومی بدن و فک و دهان و دندان و همچنین روده ها ثابت می کند که
انسان میوه خوار و گیاه خوار است نه گوشتخوار: تارنمای آپارات
گزارش ویدیویی پیرامون نوشیدن شراب مار و عقرب (کژدم) در ویتنام: برای آگاهی بیشتر در مورد این گزارش نگاه کنید به
بخش منابع و مآخذ
تِمساح (کروکودیل) و نکاتی در مورد مصرف گوشت آن: تِمساح (مَگرمَج یا تَساچه یا دوزَن یا کروکودیل) جانوری است خزنده دارای چهار دست و پا، و در آب‌ های شیرین و گاهی در آب ‌های کمی شور زندگی می‌کند. اما همیشه در آب نمی‌ماند و تخم‌ هایش را در خشکی می‌گذارد. این خزندهٔ آبی و خشکی در سراسر مناطق جهان وجود دارد. تمساح واژه‌ای است که برای نامیدن انواع مختلف کروکودیل از جمله کایمن و الیگاتور استفاده می‌شود. در گذشته واژه ی "نهنگ" به جای تمساح استفاده می‌شد اما در قرن بیستم نهنگ به واژه‌ای برای نامیدن "وال ها" تبدیل شد و تمساح جای آن را در معنی کروکودیل گرفت. امروزه بسیاری از اوقات از نام تمساح و "سوسمار" به جای یکدیگر استفاده می ‌شود در حالی که سوسمار نام گروه دیگری از خزندگان، دربرگیرنده ی مارمولک، بزمجه و غیره است که در زبان انگلیسی به آن "لیزارد" گفته می‌ شود. در بعضی کشورها مانند آمریکا، استرالیا، چین، ژاپن، تایلند و آفریقای جنوبی و همچنین کوبا از گوشت تمساح به عنوان غذا استفاده می ‌شود. گوشت تمساح ترد و سفید رنگ است و مواد غذایی آن به ‌طور مطلوبی با گوشت‌های سنتی قابل مقایسه ‌است البته میزان کلسترول آن نسبت به گوشت های دیگر بسیار کمتر است: تارنمای ویکی‌پدیا
خوردن گوشت تمساح در عربستان سعودی: محمد العریفی، شیخ وهابی سعودی با نوشتن فتوای جدیدی در مورد حلال بودن خوردن تمساح و خزندگانی همچون مار دریایی باعث ایجاد جنجال بزرگی شد. وی برای توجیه صحت فتوای خود به یکی از آیات قرآن استناد کرد که در آن خداوند بر حلال بودن خوردن و صید جانداران دریایی تاکید کرده است.  انتشار فتوا  باعث جنجال زیادی شد، به طوری که برخی با نام بردن از نام حیواناتی همچون لاک پشت، جویای حلال بودن یا نبودن آن شدند و برخی دیگر با انتقاد از گفته‌های العریفی، نوشتند تمساح نه تنها حیوان دریایی نیست بلکه دو زیست است. چگونه آن را موجود دریایی به حساب آورده اید؟ و آیا خوردن لاک پشت نیز مانند تمساح جایز است: تارنمای خبرگزاری دانشجویان ایران
خوردن خوکچه هندی در کشور "پرو": بخش مهمی از غذای مردم پرو و برخی مناطق کوهستانی اکوادور را تشکیل می‌دهد خوکچه در منوی اکثر رستوران ‌های لیما و سایر شهرهای پرو یافت می‌شود. گوشت این جانور همچنین به ایالات متحده و آمریکا صادر می‌شود. در سال ۲۰۰۴ اداره پارک‌های شهرداری نیویورک، ارائه خوکچه هندی را در یک جشنواره اکوادوری در پارک کرونا قدغن کرد. گرچه ایالت نیویورک خوردن خوکچه را مجار می‌داند ولی شهر نیویورک آن را ممنوع کرده‌ است: تارنمای ویکی‌پدیا
مصرف گوشت و مغز انواع میمون: مصرف گوشت انواع میمون و گوریل در مناطق روستایی آفریقا کاملاً متداول است. بونوبوها (شامپانزه‌ های کوتوله) در مقیاس گسترده‌ای در کنگو شکار می‌شوند به گونه‌ای که امروزه در دسته گونه‌های در معرض خطر قرار گرفته‌اند. در برخی قسمت‌های این کشور نیز کله پاچه شامپانزه غذایی بسیار لذیذ به حساب می‌آید و برای میهمانان ویژه سرو می‌شود.میمون، به ویژه مغز میمون، همچنین در شرق آسیا و خصوصاً در اندونزی خورده می‌شود. میمون‌ها عموماً در زیستگاه‌های حیات‌وحش در جنوب آفریقا و شرق آسیا، شکار یا گرفته می‌شوند. یکی از نظریه‌های اصلی در مورد پیدایش بیماری ایدز، انتقال آن از میمون به انسان در هنگام قصابی گوشت میمون است: تارنمای ویکی پدیا
گزارش تصویری خوردن مغز میمون در ویتنام: گویا خارجی ها ذوق خوردن چیزهایی را دارند که از نظر بسیاریاز افراد چندش آور است. گروهی از افراد ویتنامی مغز میمونی را با قاشق خوردند: .تارنمای نمناک
مصرف گوشت گاومیش مومیایی چند هزار ساله در کانادا
گاومیش های غول پیکر استپی یکی از گونه های منقرض شده ای هستند که در عصر یخبندان در مناطقی از اسپانیای امروزی  تا کانادا و حتی چین زندگی می کردند. در کنار اسب های وحشی باستانی، ماموت ها و فیل های غول پیکر باستانی، گاومیش های استپی هم از پر شمار ترین پستانداران بزرگ ساکن زمین در آن دوران بودند. به تازگی مومیایی یکی از حیوانات در کانادا پیدا شد. کانادایی ها به منظور جشن گرفتن این موفقیت تصمیم گرفتند تا کاری غیر معمول انجام دهند. آن ها بخشی از گوشت این مومیایی چند هزار ساله را از گردنش بریدند و با آن کباب درست کردند: تارنمای خبری تحلیلی ساعت بیست و چهار
خوردن گوشت فیل در آفریقا و تایلند: در مرکز و غرب آفریقا فیل‌ها برای گوشت‌شان شکار می‌شوند. برخی مردم تایلند بر این باورند که خوردن گوشت فیل موجب تقویت نیروی جنسی می‌شود و فیل‌ها هم گاهی اوقات فقط به همین خاطر شکار می‌شوند: تارنمای ویکی پدیا
نگارش و تدوین
دکتر منوچهر سعادت نوری

*
منابع و مآخذ
خوراک انسان: تارنمای ویکی‌پدیا/ غذای حیوانی: تارنمای خبرنامه/ خوردنی‌ های تابو: تارنمای ویکی‌پدیا/ فرآورده ‌های مفید حیوانات: تارنمای خبرگزاری دانشجویان ایران/ ملخ خوراکی: تارنمای گزیده ای از نوشتارها/ گزارشات ویدیویی پیرامون مصرف ملخ خوراکی در برخی از کشورهای جهان: تارنمای یوتیوب/ خوردن عنکبوت زنده توسط انجلینا جولی در کامبوج: تارنمای ایران ناز/ مصرف حلزون، گوشت اسب و خرگوش در فرانسه: تارنمای كوشان/ حلزون خوراکی: تارنمای ویکی‌پدیا/ مصرف شیر و گوشت شتر در برخی از کشورهای جهان: تارنمای گزیده ای از نوشتارها/ یادداشتی کوتاه پیرامون شیر و گوشت شتر: تارنمای گفتنی های تغذیه/ سروده ای از حکیم ابوالقاسم فردوسی  پیرامون خوردن شیر شتر و سوسمار: تارنمای گنجور/ مصرف گوشت الاغ در ایران و ترکیه: تارنما‌های تابناک و یوتیوب/ خوردن گوشت سگ و گربه در سوئیس: تارنمای دویچه وله فارسی/ خوردن گوشت سگ و گربه در"هانوی" پایتخت ویتنام: تارنمای بی بی سی فارسی/ شکار خرس قهوه ای برای مصرف گوشت آن در کلاردشت: تارنمای تابناک/ خوردن قورباغه در ژاپن: تارنمای باشگاه خبرنگاران/ خوردن قورباغه در چین: تارنمای آپارات/ گزارش ویدیویی پیرامون نوشیدن شراب مار و عقرب در ویتنام: تارنمای یوتیوب/ تِمساح (کروکودیل) و نکاتی در مورد مصرف گوشت آن: تارنمای ویکی‌پدیا/ خوردن گوشت تمساح درعربستان سعودی: تارنمای خبرگزاری دانشجویان ایران/ خوردن خوکچه هندی در پرو: تارنمای ویکی‌پدیا/ مصرف گوشت و مغز انواع میمون: تارنمای ویکی پدیا/ گزارش تصویری خوردن مغز میمون در ویتنام: تارنمای نمناک/ مصرف گوشت گاومیش مومیایی در کانادا: تارنمای خبری تحلیلی ساعت بیست و چهار/ خوردن گوشت فیل در آفریقا و تایلند: تارنمای ویکی پدیا/