سخن نخست: شراب یک نوشیدنی الکلی است که از تخمیر میوه انگور به دست می آید. خاصیت شیمیایی طبیعی انگور به گونه‌ای است که می تواند بدون افزودن شکر، اسید، آنزیم یا دیگر افزودنی‌ها تخمیر شود. شراب از تخمیر انگور له شده به وسیلهٔ انواع مخمر که شکر موجود در انگور را به الکل تبدیل می‌کنند به دست می آید. برای به دست آوردن انواع شراب، از انواع مختلف انگور با مخمرهای گوناگون نیز استفاده می شود. انواع شراب: شراب قرمز، شراب سفید، شراب گلی، شراب سیب، شراب گلابی، می‌انگبین، شراب میوه، شراب شیرین، شراب گازدار (شامپاین)، شراب برنج و شراب ایرانی
شراب ایرانی که با نام "می" و "باده" نیز شناخته می شود از نماد های تاریخی و باستانی ایران است و جایگاه درخور توجهی در اساطیر، ادبیات و نگارگری ایران دارد. در گذشته از شراب به عنوان دارو نیز استفاده می شد به عنوان مثال در این بیت از شعر حافظ: شراب تلخ می‌خواهم که مردافکن بود زورش/ که تا یک دم بیاسایم ز دنیا و شر و شورش
پیشینه ی تاریخی مصرف شراب در ایران
در سال ۱۹۹۶ میلادی گروهی از باستان شناسان امریکایی با نظارت پرفسور “پاتریک مک گاورن” در مورد قدمت ساخت شراب در ایران کشف مهمی کردند. “مک گاورن” و گروه تحقیقاتی او در تپه حاجی فیروز در ارومیه کنونی، با اولین منبع شراب سازی در ایران که مربوط به ۵۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح، یعنی بیش از ۷۰۰۰ سال پیش بود روبرو شدند. این گروه تحقیقاتی، تقریبا در همه آشپزخانه های دهکده ای در تپه حاجی فیروز به بقایای ظروفی که در آن شراب را نگه می‌داشتند، برخوردند و به این نظریه رسیدند که نوشیدن الکل در آن منطقه، امتیاز ویژه طبقه مرفه نبوده و همه مردان و زنان الکل می‌نوشیده اند. پیش از این کشف، تصور می شد قدمت شراب سازی به ۳۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح می‌رسد. امروز اما می‌دانیم که پس از چینی‌ها که دست کم حدود ۹ هزار پیش موفق به کشف و تولید مشروبات الکلی شده بودند، ایرانیان دست کم ۶۰۰۰ سال پیش مشروبات الکلی تولید و مصرف می کردند. نگارنده ی این نوشتار از جمله ایرانیا‌نی است که به ثبت آداب و رسم تغذیه‌ای پارسی‌ها در طول تاریخ مکتوب همت گماشته است . از جمله، در بخشی از کتاب “تغذیه‌ی ایرانیان در طول تاریخ” (۱۳۵۰). وی در مورد شراب خواری در دوران هخامنشی می‌نویسد:
“چنانکه از سیاهه ی نوشابه‌ها پیداست بهترین نوع آن را وارد می‌کردند. برای مردمان پایین‌تر، می از تپه‌های شمال غربی آسور و از شهرستان ورارود در سوریه شمالی می آوردند. مو در خود بابل هم می‌رویید و از باده‌های پست‌تر آن مکرر یاد شده است. مردمان عامی بایستی خود را با انواع گوناگون نوشابه های تند خرسند سازند. از همه مردم پسند تر شراب خرما بود، قیمت‌ها طبعا بسته به اینکه نوشابه صاف یا سفید، نو یا یک سال کهنه بود فرق می کرد. به اندازه یک کوزه از می خام را می شد با کمتر از یک شیکول بدست آورد (شیکول سکه نقره‌ی رایج در بابل بود و معادل ۱۴/۹ گرم وزن داشت) .اعتقادات مذهبی طبعا در چگونگی تغذیه و استفاده از فرآورده‌های غذایی و عادات خوراکی ایرانیان قدیم نقش عمده ای را ایفا می کرد…ایرانیان بر اساس مذهب میترا، نان متبرّک و شرابی را که با آب مخلوط می شد بعنوان شیره ی مقدس مصرف می کردند و مراسم فوق تقریبا مشابه عشاء ربانی (هولی کامیونین) است که بعدها توسط پیروان حضرت مسیح عملی و رایج گشت. بر خلاف مذهب میترایی، زرتشت قربانی کردن حیوان و استفاده از فرآورده‌های آن و نوشیدن شراب سکر آور را که نزد مردم هند و ایرانیان بی‌اندازه اهمیت داشت حذف کرد”... بیشتر: نگاه کنید به مصرف شراب در ایران و اشاراتی به فوائد شراب قرمز در جهان امروز
قوانین مربوط به مصرف مشروبات الکلی در ایران
یکی از آخرین مصوبات پیش از انقلاب ۵۷: در دوران قاجار و پهلوی امور مربوط به نوشابه های الکلی زیر نظر دولت و تشکیلاتی به نام "اداره ی رسومات" بود. در یکی از آخرین مصوبات پیش از انقلاب ۵۷ گفته شده است:
"قانون اصلاح بعضي از مواد قانون مجازات مرتكبين قاچاق: توليد الكل و تركيبات الكلي و نوشابه هاي غير الكلي در داخل كشور به نحو غير مجاز يا عرضه آنها براي فروش قبل از اين كه ماليات مربوط پرداخت يا ترتيب پرداخت آن داده شده باشد از موارد قاچاق اموال موضوع درآمد دولت محسوب مي گردد ولي جزاي نقدي آن ده برابر درآمدي است كه براي دولت مقرر مي باشد. هرگاه در خارج از مركز رسومات و يا در غير نقاطي كه اداره رسومات اجازه داده باشد آلات و ادوات تقطير الكل و يا مواد اوليه تخمير شده كه معلوم شود براي تقطير الكل تهيه شده كشف شود علاوه بر ضبط عين مال و آلات و ادوات مربوط مرتكب و شركا و معاونين هر يك به جزاي نقدي از پنج هزار ريال تا مبلغ پنجاه هزار ريال محكوم خواهند شد. در صورت تكرار جرم مرتكب علاوه بر ضبط عين مال به حداكثر جزاي نقدي و يا حبس جنحه اي تا شش ماه يا هر دو مجازات محكوم مي شود". قانون فوق مشتمل بر يك ماده پس از تصويب مجلس سنا در جلسه ي روز شنبه ۲۴ اسفند ۱۳۵۳، در جلسه ي فوق العاده ي روز پنجشنبه بيست و نهم اسفند ماه يك هزار و سيصد و پنجاه و سه شمسي به تصويب مجلس شورا و به امضای عبدالله رياضي رييس مجلس شوراي ملي رسيد
بعد از انقلاب ۵۷: مصرف، خرید و فروش مشروبات الکلی در ایران ممنوع اعلام شد. مجلس شورا در سال ۱۳۸۷ در این‌باره این بند را تصویب کرد: «هر فردی مشروبات الکلی را بسازد، بخرد و بفروشد یا حمل و نگهداری کند، به شش ماه تا یک سال حبس، ۷۴ ضربه شلاق و پرداخت جزای نقدی به میزان پنج برابر ارزش عرفی (تجاری) همان کالا محکوم میشود». علاوه بر این در ماده ۱۷۹ قانون مجازات ایران آمده است: «هرگاه كسي چند بار شرب مسكر بنمايد و بعد از هربار حد بر او جاري شود در مرتبه سوم كشته مي شود». اما با وجود چنین قوانین و سیاست‌هایی مبنی بر منع مصرف مشروبات الکلی، آمارها حاکی از این است که این سیاست ها و قوانین بازدارنده، در امر کاهش مصرف نوشیدنی های الکلی در ایران موفق نبوده است. بر اساس آماری که سازمان بهداشت جهانی منتشر کرده است (آمار متعلق به سال های ۲۰۱۰/۲۰۱۱ است) ایران در رده‌بندی جهانی میزان مصرف الکل، در رده ۱۶۶ قرار دارد. بر اساس یکی دیگر از شاخص‌های میزان مصرف الکل، یعنی رتبه بندی کشورها بر اساس مصرف سنگین الکل، ایران در رتبه قابل توجهی قرار دارد. علی‌رغم اینکه ایران در زمینه مصرف مشروبات الکلی رتبه پایینی دارد، در رده بندی مصرف سنگین مشروبات الکلی «رتبه نوزدهم» را به خود اختصاص داده است. گزارشی منتشر شده توسط سازمان بهداشت جهانی می‌گوید که هر مصرف‌کننده در ایران، سالانه ۲۵ لیتر الکل مصرف می‌کند که این رقم دو برابر یک شهروند آمریکایی و حتی بیشتر از شهروندان روسی است که در جهان مشهور به مصرف بالای الکل هستند
قوانین مربوط به مصرف مشروبات الکلی در ایران
یکی از آخرین مصوبات پیش از انقلاب ۵۷: در دوران قاجار و پهلوی امور مربوط به نوشابه های الکلی زیر نظر دولت و تشکیلاتی به نام "اداره ی رسومات" بود. در یکی از آخرین مصوبات پیش از انقلاب ۵۷ گفته شده است:
"قانون اصلاح بعضي از مواد قانون مجازات مرتكبين قاچاق: توليد الكل و تركيبات الكلي و نوشابه هاي غير الكلي در داخل كشور به نحو غير مجاز يا عرضه آنها براي فروش قبل از اين كه ماليات مربوط پرداخت يا ترتيب پرداخت آن داده شده باشد از موارد قاچاق اموال موضوع درآمد دولت محسوب مي گردد ولي جزاي نقدي آن ده برابر درآمدي است كه براي دولت مقرر مي باشد. هرگاه در خارج از مركز رسومات و يا در غير نقاطي كه اداره رسومات اجازه داده باشد آلات و ادوات تقطير الكل و يا مواد اوليه تخمير شده كه معلوم شود براي تقطير الكل تهيه شده كشف شود علاوه بر ضبط عين مال و آلات و ادوات مربوط مرتكب و شركا و معاونين هر يك به جزاي نقدي از پنج هزار ريال تا مبلغ پنجاه هزار ريال محكوم خواهند شد. در صورت تكرار جرم مرتكب علاوه بر ضبط عين مال به حداكثر جزاي نقدي و يا حبس جنحه اي تا شش ماه يا هر دو مجازات محكوم مي شود". قانون فوق مشتمل بر يك ماده پس از تصويب مجلس سنا در جلسه ي روز شنبه ۲۴ اسفند ۱۳۵۳، در جلسه ي فوق العاده ي روز پنجشنبه بيست و نهم اسفند ماه يك هزار و سيصد و پنجاه و سه شمسي به تصويب مجلس شورا و به امضای عبدالله رياضي رييس مجلس شوراي ملي رسيد
بعد از انقلاب ۵۷: مصرف، خرید و فروش مشروبات الکلی در ایران ممنوع اعلام شد. مجلس شورا در سال ۱۳۸۷ در این‌باره این بند را تصویب کرد: «هر فردی مشروبات الکلی را بسازد، بخرد و بفروشد یا حمل و نگهداری کند، به شش ماه تا یک سال حبس، ۷۴ ضربه شلاق و پرداخت جزای نقدی به میزان پنج برابر ارزش عرفی (تجاری) همان کالا محکوم میشود». علاوه بر این در ماده ۱۷۹ قانون مجازات ایران آمده است: «هرگاه كسي چند بار شرب مسكر بنمايد و بعد از هربار حد بر او جاري شود در مرتبه سوم كشته مي شود». اما با وجود چنین قوانین و سیاست‌هایی مبنی بر منع مصرف مشروبات الکلی، آمارها حاکی از این است که این سیاست ها و قوانین بازدارنده، در امر کاهش مصرف نوشیدنی های الکلی در ایران موفق نبوده است. بر اساس آماری که سازمان بهداشت جهانی منتشر کرده است (آمار متعلق به سال های ۲۰۱۰/۲۰۱۱ است) ایران در رده‌بندی جهانی میزان مصرف الکل، در رده ۱۶۶ قرار دارد. بر اساس یکی دیگر از شاخص‌های میزان مصرف الکل، یعنی رتبه بندی کشورها بر اساس مصرف سنگین الکل، ایران در رتبه قابل توجهی قرار دارد. علی‌رغم اینکه ایران در زمینه مصرف مشروبات الکلی رتبه پایینی دارد، در رده بندی مصرف سنگین مشروبات الکلی «رتبه نوزدهم» را به خود اختصاص داده است. گزارشی منتشر شده توسط سازمان بهداشت جهانی می‌گوید که هر مصرف‌کننده در ایران، سالانه ۲۵ لیتر الکل مصرف می‌کند که این رقم دو برابر یک شهروند آمریکایی و حتی بیشتر از شهروندان روسی است که در جهان مشهور به مصرف بالای الکل هستند
رده بندی کشور های جهان از نظر وسعت تاکستان ها
تاکنون، از نظر وسعت تاکستان ها برای شراب سازی، اسپانیا در دنیا اول بود و فرانسه دوم. اما اخیرا مجله فوربز گزارش داد که چین جای فرانسه را گرفته و در مکان دوم جهان جا گرفته و ترکیه با ۵۰۲ هزار هکتار تاکستان شراب سازی، بعد از اسپانیا، چین، فرانسه و ایتالیا خود را به مکان پنجم رسانده است
تولید شراب در جهان در سال ۲۰۱۴
فهرست کشورها بر پایه ی تولید شراب، در واحد تن در سال ۲۰۱۴ اخیرا منتشر شده است. داده ها از سازمان غذا و کشاورزی، فائو که یکی از آژانس های سازمان ملل متحد است گزارش شده‌است. این داده ها نشان میدهد که تولید در سراسر جهان در مجموع ۲۷٬۴۲۱٬۹۳۱ تن است که پنجاه کشور بیش از ۹۶٪ شراب جهان را تولید می کنند... بیشتر: نگاه کنید به فهرست کشورهای تولیدکننده شراب
اشاراتی به قوانین مصرف شراب در برخی نقاط جهان
مالیات برابری شراب در استرالیا: مالیاتی است که در کشور استرالیا بر روی تمام شراب های تولید داخلی، وارداتی، صادراتی و عمده فروشی وضع می شود و آن معادل ۲۹ در صد قیمت شراب است. شاید به همین دلیل است که استرالیایی‌ها تازگی ها کمتر شراب می‌نوشند
تاثیر قوانین جدید نوشیدنی های الکلی بر قیمت شراب در بریتیش کلمبیای کانادا
در فرمول قدیمی میزان مالیات بر شراب های گران قیمت و با قیمت متوسط در بریتیش کلمبیا (غربی‌ترین استان کانادا) ۵۱ درصد بود ولی فرمول جدید ۶۷ درصد برای این نوع شراب ها در نظر گرفته است. براساس این سیستم شراب هایی که تا ۳۰ دلار قیمت داشتند چندان تحت تاثیر قرار نمی گیرند اما شراب هایی بالاتر از این دچار تغییر قیمت فاحشی می شوند. برای مثال شراب ۱۸ دلاری، حالا ۲۲ دلار به فروش می رسد اما شراب ۳۰ دلاری باید ۴۰ دلار فروخته شود و به همین ترتیب شراب های گران قیمت از افزایش چشمگیرتری برخوردار می شوند. این سیستم تازه قرار است رقابت در بازار فروش مشروبات الکلی را بیشتر کند اما با چنین نتایجی می تواند به کاهش فروش فروشگاه های خصوصی و دولتی منجر شود
آمریکا و مالیات روی شراب فرانسه
بنا بر گزارش تارنمای بی بی سی: "دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا پیش از سفر به فرانسه برای شرکت در نشست سران هفت کشور صنعتی، تهدید کرد در صورت گرفتن مالیات از شرکت های فناوری آمریکا، عوارض بر واردات شراب فرانسوی را افزایش خواهد داد. ترامپ پیش از سفر به فرانسه برای شرکت در نشست گروه هفت به خبرنگاران گفت که او "هوادار" شرکت‌های فناوری نیست اما افزود این شرکت‌ها، شرکت‌های آمریکایی هستند و او نمی‌خواهد فرانسه روی آنها مالیات ببندد. فرانسه اخیرا مالیات جدیدی وضع کرده که مطابق آن شرکت‌های بزرگ فناوری دیجیتال که درآمدی بالاتر از ۷۵۰ میلیون یورو دارند، باید معادل ۳ درصد از عایدی فعالیت‌های خود را در فرانسه مالیات دهند. شرکت‌هایی مانند گوگل، فیسبوک و آمازون شامل مالیات جدید در فرانسه خواهند شد. ترامپ پیشتر از سیاست مالیاتی مکرون رئیس جمهور فرانسه در قبال این شرکت‌ها انتقاد کرده و گفته بود آمریکا با اقدامات متقابل جدی، به "حماقت مکرون" پاسخ خواهد داد". با این حال دونالد ترامپ، یک روز پس از این تهدیدات در ضیافت ناهاری که مکرون ترتیب داده بود شرکت کرد و گویی که انگار نه انگار
تهیه و تدوین
دکتر منوچهر سعادت نوری
*
منابع و مآخذ
شراب تارنمای ویکی پدیا/ شراب ایرانی تارنمای ویکی پدیا/ مصرف شراب در ایران و اشاراتی به فوائد شراب قرمز در جهان امروز: تارنمای گفتنی های تغذیه/ مصرف مشروبات الکلی درایران و دنیا: تارنمای گزیده ای از نوشتارها/ قانون اصلاح بعضي از مواد قانون مجازات مرتكبين قاچاق: تارنمای قوانین/ رده بندی کشور های جهان از نظر وسعت تاکستان ها: تارنمای سلام تورنتو/ فهرست کشورهای تولیدکننده شراب: تارنمای ویکی پدیا/ مالیات برابری شراب در استرالیا: تارنمای ویکی پدیا/ استرالیایی‌ها دیگر کمتر مشروب می‌نوشند: تارنمای بی بی سی/ تاثیر قوانین جدید نوشیدنی های الکلی بر قیمت شراب در بریتیش کلمبیا: تارنمای ایرونیا/ ترامپ گفت روی شراب فرانسه مالیات می‌بندیم: تارنمای بی بی سی/
*
همچنین نگاه کنید به
شراب : از زبان برخی سرایندگان این زمانه
*
گزیده ای از نوشتارها
http://msnselectedarticles.blogspot.com/2019/08/blog-post_25.html
بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها
بخش های پیشین مجموعه ی یادداشت ها و نوشتارها و نامه ها
=================================
