رستم آباد گیلان
موقعیت جغرافیایی و پیشینه ی تاریخی: رستم آباد، یکی از شهرهای ایران واقع در شهرستان رودبار در استان گیلان است و در فاصلهٔ ۱۵ کیلومتری شمالِ شهر رودبار قرار دارد. رستم آباد دارای جاذبه های طبیعی مانند جنگل زیبای سلانسر (سِلان‌سَر)، پارک جنگلیِ ماندابان، بام سرخ (پارک سرخِ سنگان) و چندین اثر باستانی مشهور، از جمله تپهٔ باستانی گنج پر (گنجِ پَر) واقع
اثرباستانی گنج پر در نزدیکی کلورز، رستم‌آباد گیلان
در کلورز می‌باشد. تپهٔ باستانی کلورز که به نام «گنجِ پَر» مشهور شده است، در محلّهٔ جلالیه - در سمت شمالی جادهٔ کلورز - قرار دارد. گنج پر، محوطه‌ای منحصر به فرد در استان گیلان است؛ زیرا برای نخستین بار در گیلان و با توجه به کشفیات صورت گرفته در این تپه، تصویر بهتری از معماری اقوامی که در این منطقه زندگی می‌کردند، بدست آمده است. پیش از این تصور می‌شد که اقوام ساکن در نواحی شمالی کشور به ویژه در گیلان، به علّت کوچ، فاقد خانه‌های مسکونی بودند و یا اگر خانه هایی نیز در مناطق شمالی کشور ساخته شده است، چوبی بوده و به همین علت، امروزه اثری از آن وجود ندارد؛ امّا کاوش‌های باستان‌شناسی در تپهٔ باستانی کلورز نشان میدهد که اقوام ساکن در این منطقه، با استفاده از خشت، سنگ و آجر، قلعه و عمارات بزرگی پدید آورده بودند. لایه نگاری این تپهٔ باستانی در نخستین فصل کاوش نشان داد که لایه های معماری از دورهٔ عصر آهن (۳۲۰۰ سال پیش) تا دورهٔ اشکانیان تداوم داشته و پس از این دوره، تپه به تدریج متروک شده است. کشفیات باستان‌شناسی از این محوطه و سایر مناطق رستم آباد، بیانگر شکل گیری تمدّنی درخشان در این منطقهٔ زیبا و استراتژیک، از سه هزار سال قبل می‌باشد. یکی از آثار کشف شده در رستم آباد، مجسمهٔ الههٔ زن است که به گفتهٔ کارشناسان، ارزش زن را در دوران ایران باستان به تصویر می‌کشد. این مجسمه، سه هزار سال قدمت دارد و در موزه ی آذربایجان نگهداری می‌شود. طبق برآوردهای باستان‌شناسان، سابقهٔ سکونت آدمی در تپهٔ «گنجِ پَر»، به حدود ۳۰۰ هزار سال می‌رسد و بنابراین رستم آباد از این حیث، منطقه ای کم نظیر در ایران و جزء یکی از قدیمی‌ترین سکونت‌گاه های بشر محسوب می‌شود: تارنمای ویکی پدیا
"رستم" در فرهنگ واژه ها: رستم = هر آدم شجاع و دلاوری که به رستم زال نسبت دهند - رستم = پسر زال پهلوانی مشهور از اهالی زابلستان - نام پهلوان داستانی ایران که جنگ ها و دلاوری های او در شاهنامه آمده و او را رستم دستان و رستم زال نیز گویند - نام پهلوانی معروف از سرداران لشکر کیکاوس - گاهی او را رستم زال و گاهی رستم دستان و گاهی رستم زابلی و زاولی گویند - در شاهنامه و دیگر متن های فارسی رستم را با صفات زیر یاد کرده اند: رستم پهلوان - رستم پیلتن - رستم تیزچنگ - رستم جنگجو - رستم دیو بند - رستم زابلی - رستم زال - رستم زاولی - رستم سرفراز - رستم سوار - رستم شیردل - رستم شیر مرد - رستم نامدار - رستم نامور/ رستم = نام برادر زادفرخ سردار خسرو پرویز/ رستم یا رستم فرخزاد = نام پسر هرمز سردار یزدگرد سوم: لغت نامه ی دهخدا/ تارنمای واژه نامه‌ی پارسی ویکی
یافته‌های باستان شناسی و اسناد تاریخی: ۱ - براساس یافته‌های باستان شناسی و اسناد تاریخی می‌توان استنباط کرد که در اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره اول قبل از میلاد اقوام بومی سواحل جنوبی دریای خزر حاضر به تابعیت از قدرتمندان و ابرقدرتهای دنیای باستان نگردیده‌اند. گیلان و برخی از سرزمین های ساحل جنوبی دریای خزر دارای تمدن عظیم و درخشان سه هزار ساله می‌باشند یافته های باستان شناسی و حفاری های غیر علمی در مناطق مختلف گیلان این امر را بخوبی ثابت می‌کند. مقایسه آثار بدست در مناطق مذکور نشان میدهد که آنها به یک دوره تعلق داشته اند و اینکه در دامنه های شمالی و باختری البرز اقوام بومی پیشرفته ساکن بوده‌اند که دارای تمدنی بوده‌اند که بسوی کمال پیش رفته و تا رسیدن به مرز تمدن مارلیک مراحل مختلفی را پیموده‌اند. از آنجا که گیلان با خاندان ها و فرمانروایان محلی تقریباً همیشه، از دوره هخامنشیان و ساسانیان مستقل بود، دین زرتشتی و کلنیهای نسطوری توانست برای مدت طولانی در آن دوام آورد. اقوامی همچون کاسپی ها و کادوسی ها و آمارد ها پیش از میلاد در کرانه دریای کاسپین ساکن بوده‌اند. دانشمندان معاصر همچون ریچارد فرای و رادیگر اشمیت سه گروه آماردیان و کادوسیان و کاسپینها را جزو اقوام آریایی حساب کرده اند: تارنمای ویکی پدیا
۲ - دکتر عیسی بهنام در نوشتاری تحت عنوان "مردم گیلان و مازندران از چه قومی هستند؟ " می نویسد: "حدود قرن نهم پیش از میلاد در دو طرف سفید رود در حدود رستم آباد امارت نشین های متعددی بوجود آمده بود که مردم آن در ساختن کوزه های سفالین گِلی و مجسمه های گاو و جام های زرین و زینت آلات و غیره سلیقۀ بخصوصی نشان داده اند و آثارشان نشان میدهد که تمدن و هنر آنها بسیار پیشرفته بود . این امارت نشین ها در حدود قرن هفتم یا ششم پیش از میلاد احتمالاً بوسیلۀ مادها یا آشوری ها یا کشورهای مقتدر دیگری که همسایۀ آنها بودند منهدم گردیدند" : تارنمای هنر و مردم
۳ - محوطهٔ باستانی گنجِ پر در رستم آباد گیلان، شهرستان رودبار، روستای کلورز واقع شده و در تاریخ ۷ اسفند ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۱۵۳۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. این مکان باستانی در سال ۱۳۸۱ توسط فریدون بیگلری از بخش پارینه سنگی موزه ملی ایران شناسایی و مطالعه شد: بخش های انگلیسی و فارسی تارنمای ویکی پدیا
فیروزآباد فارس
پیشینه ی آریایی ها در استان فارس: نخستین دسته از آریاییان که در نواحی غرب ایران موفق به تشکیل حکومت شد، قوم ماد بود. پارس‌ها، قوم دیگر آریایی، ابتدا در نواحی شمال و غرب ایران ساکن شدند و سپس به تدریج به سوی جنوب کوچ کردند. پارس‌ها شاهنشاهی هخامنشی را بر پا کردند. پارت‌ها قوم دیگر قوم آریایی، ابتدا در نواحی شرقی حدود سرزمین فرارود (ماورالنهر) می زیستند. آنان موفق به تشکیل شاهنشاهی اشکانی شدند.... نخستین دولت پارس ها: پس از فروپاشی امپراتوری آشور و فتح نینوا توسط دولت ماد در سال ۶۱۲ پیش از میلاد، حکومت ماد تبدیل به شاهنشاهی نیرومندی گردید. هخامنشیان نخست پادشاهان بومی پارس بودند ولی با شکستی که کوروش بزرگ بر "ایشتوویگو" واپسین پادشاه ماد وارد ساخت و سپس فتح لیدیه و بابل ایران تبدیل به شاهنشاهی بزرگ شد. از این رو کوروش بزرگ را بنیانگذار شاهنشاهی هخامنشی می‌دانند. دومین دولت پارس ها: درپی نارضایتی های مردمی از حکومت اشکانیان (پارت ها)، اردشیربابکان که یک مرد پارس بود و از نسل و نسب به هخامنشیان می رسید علیه اشکانیان قیام کرد وپس از جنگ های طولانی آن ها را برانداخت و دومین حکومت پارس را تاسیس نمود. این حکومت یک حکومت دینی و نسبتاً قوی تر از اشکانیان بود که توانست وسعت خود را به اندازه وسعت هخامنشیان برساند و طولانی ترین حکومت را به مدت چهارصد سال بر ایران داشته باشد: تارنمای گزیده ای از نوشتارها
"فیروز" در فرهنگ واژه ها: فیروز = نام چند تن ازشاهان و شاهزادگان و نجبای ایران در زمان ساسانیان و دیگر ادوار پیش از اسلام است/ پیروز = واژه ی پارسی در معنی 'رسیدن به هدف' و ' دسترسی یافتن به مقصود'/ پیروز = مظفر - غالب - منصور - نصرت یافته - فاتح - بمعنی فیروز که غالب شدن و غالب آمدن بر اعدا باشد: لغت نامه ی دهخدا/ تارنمای واژه نامه‌ی پارسی ویکی
موقعیت جغرافیایی فیروزآباد و پیشینه ی تاریخی آن: فیروزآباد (به پارسی میانه: پیروزآباد ) شهری در ۹۶ کیلومتری جنوب شیراز و مرکز شهرستان فیروزآباد است. این شهر در ۳ کیلومتری محوطه باستانی گور قرار دارد که از شهرهای مهم دوره ی ساسانی بود... پیشینه ی فیروزآباد به واپسین سال های حکومت پارتیان بازمی‌گردد. اردشیر بابکان سردودمان ساسانیان که در زمان اردوان پنجم اشکانی حاکم ایالت فارس بود، این شهر را در جلگه ی فیروزآباد بنیاد کرد و آن را اردشیرخورّه (به معنی فر اردشیر) نامید. این شهر در سراسر دوران ساسانی جایگاه ممتاز خود را نگه داشت و دارای قلعه ی دیدبانی موسوم به قلعهٔ دختر بود که هنوز هم آثار ان به جا مانده است. این قلعه با استفاده از مصالح گچ و سنگ ساخته شده و دارای کاربرد نظامی و دفاعی
قلعه دختر در شش کیلومتری جاده فیروزآباد به شیراز در استان فارس
است... عظمت بنای قلعه دختر، مبهوت کننده‌است و دیوارهای بلند آن با همه شکستگی و ریخته شدن، هنوز هم شکوهی خیره کننده دارد... منطقه فیروزآباد از مکان‌های پرظرفیت برای گردشگری است و آثار باستانی ارزنده‌ای از اوایل دوران ساسانی در خود دارد که بقایای کاخ اردشیر بابکان، قلعه دختر، منار میلو و نقش‌برجسته پیروزی اردشیر، کاروانسرای کنارسیاه دوره ساسانی از جمله ی آن هاست: بخش های انگلیسی و فارسی تارنمای ویکی پدیا
همچنین نگاه کنید به
معرفی قلعه دختر فیروزآباد فارس: تارنمای بیتوته
زیارتگاه فیروزآباد و آتشکده ی اردشیر پاپکان: تارنمای ایرون دات کام
تهیه و تدوین:
دکتر منوچهر سعادت نوری
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2016/12/blog-post_23.html
بخش های پیشین مجموعه ی ایرانیان در پهنه ی سرزمین نیاکان آریایی
موقعیت جغرافیایی و پیشینه ی تاریخی: رستم آباد، یکی از شهرهای ایران واقع در شهرستان رودبار در استان گیلان است و در فاصلهٔ ۱۵ کیلومتری شمالِ شهر رودبار قرار دارد. رستم آباد دارای جاذبه های طبیعی مانند جنگل زیبای سلانسر (سِلان‌سَر)، پارک جنگلیِ ماندابان، بام سرخ (پارک سرخِ سنگان) و چندین اثر باستانی مشهور، از جمله تپهٔ باستانی گنج پر (گنجِ پَر) واقع
اثرباستانی گنج پر در نزدیکی کلورز، رستم‌آباد گیلان
در کلورز می‌باشد. تپهٔ باستانی کلورز که به نام «گنجِ پَر» مشهور شده است، در محلّهٔ جلالیه - در سمت شمالی جادهٔ کلورز - قرار دارد. گنج پر، محوطه‌ای منحصر به فرد در استان گیلان است؛ زیرا برای نخستین بار در گیلان و با توجه به کشفیات صورت گرفته در این تپه، تصویر بهتری از معماری اقوامی که در این منطقه زندگی می‌کردند، بدست آمده است. پیش از این تصور می‌شد که اقوام ساکن در نواحی شمالی کشور به ویژه در گیلان، به علّت کوچ، فاقد خانه‌های مسکونی بودند و یا اگر خانه هایی نیز در مناطق شمالی کشور ساخته شده است، چوبی بوده و به همین علت، امروزه اثری از آن وجود ندارد؛ امّا کاوش‌های باستان‌شناسی در تپهٔ باستانی کلورز نشان میدهد که اقوام ساکن در این منطقه، با استفاده از خشت، سنگ و آجر، قلعه و عمارات بزرگی پدید آورده بودند. لایه نگاری این تپهٔ باستانی در نخستین فصل کاوش نشان داد که لایه های معماری از دورهٔ عصر آهن (۳۲۰۰ سال پیش) تا دورهٔ اشکانیان تداوم داشته و پس از این دوره، تپه به تدریج متروک شده است. کشفیات باستان‌شناسی از این محوطه و سایر مناطق رستم آباد، بیانگر شکل گیری تمدّنی درخشان در این منطقهٔ زیبا و استراتژیک، از سه هزار سال قبل می‌باشد. یکی از آثار کشف شده در رستم آباد، مجسمهٔ الههٔ زن است که به گفتهٔ کارشناسان، ارزش زن را در دوران ایران باستان به تصویر می‌کشد. این مجسمه، سه هزار سال قدمت دارد و در موزه ی آذربایجان نگهداری می‌شود. طبق برآوردهای باستان‌شناسان، سابقهٔ سکونت آدمی در تپهٔ «گنجِ پَر»، به حدود ۳۰۰ هزار سال می‌رسد و بنابراین رستم آباد از این حیث، منطقه ای کم نظیر در ایران و جزء یکی از قدیمی‌ترین سکونت‌گاه های بشر محسوب می‌شود: تارنمای ویکی پدیا
"رستم" در فرهنگ واژه ها: رستم = هر آدم شجاع و دلاوری که به رستم زال نسبت دهند - رستم = پسر زال پهلوانی مشهور از اهالی زابلستان - نام پهلوان داستانی ایران که جنگ ها و دلاوری های او در شاهنامه آمده و او را رستم دستان و رستم زال نیز گویند - نام پهلوانی معروف از سرداران لشکر کیکاوس - گاهی او را رستم زال و گاهی رستم دستان و گاهی رستم زابلی و زاولی گویند - در شاهنامه و دیگر متن های فارسی رستم را با صفات زیر یاد کرده اند: رستم پهلوان - رستم پیلتن - رستم تیزچنگ - رستم جنگجو - رستم دیو بند - رستم زابلی - رستم زال - رستم زاولی - رستم سرفراز - رستم سوار - رستم شیردل - رستم شیر مرد - رستم نامدار - رستم نامور/ رستم = نام برادر زادفرخ سردار خسرو پرویز/ رستم یا رستم فرخزاد = نام پسر هرمز سردار یزدگرد سوم: لغت نامه ی دهخدا/ تارنمای واژه نامه‌ی پارسی ویکی
یافته‌های باستان شناسی و اسناد تاریخی: ۱ - براساس یافته‌های باستان شناسی و اسناد تاریخی می‌توان استنباط کرد که در اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره اول قبل از میلاد اقوام بومی سواحل جنوبی دریای خزر حاضر به تابعیت از قدرتمندان و ابرقدرتهای دنیای باستان نگردیده‌اند. گیلان و برخی از سرزمین های ساحل جنوبی دریای خزر دارای تمدن عظیم و درخشان سه هزار ساله می‌باشند یافته های باستان شناسی و حفاری های غیر علمی در مناطق مختلف گیلان این امر را بخوبی ثابت می‌کند. مقایسه آثار بدست در مناطق مذکور نشان میدهد که آنها به یک دوره تعلق داشته اند و اینکه در دامنه های شمالی و باختری البرز اقوام بومی پیشرفته ساکن بوده‌اند که دارای تمدنی بوده‌اند که بسوی کمال پیش رفته و تا رسیدن به مرز تمدن مارلیک مراحل مختلفی را پیموده‌اند. از آنجا که گیلان با خاندان ها و فرمانروایان محلی تقریباً همیشه، از دوره هخامنشیان و ساسانیان مستقل بود، دین زرتشتی و کلنیهای نسطوری توانست برای مدت طولانی در آن دوام آورد. اقوامی همچون کاسپی ها و کادوسی ها و آمارد ها پیش از میلاد در کرانه دریای کاسپین ساکن بوده‌اند. دانشمندان معاصر همچون ریچارد فرای و رادیگر اشمیت سه گروه آماردیان و کادوسیان و کاسپینها را جزو اقوام آریایی حساب کرده اند: تارنمای ویکی پدیا
۲ - دکتر عیسی بهنام در نوشتاری تحت عنوان "مردم گیلان و مازندران از چه قومی هستند؟ " می نویسد: "حدود قرن نهم پیش از میلاد در دو طرف سفید رود در حدود رستم آباد امارت نشین های متعددی بوجود آمده بود که مردم آن در ساختن کوزه های سفالین گِلی و مجسمه های گاو و جام های زرین و زینت آلات و غیره سلیقۀ بخصوصی نشان داده اند و آثارشان نشان میدهد که تمدن و هنر آنها بسیار پیشرفته بود . این امارت نشین ها در حدود قرن هفتم یا ششم پیش از میلاد احتمالاً بوسیلۀ مادها یا آشوری ها یا کشورهای مقتدر دیگری که همسایۀ آنها بودند منهدم گردیدند" : تارنمای هنر و مردم
۳ - محوطهٔ باستانی گنجِ پر در رستم آباد گیلان، شهرستان رودبار، روستای کلورز واقع شده و در تاریخ ۷ اسفند ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۱۵۳۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. این مکان باستانی در سال ۱۳۸۱ توسط فریدون بیگلری از بخش پارینه سنگی موزه ملی ایران شناسایی و مطالعه شد: بخش های انگلیسی و فارسی تارنمای ویکی پدیا
فیروزآباد فارس
پیشینه ی آریایی ها در استان فارس: نخستین دسته از آریاییان که در نواحی غرب ایران موفق به تشکیل حکومت شد، قوم ماد بود. پارس‌ها، قوم دیگر آریایی، ابتدا در نواحی شمال و غرب ایران ساکن شدند و سپس به تدریج به سوی جنوب کوچ کردند. پارس‌ها شاهنشاهی هخامنشی را بر پا کردند. پارت‌ها قوم دیگر قوم آریایی، ابتدا در نواحی شرقی حدود سرزمین فرارود (ماورالنهر) می زیستند. آنان موفق به تشکیل شاهنشاهی اشکانی شدند.... نخستین دولت پارس ها: پس از فروپاشی امپراتوری آشور و فتح نینوا توسط دولت ماد در سال ۶۱۲ پیش از میلاد، حکومت ماد تبدیل به شاهنشاهی نیرومندی گردید. هخامنشیان نخست پادشاهان بومی پارس بودند ولی با شکستی که کوروش بزرگ بر "ایشتوویگو" واپسین پادشاه ماد وارد ساخت و سپس فتح لیدیه و بابل ایران تبدیل به شاهنشاهی بزرگ شد. از این رو کوروش بزرگ را بنیانگذار شاهنشاهی هخامنشی می‌دانند. دومین دولت پارس ها: درپی نارضایتی های مردمی از حکومت اشکانیان (پارت ها)، اردشیربابکان که یک مرد پارس بود و از نسل و نسب به هخامنشیان می رسید علیه اشکانیان قیام کرد وپس از جنگ های طولانی آن ها را برانداخت و دومین حکومت پارس را تاسیس نمود. این حکومت یک حکومت دینی و نسبتاً قوی تر از اشکانیان بود که توانست وسعت خود را به اندازه وسعت هخامنشیان برساند و طولانی ترین حکومت را به مدت چهارصد سال بر ایران داشته باشد: تارنمای گزیده ای از نوشتارها
"فیروز" در فرهنگ واژه ها: فیروز = نام چند تن ازشاهان و شاهزادگان و نجبای ایران در زمان ساسانیان و دیگر ادوار پیش از اسلام است/ پیروز = واژه ی پارسی در معنی 'رسیدن به هدف' و ' دسترسی یافتن به مقصود'/ پیروز = مظفر - غالب - منصور - نصرت یافته - فاتح - بمعنی فیروز که غالب شدن و غالب آمدن بر اعدا باشد: لغت نامه ی دهخدا/ تارنمای واژه نامه‌ی پارسی ویکی
موقعیت جغرافیایی فیروزآباد و پیشینه ی تاریخی آن: فیروزآباد (به پارسی میانه: پیروزآباد ) شهری در ۹۶ کیلومتری جنوب شیراز و مرکز شهرستان فیروزآباد است. این شهر در ۳ کیلومتری محوطه باستانی گور قرار دارد که از شهرهای مهم دوره ی ساسانی بود... پیشینه ی فیروزآباد به واپسین سال های حکومت پارتیان بازمی‌گردد. اردشیر بابکان سردودمان ساسانیان که در زمان اردوان پنجم اشکانی حاکم ایالت فارس بود، این شهر را در جلگه ی فیروزآباد بنیاد کرد و آن را اردشیرخورّه (به معنی فر اردشیر) نامید. این شهر در سراسر دوران ساسانی جایگاه ممتاز خود را نگه داشت و دارای قلعه ی دیدبانی موسوم به قلعهٔ دختر بود که هنوز هم آثار ان به جا مانده است. این قلعه با استفاده از مصالح گچ و سنگ ساخته شده و دارای کاربرد نظامی و دفاعی
قلعه دختر در شش کیلومتری جاده فیروزآباد به شیراز در استان فارس
است... عظمت بنای قلعه دختر، مبهوت کننده‌است و دیوارهای بلند آن با همه شکستگی و ریخته شدن، هنوز هم شکوهی خیره کننده دارد... منطقه فیروزآباد از مکان‌های پرظرفیت برای گردشگری است و آثار باستانی ارزنده‌ای از اوایل دوران ساسانی در خود دارد که بقایای کاخ اردشیر بابکان، قلعه دختر، منار میلو و نقش‌برجسته پیروزی اردشیر، کاروانسرای کنارسیاه دوره ساسانی از جمله ی آن هاست: بخش های انگلیسی و فارسی تارنمای ویکی پدیا
همچنین نگاه کنید به
معرفی قلعه دختر فیروزآباد فارس: تارنمای بیتوته
زیارتگاه فیروزآباد و آتشکده ی اردشیر پاپکان: تارنمای ایرون دات کام
تهیه و تدوین:
دکتر منوچهر سعادت نوری
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.ca/2016/12/blog-post_23.html
بخش های پیشین مجموعه ی ایرانیان در پهنه ی سرزمین نیاکان آریایی
